به گزارش مشرق،محمد کاظم انبارلویی در یادداشتی پیرامون فراخوان رئیس جمهور برای نقد توافقنامه ژنو نوشت: چهارشنبه گذشته رئيس جمهور طي فراخواني از حقوقدانان خواست توافقنامه ژنو را بررسي و اطلاع‌رساني كنند. روزنامه ايران ارگان دولت تيتر اول خود را به اين جمله مزين كرد؛ فراخوان روحاني براي نقد حقوقي توافق ژنو.
اي كاش اين فراخوان قبل از مذاكرات و يا حداقل  بعد از مذاكرات ژنو و  قبل از آنكه  اين مذاكرات يك فتح‌الفتوح اعلام شود صورت مي‌گرفت.
واقعيت اين است كه ايران در سلسله مذاكرات  هسته‌اي خود داراي يك بسته پيشنهادي بود كه هيچ‌گاه به عنوان  يك متن از سوي 1 + 5 مورد توافق قرار نگرفت.
آنچه امروز به عنوان توافق  از آن ياد مي‌شود متني است كه ظاهراً آمريكاييها  آورده‌اند و ما براي قبول آن نبايد  شتابزدگي به خرج مي‌داديم.  بايد اين متن از ابعاد حقوقي، فني و مالي محاسباتي مورد مداقه قرار مي‌گرفت و با در نظر گرفتن همه جوانب نسبت به آن اظهار نظر مي‌شد.
تيم مذاكره  كننده حداقل مي‌تواند  ادعاي دانش حقوقي كند. اطلاعات آنها به لحاظ فني و مالي محاسباتي محدود است لذا بايد تيم از اين بابت مورد تقويت قرار مي‌گرفت.
متن توافق  از سوي نمايندگان محترم، اساتيد دانشگاه، اعضاي قبلي تيم مذاكره كننده هسته‌‌اي  ، علماي حوزه و نيز نويسندگان و روزنامه‌نگاران بارها مورد نقد مشفقانه قرار گرفته است. متأسفانه دولت به طور اعم و تيم مذاكره  كننده به طور اخص هيچ گاه به اين نقدها به ديده خريدار  نگاه نكرده و پاسخي در خور ارائه نفرموده‌اند.
متهم كردن منتقدان به بي‌سوادي در حالي‌كه در ميان آنها افرادي هستند كه بالاترين  مدارج علمي ، عملي و فني دانشگاهي را دارند، نوعي جفا و نشاني از آستانه تحمل  دولت يازدهم در قبال منتقدين را  واتاب داد . به همين دليل نقد توافق از سوي نخبگان ملت در ميان مردم جا باز كرد و به واكنش  صريح ملت  در راهپيمايي 22 بهمن در برابر زياده‌خواهي‌هاي آمريكا منجر شد.
بيش از يكصد روز از توافق ژنو مي‌گذرد روز به روز  ابعاد تأسفباري از زواياي توافق از سوي طرف غربي بويژه آمريكاييها فاش مي‌شود كه در متن اعلامي  اوليه نيست. از سويي دولت حاضر نيست متن توافق اصلي را در اختيار نخبگان  و ملت قرار دهد تا عيار گفته‌هاي طرف غربي مورد سنجش قرار گيرد.
نكته جالب در اين وادي آن است كه رئيس دولت در حالي از دانشگاهيان براي ورود به مسئله و بويژه از حقوقدانان دعوت به نقد، بررسي و اطلاع‌رساني كرده است كه حاضر نيست متن اصلي توافق در دسترس آنان قرار گيرد.
محرمانه تلقي كردن گفتگوها و نتايج ريز آن براي ملت در حالي كه براي طرف غربي هيچ نكته‌اي مكتوم نيست از مباحث مورد نقد  و اعتراض منتقدين  بوده كه مذاكره كنندگان تاكنون پاسخي  براي آن نداشته‌اند.
گذشته‌ها گذشته است بايد نگاه به آينده داشت. مذاكرات  بزودي از سرگرفته مي‌شود بايد با دست پر در اين مذاكرات حضور يافت و چند نكته را مورد مداقه قرار داد.
1- تيم به لحاظ حقوقي بايد تقويت شود. بايد ديد در اين توافق چه گرفته‌ايم و چه داده‌ايم. طرف غربي ديدگاههاي خود را در توقف مسير پيشرفت هسته‌اي كشور به ما تحميل كرده است و آن را به عقب رانده و قصد دارد در مذاكرات بعدي به قول اوباما پيچ و مهره‌هاي تاسيسات هسته‌اي را باز كند و براي هميشه فاتحه آن را بخواند.
لذا آنها راهي را كه در تهديد و تحريم نتوانستند طي كنند مي‌خواهند در مذاكرات پي‌گيرند.  متن به لحاظ حقوقي بايد شفاف باشد و جلوي تفسيرهاي چند پهلو را بگيرد. روي تك تك كلمات بايد  كار دقيق صورت گيرد. اگر واقعاً آنها بر سر شرارت گذشته‌شان اصرار دارند و مي‌خواهند غرور ملي ما را مخدوش و استقلال ما را زير پا له كنند بايد به نقطه  صفر برگشت و شجاعت و جسارت زدن زير توافق را با صلابت هر چه بيشترنشان داد.
ملت ما به نيات طرف غربي خوشبين نيست. اين عدم خوشبيني بايد در تيم مذاكره كننده جايي داشته باشد و قدري از لبخندها در پاي ميز مذاكره را كم كند. نبايد اين لبخندها آنها را به طمع بيندازد تا جايي كه تهديد گزينه نظامي روي ميز و تشديد تحريم‌ها را مدام به رخ ملت ما بكشند.
رئيس جمهور عزيز ما قول داده است كه هم سانتريفيوژها بچرخند و هم زندگي مردم.
اولا: سانتريفيوژها كه مي‌چرخيد و در هيچ روزي با تهديد و تحريم متوقف نشد. ثانيا: زندگي مردم هم كم و زياد مي‌چرخيد و مردم خود واقف بودند كه هزينه استقلال و شرف خود را مي‌پردازند.
اگر قرار باشد نتيجه مذاكرات  قفل زدن به تاسيسات هسته‌اي و قفل زدن به زندگي و معيشت مردم باشدو از نماد " كليد در دست" رئيس دولت هم خبري نباشد دولت در ادامه خدمت و مقبوليت  خود بايد ترديد كند.
2- تيم به‌ لحاظ  فني و علمي بايد تقويت شود. آنها در مورد يك متن به مذاكره نشسته اند كه بخشي عظيمي از آن تصميم‌گيري فني است.
 در حالي كه هيچ يك از دانشمندان هسته‌اي،‌ كساني كه جانشان را در طبق اخلاص گذاشته‌اند تا اين صنعت را به سامان رسانند در تيم وجود ندارد و به آنها اعتناي لازم نشده است.
متأسفانه  در متن توافقات بويژه آنجا كه هنوز از طرف مامحرمانه تلقي مي‌شود مفاد تأسفباري وجود دارد و در عمل در حالي كه طرف غربي به تعهدات خود عمل نكرده است  به محض توافق در تأسيسات هسته‌اي اعمال شده است. زيان‌هاي ناشي از اين تصميم‌گيري نادرست به لحاظ  فني بايد مورد ارزيابي قرار گيرد و بازگشت  به نقطه صفر در صورت عدم توافق نهايي محاسبه شود.
نبايد ساده انديشي كرد. غرب طي سالهاي گذشته با اعلام جنگ صريح باملت، دانشمندان جوان ما  را ترور كرد، ويروس فرستاد، از ظرفيت  بازرسان آژانس براي جاسوسي سود برد اما به نتيجه نرسيد،‌ حالا با يك توافق اگر به مقاصد خود برسد، دولت كنوني بايد در برابر ملت و تاريخ پاسخگو باشد
3- تيم به لحاظ كارشناسان اقتصادي و  مالي محاسباتي بايد تقويت شود. در اين مذاكرات سخن از توافقات مالي و محاسباتي است. هيچ يك از اعضاي شركت كننده چنين تخصصي ندارند. سخن از آزادسازي 100 ميليارد دلار پولهاي بلوكه شده ايران در بانكهاي اروپايي است. اين پولها كجاست  و متعلق به كيست؟ طرف حساب آنها چه كساني هستند؟ در اين مورد هيچ اطلاع رساني نشده است. ارتباط آزاد سازي اين وجوه با بودجه سال 93 چيست؟ هيچ ردي از اين معبر در بودجه سال آينده ديده نمي‌شود.
اينكه ايران به دليل تحريم‌هاي بانكي نتوانسته است حق عضويت را خود به عنوان عضو سازمان ملل و عضو سازمانهاي بين‌المللي بدهد و  حالا در اثر توافق و رهاسازي 2/4 ميليارد دلار از پولهاي بلوكه شده  اين امر تسريع شده را نمي‌توان به عنوان توفيق در مذاكرات  ياد كرد. سازمان ملل از حقوق ملت ايران به عنوان يك عضو بايد حمايت مي‌كرد  و جلوي تجاوز قدرتها بويژه آمريكا به استقلال كشور ما را مي‌گرفت. اما اين كار را نكرد و در تحريم‌هاي ظالمانه با آمريكاييها هم صدايي كرد
حالا ما بياييم توافق كنيم كه حق عضويت خود كه را به دليل تحريم‌هاي ظالمانه نمي‌توانيم بپردازيم، پرداخت كنيم مفهوم آن چيست؟
همچنين شنيده شد كه شركت‌هاي پتروشيمي محصولات خود را به طرفهاي خارجي اصلاً پيش فروش كرده‌اند و پول آن را هم گرفته‌اند و ما با طرف اروپايي اصلاً مراوداتي در اين مورد نداريم. بعد بياييم در توافق سخن از بازگشايي در اين امر با طرف اروپايي بكنيم، يعني چه؟!  اين نشان مي‌دهد جاي كارشناسان اقتصادي و كارشناسان مالي در تيم واقعا خالي است. توليد ناخالص ملي چيزي بيش از هزار ميليارد دلار در سال است. چهار،‌پنج ميليارد دلار جايي در حل مشكلات  كشور ندارد. به قول رئيس جمهور ما در دولت‌هاي نهم و دهم بيش از 500 ميليارد دلار نفت فروختيم و اين مبلغ معادل كل فروش نفت از قرارداد دارسي تاكنون است (1) اين 500 ميليارد دلار الان در اختيار دولت و بنگاه‌هاي اقتصادي كشور است. نبايد براي رهاسازي 2/4 ميليارد دلار آن قدر احساس شعف كنيم كه طرف خارجي به طمع بيفتد.
4- دولت بايد به فكر ساماندهي امور اقتصادي  كشور از طريق تدبير اقتصادي آن هم در مسير اقتصاد مقاومتي باشد و اصلا چشمداشتي به نتايج  مذاكرات كه نه به دار است و نه به بار، داشته باشد. دولت بايد به فكر حفظ  غرور ملي و صيانت از استقلال كشور باشد و خود را براي روز مبادا آماده كند.
غرب بويژه آمريكا دست از ستيز با ملت ايران و مقابله با انقلاب ونظام برنداشته لذا دولت بايد خود را براي پاسخ‌هاي متناسب با گستاخي‌هاي طرف غربي آماده كند.
اگر آمريكا، به شرارت خود ادامه دهد بايد متناسب با شرارت آنها براي پاسخگويي آماده بود. شيشه عمر آمريكاييها در دهانه تنگه هرمز در دست ماست. پايگاه‌هاي آمريكا در منطقه در دسترس ماست. ايالت پنجاهم آمريكا رژيم صهيونيستي زيرچكش موشكهاي ماست. گزينه نظامي ما در روي ميز بايد جدي تراز گزينه آنها باشد. دولت بايد بييند اگر 1 +5 در نقض حقوق ملت ايران اصرار دارد،  نه تنها از توافق فاصله  بگيرد بلكه ضربه اول  را به عنوان  حمله پيشدستانه براي خود محفوظ بداند. فقط در اين صورت است كه مي‌تواند هزينه‌هاي يك غفلت تاريخي را جبران كند.
پي نوشت:
1- مركز تحقيقات استراتژيك معاون پژوهش‌هاي اقتصادي حامد فرنام، اكبر تركان مهر 91