به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: در حالی کاهش همکاریهای ایران، کمترین واکنش ایران به بدعهدیهای آمریکا و تروئیکای اروپایی در توافق هستهای بوده است، فرانسپرس در گزارشی نوشت: «گزارش محرمانه آژانس، نشانمیدهد غنیسازی اورانیوم از سوی جمهوری اسلامی به سطح تسلیحاتی ۶۰درصد، نزدیک شده است. این در شرایطی است که حذف شماری از بازرسان و امتناع از نصب مجدد تجهیزات نظارتی در مراکز اتمیاش، چالشهای تازهای را برای نظارت بر برنامه هستهای ایران ایجاد میکند.»
خبرگزاری فرانسه میافزاید: قدرتهای غربی در هراس از تشدید تنشهای خاورمیانه، در شرایطی که جمهوری اسلامی برنامه هستهای خود را بهپیش میبرد و همزمان همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را کاهش داده است، تمایلی به سختگیری علیه جمهوری اسلامی ندارند.
بر اساس این گزارش، در شرایطی که شورای حکام آژانس میگوید: اقدامات اخیر ایران، مرزهای بیسابقهای را جابهجا کرده است، اما از ارائه قطعنامه الزامآور نیز خودداری کرده است.
یک دیپلمات ارشد در جمعبندی بنبست کنونی به خبرگزاری فرانسه میگوید: وضعیت بسیار تیره و تار است، اما واقعیت این است که هیچ علاقهای برای تحریک جمهوری اسلامی به واکنش در شرایط جنگ در خاورمیانه وجود ندارد.
فرانسپرس اذعان کرد: شکست برجام در سال ۲۰۱۸ میلادی و بهدنبال آن، پیشبرد برنامه هستهای توسط جمهوری اسلامی، وضعیت را پیچیدهتر کرده است.
بر اساس این گزارش، در بحبوحه تشدید تنش میان اسرائیل و حزبالله لبنان مورد حمایت جمهوری اسلامی، به نظر میرسد هدف از رویکرد محتاطانه قدرتهای غربی، جلوگیری از تشدید تنشهای منطقهای و سرریز شدن احتمالی درگیریها است. از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر و متعاقب آن حمله هوائی و زمینی اسرائیل به غزه، نگرانیهایی در مورد یک درگیری منطقهای گستردهتر بهوجود آمده است. آژانس در گزارش خود که چهار روز قبل منتشر شد، اعلام کرده بود: مذاکرات با تهران در مورد دو موضوع مهم، نصب تجهیزات کنترل و بازرسی بیشتر در تاسیسات هستهای و دریافت پاسخهای قانعکننده در مورد کشف آثار اورانیوم در دو تأسیسات هستهای ایران، بدون پیشرفت به پایان رسیده است. ایران در واکنش به این گزارش عنوان کرد که سؤالات آژانس بر اساس اسناد ساختگی و غیرمعتبر طرح شده و این کشور هیچ تعهدی برای پاسخگویی به آنها ندارد.
در همین حال یورونیوز در گزارشی ضمن طرح این سؤال که چرا قدرتهای غربی در مقابل تهران منفعل هستند؟ نوشت: ایجاد ممنوعیت فعالیت شماری از بازرسان هستهای سازمان ملل متحد، فعال نبودن دوربینهای نظارتی در مراکز هستهای و افزایش ذخایر اورانیوم نزدیک به درجه تسلیحاتی، سه موضوع مهم در پرونده هستهای ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. با وجود این، قدرتهای غربی از ترس تشدید تنشها در خاورمیانه از اقدام عملی در برابر فعالیت هستهای ایران خودداری میکنند. یک دیپلمات بلندپایه وضعیت پرونده ایران در آژانس را اینگونه خلاصه میکند: «غمانگیز است، اما واقعیت این است که در حال حاضر هیچ فردی نمیخواهد ایران را به واکنش در برابر جنگ اسرائیل و حماس وادار کند.»
در نشست شورای حکام آژانس که این هفته در وین برگزار شد، آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا اگرچه عدم همکاری تهران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را محکوم کردند اما از ارائه قطعنامه انتقادی خودداری کردند. با این حال بنا به گفته لورا هولگیت، سفیر آمریکا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران به شکل بیسابقهای از محدودیتها عبور کرده است. فرانسه هم نگرانی خود را از عملکرد «غیرقابل توجیه» ایران اعلام کرد.
جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا پس از آنکه قدرت را در این کشور در دست گرفت تلاش کرد تا از طریق گفتوگوها در وین به احیای برجام کمک کند اما این روند از تابستان ۲۰۲۲ به بنبست رسید. تهران در ماه سپتامبر تصمیم گرفت از ورود شماری از بازرسان ممانعت کند. این در حالی بود که این کشور نصب دوباره دوربینهای نظارتی در مراکز هستهای را به تعویق میانداخت.
کلسی داونپورت، کارشناس انجمن کنترل تسلیحات گفت: «اکراه شورای حکام آژانس قابل درک است. این موردی است که ژئوپلیتیک بر موضوع منع گسترش تسلیحات غلبه میکند.» غرب از گسترش جنگ غزه به اسرائیل و لبنان، نگران است.
اذعان خبرگزاری فرانسه و یورونیوز به هراس قدرتهای غربی از گسترش جنگ در صورت سختگیری علیه برنامه هستهای ایران در حالی است که برخی محافل مرعوب یا مأمور غرب، روایتی خلاف واقعیات ارائه کرده و با لحنی غربهراسانه ادعا کردهاند باید مراقب دام غرب برای کشاندن ایران به میدان جنگ بود. این محافل در گذشته نیز در حالی مدعی بودند میخواهند سایه جنگ را از سر کشور دور کنند که بیشترین تهدید و ناامنی و تخریب و تحریم و ترور، در دوره مدیرت آنها رخ داد و اگر درایت نظام در برخورد قاطع با تهدیدهای فزاینده دشمن نبود، امروز به جای گرفتاری دشمنان ایران با جنگ و بحرانهای متعدد، کشور ما باید گرفتار جنگ و ناامنی میشد. اما همین حالا رسانههای غربی اذعان میکنند که دولتهای متبوع آنها، نگران باز کردن جبههای جدید و لو در حد فشار علیه برنامه هستهای ایران هستند.