علائم adhd با اینکه از کودکی آغاز می‌شود اما احتمال اینکه تا بزرگسالی تشخیص داده نشود وجود دارد. اختلال ای‌دی‌اچ‌دی یا بیش‌فعالی باعث ایجاد مشکلاتی مانند بی‌دقتی، عملکرد نامناسب، اختلال در تمرکز و حواس‌پرتی می‌شود.
Adhd چیست؟
ADHD اختلال ذهنی است که در کودکان و بزرگسالان وجود دارد. از آنجایی که امروزه واژه‌ی بیش‌فعالی برای کودکان استفاده می‌شود بسیاری از افراد گمان می‌کنند این اختلال در بزرگسالی وجود ندارد. اختلالadhd به 2 صورت کم‌توجهی و بیش‌فعالی/تکانشگری وجود داشته و می‌تواند مشکلات زیادی در زندگی شخصی، روابط و محیط کار برای افراد ایجاد کند. به‌همین دلیل لازم است درصورت تشخیص نسبت به درمان آن اقدام کنید.
علت به‌وجود آمدن اختلال adhd
برای اختلال بیش‌فعالی علت دقیقی وجود ندارد اما می‌توان گفت از بیماری‌های چندعاملی است که ریشه در ژنتیک دارد و با عوامل محیطی پیشرفت می‌کند. این بیماری بیشتر از پدران به ارث می‌رسد و همچنین میزان دچارشدن به این عارضه در پسران حدود 3 تا 5 برابر بیشتر از دختران است.
علائم بیش فعالی در بزرگسالان
بسیاری از افرادی که به این اختلال دچار شده اند احتمالا از وجود آن بی‌خبر هستند. به‌طورکلی همه‌ی ما در برهه‌ای از زندگی ممکن است علائم adhdرا داشته باشیم اما تشخیص اینکه آیا واقعا به اختلال adhd مبتلا هستیم یا نه، برعهده‌ی دکتر روانشناس است.
زمانی که حس کردید چند علامت از اختلال بیش‌فعالی در شما ظاهر شده و در زندگی روزمره خود دچار مشکل شده‌اید لازم است با پزشک متخصص در این‌باره صحبت کنید. مهم‌ترین علائم این اختلال در بزرگسالی عبارتند از:
علائم رایج در اختلال کم‌توجهی
- اشتباه سهوی درانجام کار و عدم توجه به جزئیات
- عدم تمرکز در کارهایی مانند سخنرانی و مطالعه
- حواس‌پرتی در هنگام شنیدن صدای دیگران، موسیقی، تلوزیون و...
- عدم توانایی برنامه‌ریزی برای کارهای روزمره
- فراموش‌کردن وظایف روزمره
- ناتوانی در شروع یا ادامه‌ی وظایف روزمره
علائم رایج در اختلال بیش‌فعالی
- حرف زدن بیش‌از حد با دیگران
- تکان دادن دست و پا حتی وقتی نشسته است
- برخواستن از جا و راه رفتن در شرایطی مانند جلسه
- عدم توانایی در کنترل نیازها
- بی‌قراری همیشگی از علائم adhd
- فعالیت زیاد و عجله در کارها
علائم رایج در اختلال تکانشگری
- عدم صبوری برای ایستادن در صف
- قطع کردن حرف، کار یا بازی دیگران
- علاقه‌ای به شرکت در مراسمات اجتماعی ندارد
- پرسیدن سؤالات نابه‌جا در شرایط نامناسب
تشخیص اختلالadhd
تشخیص اختلال بیش‌فعالی کار راحتی نیست زیرا همه‌ی ما ممکن است این علائم را در شرایط خاص تجربه کنیم. زمانی‌که بی‌دقتی، حواس‌پرتی و سایر علائم گفته‌شده همیشگی باشد و باعث ایجاد مشکل در محیط کار، مدرسه و ... شود می‌توان دلیل آن را وجود اختلال adhd تشخیص داد.
تشخیص اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی معمولا در چه سنی است
هرچند در سال‌های اخیر تشخیص این اختلال در بزرگسالان روند افزایشی داشته، اما بازهم بیش‌فعالی بیشتر در کودکان تشخیص داده می‌شود. این علائم قبل از 6 سالگی بروز پیدا می‌کند اما تشخیص قطعی آن زمانی که کودک به مدرسه می‌رود بیشتر است. زیرا کودکی که این علائم را دارد دچار مشکلات زیادی در مدرسه می‌شود.
علائمadhd در کودکان
تحرک و پرانرژی بودن کودک را نباید به اختلال بیش‌فعالی ربط داد و از علائم adhd دانست بسیاری از کودکان به‌دلیل جنب و جوش زیاد و علاقه به بازی‌گوشی نسبت به انجام تکالیف بی‌دقت هستند اما این دلیل بر بیش‌فعال بودن آنها نیست.
درصورتی که کودک در انجام تکالیف هیچ تمرکزی ندارد یا نسبت به سایر هم‌سن و سال‌های خود جنب و جوش و فعالیت زیادی دارد و حتی در بعضی موارد ممکن است خود یا دیگران را به‌خطر اندازد، همچنین دقت و نظمی در نگهداری از وسایل ندارد؛ لازم است برای معاینه و درمان او اقدام کنید. عدم درمان این اختلال می‌تواند مشکلات جدی در تحصیل و پس از آن، درکار و زندگی شخص به‌وجود آورد.
تفاوت بی‌توجهی و بیش‌فعالی
همانطور که گفته شد علائم این اختلال به 2 دسته بی‌توجهی و بیش‌فعالی/تکانشگری تقسیم می‌شود. فردی که از این اختلال فقط دارای علائم کم‌توجهی باشد در واقع اختلال کمبود توجه دارد. این اصطلاح از گذشته تا کنون مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مقابل نیز افرادی هستند که فقط علائم بیش‌فعالی در آنها دیده می‌شود. این اختلال را بیش‌فعالی/تکانشگری می‌گویند.
امکان وجود هر دو اختلال در یک فرد
وجود علائم هردو اختلال در شخص را اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی مرکب می‌گویند. این نوع ترکیبی نسبت به یک اختلال شایع‌تر است.
درمان اختلال adhd
برای درمان علائم adhd دکتر روانشناس می‌تواند از راه‌هایی مثل مصرف دارو یا رفتار درمانی استفاده کند.
اکثر افراد برای درمان سریع به مصرف دارو روی آورده‌اند اما بیمارانی که از رفتار درمانی برای بهبود استفاده می‌کنند نیاز کمتری به دارو دارند . البته افرادی که همزمان از هر دو درمان استفاده می‌کنند نتیجه‌ی بهتر و قطعی‌تری می‌گیرند.
بهترین درمان بیش فعالی در بزرگسالان
بهترین درمان این اختلال در هر فرد متفاوت است. درمان می‌تواند شامل مصرف دارو، تغییر لایف‌استایل و رفتاردرمانی باشد. استفاده از یک روش درمان یا همه‌ی آنها بستگی به تاثیر آنها روی علائم دارد.
داروهای مهم در درمان اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی
برای درمان این اختلال می‌توان از داروهای محرک با تجویز پزشک استفاده کرد. به‌دلیل تاثیر این داروها روی بیماری‌های دیگری مانند اختلال دوقطبی یا اختلال شخصیت که ممکن است در کنار اختلال adhd به‌وجود آیند. حتما قبل از مصرف، نسبت به دوز و عوارض آن با پزشک مشورت کنید. مهم‌ترین داروهایی که برای درمان اختلال بیش‌فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
- متیل فنیدات
- دگزامفتامین
- گوانفاسین
- لیسدگزامفتامین
- اتوموکستین
رفتار درمانی برای کودکان
درواقع، با مشاهده علائم adhd ، رفتار درمانی برای کودکان می‌تواند تاثیر بیشتری در درمان این اختلال، نسبت به مصرف دارو داشته باشد. در این روش به والدین تکنیک‌های درست در مواجه با رفتارهای متفاوت کودک آموزش داده می‌شود.
برای کودکان نیز آموزش‌هایی در خصوص کسب مهارت‌های اجتماعی در نظر گرفته می‌شود.
درمان بیش فعالی بزرگسالان بدون دارو
اگرچه استفاده از دارو برای درمان اختلال بیش‌فعالی تاثیر بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارد اما باید عوارض مصرف داروها را نیز در نظر بگیرید. وقتی با تغییر در سبک زندگی، انجام ورزش، مدیتیشن و حتی انجام بازی‌های ویدیوئی مخصوص می‌توان به کمتر شدن علائم و بهتر شدن شرایط کمک کرد چرا باید استفاده از دارو را در اولویت قرار دهیم. تنها در صورت شدید بودن اختلال لازم است از روانشناس یا روانپزشک در این زمینه کمک بگیرید.
جمع‌بندی
علائم adhd معمولا از سن کودکی بروز پیدا می‌کنند اما گاهی تشخیص آن تا بزرگسالی ممکن نیست. عامل اصلی وجود این عارضه مشخص نیست اما می‌توان گفت ژنتیک و عوامل محیطی در به‌وجود آمدن و شدت آن تاثیر دارند.
این بیماری به 2 گروه اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی تقسیم می‌شود که هرکدام علائم متفاوتی دارند اما شخص ممکن است به هردو اختلال به‌طور همزمان دچار باشد.
برای تشخیص اختلال بیش‌فعالی، داشتن چند علامت به‌طور همزمان و گذشت حداقل 6 ماه از بروز آنها لازم است.
از راه‌های درمان این اختلال می‌توان به مصرف دارو، ورزش، تغییر سبک زندگی و تراپی‌درمانی اشاره کرد. بهترین روش درمان برای هر فرد می‌تواند متفاوت باشد و باید نسبت به نتیجه‌ای که روی علائم می‌گذارد، روش مناسب را انتخاب کرد.
این بیماری در کودکان شایع‌تر است. برای جلوگیری از بروز مشکلات در دوران تحصیل و بزرگسالی، بهتر است اختلال adhd را در همان کودکی تشخیص داده و آن را درمان کرد.
