به گزارش مشرق، «یاپ دهوپ شفر» دبیرکل سابق ناتو در گفت و گو با ندای انقلاب در خصوص تحلیل خود از بحران سوریه و نقش ایران در این بحران گفت:
* آقای «شفر» اولین سؤال من با توجه به شناخت شما از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، درباره احتمال دخالت ناتو در سوریه است. با توجه به مشارکت ناتو در لیبی، به نظر شما چه‌قدر احتمال دارد که ناتو در حمله به سوریه دخالت کند و چرا؟
یاپ دهوپ شفر: به نظر من چنین احتمالی وجود ندارد. البته ممکن است اعضای آن در این جنگ وارد شوند؛ اما ناتو به عنوان یک اتحاد و یک سازمان دخالتی در این زمینه نخواهد کرد. با توجه به موقعیت سیاسی ناتو و اعضای آن، بسیار بعید است که این سازمان به عنوان یک موجودیت اقدام نظامی در سوریه انجام دهد. حتی اگر اقدام نظامی علیه حکومت اسد هم ضرورت پیدا کند، اعضای ناتو ممکن است دست به اقدام نظامی علیه سوریه بزنند؛ اما شرایط سوریه با لیبی تفاوت زیادی دارد؛ در لیبی نیروهای ناتو عملیات‌های هوایی در آسمان این کشور را فرماندهی می‌کردند. به علاوه، در نتیجه مخالفت‌های روسیه و چین، اتفاق نظر در شورای امنیت وجود ندارد.
* اوباما اظهار کرده که جنگ سوریه یک جنگ محدود خواهد بود. تعریف شما از جنگ محدود چیست؟ و به نظر شما چرا آمریکا پا به این جنگ‌های ارزان و کوتاه‌مدت و بعضاً چند روزه نظیر جنگ لیبی می‌گذارد؟
یاپ دهوپ شفر: البته من نمی‌دانم که اقدام نظامی اصلاً صورت خواهد گرفت یا خیر، و در صورت آغاز تا چه اندازه محدود خواهد بود. اوباما ابتدا به دنبال جلب موافقت کنگره است؛ که البته به نظر من نهایتاً این توافق را کسب خواهد کرد. وی سپس تصمیم خواهد گرفت که آیا این جنگ محدود خواهد بود یا خیر. اما نگرانی عمده من از این است که در میان بحث پیرامون حمله نظامی و استفاده فاجعه‌بار از سلاح‌های شیمیایی، برای حل این جنگ تا همین لحظه بیش از ۱۰۰ هزار قربانی گرفته، هیچ صحبتی از راه‌حل سیاسی نمی‌شود.
* دلیل اقدام نظامی علیه حکومت اسد این ادعا است که وی در مقابل مردم خود از سلاح شیمیایی استفاده کرده است. اوباما پیش تر اعلام کرده بود که خط قرمز آمریکا برای مداخله مستقیم نظامی در سوریه استفاده دولت اسد از سلاح شیمیایی است.
به نظر شما در حالی که ارتش سوریه به موفقیت های گسترده ای در مقابله با شورشیان مسلح دست پیدا کرده است آیا استفاده از سلاح شیمیایی نمی تواند کار افراد یا گروه هایی باشد که می خواهند آمریکا را مجبور به جنگ در سوریه کنند؟
یاپ هوپ شفر: من البته مدرکی مشاهده نکرده‌ام و منتظر هستم تا گزارش سازمان ملل منتشر شود؛ هرچند این گزارش به این سؤال که چه کسی از سلاح شیمیایی استفاده کرده، پاسخ نمی‌دهد. اما موجی قوی علیه اسد تشکیل شده که مدعی است اسد از خط قرمز عبور کرده و از سلاح‌های کشتار جمعی استفاده نموده است. البته در حال حاضر شواهد متقنی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. به هر ترتیب، در شرایط کنونی، اوضاع به ضرر بشار اسد است؛ با این وجود این احتمال نیز وجود دارد که افراد دیگر از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده باشند. من با نقشی که ایران در سوریه ایفا می‌کند موافق نیستم؛ ایران باید به جای حمایت از حزب‌الله، درگیری‌ها را در سوریه کاهش دهد. با این حال، من همچنان معتقدم که ایران کشوری تأثیرگذار در سوریه است. جمهوری اسلامی رئیس‌جمهور و وزیر خارجه جدیدی دارد که اظهارات مثبتی داشته‌اند؛ از جمله این‌که ایران آماده است تا درباره مسائل مختلف، که امیدوارم سوریه یکی از آن‌ها باشد، و برای رسیدن به راه‌حل، وارد گفتگو شود. به همین دلیل است که من از راه‌حل سیاسی صحبت کردم. ممکن است شما با رویکرد ایران درباره سوریه موافق نباشید؛ اما به هر حال، این کشور مثل روسیه، نقش مهمی در رسیدن به راه‌حل در سوریه ایفا می‌کند. البته مذاکره با ایران برای دولت آمریکا بسیار دشوار خواهد بود؛ اما نباید احتمال شکل‌گیری مذاکرات غیر رسمی را به سادگی نادیده گرفت. زمانی هم که صحبت از گفتگوهای مذاکرات غیر رسمی می‌شود، احتمال مذاکره با ایران نیز وجود دارد.
*آمریکا اعلام کرده که حمله علیه سوریه به شکل محدود انجام خواهد شد و احتمالاً نقاط استراتژیک سوریه مورد هدف قرار خواهد گرفت. به نظر شما واکنش حزب‌الله، حماس و ایران، یا حتی روسیه و کشورهای دیگر، به چنین حمله‌ای چه خواهد بود؟
یاپ هوپ شفر: البته پیش‌بینی این واکنش بسیار دشوار است. سرگی لاوروف و پوتین بارها به شکل‌های مختلف اظهار کرده‌اند که با اقدام نظامی کاملاً مخالف هستند و وارد جنگ سوریه نخواهند شد. من امیدوارم ایران هم به رسیدن به راه‌حل سیاسی کمک کند. به عقیده من برگزاری این مذاکرات می‌تواند در برنامه هسته‌ای و مسئله غنی‌سازی نیز به ایران کمک کند.
*به مذاکرات هسته‌ای اشاره کردید، به نظر شما بحران سوریه چه تأثیری در مذاکرات بین ایران و ۱+۵ خواهد داشت؟
یاپ هوپ شفر: به نظر من برای ایران به عنوان حافظ اسلام شیعی، مهم است که افراد رادیکال در سوریه سر کار نیایند. به نظر من تهران بسیار علاقه‌مند است که مذاکره بین ایران و روسیه و آمریکا و عربستان بار دیگر آغاز شود تا تعداد قربانیان سلاح‌های شیمیایی در سوریه از آن‌چه هست بالاتر نرود. من اعتقاد دارم که این کار از عهده رئیس‌جمهور و وزیر خارجه جدید ایران خارج نیست.
* تحلیل شخصی شما درباره آینده بحران سوریه چیست؟
یاپ هوپ شفر: به نظر من این موضوع آن‌قدر پیچیده است که دیگر نمی‌تواند درباره یک سوریه واحد صحبت کرد؛ اکنون یک «سوریه اسد» وجود دارد، یک «سوریه کُردها»، و همچنین نیروهای شورشی که در حال جنگ هستند. ابتدا باید یک کانال ارتباطی بین بازیگرهای اصلی در سوریه گشود و صدای آن‌ها را شنید. آن‌چه مسلم است کشورهای غربی نفوذ بسیار اندکی در منطقه دارند و هرگز نباید وارد اختلاف بین شیعه و سنی در سوریه شوند. بنابراین من نمی‌توانم آینده سوریه را پیش‌بینی کنم؛ که چه اتفاقی خواهد افتاد؛ این اتفاق چگونه می‌افتد. آن‌چه می‌دانم همه مردم ایران، و آمریکا و انگلیس در آن متفق‌القول هستند این است که ما به عنوان سیاست‌مدار و دیپلمات نسبت به همه زنان و کودکان بی‌گناهی مسئولیم که اکنون میلیون میلیون به کشورهای همسایه فرار می‌کنند.
*وقتی از مردم بی‌گناهی صحبت می‌کنید که در سوریه قربانی می‌شوند، من ناخودآگاه به یاد بزرگ‌ترین حمله شیمیایی تاریخ می‌افتم که توسط آمریکا و علیه مردم ویتنام انجام شد. همینطور به یاد حلچه و بمباران شیمیایی عراق با حمایت آمریکا می افتم. به علت استفاده آمریکا از عنصر نارنجی در حمله به ویتنام، هنوز هم کودکانی در این کشور متولد می‌شوند که دچار انواع ناهنجاری‌های هنگام تولد هستند. در بیمارستان های ایران هم هنوز سربازانی و مردمی که دچار بیماری های عفونی هستند وجود دارند. چگونه است که آمریکا همیشه به خود اجازه دخالت در امور سایر کشورها را می‌دهد، در حالی که هیچ‌کس حق دخالت در امور آمریکا را ندارد؟
یاپ هوپ شفر: آمریکا به عنوان یک ابرقدرت چه بخواهد و چه نخواهد همواره باید در رأس روند حل مشکلات قرار داشته باشد. با این حال، من نمی خواهم به تاریخ برگردم، چه تاریخ بحران سوریه و چه تاریخ هر بحران دیگری، زیرا بحث در این‌باره را می‌توان مدت‌ها ادامه داد؛ اما چنین بحثی بی‌نتیجه است.
