شرق‌شناس مشهور آمریکایی چگونه ایران را به جهانیان معرفی کرد؟ آیا فرای امانت‌های تاریخی ایران را به کشور بازگرداند؟ طی بیش از نیم قرن، فرای چه آثاری را از کشور خارج کرد؟ گزارش ویژه مشرق، باستان‌شناسی فرای در ایران و گنجینه‌های به یغما رفته ایران را بررسی خواهد کرد.

گروه گزارش ویژه مشرق - در هیاهوی بحث و جدل‌های دو طیف بر سر جنازه ریچارد فرای، از شیون هوادارانش برای دفن او در اصفهان تا شعارهای مخالفان این اقدام، نگاهی منصفانه به سوابق و اقدامات این ایران‌شناس مشهور آمریکایی در چگونگی شناختن و شناساندن ایران به جهانیان، به قضاوت در این باره بسیار کمک خواهد کرد.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده

درباره سوابق ریچارد فرای بسیار گفته و نوشته شده است؛ شرق‌شناس مشهور آمریکایی، 70 سال از 94 سال عمرش را صرف ایران‌شناسی و شرق‌شناسی با تمرکز بر فلات ایران کرد. تاریخ ایران را در دانشگاه هاروارد تدریس می‌کرد و صدرالدین (کریم) آقاخان نیز از دست‌پرورده‌های فرای است. (گزارش مشرق درباره شخصیت و فعالیت‌های آقاخان رهبر فرقه اسماعیلیه را از اینجا مشاهده کنید)

می‌گویند ریچارد نلسون فرای جاسوس بوده است؛ جاسوس سازمان سیا در جنگ جهانی دوم و به تبع آن احتمال ادامه این جاسوسی تا زمان مرگ را نیز مطرح می‌کنند. همسر او که ایرانی‌الاصل هست نیز جاسوسی فرای بر ضد آلمان نازی را تأیید کرده است. وزارت اطلاعات در سال 1376 در کتاب "هویت" با اشاره به برخی جریانات ضدنظام می‌نویسد:

"ريچارد فراي چندي پيش به دعوت و تلاش برخي روشنفکران داخلي به ايران سفر کرد و در طول اقامت خود در تهران با استفاده از برخي عناصر نا آگاه اقدام به جمع‌آوري گسترده اطلاعات محرمانه نمود. ريچارد فراي که همکاري به ظاهر علمي او با سيا امري آشکار است در اين سفر تا آنجا پيش رفت که حتي براي جذب برخي مديران اجرايي و آموزشي کشور اقدام کرد که البته اين تلاش با برخي هوشياري‌ها ناکام ماند."

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده
ریچارد فرای و رومن گیرشمن در خرابه‌های باستانی شوش - 1966

فرای در جریان جنگ دوم جهانی، عامل "اداره خدمات استراتژیک (OSS)" آمریکا در افغانستان بود که به عنوان سازمان اطلاعاتی این کشور فعالیت می‌کرد و بعدها جای خود را به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و آژانس های دیگر اطلاعاتی این کشور داد. OSS اساسا برای جاسوسی تشکیل شده بود و با نفوذ در مرزهای کشورهای متخاصم، خوراک اطلاعاتی نیروهای مسلح آمریکا را فراهم می‌کرد. بزرگترین دستاورد افسرانی نظیر ریچارد فرای هم در جریان جنگ جهانی دوم، نفوذ در آلمان نازی و انجام عملیات در داخل خاک آلمان بود.

ارتباط وی با موسسات و اندیشکده‌های آمریکایی و ارتباط با جریانات برانداز داخلی هم البته جزو اتهاماتی است که به فرای نسبت داده شده است؛ چه اینکه برخی نشست و برخاست‌های فرای در داخل و پیش از سال 88، از جمله دیداری با سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران در سال 1385 و برخی چهره‌های امنیتی دیگر در بوستون آمریکا، این شائبه ها را تقویت می‌کند.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده
دیدار ریچارد فرای با سید محمد خاتمی در بوستون

اما شاید هم اثبات جاسوسی ریچارد فرای بدلیل نیاز به اسناد متقن اطلاعاتی دشوار باشد و هم باور جاسوسی یک چهره علمی فرهنگی "عاشق ایران" دشوارتر.

از این رو، اتهامات جاسوسی این ایران شناس فقید را که به دلیل اصلی برای مخالفت با عمل به وصیت‌اش و دفن و در کنار مقبره استادش "آرتور پوپ" شده است، می‌گذاریم و می‌گذریم تا به بخش دیگری از خدمات این شرق‌شناس به‌نام در شناساندن فرهنگ و تمدن ایران به جهانیان بپردازیم.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده
در دولت دکتر محمود احمدی‌نژاد هم از خدمات ریچارد فرای تجلیل شد

برای باز کردن تلاش‌های ریچارد فرای، باید کمی به عقب‌تر بازگردیم؛ به دوره‌ای که آرتور پوپ که در شیراز درگذشت و هم اکنون در اصفهان آرمیده است دیگر شرق‌شناس آمریکایی کار خود را آغاز کرد. آرتور پوپ متولد 1881 است. اولین سفر پوپ به ایران در سال 1925 (فروردین 1304) انجام شد. وي دراين‌زمان به‌عنوان كارشناس و رايزن موسسه هنري شيكاگو فعاليت مي‌نمود. هدف پوپ از اين مسافرت، ديدار و آشنايي با آثار باستاني ايران و ترغيب بزرگان دولت جهت اقدام به بررسي و كشف آثار تاريخي و هنري ايران بود.

وي در اين سفر، مورد استقبال صميمانه حسين علا، نماينده مجلس شوراي ملي وقت كه قبلا وزيرمختار ايران در امريكا بود و با پوپ سابقه دوستي داشت، قرار گرفت و به درخواست علا در جمع بزرگان كشور راجع‌به هنر ايراني سخنراني نمود. تحت تاثير سخنراني مبسوط پوپ درخصوص ضرورت يافت اشياي تاريخي و ارزش مالي آنها، بزرگان حاضر در جلسه جهت كشف و فروش آثار باستاني وسوسه شدند. دكتر صديق در خاطراتش مي‌گويد: «اين سخنراني پوپ، طوري در سردارسپه اثر نمود كه دستور داد كليه بناهاي عظيمِ در دست ساخت مانند ساختمان شهرباني، پست‌خانه و بانك ملي را به سبك معماري هخامنشي درست كنند!»

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده
مقبره آرتور پوپ در حاشیه زاینده رود

سخنرانی وی در حضور رضاخان نخست وزیر وقت ایران و بسیاری از بزرگان کشور موجب توجه ویژه رضاشاه شد؛ توجه ویژه‌ای که مجوز ورود به مساجد تاریخی و اماکن باستانی ایران را برای پوپ به ارمغان آورد تا وی تحقیقات خود بر روی هنر و معماری ایران را به پیش ببرد.

وی پس از بازگشت به آمریکا چند طرح ایرانی را در یک هتل و یک پارک ملی اجرا کرد و همچنین موسسه آمریکایی هنر و باستان‌شناسی ایران را نیز تأسیس کرد و به همراه همسرش "فیلیس آکرمن" در فاصله سال‌های 1929 تا 1939 بارها به ایران سفر کردند و تقریبا به تمامی اماکن باستانی ایران با مجوز خاص و دسترسی‌های ویژه راه یافتند. پوپ در این مدت بسیاری از شاگردان خود را نیز به ایران آورد و در نهایت آن ها به همکاران وی در ثبت هنر و تاریخ و معماری ایران تبدیل شدند. ریچارد فرای، شاگرد ارشد پوپ بود و علاقه فرای به پوپ باعث شد تا وصیت کند در کنار وی در اصفهان دفن شود.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده
سنگ مزار آرتور پوپ

اما حاصل 10 سال سفر آرتور پوپ، همسرش فیلیس آکرمن و ریچارد فرای که آن روزها جوانی کم سن و سال بود، در سال 1939 در انتشارات آکسفورد ابتدا در شش جلد و سپس 25 سال بعد با اضافه شدن پژوهش‌های جدید در شانزده جلد به چاپ رسید؛ مجموعه‌ای با عنوان "سیری در هنر ایران؛ از ماقبل تاریخ تا به امروز". مجموعه‌ای که در آن پوپ حاصل اکتشافاتش را در آن به نمایش گذاشته است. اين كتاب داراي دويست كليشه بزرگ و هزاروپانصد عكس سياه و سفيد و سيصدوپنجاه نقشه و هشتاد فصل است. عکس‌های سیاه و سفید این کتاب، همگی از آثاری گرفته شده است که پوپ و دستیارش فرای در ایران کشف کرده و عمده آن به اروپا و آمریکا منتقل کرده‌اند. البته برای خالی نماندن موزه ملی ایران، بخش کوچکی از این اشیاء نیز به موزه‌های ایران تحویل داده شده است.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده

آرتور پوپ نیز در جریان جنگ جهانی دوم، در دولت آمریکا مسوول شورای ملی دوستی آمریکا و شوروی بود و به عنوان امین دو طرف مشغول به فعالیت بود. موسسه آسیا نیز از جمله موسساتی بود که پوپ پایه‌گذار آن بود اما پس از وارد شدن اتهام دوستی با کمونیست‌ها، بسیاری حمایت خود را از موسسه وی برداشتند و در نهایت فعالیت‌های موسسه آسیا نیز متوقف شد.

در سال 1964 در دیدار پوپ و آکرمن از ایران، از طرف دولت وقت پیشنهاد ادامه فعالیت موسسه آسیا در شیراز و پیوند آن با دانشگاه پهلوی به وی داده شد که او نیز پذیرفت و از سال 1966 تا پایان عمرش (1969) در شیراز ماند و پس از مرگش در کنار زاینده رود اصفهان دفن شد.

ریچارد فرای شاگرد آرتور پوپ پس از مرگ استادش، اکتشافات و باستان‌شناسی در ایران را ادامه داد و پس از مرگ پوپ ریاست موسسه آسیا که در آن زمان در دانشگاه پهلوی (شیراز) بود را بر عهده گرفت.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده

ماحصل چند دهه اکتشافات آرتور پوپ و ریچارد فرای چه بود و سرنوشت آن چه شد؟

آرتور پوپ و ریچارد فرای طی چند دهه اکتشاف و باستان‌شناسی در ایران، هزاران قطعه از آثار باستانی را کشف کردند و با عکس‌برداری از آن‌ها، مجموعه کتاب‌های "سیری در هنر ایران" را پدید آوردند؛ آثار باستانی ریز و درشتی که از ظروف کوچک تا سر ستون‌های عظیم در آن وجود دارد که بسیاری از آن ها متعلق به پیش از میلاد مسیح است.

شرق‌شناسان و ایران‌شناسان آمریکایی که از این آثار برای شناخت فرهنگ و تمدن ایران استفاده می‌کردند، پس از اتمام کارهای تحقیقاتی بر روی هریک از اشیاء بدست آمده، - به گواهی محققان غربی و تصاویر منتشر شده در مجموعه "سیری در هنر ایران" آن‌ها را به موزه‌های اروپا، آمریکا و مجموعه‌داران بزرگ می‌فروختند.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده

نوئل سیور (Noël Siver) از محققان دایره‌المعارف ایرانیکا می‌گوید: "آرتور پوپ شخصیتی کاریزماتیک و جنجالی بود. گرچه او بدلیل احساسات زیبایی شناختی، انرژی و پشتکارش بسیار مورد تمجید قرار گرفته بود، اما همزمان بسیاری دیگر فعالیت‌های اقتصادی پوپ از جمله فروش آثار باستانی و هنری به موزه‌ها و مجموعه داران را موجب تخریب وجهه وی می‌دانند. گرچه می‌توان اینگونه استدلال کرد که این کار فروش آثار باستانی کشف شده برای تأمین هزینه‌های سفرهای علمی درباره هنر ایران و موسسه‌هایی که ایجاد شده بود، ضروری به نظر می‌رسید."

ریچارد فرای نیز از سال 1969 پس از مرگ پوپ، نفر اول در اکتشاف مناطق باستانی ایران و جایگزین استادش شد. چگونگی خروج هزاران آثار تاریخی پیش از انقلاب بدلیل مجوز بی نظیر رضاخان و فرزندش، چندان جای سوال باقی نمی‌گذارد اما ادامه این اکتشافات در سال‌های پس از انقلاب نیز جالب توجه است.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده

حجم و ارزش آثار خارج شده از کشور توسط آرتور پوپ و شاگرد ارشد و ادامه‌دهنده راهش ریچارد فرای قابل ارزیابی دقیق نیست اما تنها با بررسی عکس‌های منتشرشده از این آثار، حتی تعیین قیمت برای بسیاری از آن‌ها بدلیل ارزش و قدمت تاریخی به سادگی امکان‌پذیر نیست و تنها می‌توان در محدوده میلیاردها دلار، آن را تخمین زد.

فارغ از اتهامات جاسوسی که مقصود این گزارش پرداختن و اثبات آن نیست، ریچارد فرای و استادش بزرگترین محموله از اشیای باستانی این سرزمین را طی یک چندین دهه از کشور خارج کرده‌اند. این آثار هم اکنون در موزه‌های لوور، موزه دانشگاه فیلادلفیا و بسیاری از مجموعه‌های شخصی کلکسیونرهای اروپایی و آمریکایی سالانه هزاران گردشگر و صدها هزار دلار درآمد را برای آنان به ارمغان می‌آورد.

ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت+تصاویر منتشر نشده

گرچه تلاش‌های پروفسور آرتور پوپ و ریچارد فرای در شناساندن فرهنگ و تاریخ ایران به جهانیان، ایجاد موسسات ایرانشناسی و برپایی دوره‌های شرق‌شناسی و ایرانشناسی در دانشگاه‌های معتبر جهان قابل تحسین است، اما می‌توان گفت این معرفی تاریخ و هنر ایران طی بیش از نیم قرن ( از زمان آرتور پوپ تا ریچارد فرای) به بهای از دست دادن گنجینه‌ای عظیم از آثار باستانی ایران تمام شده است که بهای آن هرگز قابل جبران نخواهد بود.

در پایان، تصاویر تعدادی از هزاران قطعه آثار باستانی که برای ایران‌شناسی هم اکنون در موزه‌های اروپا و آمریکاست، آمده است:

برای مشاهده اندازه اصلی تصاویر، روی آن‌ها کلیک کنید

{$sepehr_album_12419}


نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 64
  • در انتظار بررسی: 3
  • غیر قابل انتشار: 18
  • محمد مهدی ۰۱:۱۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    3 3
    بله...یک جاسوس قاچاقچی !!!!!جای تعجب نیست که چرا افساد طلبان به دنبال دفن او در ایرانند.
  • اقدام متقابل ۰۲:۰۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    1 1
    ایشون اگر ایران شناس خوبی بود وصیت نمیکرد تو ایران دفن بشه در ضمن باید دید از ما چه تصویری نشون داده اگر بد نشون داده خوب حق دفن نداره
  • ۰۲:۲۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    7 3
    مشرق تو روز روشن دروغ میگی؟ این عکس ها رو از کجا آوردی؟ صد سال یارو تبلیغ کرده واسه ایران...بعد شما خشک مغزها نمیتونید وجود جسدش رو هم تحمل کنید...
  • ۰۲:۵۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    2 3
    اندک مغزی هم حدی دارد طرف سالها در حال یغمای آثار باستانی بوده و شماها دارید برای او سینه چاک می دهید
  • ۰۲:۵۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    اشتباهی مثبت دادم
  • ۰۴:۴۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    5 0
    حتما نویسنده انگیزه خاصی دارد که بعد از مدتها گذشتن از ماجرای فرای و اثبات اینکه هیچ مدرکی علیه فرای وجود ندارد باز هم همان طالب تکراری را تحویل خوانندگان می دهد. ظاهرا بدجور احساس شکست تلخ بوده است. 1- بفرمایید کدام عکس و کدام تصویر دزدیده شده است؟ آیا نویسنده معنای دزدی را نمی داند؟ جهت اطلاع خوانندگان، گروههای اکتشافی به صورت پیمانکار سازمان های باستانشناسی و میراث فرهنگی کشورهای مختلف ، با این سازمانها قرار داد می بندند و مشخص می کنند که چند در صد اکتشافات به عنوان دستمزد در اختیار تیم و اکتشافی و چند درصد در اختیار دولت متبوع قرار گیرد.این مساله هم اکنون نیز در امور باستانشناسی کشور وجود دارد و کاملا قانونی است. اتفاقا این مساله در تمام دنیا قانونی است و برای همین است که ایران یا کشورهای دیگر نسبت به بسیاری از اشیای تاریخی در موزه های دنیا ادعایی ندارند مگر آن دسته که به صورت غیر قانونی و قاچاق خارج شده باشد. جهت اطلاع بیشنر خوانندگان هم اکنون هم گروههای باستانشناسی مختلف از اقصی نقاط جهان به ایران می آیند و ماحصل کشف خود را تقسیم می کنند. این مساله به سود کشورهای مورد جستجو است است. چون بدون کمک این تیمهای تحقیقاتی ، اساسا این آثار به دست نمی آیند و یا اینکه توسط غارتگران آثار تاریخی غارت می شوند بی آنکه چیزی از آن به دست آید. بیشتر اشیای موجود در موزه ایران باستان و ایران اسلامی تهران و سایر موزه های کشور هم دقیقا با سهم ایران از این اکتشافات پر شده اند. بنابراین خوانندگان با ید متوجه تفاوت تحقیقات قانونی تیمهای اکتشافی با دزدی آثار تاریخی باشند. اگر مالی دزدی باشد به آسانی قابل تعقیب است و فردی مانند پوپ هم که یک باستانشناس حرفه ای است می داند که نباید عکس دزدی را در کتابش درج کند!! اما به طور جدی از نویسندگان می خواهم اگر سندی در مورد خروج غیرقانونی هر یک از اشیای فوق از ایران دارد با ارائه مدارک به سازمانهای ذیربط جهت بازگرداندن آنها اقدام کند و بداند از لحاظ حقوقی چنان مساله ای قابل تعقیب خواهد بود. اما واقعیت این است که در طول سالهایی طولانی از فعالیت پوپ می گذرد هنوز هیچ سندی در خصوص دزدی بودن این آثار ارائه نشده است و تنها حجم گشترده فعالیتهای پوپ سبب شده است که شایعات فراوان و البته بی سند علیه وی به راه بیفتد. 2- حتی با وجود توضیح فوق، باز هم می بینیم که فرای بر عکس استادش هرگز وارد فعالیت باستانشناسی حرفه ای نشده است . اساسا خوانندگان باید بدانند که فرای یک باستان شناس جستجوگر آثار تاریخی نبود که چیزی را بخواهد بدزدد یا ندزدد! فرای همه هم و غمش شعر و ادبیات و فرهنگ و آداب و رسوم ایرانیان بود نه اشیای تاریخی! فرای یک مورخ بود و کارش تحقیق در مورد متون تاریخی تمدن ایران و معرفی فرهنگ ایران. کار تخصصی فرای تاریخ نگاری بود نه اکتشاف آثار تاریخی. مطمئنا اگر فرای هم مانند پوپ چنان گنجینه ای جمع کرده بود باید کتابی در مورد آن می نوشت. اما چنین کتابی را از فرای نمی بینیم. اما براستی سوء استفاده بزرگی از رابطه استاد و شاگردی فرای و پوپ در متن فوق صورت گرفته است . آنها هر هر ایرانشناس بودند و قطعا پوپ یکی از اسانید فرای بوده است اما زمینه کاری آنها کاملا جداگانه بوده است. البته همه ایرانشنسان به ایران سفر می کند و از مناطق مختلف تاریخی بازدید می نند اما همه آنها دنبال حفاری نیستند. نگاهی به آثار و کتابهای فرای به آسانی این تفاوت را نشان می دهد. بنابراین گذاشتن گناه احتمالی قاچاق آثار تاریخی بر دوش کسی که جمه آوری کننده عتیقه نبوده است ، جفای دیگری است بر شخص فرای. از نویسنده جدا می خواهم اگر کوچکترین سندی در خصوص اقدام فرای به جمع آوری عتیقه در ایران دارد اراه کند. البته نه مجددا با چسبادن فرای به پوپ. گنه کرد در بلخ آهنگری به تستر زدند گردن مسگری 3- باید مشخص شود دلیل این همه هجمه به فرای واقعا چیست؟ جز اینکه عده ای او را با اهداف سیاسی کثیف متهم کردند و حالا شعری گفته اند که در قافیه اش مانده اند ؟ فرای عاشق ایران و خصوص تاریخ ایران بعد از اسلام و عرفان و فرهنگ ایران در ماوراء النهر بوده است و خدمات بی نظیر او واقعا ستایش برانگیز است. فرای به تنهایی بیش از کل رایزنی های فرهنگی ایران در خارج به ایران خدمت کرده است. اما به طور یقین علاقه او به ایران و ایرانیان اشتباهی بزرگ بوده است. چون ایرانیان ثابت کردند که ملتی قدر ناشناس هستند. امیدوارم فرای حداقل در تاجیکستان دفن شود. جایی که مرذم و دولتش معنای محبت را می فهمد.
  • حسین ۰۴:۵۸ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    1 1
    بنده که هنوز ارزش آثاv تاریخی را نفهمیده ام! کلا ارزش تاریخ غیر از «عبرت» هایش چیست؟ ارزش های هنری و زیبایی های معماری به جای خود ولی آن همه وسایل شخصی و شمشیر و ظروف قدیمی واقعا چه ارزشی غیر از کمیاب بودن و اعتباری غیر از مورد درخواست عتیقه باز ها دارند؟! مگر قرار است فخر فروشی کرده و یا به معنای واقعی واپس گرا شویم؟!
  • ۰۵:۱۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    می دانی ممکن است به خاطر همین حرف جهنمی شود؟ می دانی حق الناس چیست؟ فکر کرده ای به کافر تهمت زدن جایز است؟
  • محمد ۰۵:۱۷ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    ازمنظر دیگرمیتوان ازمقبره امثال آقای پوپ به عنوان فرصتی برای معرفی سیاستهای کشورهای استعماری مانند آمریکا درکشورهای دیگر حتی باپوشش خدمات علمی وواقعیت امر که لیست اموال مسروقه بیانگر آن است برای روشنگری افکارعمومی کشورخودودیگرکشورها استفاده نمود
  • ۰۵:۵۷ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    1 0
    اینایی که اطرافش هستن تو عکسا چقققدر حال به هم زنن ........ آخه آدمای این قدر بی عزت نفس داریم؟
  • ۰۵:۵۷ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    اینگار رو مخ شما یه کاری کرده مرحوم که تر مغز شدی
  • ۰۶:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    آخه چقدر شما نگران میراث تاریخی ما ایرانیا هستید!
  • ۰۷:۲۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    آخه چقدر شما نگران میراث تاریخی ما ایرانیا هستید!
  • حامد ۰۷:۳۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 1
    خاتمی جاسوس بیگانگان است چون با آنها ملاقات می کند. بیگانگان جاسوس اند چون با خاتمی ملاقات کرده اند!
  • ۰۸:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    اخییی چقدر عزیزان دغدغه میراث فرهنگی دارن .
  • حالی ۰۸:۳۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    شما باید یک فکری به حال خودتون کنید
  • ۰۸:۴۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    بیشترین اشیائ تاریخی قاچاق شده به خارج توسط خود ایرانیها شده از ماست که بر ماست تازه اگه به خارج برده نشده بود حالا توسط خودمون نابود شده بود حداقل کاری که میکردیم اینه که با چاقو روشون یادگاری مینوشتیم..
  • ۰۸:۵۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    بیشین بینیم باوا سوئیدش آدم حق بگه و جهنم بره بهتر از اینه که جاسوسی و دزدی و قاچاق و ظلم بکنه بعد بره جهنم والا
  • سوسان ۰۹:۱۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    1 0
    دارالیهودیه بهترین جایست کی یک صهیونیست میتواند در آن ارام بگیرد
  • ۰۹:۳۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 1
    حسین عزیز جای شما در طویله است خودت را خسته نکن
  • صادق ۰۹:۴۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    سلام. من فعلا كاري به جاسوس بودن يا نبودن آقاي فراي ندارم. به نظرم بايد در مورد وصيت اين مرد، به قانون مملكت رجوع ميشد. آيا قانون ما اجازه ي اين كار رو ميده يا نه؟؟ و دوم اين كه شخصا معتقدم وقتي يك ايراني (حالا هر ايراني اي) نمي تونه وصيت كنه مثلا حاشيه ي زاينده رود دفن بشه، چرا بايد يك خارجي رو دفن كنيم؟؟
  • ۰۹:۵۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    دستمزد اکتشافی این لورنس های فرهنگی یه عبارت بهتر دکتر ایندی جونز های واقعی چقدره مگه که سر ستون هخامنشی رو از ایران بردن و فروختن به موزه لوور؟!!!! مثل مساله نفت ما ست که انگلیسی ها تاراجش می کردن و تازه حق عمران هم می خواستن. بروید اسناد رو ببینید که سهم ما ده درصد بوده. در دیزی بازه حیای گربه کجاست. این بابا که اینقدر سنگ فرای ووو به سینه میزنه نکنه اجدادت شریک دزد بودن و رفیق غافله؟؟؟/! که اینقدر دفاع می کنی . خائن پاشو برو موزه لوور تا ببین تاریخت رو چطوری دزدیدن و باهاش دارن پول در می اورند
  • تاریخ خوان ۱۰:۰۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    ریچارد نلسون فرای خدمات بسیار زیادی به شناساندن فرهنگ و تمدن ایران به جهانیان کرد.او منصفانه قلم میزد و به حوزه تمدن ایرانی معتقد بود یعنی اعتقادی به تمدن عربی یا ترکی نداشت درباره خلیج فارس حساسیت داشت و برای جاعلان نام خلیج فارس نامه مینوشت و در اینباره تذکر میداد.اما متاسفانه کتابهای خطی بسیار نفیسی را از کشور خارج کرد.این تصاویری هم که شما نشان دادید بیشتر مربوط به حفاری های گروههای فرانسوی است که در شوش کار میکردند و طبق قرارداد مظفرالدین سلطان قجر آنها را از کشور خارج نمودند.
  • ۱۰:۱۰ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    ناشناس ۰۵:۱۶ احسنت!
  • ۱۰:۲۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    ناشناس سوئدی حتما ستون های تخت جمشید و دیوارهای اون رو هم اکتشاف کردن و به عنوان زیرخاکی بردن؟؟؟؟آره؟ مرد حسابی کل سرمایه مملکت رو بردن اون طرف بخش های ایران باستان تو موزه هاشون راه انداختن...موزه های ما یک دهم اون آثار هم نیست..این چه قراردادی بوده که همش رفته اون طرف؟ اینا که قاچاق بوده و فروخته شده و رفته...اونایی که امانت از ایران گرفته بودن دانشگاه های آمریکایی، همونا رو بهمون برنمیگردونن..بعد تو حرف از پیگیری اینا میزنی..واقعا معلومه تو سوئد هستی و خبر نداری !!
  • اهوازی ۱۰:۳۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    در خوزستان تپه تاریخی و حتی امامزاده ای نیست که مورد دستبرد قرار گرفته نشده باشد.غارت هایی که امروز با دستگاههای فلزیاب میشود فاجعه است متاسفانه گفته میشود دست برخی آقازاده ها هم در کار است. مشرق سانسور نکن.
  • ۱۰:۴۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    قبلا اینا بودن الان یاسرجاشون را پر کرده
  • تاریخ خوان ۱۰:۴۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    اگر به کسانی که با موزه متروپولیتن و گنجینه دارهای آمریکایی یا اروپایی در ارتباط هستند مراجعه شود به شما خواهند گفت که آرتور اپهام پوپ معمار سرشناس آمریکایی چه اشیایی را از کشور خارج کرده است.پس از انقلاب در خانه سران و ثروتمندان گنجینه های بی نظیری از آثار تاریخی ایران یافت شد که در حال حاضر در اختیار بنیاد مستضعفان قرار دارند.بیشتر صاحبان این اشیا با پوپ و فرای رابطه نزدیک داشتند و از کارشناسی های آنها بهره فراوان بردند.
  • ۱۰:۵۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    وضع فعلی آثار باستانی در کشور ما چطور است ؟ به نظرتون الان از داشته های تاریخیمان خوب داریم نگهداری میکنیم ؟ حداقلش اینه که آثار باستانی ایران تو موزه های دنیا به جهانیان هنر و عظمت تاریخ ایران نشون میده . اگر خیلی زرنگید همینهایی که داریم خوب نگهداری کنید .
  • ۱۰:۵۸ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    بنده خدا همینکه با این وضع تفکرشون تا حالا تخت جمشید با خاک یکسان نکردن باید خداروشکر کنیم .
  • ۱۱:۰۰ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    چرا روی مقبره آرتور پوپ شعار نویسی کردید ؟ این یجور اهانته . پس فرق شما با تکفیری ها چیه که جسد از خاک بیرون میکشن ؟ به عنوان یه ایرانی شرم میکنم بگم هموطن شما هستم که نه بویی از اسلام بردید نه ایران .
  • باستانشناس ۱۲:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    در این زمینه کتاب 50 سال باستانشناسی ایران نوشته دکتر عزت الله نگهبان را بخوانید.ببینید که ایشان چگونه با خواهرزاده محمدرضا شاه در این زمینه سرشاخ بود و گریشمن چه کارهایی در ایران کرد.
  • لاله ۱۲:۱۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    به این فهرست لویی واندربرگ را اضافه کنید.
  • siamak ۱۲:۱۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    سلام. از این آقای فرای که آنقدرعاشق فرهنگ وتمدن ایران است!؟ که وصیت می کند ذر ایران دفن شود. چرا هیچگونه موضع گیری درخصوص فیلمهای ضد ایرانی نظیر بدون دخترم هرگز؛سیصد300, آرگو و... که در کشورمطبوعشان و زیر گوش ایشان ساخته می شد! در هیچ جایی درج نشده؟ آیا کسی جوابی دارد؟
  • یونسی ۱۲:۲۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    منصفانه ترین مطلب درباره فرای رو آقای فاطمی تو همین مشرق نوشته بود. این مطلب خیلی تند بود.
  • آشنا ۱۲:۳۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    فرای در شیراز خانه ای که متعلق به خاندان قوام بود در اختیار داشت و در آنجا در ارتباط با دانشگاه شیراز که آن زمان پهلوی نام داشت بود.فرای باستان شناس یا معمار نبود.او تاریخدان و زبان شناس بود و به چندین زبان مسلط بود.تخصص بالایی در شناخت نسخه های خطی داشت.اما متاسفانه بسیاری از آنها را از کشور خارج کرد.امیدوارم بازماندگانش این کتابها را به ایران برگردانند.
  • اهوازی ۱۲:۳۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    باید ببینیم که حاج آقا در این زمینه خاطره ای ندارند یا خوابی ندیده اند؟؟؟؟؟؟؟؟
  • از کردستان ۱۲:۴۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    یکی به من بگوید چرا این مستشرقین و ایران شناسان همه یهودی هستند؟
  • ۱۲:۵۸ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    ظاهرا این شما هستید که از چیزی اطلاع ندارید. بخش بزرگی از آنچه در موزه های دنیا است نه توسط تیمهای اکتشافی بلکه توسط حفاران غیر قانونی قاچاق می شود. همچنین در زمان قاجاریه و اوایل پهلوی قانونی برای اکتشافات باستانی نبود و عمه جات وابسته به سفارتخانه ها و یا مستشرقین وقت می توانستند بدون هیچ مانعی این آثار را با خود ببرند. عمده این آثار مورد نظر شما در همان دوران از ایران خارج شده است. حالا این مساله چه ربطی به فرای دارد؟ متاسانه این شمایید که تحت تاثیر رسانه ها حرف می زنید.
  • ۱۳:۰۰ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    اسناد خود و نام کتابها را با ذکر محل سرقت اعلام کنید. اگر واقعا چنین باشد هم قابل پیگیری است. اما شایعات و ادعاها بی نهایت و اسناد صفر هستند
  • ۱۳:۱۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    شیطونه میگه یه برنامه سرقت طراحی کنیما...
  • آشنا ۱۳:۱۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    جناب نشناس سوئدی.این روش شما کاملا غلط است.اما با دکتر فرهنگ مهر که از روسای دانشگاه پهلوی بود و زرتشتی هم هست مراجعه کنید.ایشان شما توجیه میکنند.کسان دیگری هم من شخصا میشناسم که با فرای در ارتباط بوده و این قضایا را نقل کردند.شما هم دست از لجاجت بردارید.اگر در ایران خواستید هم سری به آقایان رهبرو کابلی و یغمایی از بازنشستگان میراث فرهنگی بزنید.آنها 2 برابر عمر شما با واندربرگ و گریشمن و فلنری و الیزابت کارتر و هنری رایت و.... کار کردند.برو بچه و از غارتگران دفاع نکن.
  • ۱۳:۳۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    دلیل همدردی افسادطلب های تندرو با این جاسوس هنم مشخص شد !!!!
  • ۱۴:۳۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    لعنت بر چشمي كه بي موقع بسته شود
  • ۱۵:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    من کاری به جنجال های سیاسی شما ندارم و دارم بحث حقوقی می کنم. آن آقای مورد نظر شما هم چرا مرا توجیه کند؟ اگر سندی در خصوص دزدی فرای یا هر کس دیکری دارند به عنوان یک ایرانی موظف هستند این اسناد را هم به مراجع ذیربط اطلاع دهند و هم اعلان بین المللی کنند تا پیگزی های لازم برای استرداد این اشیا انجام شود. پس چرا در طی این همه سال اسناد خود را رو نکرده اند؟ متاسفانه جناب آشنا، یک چیزی هست در تمامذ دنیا به نام حسادت که ظاهر در ایران از همه جا شدیدتر است. بسیاری از محقق نما ها بودند که همه تلاش خود را برای زدن زیر آب همکارانشان قرار داده بودند و این مساله مختص تاریخ و ایرانشناسی هم نیست. به شخصه تا الان و مخصوصا بعد از ماجراهای دفن فرای بسیار جستجو کردم ببینم آیا یک سند در خصوص ادعاهایی که علیه پوپ ارائه می شود وجود دارد یا نه؟ . دیدم تماما ب اساس گفته و شنیده ها برای افراد پرونده سازی می کنند. والا به عنوان یک ایرانی با کمال میل آرزو دارم که همه آثار غیر قانونی خارج شده از ایران به ایران بازگردد. اما اثبات این ادعا ها اصلا کار ساده ای نیست.
  • ۱۵:۲۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    صرفنظر از اهانتهایی که می کنید، بدانید که در زمان قاجاریه ایران فاقد سازوکارهای قانونی برای محافظت از آثار تاریخی خود بود. مواردی هم که شما می گویید عمدتا در همان زمان از ایران خارج شده و ربطی به فرای ندارد. متاسفانه راندن خر و گاو با یک چوب در میان ایرانیان ضرب المثل است یا همان ترسیدن مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید. این موضوع اختصاصی هم به فرای ندارد. یک افغانی هم مرتکب جنایتی می شود هزار تا کامنت می گذارند و به همه افغانیها فحاشی می کنند! این است است معنای واقعی ایرانی بودن. نه آنچه فرای تصور میکرد.
  • ۱۷:۱۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    احسنت به 8:56
  • آشنا در پاسخ به ناشناس سوئدی ۱۷:۵۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    دیروز تاریخ دان بودی و امروز حقوقدان و فردا هم حتما کارشناس مواد مخدر اما دست امثال تو برای ما رو است همین امروز آقای یغمایی با سایت هنر نیوز مصاحبه کرد.عنوان مصاحبه اینست:یک پیشکسوت باستانشناس در گفت و گو با هنر نیوز:کدام کاوش؟ کدام حفاری؟کدام ارجان؟سازمان میراث فرهنگی عروسک خمیه شب بازی است هنر نیوز.چهارشنبه 17 اردیبهشت 93.
  • تاریخ خوان ۱۸:۰۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    این جناب ناشناس از سوئد دیروز تایخ شناس و هنر شناس شیر و خورشید بود امروز وکیل پایه 1 محاکم بین المللی.برو خدا روزیت رو یه جای دیگه بده.
  • ۱۸:۳۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    واقعا جای این آثار، در کارتن های سیگار انبار شده در زیرزمین موزه ایران باستان خالی است ای کاش دوستانی نظر دادن می گفتن تا حال چند بار از موزه های ایران بازدید کرده اند بعد نظر بدهند کجا بایدنگهداری شودند.
  • ۱۸:۴۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    سوئدی عزیز...این اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی که میفرمایید میشه همون زمانی که پوپ و فرای در ایران اکتشاف و ایرانشناسی می کردن...شما هم از اون طرف داری با تعصب حرف میزنی...تعصب در دو طرف ایجاد اشکال میکنه...فروش اشیای تاریخی توسط پوپ (و با همراهی فرای) از مسائلی بوده که صدای خیلی ها رو همون موقع در آورد...فرای هم جزو تیم پوپ بود و بعد از مرگ پوپ ادامه مسیر اون رو رفت...این خیلی واضح هست و اینکه فکر کنیم فرای فقط عاشق ایران بوده و بی مزد و مواجب واسه رضای خدا تحقیق میکرده ساده لوحی است...انگیزه گنجینه ایران زمین پشت این علاقه به ایران بوده و هست...
  • شاهین از تبریز ۱۹:۴۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    مصاحبه آقای یغمایی با سایت هنر نیوز را خواندم.واقعا فاجعه است.از ماست که بر ماست.وقتی خود ما اینجور هستیم خدا رحم کنه به خارجی ها.
  • ایرانی ۱۹:۴۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    جناب سوئدی , اسناد برای سرقت ارائه بدیم ؟؟ میگن اسنادو سرقت کرده!! اصولا دزدا سعی میکنن ردی نذارن , اعلامیه که نمیدن ماداریم دزدی میکنیم !
  • باستانشناس از خوزستان ۱۹:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    مصاحبه آقای یغمایی را با هنر نیوز خواندم.ایشان از باستانشناسان خوشنام کشور است.همین الان دانشگاه شیکاگو در میراث کشور بویژه در خوزستان و فارس نیرو دارد.حتی در انجمن ها نیرو دارند.
  • اهوازی ۲۰:۱۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۷
    0 0
    بابا چه جراتی داره این مرد.راست میگه چرا همه جاها رو باید ول کنند و کار عمرانی رو روی آثار تاریخی انجام دهند و میراث هم جلوگیری نکنه.آفرین به یغمایی.این هم سند معتبر که پشت این غارت ها هم به اصطلاح ایرانشناسان هستند.این بابا که عمری توی میراث فرهنگی کار کرده و بهتر از همه مسائل رو میدونه. البته این ناشناس سوئدی حقوقدان و کارشناس شیر خورشید سلجوقی طالع بین حتما بیشتر از آقای یغمایی خبر دارد.
  • ۰۰:۳۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۸
    0 0
    آدمی که حق بگوید که جهنم نمی رود!! اما تهمت زننده جایی جز دوزخ ندارد.
  • حسین ۰۲:۵۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۸
    0 0
    مشرق جان خیلی ممنون که توهین به بنده را منتشر کردی! از همین کلام شما انسان فرهنگی و تاریخ دوست پیداست که حق با کیست!
  • مهدی90085 ۰۹:۲۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۸
    0 0
    پوریای ولی پهلوان نامدار ایرانی هم چنین مقبره ای ندارد..............
  • ۱۰:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۸
    0 0
    خير، شايد هم در موزه هاي کشور خودمان نگهداري مي شد.
  • محمد ۱۲:۱۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۸
    0 1
    ریچارد فرای و میراثی که دیگر به کشور بازنخواهد گشت : میشه دقیقا بگین اگه این آثار به ایران برگشته بود چه سرنوشتی پیدا می کرد؟ یا مامن معتادهای تزریقی بود یا محل دستشویی عابرین یا محل مناسبی جهت یادگاری نوشتن و .... مطمئنا تا الان پوسیده شده و چیزی ازشون نمونده بود.
  • ۱۵:۳۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۹
    0 0
    اینم بگید که احمدیییییییییییییی نژژژژژژژژژژژژادتون هم یه خونه تو اصفهان بهش داد
  • ایران ۱۶:۲۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۹
    0 0
    درود بر روان پاک این ایران شناس نامی رچارد فرای بزرگ مرد
  • ۱۱:۳۷ - ۱۳۹۳/۰۳/۱۷
    0 0
    اقای محمدمهدی برات متاسفم.امیدوارم افق دیدت را از نوک دماغت جلو تر ببری.
  • گربه IR ۱۲:۵۸ - ۱۴۰۲/۰۱/۲۳
    0 0
    اولا چرا دروغ می نویسید؟ دوما اگه چیزی برده گذاشته تو موزه،خوب کاری کرده برده!نه مثل شما خوبه یا کارتون تخریبه یا خودتون به جاهای دیگه قاچاق می کنید

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس