به گزارش مشرق، صبحانه، ناهار و شام سه وعده اصلی غذایی ماست که البته قانونی جهانی به حساب می آید. این سه وعده هر بار انرژی یک روز کاری را وارد بدن می کند تا بتوانید هر چند ساعت یک بار یک تجدید قوا داشته باشید.
بسیاری هستند که برای خورد و خوراک خود زمان معین می کنند برای مثال حتما راس ساعت 1:30 دقیقه باید ناهار خورده شود. برطبق این روند بدن عادت کرده و به تناقض های زمانی پاسخ درستی نمی دهد اما واقعا زمان درست غذا خوردن چگونه تعیین می شود؟
یکی از مباحثی که می‌تواند در حفظ سلامت جسمی و روحی به ما کمک کند توجه به سیره و سنت پیشوایان دینی و انبیاء الهی است که متصل و متکی به وحی بودند و صلاح ما و راه و روش درست زندگی کردن را بهتر از هرکسی می‌دانند.
امام علی(ع) درباره این‌که پیامبران چه موقع شام می‌خوردند؟ فرمودند:” شام خوردن پیامبران، پس از تاریکیِ شب بوده است. آن را وامگذارید؛ چرا که واگذاردن آن، ویرانی تن است۱″.
در جایی دیگر از زیاد بن ابی الحلال نقل شده است که با امام صادق(ع) شام خوردم آن حضرت، فرمود:” شامِ پس از نمازِ خفتن، شام پیامبران است۲″.
همچنین رسول خدا(ص) درباره پیامدهای شام نخوردن چنین می‌فرمایند:” خوردن شام را وامگذارید، هر چند به مشتی خرما باشد؛ زیرا وا گذاشتن آن، انسان را پیر می‌کند۳″.
"خوردن شام را وا مگذارید، هر چند به خوردن دانهای خرمای خشکیده باشد. من بر امّت خویش، از این، بیم دارم که از وا گذاردن شام، پیری (در هم شکستگی) به سراغشان آید؛ چرا که شام، مایه نیرومندیِ پیر و جوان است۴″.
امام صادق(ع) نیز درباره اهمیت این وعده غذایی فرمودند: "خوردن شام را وا مگذار، هر چند به سه لقمه نان با نمک باشد۵″.
"هر کس شام را واگذارد، رگی در بدن وی میمیرد و هرگز زنده نمی‌شود ۶″.
فواید خوردن شام در ساعات اولیه شب
اما در زندگی روزانه، به دلایل گوناگون از جمله ترافیک یا سایر مشغله‌ها، معمولاً اکثر ما این قانون را رعایت نمی‌کنیم، اما به راستی فواید خوردن شام در ساعات اولیه شب چیست؟ در ادامه مطلب، به برخی فواید رعایت این قانون اشاره می‌کنیم.
۱ - کمک به کنترل وزن
در ساعات پایانی روز، معمولاً افراد میل به خوردن غذاهای پرکالری و از لحاظ غذایی کم ارزش دارند که عموماً هم در خوردن آن‌ها زیاده‌روی می‌کنند.
همچنین اگر شما در طول روز وعده‌ای را حذف کرده باشید یا خوردن شام را به تأخیر اندازید، برای سیر شدن خود حجم بیشتری غذا می‌خورید و در نتیجه کالری بیشتری دریافت می‌کنید. همه این موارد زمانی که با حذف وعده بعدی - یعنی وعده صبحانه - همراه شود، منجر به عکس‌العمل بدن شما به هورمون انسولین ترشح‌شده می‌شود که نتیجه آن افزایش ذخیره‌های چربی در بدن و اضافه‌وزن خواهد بود.
۲ - کاهش سوزش معده
سوزش معده یا قلب نوعی حس گرفتگی در سینه، درست پشت قفسه سینه است که ممکن است با خم شدن یا دراز کشیدن بدتر شود. به گفته متخصصان، یکی از راه‌های جلوگیری از ایجاد این سوزش، پرهیز از خوردن وعده‌های غذایی حجیم و پرچرب در ساعات پایانی شب است. خوردن شام در ساعات اولیه شب به دستگاه گوارش شما زمان کافی برای هضم غذا را می‌دهد و خطر افزایش اسید معده و برگشت اسید به مری را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
این واقعه که متخصصان آن را با عنوان رفلاکس اسید معده می‌شناسند، معمولاً با سوزش معده و قلب همراه است. دراز کشیدن پس از خوردن غذا سوزش معده و برگشت اسید را بیشتر می‌کند. به همین دلیل وجود چند ساعت فاصله زمانی بین خوردن غذا و دراز کشیدن می‌تواند در کاهش سوزش معده بسیار موثر باشد.
۳ - خوابی آرام‌تر
سوزش معده‌ای که در نتیجه خوردن غذا در ساعات پایانی شب باشد، مانع خواب آرام شما در طول شب می‌شود. دل درد نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که هنگام خواب برای فردی که دیروقت شام خود را میل کرده است به وجود می‌آید.
مصرف بیش از حد مایعاتی مانند آب، نوشابه، شیر یا حتی غذاهای آب‌دار مانند سوپ باعث می‌شود شما مجبور شوید در طول شب چندین بار برای خالی کردن مثانه خود از خواب بیدار شوید، اما توجه داشته باشید که رفتن به رختخواب با معده خالی و با گرسنگی نیز به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود و این موضوع نیز می‌تواند به نوبه خود در خواب اختلال ایجاد کند.
به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند افراد قبل از خواب یک میان‌وعده کم حجم و سبک مصرف کنند. غلات آماده مصرف همراه با شیر کم چرب، یا ماست با کمی نان، از جمله گزینه‌های مناسب هستند.
۴ - انرژی بیشتر
شروع روز با یک صبحانه خوب و کامل و خوردن وعده‌های مقوی در طول روز نه تنها میزان انرژی شما را افزایش می‌دهد، بلکه عملکرد مغز و اعصاب را نیز بهبود می‌بخشد، اما به تعویق انداختن وعده‌های غذایی نه تنها انرژی شما را کاهش می‌دهد، بلکه باعث پایین آمدن قند خون شما نیز می‌شود و احساس خستگی و کسلی را برای شما ایجاد می‌کند. برای پیشگیری از چنین وضعیتی، سعی کنید وعده‌های اصلی و میان‌وعده‌های خود را به موقع و منظم مصرف کنید.
یکی دیگر از دلایل افزایش انرژی ناشی از خوردن شام در ساعات اولیه شب، آرامش بیشتری است که فرد هنگام خواب تجربه می‌کند. خواب آرام شب قبل، باعث افزایش انرژی در روز بعد شده و انگیزه فرد برای ورزش و کنترل وزن بیشتر می‌شود.
چند راهکار برای کاهش میل به خوردن در ساعات پایانی شب
1_ درست پس از شام دندان‌های خود را مسواک بزنید. این کار هم برای بهداشت دهان و دندان شما مناسب است، هم مزه خمیردندان طعم غذاهایی که بعد از آن خورده می‌شود را تغییر می‌دهد و در نتیجه میل به خوردن غذا را کاهش می‌دهد.
2_ دم نوش‌های گیاهی بنوشید. اگر دوست دارید هنگام تماشای تلویزیون یا گشت و گذار در اینترنت یک چیزی بخورید، دم نوش گیاهی بنوشید. با این کار هم به اصطلاح دهانتان مشغول است، هم کالری اضافی وارد بدن خود نمی‌کنید و هم از خواص متعدد دمنوش‌های گیاهی بهره‌مند می‌شوید.
3_ برای صرف شام زمان تعیین کنید و حتی می‌توانید ساعت خود را کوک کنید تا مثلاً یک ساعت قبل از ساعت ۷ شب به شما یادآوری کند که برای خوردن شام خود یک ساعت دیگر بیشتر فرصت ندارید.
4_ برنامه غذایی خانواده را در صورت لزوم تغییر دهید. شاید لازم باشد به دلیل مشغله کاری اعضای خانواده، از قبل برای نوع و ساعت شام برنامه‌ریزی کنید.
منابع:
۱- الکافی، جلد ۶، صفحه ۲۸۸، حدیث ۱، المحاسن، جلد ۲، صفحه ۱۹۵، حدیث ۱۵۶۶، الخصال، صفحه ۶۱۹، حدیث ۱۰، تحف العقول، صفحه ۱۱۰، مکارم الأخلاق، جلد ۱، صفحه ۴۲۴، حدیث ۱۴۴۴، حدیث ۶ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۲
۲- الکافی، جلد ۶، صفحه ۲۸۹، حدیث ۷، المحاسن، جلد ۲، صفحه ۱۹۵، حدیث ۱۵۶۷، بحارالأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۲، حدیث ۷ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۴
۳- سنن ابن ماجة، جلد ۲، صفحه ۱۱۱۳، حدیث ۳۳۵۵، کنزالعمّال، جلد ۱۰، صفحه ۴۶، حدیث ۲۸۲۹۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۰
۴- المحاسن، جلد ۲، صفحه ۱۹۶، حدیث ۱۵۷۱، بحار الأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۳، حدیث ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۲
۵- مکارم الأخلاق، جلد ۱، صفحه ۴۲۴، حدیث ۱۴۴۷، بحار الأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۵، حدیث ۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۲
۶- مکارم‌الأخلاق، جلد ۱، صفحه ۴۲۴، حدیث ۱۴۴۸، بحارالأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۵، حدیث ۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۶
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
بسیاری هستند که برای خورد و خوراک خود زمان معین می کنند برای مثال حتما راس ساعت 1:30 دقیقه باید ناهار خورده شود. برطبق این روند بدن عادت کرده و به تناقض های زمانی پاسخ درستی نمی دهد اما واقعا زمان درست غذا خوردن چگونه تعیین می شود؟
یکی از مباحثی که می‌تواند در حفظ سلامت جسمی و روحی به ما کمک کند توجه به سیره و سنت پیشوایان دینی و انبیاء الهی است که متصل و متکی به وحی بودند و صلاح ما و راه و روش درست زندگی کردن را بهتر از هرکسی می‌دانند.
امام علی(ع) درباره این‌که پیامبران چه موقع شام می‌خوردند؟ فرمودند:” شام خوردن پیامبران، پس از تاریکیِ شب بوده است. آن را وامگذارید؛ چرا که واگذاردن آن، ویرانی تن است۱″.
در جایی دیگر از زیاد بن ابی الحلال نقل شده است که با امام صادق(ع) شام خوردم آن حضرت، فرمود:” شامِ پس از نمازِ خفتن، شام پیامبران است۲″.
همچنین رسول خدا(ص) درباره پیامدهای شام نخوردن چنین می‌فرمایند:” خوردن شام را وامگذارید، هر چند به مشتی خرما باشد؛ زیرا وا گذاشتن آن، انسان را پیر می‌کند۳″.
"خوردن شام را وا مگذارید، هر چند به خوردن دانهای خرمای خشکیده باشد. من بر امّت خویش، از این، بیم دارم که از وا گذاردن شام، پیری (در هم شکستگی) به سراغشان آید؛ چرا که شام، مایه نیرومندیِ پیر و جوان است۴″.
امام صادق(ع) نیز درباره اهمیت این وعده غذایی فرمودند: "خوردن شام را وا مگذار، هر چند به سه لقمه نان با نمک باشد۵″.
"هر کس شام را واگذارد، رگی در بدن وی میمیرد و هرگز زنده نمی‌شود ۶″.
فواید خوردن شام در ساعات اولیه شب
اما در زندگی روزانه، به دلایل گوناگون از جمله ترافیک یا سایر مشغله‌ها، معمولاً اکثر ما این قانون را رعایت نمی‌کنیم، اما به راستی فواید خوردن شام در ساعات اولیه شب چیست؟ در ادامه مطلب، به برخی فواید رعایت این قانون اشاره می‌کنیم.
۱ - کمک به کنترل وزن
در ساعات پایانی روز، معمولاً افراد میل به خوردن غذاهای پرکالری و از لحاظ غذایی کم ارزش دارند که عموماً هم در خوردن آن‌ها زیاده‌روی می‌کنند.
همچنین اگر شما در طول روز وعده‌ای را حذف کرده باشید یا خوردن شام را به تأخیر اندازید، برای سیر شدن خود حجم بیشتری غذا می‌خورید و در نتیجه کالری بیشتری دریافت می‌کنید. همه این موارد زمانی که با حذف وعده بعدی - یعنی وعده صبحانه - همراه شود، منجر به عکس‌العمل بدن شما به هورمون انسولین ترشح‌شده می‌شود که نتیجه آن افزایش ذخیره‌های چربی در بدن و اضافه‌وزن خواهد بود.
۲ - کاهش سوزش معده
سوزش معده یا قلب نوعی حس گرفتگی در سینه، درست پشت قفسه سینه است که ممکن است با خم شدن یا دراز کشیدن بدتر شود. به گفته متخصصان، یکی از راه‌های جلوگیری از ایجاد این سوزش، پرهیز از خوردن وعده‌های غذایی حجیم و پرچرب در ساعات پایانی شب است. خوردن شام در ساعات اولیه شب به دستگاه گوارش شما زمان کافی برای هضم غذا را می‌دهد و خطر افزایش اسید معده و برگشت اسید به مری را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
این واقعه که متخصصان آن را با عنوان رفلاکس اسید معده می‌شناسند، معمولاً با سوزش معده و قلب همراه است. دراز کشیدن پس از خوردن غذا سوزش معده و برگشت اسید را بیشتر می‌کند. به همین دلیل وجود چند ساعت فاصله زمانی بین خوردن غذا و دراز کشیدن می‌تواند در کاهش سوزش معده بسیار موثر باشد.
۳ - خوابی آرام‌تر
سوزش معده‌ای که در نتیجه خوردن غذا در ساعات پایانی شب باشد، مانع خواب آرام شما در طول شب می‌شود. دل درد نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که هنگام خواب برای فردی که دیروقت شام خود را میل کرده است به وجود می‌آید.
مصرف بیش از حد مایعاتی مانند آب، نوشابه، شیر یا حتی غذاهای آب‌دار مانند سوپ باعث می‌شود شما مجبور شوید در طول شب چندین بار برای خالی کردن مثانه خود از خواب بیدار شوید، اما توجه داشته باشید که رفتن به رختخواب با معده خالی و با گرسنگی نیز به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود و این موضوع نیز می‌تواند به نوبه خود در خواب اختلال ایجاد کند.
به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند افراد قبل از خواب یک میان‌وعده کم حجم و سبک مصرف کنند. غلات آماده مصرف همراه با شیر کم چرب، یا ماست با کمی نان، از جمله گزینه‌های مناسب هستند.
۴ - انرژی بیشتر
شروع روز با یک صبحانه خوب و کامل و خوردن وعده‌های مقوی در طول روز نه تنها میزان انرژی شما را افزایش می‌دهد، بلکه عملکرد مغز و اعصاب را نیز بهبود می‌بخشد، اما به تعویق انداختن وعده‌های غذایی نه تنها انرژی شما را کاهش می‌دهد، بلکه باعث پایین آمدن قند خون شما نیز می‌شود و احساس خستگی و کسلی را برای شما ایجاد می‌کند. برای پیشگیری از چنین وضعیتی، سعی کنید وعده‌های اصلی و میان‌وعده‌های خود را به موقع و منظم مصرف کنید.
یکی دیگر از دلایل افزایش انرژی ناشی از خوردن شام در ساعات اولیه شب، آرامش بیشتری است که فرد هنگام خواب تجربه می‌کند. خواب آرام شب قبل، باعث افزایش انرژی در روز بعد شده و انگیزه فرد برای ورزش و کنترل وزن بیشتر می‌شود.
چند راهکار برای کاهش میل به خوردن در ساعات پایانی شب
1_ درست پس از شام دندان‌های خود را مسواک بزنید. این کار هم برای بهداشت دهان و دندان شما مناسب است، هم مزه خمیردندان طعم غذاهایی که بعد از آن خورده می‌شود را تغییر می‌دهد و در نتیجه میل به خوردن غذا را کاهش می‌دهد.
2_ دم نوش‌های گیاهی بنوشید. اگر دوست دارید هنگام تماشای تلویزیون یا گشت و گذار در اینترنت یک چیزی بخورید، دم نوش گیاهی بنوشید. با این کار هم به اصطلاح دهانتان مشغول است، هم کالری اضافی وارد بدن خود نمی‌کنید و هم از خواص متعدد دمنوش‌های گیاهی بهره‌مند می‌شوید.
3_ برای صرف شام زمان تعیین کنید و حتی می‌توانید ساعت خود را کوک کنید تا مثلاً یک ساعت قبل از ساعت ۷ شب به شما یادآوری کند که برای خوردن شام خود یک ساعت دیگر بیشتر فرصت ندارید.
4_ برنامه غذایی خانواده را در صورت لزوم تغییر دهید. شاید لازم باشد به دلیل مشغله کاری اعضای خانواده، از قبل برای نوع و ساعت شام برنامه‌ریزی کنید.
منابع:
۱- الکافی، جلد ۶، صفحه ۲۸۸، حدیث ۱، المحاسن، جلد ۲، صفحه ۱۹۵، حدیث ۱۵۶۶، الخصال، صفحه ۶۱۹، حدیث ۱۰، تحف العقول، صفحه ۱۱۰، مکارم الأخلاق، جلد ۱، صفحه ۴۲۴، حدیث ۱۴۴۴، حدیث ۶ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۲
۲- الکافی، جلد ۶، صفحه ۲۸۹، حدیث ۷، المحاسن، جلد ۲، صفحه ۱۹۵، حدیث ۱۵۶۷، بحارالأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۲، حدیث ۷ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۴
۳- سنن ابن ماجة، جلد ۲، صفحه ۱۱۱۳، حدیث ۳۳۵۵، کنزالعمّال، جلد ۱۰، صفحه ۴۶، حدیث ۲۸۲۹۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۰
۴- المحاسن، جلد ۲، صفحه ۱۹۶، حدیث ۱۵۷۱، بحار الأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۳، حدیث ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۲
۵- مکارم الأخلاق، جلد ۱، صفحه ۴۲۴، حدیث ۱۴۴۷، بحار الأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۵، حدیث ۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۲
۶- مکارم‌الأخلاق، جلد ۱، صفحه ۴۲۴، حدیث ۱۴۴۸، بحارالأنوار، جلد ۶۶، صفحه ۳۴۵، حدیث ۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۶۶
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
۱۳:۲۵ - ۱۴۰۲/۰۵/۰۶
