به گزارش مشرق، انگلیس، فرانسه و آلمان رسماً به سازمان ملل متحد اطلاع داده‌اند که روند بازگرداندن تحریم‌های فراگیر این نهاد علیه ایران را کلید زده‌اند؛ اقدامی که به تهران ۳۰ روز فرصت می‌دهد تا برای دسترسی به تأسیسات هسته‌ای به آژانس بین‎المللی انرژی اتمی امتیازات جدیدی بدهد یا در غیر این صورت با فشار اقتصادی بیشتری روبه‌رو شود.

لندن، پاریس و برلین در مسیر دشمنی؛ ایران آماده دفاع از منافع ملی

مقام‌های انگلیس مدعی شدند این تصمیم به‌سادگی اتخاذ نشده و پیشتر تلاش‌های فشرده دیپلماتیک برای جلوگیری از آن صورت گرفته است. به گفته‌ی انگلیسی‌ها تا پیش از اجرای مکانیسم موسوم به «ماشه» در پایان این مهلت ۳۰ روزه، برای آخرین تلاش‌های دیپلماتیک فرصت باقی است. بر این اساس انتظار می‌رود مجمع عمومی سالانه سازمان ملل در شهریور ماه به صحنه رایزنی‌های فشرده درباره پرونده هسته‌ای ایران تبدیل شود.

سه کشور اروپایی مدعی هستند که ایران از سال ۱۳۹۸ از تعهدات خود در توافق برجام عدول کرده و با وجود فرصت‌های مکرر برای بازگشت به برجام، نخواسته یا نتوانسته اقدام مؤثری انجام دهد.

بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط اسرائیل و آمریکا، کشور را ترک کرده و تاکنون به رغم همه فشارها با مخالفت جمهوری اسلامی در بازگشت به کشور ناکام مانده‌اند. در عین حال مسئولان کشور فقط اجازه بازدید بازرسان آژانس از نیروگاه بوشهر را صادر کرده‌اند؛ جایی که قرار است عملیات تزریق سوخت جدید انجام شود.

«دیوید لَمی» وزیر خارجه انگلیس در تماس تلفنی با «عباس عراقچی» وزیر خارجه کشورمان، تصمیم سه کشور اروپایی را ابلاغ کرد و گفت: «با وجود هشدارهای مکرر، ایران هیچ تلاش معناداری برای پذیرش شرایط پیشنهاد تمدید ما نکرده و همچنان از ارائه تضمین‌های معتبر درباره ماهیت برنامه هسته‌ای خود خودداری می‌کند. هرچند ناگزیر به این اقدام شده‌ایم، اما توپ همچنان در زمین ایران است و از بازگشت جدی آن به میز مذاکره استقبال می‌کنیم.»

وزارت امور خارجه بدون اشاره به پاسخ ایران، این اقدام اروپایی‌ها را غیرقانونی و غیرموجه خواند و خواستار لغو آن در روزهای آینده شد.

اجرا مکانیسم ماشه، تحریم‌های آمریکایی و اروپایی اعمال شده علیه ایران را به تحریم‌های الزام‌آور در سطح سازمان ملل تبدیل می‌کند که اجرای‌شان برای روسیه و چین نیز الزامی خواهد بود. این دو کشور پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید شش‌ماهه توافق هسته‌ای و دعوت همه طرف‌ها به ازسرگیری فوری مذاکرات، نهایی کرده‌اند.

علاوه بر این برخی تحریم‌های تعلیق‌شده علیه صنایع تسلیحاتی ایران نیز دوباره برقرار خواهد شد. مهم‌تر از همه اینکه آمریکا به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت، در آینده از حق وتوی لغو تحریم‌های ایران برخوردار خواهد شد؛ یعنی چیزی که اکنون ندارد.

انگلیسی‌ها در توجیه این تصمیم می‌گویند که ایران بر اساس توافق ۲۰۱۵، مجاز به ذخیره حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۳/۶۷ درصد بود، اما ذخایر کنونی ۴۵ برابر این سقف است و بخش زیادی از آن غنایی بالاتر از حد مجاز دارد. هم‌اکنون ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا و دور از دسترس بازرسان آژانس در اختیار ایران است.

دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند: «برای رسیدن به توافق، نهایت انعطاف را نشان دادیم، اما پاسخ مناسبی از ایران دریافت نکردیم؛ صریح بگوییم، زمان تمام شده و نباید اجازه داد پرونده هسته‌ای ایران از دستور کار خارج شود یا تحریم‌ها در حالی که برنامه هسته‌ای ایران رو به گسترش است و دسترسی آژانس قطع شده، به‌طور دائم لغو شود.»

لندن در ماه گذشته پیشنهاد کرده بود که اجرای مکانیسم ماشه شش ماه به تعویق افتد، مشروط بر آنکه ایران اجازه بازگشت آژانس را بدهد. ایران ممکن است در واکنش، از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خارج شود یا موضع سخت‌تری در قبال بازگشت آژانس اتخاذ کند.

جمهوری اسلامی ایران پس از جنگ دوازده روزه مشغول بازآرایی ساختار دفاعی و امنیتی و ترمیم نقاط آسیب‌پذیر است. در این شرایط فعال‌سازی سازوکار ماشه به تشدید تنش‌ها می‌انجامد و خطر درگیری مجدد را افزایش می‌دهد.

مجلس شورای اسلامی شرایط سفت و سختی را برای بازگشت بازرسان آژانس تعیین کرده و اختیار تصمیم‌گیری خصوص را به شورای عالی امنیت ملی سپره است.

دونالد ترامپ ۱۵ شهریور ماه ۱۳۹۸ و در دور نخست حضور خود در کاخ سفید، توافق برجام را پاره کرد. سه کشور اروپایی از آن زمان تا کنون از انجام تعهدات خود در برجام سرباز زدند؛ با این مشغول استفاده از چاشنی مخربی هستند که به خاطر عملکرد نامطلوب مذاکره‌کنندگان ایرانی در توافق هسته‌ای گنجانده شد و به امضای کشورمان رسید.