گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاح طلب تیتر اول خود را به مبارزه با فساد از سوی قوه کشور اختصاص دادند؛ از سوی دیگر روزنامه دولتی ایران اعتراض به لغو سخنرانی حاج حسین شریعتمداری، پیام فضلی نژاد، حمید رسایی، سید محمد نبویان و همسر شهید علی محمدی به مناسب روز دانشجو و عدم سخنرانی چهار تشکل دانشجویی منتقد دولت در سخنرانی حجت‌الاسلام روحانی را «هیاهو برای هیج» تعبیر کرد و در همین راستا با فرار به جلو نوشت «مروری کلی بر نام سخنرانان، محل سخنرانی و حتی انتقادهای تند و تیزی که در این مراسم علیه دولت مطرح شد، کافی است تا بر ادعای تریبون ندادن به منتقدان خط باطل کشیده شود. چرا که بر خلاف آنچه در هشت سال دولتهای نهم و دهم جریان داشت، هم موافقان، هم مخالفان و هم منتقدان در روز دانشجو میهمان دانشگاه بودند.»
روزنامه مردم‌سالاری
ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری سه‌شنبه را با تیترهای «چرا اقدام قاطع و اساسی انجام نمی‌گیرد» و «تاکنون 800 هزار نفر از مرزهای کشور وارد عراق شدند» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· بازداشت 20 مدیر میانی دولت احمدی‌نژاد
ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری در صفحه سیاسی خود به بازتاب سخنان حجت‌الاسلام علوی پیرامون مبارزه با فساد از سوی این وزارت امنیتی و نظارتی پرداخت؛ این روزنامه نوشت «وزیر اطلاعات از بازداشت 20 نفر از مدیران میانی دولت سابق در ارتباط با پرونده تخلفات مالی خبر داد و گفت: این تخلفات مربوط به سال 1389 تا پایان سال 1391 است که از اواخر سال گذشته متوجه این تخلفات شدیم و آن را کشف کردیم. علوی در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به این پرونده تخلفات مالی در دولت گذشته، گفت: این مورد در جلساتی از جمله جلسه ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی مطرح شد که مربوط به سال 1389 تا پایان سال 1391 است. وی ادامه داد: در اواخر سال گذشته متوجه این اشکال شدیم که همچنان ادامه داشت و آن را کشف و اشراف اطلاعاتی روی آن پیدا کردیم و نفرات آن شناسایی شدند. وزیر اطلاعات خاطرنشان کرد: 20 نفر در این زمینه بازداشت شدند که در حال حاضر تنها سه نفر از آنان در بازداشت هستند و 30 نفر نیز برای مصاحبه دعوت شده‌اند تا نقش و میزان تأثیر آنان در تخلف مالی را بدانیم. حجت الاسلام والمسلمین علوی تصریح کرد: تا کنون عمده آنچه از بیت المال مورد تعدی قرار گرفته بوده را به بیت المال برگرداندیم و در حال بازگرداندن آن مقدار کم باقی مانده، هستیم.»
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکار سه‌شنبه را به تیترهای «نگرانی تندروها از تبلیغ یک جمله رهبری» و «قاطعیت در برابر فساد» اختصاص داد.
· نگرانی از جمله «رأی مردم حق‌الناس است»
روزنامه ابتکار در صفحه سیاسی خود به انعکاس سخنان اکبر هاشمی رفسنجانی در دیدار دبیران کل هفت حزب سیاسی کشور از جریان‌های اصولگرا، اصلاح طلب و مستقل پرداخته است؛ گروه سیاسی این روزنامه پیرامون اظهارات رییس مجمع تشخیص مصلحت نوشت «آیت‌الله هاشمی رفسنجانی درباره حق‌الناس بودن رأی مردم که رهبری معظم در مقطع انتخابات ریاست جمهوری سال 92 گفتند، این جمله را یک نکته سیاسی از یک مجتهد فقیه و مرجع دانست و تصریح کرد: معلوم نیست که چرا بعضی از مدعیان تندرو، به جای تبلیغ این جمله تاریخی، از تکرار آن نگران‌اند، در حالی که اگر این نکته در فرهنگ جامعه نهادینه شود، تبلیغات سوء دشمنان در خصوص انتخابات برای همیشه خنثی خواهد شد.» هرچند سؤال در افکارعمومی در برابر سخنان حجت‌الاسلام هاشمی‌رفسنجانی ایجاد می‌گردد که چرا ایشان نسبت به سخنان رهبرمعظم انقلاب درباره فتنه 88 و برائت از عاملان آن سکوت اختیار کرده‌اند، درحالی که عده‌ای با زیرپاگذاشتن رأی مردم در انتخابات 88 در برابر مردم‌سالاری دینی قرار گرفتند.
روزنامه
اعتماد
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «تذکر رهبر انقلاب به سران سه قوه» و «از آن روزی که احمدی نژاد گفت: «بگم....»» اختصاص داده است.
· تمجید دولت، انتقاد اصلاح‌طلبان از جام‌جم
16 آذر اولین تجربه محمد سرافراز رییس جدید جام‌جم نسبت به چگونگی موضع‌گیری درباره مسائل سیاسی کشور قلمداد می‌شد؛ روزنامه اعتماد در صفحه سیاسی خود این تجریه را همراه با تمجید دولتی‌ها و انتقاد اصلاح طلبان روایت کرد و در همین راستا نوشت «فعلاً به نظر می‌رسد که روزهای اول ریاست سرافراز در صدا و سیما قدری نشانه‌های مثبت برای منتقدین دوران ضرغامی داشته باشد. همین که مدت زمان بخش خبری ۲۰: ۳۰ که در این سال‌های اخیر هم کم حاشیه‌سازی نکرده بود، کاهش پیدا کرده باعث شده تا طرفداران دولت و برخی از اصلاح‌طلبان خوشبینانه‌تر به روزهای آینده این مجموعه نگاه کنند. در این شرایط مشاور فرهنگی رییس‌جمهور در یادداشتی کوتاه از عملکرد رییس صدا و سیما در پوشش اخبار روز دانشجو تقدیر و آن را نشانه ترک یک‌سویه‌نگری در انعکاس حوادث سیاسی خوانده است. حسام الدین آشنا نوشته: «آنچه در شامگاه ۱۶ آذر از بخش خبری بیست و سی پخش شد چهره‌یی متفاوت از شور و نشاط سیاسی - اجتماعی را در محیط‌های دانشجویی به نمایش گذاشت. گویی نخستین شکوفه‌های حضور آقای دکتر سرافراز در مدیریت صدا و سیما، انصاف بیشتر در بخش‌های خاص خبری و ترک یک سویه نگری در انعکاس حوادث سیاسی بوده است.» البته خیلی‌ها بودند که شب یکشنبه با دیدن تصاویر چهره‌هایی چون شکوری‌راد، عباس عبدی، مصطفی معین و دیگرانی از این دست از تلویزیون شگفت‌زده شدند. اما باز هم همین تصاویر خبرها صدای برخی از اصلاح‌طلبان را درآورد. از جمله محمدرضا عارف که دفترش با صدور اطلاعیه‌یی تاکید کرد که انتشار سخنان عارف در مراسم روز دانشجو در بخش خبری ۲۰: ۳۰ شبکه دوم سیما «گزینشی و هدفمند» بوده است. دفتر محمدرضا عارف تاکید کرده که این بخش خبری «متاسفانه همچنان بر سیاست ایجاد اختلاف و تفرقه افکنی بین گروه‌های سیاسی- اجتماعی اصرار دارد.» براساس این اطلاعیه گویا سخنان عارف درباره اتفاقات سال ۸۸ جور دیگری منعکس شده بوده است.»
· خیز منتقدان برای توقف مذاکرات
روزنامه
اعتماد طرح درخواستی اسماعیل کوثری مبنی بر اینکه «اگر قرار باشد مذاکره در مرحله
دوم به نتیجه نرسیده و مهیای ورود به مرحله سوم شود باید ادامه آن را متوقف کنند.»
را جدیدترین پاتک
هسته‌یی دلواپسان به تیم مذاکره کننده توصیف کرد؛ گروه سیاسی روزنامه اعتماد در
نیت‌خوانی پیشنهاد اسماعیل کوثری نوشت «کوثری در حالی این خواسته‌ها را مطرح کرده که
دو نکته درباره آن غیر قابل انکار است؛ اول اینکه در خواست توقف مذاکرات در واقع
درخواست شخص کوثری نیست و مورد موافقت تعداد بسیار بیشتری از نمایندگان مجلس و
رقبای سیاسی دولت قرار دارد و دوم هم اینکه مجلس به لحاظ قانونی نمی‌تواند دولت را
ملزم به توقف مذاکرات کند. مخصوصاً آنکه بارها عنوان شده سیاستگذاری در مورد مذاکرات
هسته‌یی بر عهده شورای عالی امنیت ملی کشور است. اما قطعاً سخنان کوثری می‌تواند
نشانه‌یی نگران‌کننده از تحرکات آینده مخالفان مذاکرات برای دولتی‌ها باشد. روحانی
قبلاً انتقادات و حملات این طیف را با جملاتی «تند» که گهگاه برای او دردسرساز هم
شده بود، پاسخ داد. اما اگر شش ماه دیگر تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی دست خالی از مذاکرات
برگردند، دست دولتی‌ها هم در برابر این طیف‌ها خالی خواهد شد.
آنجاست که احتمال دارد آرزوی «توقف مذاکرات» که ۱۶ ماه در دل جریان مخالف دولت بوده و حالا به زبان آن‌ها
آمده، محقق شود. آرزویی که معنای دیگرش زمینگیر شدن دولت خواهد بود.»
روزنامه شرق
روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «چرا اقدام قاطع برای مبارزه با فساد صورت نمی‌گیرد» و «مردم انقلاب کردند تا هیچ مفسدی بر صندلی حکومت تکیه نزند» اختصاص داد.
· هزارپای فساد
داوود محمدی درسرمقاله روزنامه شرق به چگونگی مبارزه با فساد در سازمان وسیع اداری و اقتصادی کشور پرداخته است؛ سردبیر روزنامه شرق در بخشی از این سرمقاله با توصیه پیشگیری اجتماعی نسبت به مبارزه با فساد نوشت «در واقع پیشگیری اجتماعی؛ بخش مهمی از تاروپود اجرای مجازات را تشکیل می‌دهد. تحقق این هدف سترگ، در گرو آن است که هویت مجرمان و میزان مجازات آنان در سطح وسیعی به اطلاع افکارعمومی رسانده شود. این نکته در بحث مبارزه با فسادهای کلان از اهمیت مضاعفی برخورداراست؛ زیرا اغلب مجرمان پرونده‌های بزرگ فساد مالی؛ «یقه طلایی» هایی هستند که از منزلت و شهرت اجتماعی چشمگیری برخوردارند و معمولاً هراس از مخدوش شدن اعتبارشان نزد افکارعمومی؛ ترمزی است که مانع حرکت آنان در مسیر چپاول اموال‌عمومی می‌شود. کشورهایی که عزمی راسخ برای مبارزه با مفسدان بزرگ اقتصادی دارند، از حربه شناساندن «مجرمان نامریی» به خوبی استفاده می‌کنند و با پخش مستقیم محاکمه متهمان یا افشای نام و انتشار تصویر و جزییات اتهامی مجرمان در رسانه‌ها- پس از اثبات جرم – و حتی کشاندن آنان به تلویزیون برای اعتراف به جرائم، وضعیتی پدید می‌آورند که آن‌ها به لحاظ روانی تحت فشار شدیدی قرار می‌گیرند و گاهی برای خلاصی از نگاه منفی اجتماعی طاقت فرسا پناه بردن به خودکشی را ترجیح می‌دهند»
روزنامه آرمان‌امروز
روزنامه آرمان‌امروز صفحه اول خود را به تیترهای «بازداشت 20 نفر از مدیران میانی دولت سابق» و «روحانی: باید تجمع قدرت را از بین ببریم» اختصاص داد.
· قالیباف زیر تیغ اصلاحات
روزنامه آرمان‌امروز از حامیان جدی فرزند حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی در انتخابات شهرداری تهران بار دیگر نوک تیز انتقادات خود را روانه محمدباقر قالیباف کرده است؛ رضا رئیسی در صفحه سیاسی این روزنامه در یادداشت «مارپیچ قالیباف در چاله‌های سیاسی» نوشت «دکترِ خلبان با اتوریته و پرنسیب خاص خودش جلوه‌گری می‌کند و بر همین منوال نیز همواره سعی دارد مضاف بر آراستگی ظاهری در کلام و اظهارنظرهای خودش نیز جلوه‌های مردم پسندانه‌ای را به نمایش گذاشته و آراسته، هم در کلام و هم در مضمون سخن بگوید اما با همه این تمهیدات و ملاحظات گاه رشته کلام از دست دکتر خارج شده و سخنانی می‌گوید که نه به مذاق عامه خوش می‌آید و نه می‌تواند پرستیژ وی را حفظ کرده و بازی دو سر باخت را برای شهردار خلبان بلندپرواز ایرباس رقم زند، مردی که فارغ از عقبه نظامی، خواهان جایگاه بالاتری در صحنه سیاسی است اما هر بار از رسیدن به سکوی غایی و نهایی باز مانده و یکی از علت‌های اصلی عدم صعود بر اریکه قدرت، سخنان ناگهانی‌ای است که گاه از زبان وی خارج شده و رشته‌ها را پنبه می‌کند. در انتخابات سال 92 که او خود را نزدیک‌ترین مرد به سکوی ریاست‌جمهوری می‌دید و آمارهای اولیه نیز صدق این انگاره را تأیید می‌کرد، یک سخن حساب نشده در برابر یک سیاستمدار خبره و حقوقدان کار دستش داد و واژه «گازانبری» به پاشنه آشیلش تبدیل شد. شهردار یک‌سال و اندی بعد از آن روزها هنوز با پرستیژ و پرنسیب خاص خودش سخن می‌گوید و هنوز سعی می‌کند در قالب جملات مردم پسند جلوه‌گری کند اما هنوز هم گاه سخنانی می‌گوید که نمی‌توان آن را در قالب گفتارهای یک سیاستمدار باتجربه ارزیابی کرد.»
· بیانیه شبانه عارف از ترس اصلاح طلبان تندرو
محمدرضا عارف با صدور بیانیه شبانه از هراس حمله اصلاح طلبان تندرو نسبت به سخنانش پیرامون سران فتنه به توضیح اظهاراتش در روز دانشجو در دانشگاه شهید بهشتی پرداخت؛ در همین راستا مطهره شفیعی در صفحه سیاسی این روزنامه نسبت به رفتار رییس بنیاد ایرانیان نوشت «در بخشی هم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نظر شما درباره سران فتنه چیست؟ پاسخ داده بود که بهترین موضع درمورد معرفی سران فتنه را مقام معظم رهبری در دیدار با مردم عزیز قم در دیماه ۸۹ اتخاذ نموده‌اند و سران فتنه را آمریکا و انگلیس دانستند. اما آنچه در برنامه خبری 20:30 پخش شد، غیر از این بود یعنی پاسخ عارف را به‌گونه‌ای نشان داد که گویی او نظر دیگری داشته است. از همین رو یکشنبه‌شب دفتر عارف ترجیح داد تا توضیحاتی ارائه دهد: «در پی انتشار گزینشی و هدفمند صحبت‌های آقای دکتر عارف در برخی رسانه‌های مجازی و بخش خبری 20:30 که متاسفانه همچنان بر سیاست ایجاد اختلاف بین گروه‌های سیاسی-اجتماعی اصرار دارد، دفتر دکتر محمدرضا عارف، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ضمن تشکر از حضور پرشور و شعور دانشجویان عزیز دانشگاه شهید بهشتی در مراسم 16 آذر اعلام کرد که مواضع وی در مورد مسائل مختلف کشور به خصوص موضوع مناقشه انگیز انتخابات ۸۸ همان مواضع رسمی و اعلامی دکتر عارف در جریان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۲ است. به اعتقاد دکتر عارف بهترین موضع درمورد معرفی سران فتنه را مقام معظم رهبری در دیدار با مردم عزیز قم در دیماه ۸۹ اتخاذ نموده‌اند که سران فتنه را آمریکا و انگلیس دانستند. بنابر این هر گونه اتهام‌زنی ... بدون حکم دادگاهی صالحه که در آن تمام جوانب مختلف وقایع انتخابات ۸۸ و کلیه عوامل و افراد دخیل دراین رخداد چه پیش از برگزاری انتخابات و چه بعد از برگزاری انتخابات که با سخنرانی‌ها و رفتارهای مغایر اخلاق وعقلانیت موجبات چنین فتنه و مشکلاتی برای کشور را ایجاد کردند، کاملاً برخلاف اصول اسلامی، اخلاقی، قانونی است.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «رفع تحریم‌ها قریب‌الوقوع است» و «صف‌آرایی دولت اعتدال مقابل جریان فساد» اختصاص داد.
· هیاهو برای هیچ
«هیاهو برای هیچ» واکنش عجیب روزنامه دولت نسبت به لغو مجوز حضور منتقدان در روز دانشجو در دانشگاه‌های کشور بود؛ روزنامه دولتی ایران این گونه به لغو جلسه سخنرانی حاج حسین شریعتمداری، پیام فضلی نژاد، حمید رسایی، حجت الاسلام نبویان و......واکنش نشان داد «برخی رسانه‌های منسوب به یک جریان خاص اعلام کردند که دولت اجازه حضور منتقدان در مراسم ویژه این روز را نداده است. این رسانه‌ها از صبح روز 16 آذر در رویکردی هماهنگ به انتشار مطالب یکسان اقدام کرده و نوشتند «سخنرانی منتقدان دولت در دانشگاه‌ها لغو شده است.» به پشتوانه همین خبرها، برخی روزنامه‌های نزدیک به این جریان با تیتر درشت بر دولت به خاطر تنگ کردن دایره نقد خرده گرفتند. اما واقعیت 16 آذر چه بود و آیا منتقدان دولت هیچ سخنرانی نداشتند؟ بررسی سخنرانان روز دانشجو نشان می‌دهد که تندترین منتقدان هم در بهترین دانشگاه‌های کشور یعنی تهران و شهید بهشتی و.. سخنرانی و مناظره داشته‌اند. از جمله این افراد «حمید روحانی» رئیس بنیاد تاریخ پژوهی ایران معاصر بود که میهمان دانشگاه تهران شد.» گروه سیاسی این روزنامه در انتهای این گزارش نوشت «مروری کلی بر نام سخنرانان، محل سخنرانی و حتی انتقادهای تند و تیزی که در این مراسم علیه دولت مطرح شد، کافی است تا بر ادعای تریبون ندادن به منتقدان خط باطل کشیده شود. چرا که بر خلاف آنچه در هشت سال دولتهای نهم و دهم جریان داشت، هم موافقان، هم مخالفان و هم منتقدان در روز دانشجو میهمان دانشگاه بودند.»
روزنامه آفتاب‌یزد
روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب‌یزد با تیتر «زیرمیزی‌ها تبدیل به رومیزی شده» میزبان نگاه خوانندگانش بود.
· اصولگرایان از «دانشگاه» چه می‌خواهند؟!
میلاد پورعیسی در صفحه سیاسی این روزنامه در گزارشی به بازتاب فضاسازی‌ها علیه فعال‌شدن تشکل‌های دانشجویی اصلاح‌طلب با موج‌سازی لغو جلسه سخنرانی شخصیت‌های اصولگرا پرداخت؛ این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب نوشت «همین رویه انگار در دیگر دانشگاه‌ها از سوی تشکل‌های خاص دانشجویی در پیش گرفته شده بود؛ روشی که شاید بیشتر بتوان نیت آن فضاسازی علیه دولت و نمایش مظلومیت آن‌ها در دوران دولت اعتدال تعبیر شود. چنان‌که مثلاً در دانشگاه قم نیز عدم اعلام به موقع میهمان مراسم شانزده آذر بسیج دانشجویی، منجر به‌عدم حضور حمید رسایی و جایگزین‌شدن سخنرانان شد. تنش به وجود آمده توسط این دسته از تشکل‌های دانشجویی در حضور حسن روحانی، خود گواه خوبی برای اهداف آن‌هاست؛ توقع اینکه یا همه ما اجازه سخنرانی پیدا می‌کنیم یا این که هیچ‌کدام پشت تریبون نخواهیم رفت، شاید نشانی باشد از عادت اصولگرایان برای تسلط کامل بر دانشگاه؛ انتظاری که بارها به شیوه‌های مختلف از سوی نمایندگان مجلس نیز خطاب به وزرای پیشنهادی علوم مطرح شده بود»
