به گزارش ویژه نامه ضیافت مشرق- سرود یکی از خصیصه‌های زندگی در دمشق است به‌ویژه با افزایش گروه‌های سرودهای دینی که به مناسبت‌های مختلف خانوادگی یا دینی چون حلول ماه مبارک رمضان، عید فطر، عید قربان، میلاد پیامبر اکرم(ص) یا آغاز سال هجری به اجرای برنامه می‌پردازند.
* شیخ النابلسی موسس سنت سرودهای دینی در جامع اموی در دمشق
تاریخ می‌گوید سرودهای دینی سوری و شامی 300 سال پس از آنکه در زاویه‌های صوفی آغاز شد به دست شیخ عبدالغنی النابلسی گسترش یافت و این روزها به میراث و سنتی تبدیل شده که مردم با آنها زندگی می‌کنند.
برخی از منابع تاریخی اما معتقدند «شیخ النابلسی» خود موسس سنت‌های سرودهای دینی در جامع اموی در دمشق بوده است و از آنجا این سرودها در دیگر مناطق سوریه و شام گسترش یافت و هنرهایی چون اذان گفتن دست جمعی، تذکیر، صمدیه، تسابیح، تراحیم و تواشیح و انواع ابتهال شکل گرفت.
با گسترش این هنر جامعه به سرودخوانانی که صدای زیبایی داشتند اقبال نشان دادند و به احتمال زیاد هزاران نفر برای شنیدن آنها جمع می‌شدند و به سرودهایی گوش می‌دادند که خوانندگان آن از قدرت همراه کردن لحن و ریتم برخوردار بودند و موضوعات مختلف و بسیاری را در جریان آن و به شکل زیبایی ارائه می‌دادند.
* مهمترین موضوعات سرودهای دینی؛ دعوت به عبادت خدا و مدح خصال و ارزش‌های نبوی(ص)
مهمترین موضوعاتی که در سرودهای دینی مطرح می‌شد دعوت به عبادت خدا و تمسک به ارزش‌های اسلامی و مدح خصال و ارزش‌های نبوی(ص) و ترغیب شنوندگان به انجام کارهای نیکو بود.
موسیقی نیز آرام آرام به سرودهای دینی وارد شد و اینجاست که برخی معتقدند این سرودها از حالت روحانی و صفای صدای آن خارج شد و تنها شنونده را درگیر کرد و خطوط موسیقی تاثیری بر جو عمومی محافل سرودی نداشت اما در عین حال عده‌ای معتقدند که موسیقی به سرودهای دینی حرکت و جنب و جوشی جدید بخشید که موجب پیشرفت آن شد و روح مضافی به آن بخشید و موجب شکل‌گیری سرودها و نغمات جدید شد.
* نخستین سرود دینی با ورود پیامبر اکرم(ص) به مدینه منوره شکل گرفت
«نورالدین خورشید» از کارشناسان این امر اما معتقد است که نخستین سرود دینی با ورود پیامبر اکرم(ص) به مدینه منوره شکل گرفت هنگامی که آنها شعر « طلع البدر علینا/من ثنیات الوداع/وجب الشکر علینا/مادعا لله داع/ ...» را خواندند.
حامد داوود، سرودخوان سوری نیز با اشاره به اینکه سرودخوانی به عصر جاهلی برمی‌گردد، می‌گوید: آن سرودها بیشتر برای این بود که در رقابت شاعرانه موفق شوند و مورد تمجید قبیله قرار بگیرند.
وی نیز معتقد است سرودهای دینی از زمان پیامبر اسلام(ص) شکل گرفته است و می‌افزاید: هنگامی که اذان توسط صدای زیبای بلال ایراد شد این اندیشه شکل گرفت که اشعار و شعارهای اسلامی را با لحن سرودگونه ارائه کنند.
داوود با اشاره به مدح اخلاق و رسالت پیامبر اکرم(ص) توسط شاعرانی چون «حسان بن ثابت» در زمان آن حضرت، ادامه می‌دهد: بسیاری از شعرا بودند که خود را نذر مدح پیامبر اکرم(ص) می‌کردند و سراغ شعر دیگری نمی‌رفتند که از مشهورترین این شعرا «ابوزکریا الصرصری»(متوفی 656 هـ) و «عبدالرحیم البرعی» شاعر یمنی متوفی 803 هـ بودند.
* جهانی شدن سرود دینی دمشقی در قرن 20
بنابر این گزارش سرودخوانی اما در سوریه آنچنان عمیق و گسترده بود که در سده گذشته و در سال 1954 نخستین کانون سرودخوانان این کشور توسط «توفیق المنجد» تاسیس شد و سرودخوانان و گروه‌های سرود دمشق به آن افزوده شدند و در سال 1974 در یک دستور دولتی این انجمن به عنوان تنها گروه احیا و ارائه سرودهای دینی دمشقی در جامع اموی برای احیای مناسبت‌های دینی تعیین شد.
سرود دینی دمشقی اما بعد از مدتی جهانی نیز شد و در جشنواره‌های مختلف جهانی حضور یافت و مورد استقبال بسیاری قرار گرفت و حتی در کنار یک گروه سرود مسیحی به اجرا پرداخت تا نمادی برای همزیستی ادیان باشد.
در کنار این امر البته گروه سرودهای مختلفی در انحای سوریه در حال کار است که علاوه بر سرود رقص‌های موسوم به «مولویه» که به مولانا جلال‌الدین رومی مربوط نسبت داده می‌شود با آنها همراه شده است.
منبع:پایگاه خبری شعر و ادب عربی
