سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

علت "گرانی بیقاعده" در کتب اقتصادی نیست آقایان!

مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس در بخشی از یک مصاحبه با خبرگزاری ایلنا پیرامون گرانی مواد غذایی و اهمال دولت در کنترل قیمت‌ها گفته است: دعوای امروز با دولت بر سر عدم تامین ارز برای واردات کالاهای اساسی و نیز سوء مدیریت در نحوه تخصیص ارز برای واردات کالاهای اساسی است.

او می‌افزاید: ٨ تا ١٠ میلیارد دلار به واردات کالاهای اساسی اختصاص پیدا کرد تا کالای اساسی با قیمت ارز ترجیحی به دست مردم برسد و در خرید این کالاها به مشکلی برنخورند اما دولت باید پاسخگو باشد این ٨ تا ١٠ میلیارد دلارها کجا خرج شده است که کالای اساسی امروز حتی اگر با قیمت دلار بازار آزاد هم وارد شده باشد؛ این قیمت‌های فعلی در بازار باز هم توجیه ندارد و از میزان خرید –کم- مردم هم این وضعیت ناکارآمدی مشخص است.

یوسفی تاکید کرد: قیمت نهایی برنج وارداتی اگر با ارز آزاد هم وارد شود باید کمتر از ۵٠ هزار تومان باشد اما امروز برنج وارداتی در هر کیلو بیش از ١۵٠ هزار تومان به دست مردم می‌رسد. خرید برنج داخلی هم که برای ایرانی‌ها آرزو شده است![۱]

*در سخنان اعتراضی و البته درست این نماینده محترم یک نکته مهم و اساسی وجود دارد:

آن نکته هم این است که قیمت برخی مواد غذایی در بازار فعلی حتی اگر ارز ترجیحی هم نگرفته بودند و با دلار آزاد وارد می‌شدند نیز این اندازه گران و فاقد توجیه نبود!

از همین‌جا ثابت می‌شود که استدلال عده‌ای مبنی بر اینکه ارز ترجیحی عامل گرانی است صحیح نیست و "گرانی بیقاعده" فعلی صرفا یک جرم سازمان‌یافته است که دولت به عنوان حاکم بازار اما با آن برخورد نمی‌کند.

مسئله دقیقا به همین سادگیست...

برخی قیمت‌گذاران و سندیکاهای زیرزمینی شکل گرفته‌اند که با اطمینان از نبود نظارت کارای دولت و قوه قضائیه بر بازار؛ قیمت‌ها را از کانال رقابتی خارج کرده و به کانال تحصیل سودحداکثری و البته بیقاعده وارد کرده‌اند.

در واقع قیمت‌های اکنون از هیچ قاعده دلاری، بازاری، تحریمی و تورمی پیروی نمی‌کند و این اوج بی‌انصافی است که کسی در این بلبشو، ارز ترجیحی به عنوان تنها عامل –ولو اسمی- قاعده‌مندسازی قیمت‌ها را علت‌العلل گرانی معرفی کند، عقلانیت "نظارت بر بازار" را تقبیح کند و به دنبال راه حل گرانی بیقاعده در کتب اقتصادی باشد!

تأکید می‌شود که این گرانی بیقاعده و دلبخواهی که می‌رود تا سود همه صنوف را نجومی و البته مردم را بیچاره کند؛ هیچ راه اقتصادی و فرموله‌ای ندارد و صرفا با نظارت و برخورد دولتی، قضایی و امنیتی مرتفع می‌شود.

کار این قضیه به حدی بغرنج شده است که حتی به نظر می‌رسد لازم است تا نیروهای امنیتی نیز به مسئله نظارت بر بازار وارد شده و با مافیای قیمت‌گذاری برخورد کنند.[۲]

***

ناکارآمدی وزیر جهاد کشاورزی چگونه موجب گرانی شد؟

غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی که در گرانی این روزهای مواد غذایی مسئولیت مستقیم دارد، به تازگی طی اظهاراتی در جمع خبرنگاران پیرامون گرانی لبنیات گفته است:‌ قیمت شیر خام توسط شورای قیمت‌گذاری و وزارت جهاد کشاورزی تعیین می‌شود و چهار قلم محصول مشمول قیمت‌گذاری هستند که در اوایل سال جاری افزایش یافته‌اند.

به گزارش مشرق، او می‌افزاید: در صورت تخلف و گران‌فروشی، نهادهای متولی از جمله تعزیرات حکومتی و وزارت جهاد کشاورزی می‌توانند وارد عمل شوند و پرونده‌های مربوطه را بررسی کنند؛ اقدامات نظارتی و پیگیری‌های لازم نیز انجام می‌شود و تعداد پرونده‌های تشکیل شده اعلام خواهد شد.[۳]

*باید از وزیر جهاد کشاورزی خواست تا ولو ۱ مورد برخورد جدی و تأثیرگذار با گرانفروشان بازار لبنیات را منتشر کند تا مردم او را به بی‌عملی و ناکارآمدی متهم نکنند!

برخوردی که البته اگر انجام شده بود شاهد این سطح از گرانی‌های بیقاعده در بخش لبنیات که اخیراً به گرانی‌های ۴۸ ساعته هم رسیده، نبودیم.

همچنین است که عمده رسانه‌ها و فعالان بازار از کم شدن مصرف لبنیات در میان مردم به دلیل قیمت‌های بالا خبر می‌دهند.

این در حالی است که دامداران و صنوف مرتبط با لبنیات نیز مثل خودروسازها مدعی هستند که حتی در شرایط فعلی هم سود نمی‌کنند و دارند یارانه پنهان به جامعه می‌پردازند![۴]

جالب است بدانیم که لبنیات هیچگاه یک کالای گرانقیمت نبوده و جایگاه ثابتی در معیشت خانوارها داشته است. لذا به نظر می‌رسد قیمت‌های فعلی دچار جامپ بیقاعده هستند و اگر یک دست قوی نظارتی و محاسباتی آنها را آنالیز کند، قیمت‌های معقول کشف خواهد شد.

از بیقاعدگی قیمت‌های اقلام غذایی در ایران همین بس که تورم این موارد چند برابر نرخ تورم رسمی کشور است.

این بیقاعدگی جز در اثر نبود نظارت بر بازار حادث نشده و ماجرای حذف ارز ترجیحی برای واردات برنج هم توانسته تأثیر افزاینده‌ای بر آن بگذارد.[۵]

***

خاطره هشدارآمیز آیت‌الله سبحانی برای اهالی سیاست

آیت‌الله جعفر سبحانی، از مراجع عظام تقلید به تازگی طی سخنانی کوتاه در واکنش به اظهارات یک فرد معمم در قم پیرامون تشکیک در قضایای مربوط به شهادت حضرت فاطمه‌زهرا(س)؛ به ردّ علمی و تاریخی این اظهارات پرداخت.

به گزارش رسا، او همچنین ضمن دعوت فرد مذکور به در میان گذاشتن آرای خود با بزرگان متخصص در حوزه علمیه تصریح می‌کند:‌ در پایان یادآور می‌شوم گناه از جای کوچک شروع می‌شود، انحراف هم هکذا. اگر در آغاز علاج نشود ادامه پیدا می‌کند.

آیت‌ا... سبحانی می‌افزاید: سیداحمد کسروی از شاگردان پدر من بود. کتاب خلاصة الحساب شیخ بهایی را نزد او خوانده بود. غرور جوانی او را وادار کرد که در کالج آمریکایی ها تدریس کند، کمکم سخنان غیر صحیحی را گفت که کار در پایان به آنجا رسید که اسلام و خاتمیت را منکر شد و پس از مرگ جنازه او را هیچ قبرستانی نپذیرفت.[۶]

*کسروی اگرچه در آغاز متدین بود اما در ادامه تبدیل یکی از منتقدان اسلام و تشیّع شد!

از همین روست که خوانش پرونده او در تاریخ حائز اهمیت است.

سخنان هشدارآمیز آیت‌ا... سبحانی را البته باید در یک کانتکست وسیع‌تر نیز ارزیابی کرد و آن سیاست است.

خاصّه اینکه مقوله "انحراف" به‌طور صریحی مورد اشاره این مرجع معظم تقلید قرار گرفته است.

سالیانی است کسانی را در سیاست ایران دیده‌ایم که اگرچه آغاز کارشان به نام امام زمان و ولایتمداری و روحانیت بود اما ادامه و فرجامشان به انحرافاتی از قبیل ادعای ارتباط با امام زمان، مریدسازی بوسیله نذورات مردم، سکته‌بازی علیه ولایت فقیه و ترور شخصیت کارآمدان و نخبگان ختم شد.

کسانی از اینان حتی در مقابل ولایت نیز ایستادند و برخی تبدیل به سخت‌ترین دشمنان نظام اسلامی شدند.

لذاست که اگرچه سخنان آیت‌ا... سبحانی ناظر به شبهات یک فرد معمم مطرح شده اما حاوی هشدار مهمی بویژه خطاب به اهل سیاست است تا مراقب انحرافات ولو کوچک باشند و از مسیر حقانیت و عقلانیت و تقوی خارج نشوند.

***

1_ https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1726626

2_ mshrgh.ir/1769698

3_ mshrgh.ir/1769373

4_ https://fa.shafaqna.com/?p=2179579

5_ mshrgh.ir/1770940

6_ https://rasanews.ir/003MAs