سرویس ورزش مشرق - پس از فراز و نشیب بسیار بالاخره جام جهانی به سرزمینی که ادعای اختراع فوتبال را داشت رسید، انگلیس میزبان جام جهانی ۱۹۶۶ لقب گرفت و در سراسر جهان این شایعه بر سر زبان‌ها افتاد که قرار است بین تیمهای راه یافته به جام جهانی گزینش سیاسی صورت بگیرد، به عنوان مثال مردم آرژانتین اطمینان داشتند که برای داشتن بلیت بازیها و حتی برگه عبور رسمی از مرز بریتانیا مشکل خواهند داشت. به هر حال با پا درمیانی فیفا تا حدود زیادی از دخالت سیاسیون بریتانیایی جلوگیری شد.

انگلیس که دارای نخستین فدراسیون فوتبال جهان است در حالی میزبان این مسابقات شد که در بازی‌های جام‌جهانی درخشش قابل توجهی نداشت و مشکل ناشی از آبروریزی صورت گرفته تنها با یک قهرمانی قاطعانه برطرف می شد.

۱۶ تیم آفریقایی در اعتراض به قانون جدید فیفا که الزام داشت برنده دیدارهای مقدماتی قاره آفریقا باید نماینده آسیا یا اقیانوسیه را شکست دهد تا به جام جهانی راه یابد، رقابت های هشتمین دوره را تحریم کردند. آفریقایی ها معتقد بودند رقابت در قاره خودشان برای صعود به جام جهانی کافی است. قانونی که سال ۱۹۶۴ وضع شده بود، ۴ سال بعد به سود آفریقا تغییر یافت.

۷۴ تیم در مرحله انتخابی شرکت کردند که ۱۰ تیم از اروپا، ۵ تیم از آمریکای‌جنوبی و ۱ تیم از آسیا به مسابقات نهایی راه یافتند، دو تیم تازه وارد پرتغال و کره‌شمالی شگفتی‌سازان این دوره بودند.

* شگفتی سازی کره شمالی

کره شمالی در این دوره با شوروی، شیلی و ایتالیا هم‌گروه شد و بازی‌ها را با شکست سه بر صفر برابر شوروی شروع کرد اما در ادامه بهتر کار کرد. ماجرای موفقیت کره شمالی از دومین بازی شروع شد آنها برابر شیلی مساوی کردند که یک شگفتی محسوب می‌شد. سومین بازی را باید برابر ایتالیا برگزار می‌کردند. ایتالیا شیلی را شکست داده بود اما مقابل شوروی مغلوب شده بود. ایتالیا تیم بزرگی داشت و از بازیکنانی همچون آلبرتوسی، سالوادوره، فاکتی، ماتزولا و ریورا بهره می‌برد. نتیجه پایانی باورنکردنی بود؛ بازی یک بر صفر به نفع کره پایان یافت. (گزارش کامل مشرق از دیدار ایتالیا - کره شمالی)

کره به عنوان تیم دوم به همراه شوروی صدرنشین به دور بعد صعود کرد و شیلی و ایتالیا نیز انگلیس را ترک کردند. رسانه‌های ایتالیایی به شدت از عملکرد تیم ملی انتقاد کردند و حذف این تیم را خجالت‌آور عنوان کردند.

کره شمالی در مرحله یک چهارم نهایی برابر پرتغال قرار گرفت و شگفتی بزرگتری رخ داد. دقیقه ۲۴، نتیجه ۳ بر صفر به نفع تیم آسیایی بود! پرتغال موفق شد ۳ گل خورده را جبران کند و با درخشش "اوزه بیو" که ۴ گل به ثمر رساند، کره شمالی را ۵ بر ۳ شکست داد. هیچ دیدار دیگری نتوانست به این اندازه مهیج باشد.

* حذف مدافع عنوان قهرمانی در دور اول و اولین قهرمانی انگلیس

اما داغ ترین خبر رقابت های مرحله نخست، حذف مدافع قهرمانی یعنی برزیل بود. برزیل بعد از غلبه بر بلغارستان، مقابل مجارستان و سپس تیم شگفتی ساز پرتغال تن به شکست داد، در حالی که کاری از دست پله و هم تیمی هایش ساخته نبود. په له یک بار دیگر قربانی بازی فیزیکی و خشن مدافعان حریف شد. او در دیدار با بلغارستان مصدوم شد تا دیدار با مجارستان را از دست داده و دوباره مقابل پرتغال با برانکارد از زمین خارج شود.

جنجال رمزی مقابل آرژانتین!

انگلیس پس از ۳ بازی مقدماتی که یک تساوی برابر اروگوئه و ۲ برد برابر مکزیک و فرانسه کسب کرد به عنوان تیم اول به یک چهارم نهایی رسید و حریف آرژانتین شد.

انگلیس در پایان این بازی را با تک‌گل جف هورست با پیروزی پشت‌سر گذاشت، دیداری که حاشیه های زیادی داشت یکی از این حاشیه ها در همان نیمه اول اتفاق افتاد و آنتونیو راتین کاپیتان تیم‌ملی آرژانتین بعد از اینکه دقیقه ۳۵ با کارت قرمز داور مواجه شد زمین بازی را ترک نکرد. ۸ دقیقه بعد وقتی تمام بازیکنان قصد داشتند به همراه او زمین را ترک کنند در نهایت راتین کوتاه آمد و تصمیم گرفت به سمت رختکن برود.

اما اتفاق چشمگیرتر و می توان گفت زشت تر در انتهای دیدار اتفاق افتاد؛ الف رمزی پس از پایان بازی به سرعت درون زمین دوید، البته این اقدام سرمربی انگلیس برای ابراز خوشحالی نبود بلکه او می خواست از تعویض لباس بازیکنانش با حریف جلوگیری کند.

رمزی در مصاحبه پس از بازی خود گفت: با حیوان ها لباس عوض نمی کنیم!

چهار تیم انگلیس، آلمان‌غربی، پرتغال و اتحاد جماهیر شوروی به مرحله نیمه نهایی راه‌ یافتند و آلمان‌غربی و انگلستان با نتیجه مشابه دو بر یک حریفان را از پیش رو برداشتند.

*فینال جنجالی؛ قهرمانی سه شیرها با هت تریک و گل مشکوک!

در بازی فینال دو تیم در پایان وقت قانونی ۲ بر ۲ مساوی شدند، اما در وقت اضافی، جف هرست که در وقت قانونی یکی از گل‌های انگلیس را به ثمر رسانده بود، با وارد کردن دو گل دیگر نتیجه را به ۴ بر ۲ تغییر داد و انگلیس برای نخستین بار به افتخار قهرمانی در جام جهانی دست یافت.  به این ترتیب، تیم انگلیس که توسط "سر الف رمزی" هدایت می شد، در یک دیدار پرتنش در ورزشگاه ومبلی، آلمان غربی را با ۳ گل تاریخ ساز "جف هرست" شکست داد و قهرمان جهان شد. این در حالیست که هنوز هم اختلاف نظر در مورد عبور توپ از خط دروازه آلمان ادامه دارد.

فیلم این گل جنجالی را اینجا ببینید:

انگلیس در جام جهانی ۱۹۶۶ گام دیگری به سمت موفقیت برداشت. قهرمانی تیم میزبان در خانه، موجب شد برخی حریفان احساس کنند مورد تبعیض واقع شده اند.

* بابی چارلتون، چهره برتر جام

درست است که جف هرست گلزن انگلیس بود ولی بیشتر اعتبار این تیم به اسطوره منچستریونایتد یعنی بابی چارلتون بود. به لطف آزادی عملی که آلف رمزی به او داد، انگلیس برای اولین بار قهرمان جهان شد. علاوه بر این، سهم گلزنی او نیز تعیین کننده بود زیرا او در شش بازی سه گل زد که دو تا از آنها در نیمه نهایی مقابل پرتغال بود. چارلتون در جام جهانی ۶۶ با بازی‌های درخشان خود و با غلبه بر آلمان به مقام قهرمانی رسید. در این رقابت‌ها چارلتون به عنوان بهترین بازیکن جام هم برگزیده شد اما این پایان کار نبود و چارلتون در همین سال توپ طلای اروپا را هم مال خود کرد و بهترین بازیکن اروپا شناخته شد.

آمار و ارقام

جدول رده‌بندی جام جهانی ۶۶

قهرمان/ انگلیس
دوم / آلمان  
سوم / پرتغال
چهارم / اتحاد جماهیر شوروی
پنجم / آرژانتین
ششم / مجارستان
هفتم / اروگوئه
هشتم / کره شمالی
نهم / ایتالیا
دهم / اسپانیا
یازدهم / برزیل
دوازدهم / مکزیک
سیزدهم / شیلی
چهاردهم / فرانسه
پانزدهم / بلغارستان
شانزدهم / سوئیس

* جام جهانی ۱۹۶۶ در یک نگاه

بهترین خط حمله: پرتغال با ۱۷ گل

بهترین خط دفاع: انگلیس با ۳ گل خورده

بهترین بازیکن: اوزه بیو از پرتغال

برای اولین بار در یک جام جهانی تصمیم گرفته شد یک عروسک نماد بازی ها باشد و یک شیر به نشانه شیر بریتانیا انتخاب شد و عروسک آن فروش خوبی در سراسر جهان به سود انگلیس داشت.

این آخرین باری بود که در یک جام جهانی شاهد تصاویر سیاه و سفید عکاسی بودیم و عکس های رنگی کم کم جای خود را در فضای رسانه ای پیدا کرد.

۱۶ تیم، در ۸ شهر میزبان، در ۳۲ بازی ۸۹ گل رسمی به ثبت رساندند و یک میلیون و ششصد هزار نفر از این بازیها از نزدیک دیدن کردند.
 

اسطوره های جام جهانی ۱۹۶۶

"بابی مور" (انگلستان، تولد ۱۹۴۱، مرگ ۱۹۹۳)

وی شاید به خاطر تکل های به موقع و پاس های دقیق خود آماده ترین مدافع تاریخ فوتبال انگلستان بود. پاس مور به جف هرست در وقت اضافه فینال جام جهانی ۱۹۶۶ در ورزشگاه ویمبلی، گل قهرمانی انگلستان را رقم زد.

"جف هرست" (انگلستان، تولد ۱۹۴۱)

تنها بازیکنی است که توانسته در یک مسابقه فینال جام جهانی، ۳ گل به ثمر برساند.

وی همانند بسیاری از افسانه های جام جهانی، در ابتدای این مسابقات جزء بازیکنان اصلی تیم ملی کشورش نبود و پس از مصدومیت "جیمی گریوز" فرصت یافت نام خود را در تاریخ این مسابقات ثبت کند. هرست در جریان پیروزی ۴ بر ۲ انگلستان برابر آلمان غربی ۳ گل به ثمر رساند. سومین گل او در این مسابقه همچنان یکی از لحظات جنجالی تاریخ جام جهانی به شمار می رود.

"اوزه بیو داسیلوا فریرا" (پرتغال، تولد ۱۹۴۲)

مهاجم موزابیکی الاصل، معروف به "یوزپلنگ سیاه" که قدرت شوتزنی پای راست او رعد آسا بود، گام های سریع و قدرت بدنی فوق العاده ای داشت.

وی با ۹ گل از جمله ۴ گلی که در دیدار پرتغال برابر کره شمالی به ثمر رساند، به عنوان برترین گلزن جام جهانی ۱۹۶۶ انتخاب شد. پرتغال، این مسابقه را در ابتدا ۳ بر صفر عقب افتاده بود.

فریرا، برزیل را در جریان پیروزی ۳ بر یک پرتغال به زحمت انداخت و با سرزنش "مورایس" هم تیمی خود به دلیل خطای خطرناک روی پله، نام خود را در خاطره ها ثبت کرد. این بازیکن به دلیل مهارت خیره کننده اش لقب دیگری به نام "پله اروپا" یافت.

وی در سال ۱۹۶۵ به عنوان بهترین بازیکن اروپا انتخاب شد و هنگام حضور در بنفیکا برای ۹ فصل پیاپی در صدر گلزنان پرتغال قرار داشت.

نکات خواندنی

*انگلستان ۴ ماه پیش از قهرمانی، کاپ جام جهانی را گم کرد، اما سگی به نام "پیکلس" یک هفته بعد از ربوده شدن جام ژول ریمه هنگام نمایش آن در لندن، آن را دفن شده زیر بوته ای در جنوب این شهر پیدا کرد.

*در گروه سوم مجارستان با پیروزی ۳ بر ۱ برابر برزیل، به ۱۳ مسابقه شکست ناپذیری این تیم پایان داد. در این مسابقه غیبت پله مصدوم کاملاً احساس می شد.

*"آنتونیو کاراباخال" دروازه بان مطرح مکزیک پس از تساوی بدون گل برابر اروگوئه با جام جهانی خداحافظی کرد. او در ۳۷ سالگی، پنجمین حضور خود در جام جهانی را تجربه می کرد.

* در گروه چهارم کره شمالی با پیروزی ۱ بر ۰ برابر ایتالیا شگفتی آفرید. ایتالیا حذف شد و کره شمالی به عنوان نخستین تیم آسیایی به مرحله یک چهارم نهایی راه یافت.
 

* ترکیب بازیکنان انگلستان، قهرمان جام جهانی ۱۹۶۶

دروازه بانان: گوردون بنکس، پیتر بونتی، رون اسپرینگت

مدافعان: جیمی آرمفیلد، جرالد بایرن، جک چارلتون، جورج کوهن، بابی مور (کاپیتان)، ری ویلسون.

هافبک ها: آلن بال، ایان کالاگان، بابی چارلتون، جورج ایستام، رون فلاورز، نورمن هانتر، مارتین پیترز، نابی استایلز.

مهاجمان: جان کونلی، جیمی گریوز، راجر هانت، جف هرست، تری پاین

تاریخچه اولین جام جهانی (۱۹۳۰ - اروگوئه)
تاریخچه دومین جام جهانی (۱۹۳۴ - ایتالیا)
تاریخچه سومین جام جهانی (۱۹۳۸ - فرانسه)
تاریخچه چهارمین جام جهانی (۱۹۵۰ - برزیل)
تاریخچه پنجمین جام جهانی (۱۹۵۴ - سوئیس)
تاریخچه ششمین جام جهانی (۱۹۵۸ - سوئد)
تاریخچه هفتمین جام جهانی (۱۹۶۲ - شیلی)