به گزارش مشرق، کنفرانس امنیتی مونیخ یا داووس امنیتی، در سال ۱۹۶۳ و از دل جنگ سرد سر برآورد و از آن زمان تاکنون به صورت یک گردهمایی سالانه با حضور مقام‌های رسمی کشورهای مختلف و ناظران و کارشناسان بین المللی برای بحث درباره مسائل گوناگون جهان در هتل پنج ستاره باریشیه هوف شهر مونیخ در آلمان برگزار می‌شود.

این کنفرانس در سال ۱۹۶۲ توسط یک روزنامه نگار آلمانی با عنوان جلسه نمایندگان دفاعی کشورهای عضو ناتو تاسیس شد و از سال ۱۹۹۹ سیاستمداران، تجار و مقام‌های نظامی کشورهای اروپایی در آن شرکت کردند؛ رفته رفته این کنفرانس به محلی برای برگزاری جلسات غیررسمی متعدد میان سیاستمداران سراسر جهان برای بحث در مورد ابتکارهای جدید سیاست امنیتی تبدیل شد.

کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۳

پنجاه و نهمین کنفرانس عمدتا سه روزه مونیخ در سال ۲۰۲۳ با حضور سران بیش از ۴۰ کشور و هیئت‌های نمایندگی ارشد ۹۰ دولت در روزهای ۱۷ تا ۱۹ فوریه برگزار می‌شود، بیشتر به دلیل دیدارهایی که در حاشیه برگزاری کنفرانس انجام می‌شوند، مورد توجه قرار می گیرد.

موضوع‌های مختلفی سبب شدند تا کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۳ در روزها و هفته‌های اخیر در کانون مباحث قرار بگیرد؛ نخست، پایان ریاست ۱۴ ساله ولفگانگ ایشینگر و آغاز ریاست کریستوف هویسگن بر این کنفرانسی با رویکردهای بحث برانگیز در میانه بحران‌های متعدد، دوم، ورود بحران اوکراین به دومین سال خود و سوم، عدم دعوت از مقام‌های رسمی ایران و روسیه.

رئیس جدید کنفرانس امنیتی مونیخ پس از طرح اتهام‌ها و ادعاهایی درباره ایران و روسیه به ویژه در رابطه با بحران اوکراین اعلام کرد که از نمایندگان رسمی این دو کشور در کنفرانس ۲۰۲۳ دعوت نشده است.

میزان اهمیت کنفرانس مونیخ

کنفرانس مونیخ را می‌توان با عبارت هیاهو برای هیچ توصیف کرد؛ این گردهمایی سالانه غیررسمی مانند نشست داووس بخشی از پلتفرم طراحی شده غرب برای نمایش همبستگی درونی و کلان سیستم مدیریتی است که غربی‌ها به زعم خود برای اداره و هدایت جهان طراحی کرده اند و مانند نشست مذکور خروجی موثر و محسوسی ندارد.

در واقع گردهمایی سالانه امنیتی مونیخ همواره تحت سلطه کشورهای عضو ناتو از جمله هیئت بزرگ آمریکایی قرار داشت و با توجه به مشکلاتی که ناتو در سال‌های اخیر با آن مواجه و از رفع آن‌ها ناتوان بوده، می‌توان میزان اهمیت کنفرانس مذکور را ارزیابی کرد.

به نظر می‌رسد رشد مشکلات میان کشورهای اروپایی و ناتوانی در رفع آن‌ها از یک سو و ناتوانی در حل و فصل بحران‌های اروپا با جهان از سوی دیگر سبب شده تا نگاهی واقع بینانه به سطح توانمندی کنفرانس امنیتی مونیخ ورای مبالغات پیرامون نقش موثر این کنفرانس به ویژه در سال‌های اخیر در دستور کار قرار بگیرد.

پررنگ شدن اختلاف‌های میان اروپا و آمریکا و تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ وضع موجود از دیگر دلایل مهم افول کنفرانس امنیتی مونیخ هستند؛ البته تناقض میان اهداف ادعایی و اقدامات غرب نیز در افول کنفرانس امنیتی مونیخ تاثیر مهمی داشته است.

گذشته از مصادیق متعدد در ادوار قبل، لازم است اشاره شود که ادعای غرب مبنی بر ارتقای ایمنی هسته ای جهان و مقابله با خطرات بیولوژیکی به عنوان یکی از ابتکارهای مهم در کنفرانس امنیتی ۲۰۲۳ در حالی مطرح می‌شود که کشورهای غربی خود از بزرگ ترین دارندگان زرادخانه های هسته ای هستند و گزارش‌های متعددی درباره آزمایشگاه های بیولوژیکی آن‌ها پی در پی منتشر و افشا می‌شود.

کشورهای غربی در سال‌های فعالیت و برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ تلاش داشتند تا این نشست را به عنوان عرصه ای موثر برای گفت‌وگو میان طرف‌های متخاصم در سطح جهان معرفی کنند، اما آن چه مشخص است با وجود روند فزاینده تقسیم جهان به بلوک‌های متخاصم و نیاز بیش از پیش به مذاکره و گفت‌وگو ناکارآمدی این کنفرانس را بیش از هر زمانی آشکار کرده است.

برگزارکنندگان کنفرانس امنیتی مونیخ در حالی مدعی تلاش برای حل و فصل بحران اوکراین شده اند که حتی از مواجهه با یکی از طرفین این بحران خودداری می‌کنند؛ ضمن این که کنفرانس سال گذشته نیز که فقط چند روز پیش از آغاز جنگ اوکراین برگزار شد، نتوانست مانعی در رقم خوردن این جنگ ایجاد کند.

برگزارکنندگان کنفرانس امنیتی مونیخ برای زیر سوال نرفتن توانمندی‌های ادعایی این گردهمایی سالانه که از آن به عنوان پلتفرم منحصر به فرد برای بحث‌های سطح بالا درباره بزرگ ترین چالش‌های سیاست خارجی و امنیتی معاصر یاد می‌کردند، صورت مسئله‌ها را از طرق مختلف پاک می‌کنند تا فرصت چاره اندیشی برای مشکلات درونی پیش گفته را داشته باشد.

شیوه‌های مذبوحانه غرب برای این امر، بزرگ کردن هیئت آمریکایی شرکت کننده، تلاش برای اعمال فشار بر سران آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین جهت همکاری برای انزوای برخی از کشورها، … هستند.

در میانه همه چالش‌های کشورهای غربی برای برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ، نکته ای که نباید مورد غفلت واقع شود، انتقادهای حقوق بشری به سازمان دهندگان و مدافعان این کنفرانس است؛ چراکه کشورهای غربی که نقش مهمی برای خود در کنفرانس امنیتی مونیخ قائل هستند، اصلی ترین بازیگران میادین نبرد در جهان، بزرگ ترین شرکت کنندگان در مسابقه فروش تسلیحات، عمده ترین ناقضان حقوق بشر به بهانه امنیت و پر نقش ترین عاملان تهدیدهای امنیتی هستند.

اگنس کالامارد، دبیرکل عفو بین الملل در آستانه آغاز کنفرانس امنیتی مونیخ تاکید کرد: کنفرانس امنیتی مونیخ باید آماده پاسخگویی به پرسش‌های دشوار در مورد ناکامی چند دهه ای در حمایت از قوانین بین‌المللی باشد؛ سران شرکت کننده باید بدانند که منافع تعریف شده محدود و سیاست‌های شکست خورده آن‌ها چرخه جنایات گسترده، درگیری‌ها و رنج‌های انسانی را تشدید کرده است.