سرویس دفاع و امنیت مشرق _ مسئله همکاری نظامی میان تهران و مسکو و ارسال تسلیحات ایرانی از جمله پهپادهای رزمی و شناسایی برای ارتش روسیه یکی از داغترین شایعاتی است که در ماه‌های اخیر توسط رسانه‌های غربی پوشش داده شده است.

اگرچه در چند دهه اخیر جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در زمینه همکاری های دفاعی و انتقال تکنولوژی و تجربیات میدانی ارتباط گسترده‌ای با یکدیگر داشته و یک نبرد بزرگ (در خاک سوریه) را نیز در کنار یکدیگر تجربه کرده‌اند، اما تا کنون هیچ مقام رسمی سیاسی یا نظامی از دو کشور مسئله دریافت تسلیحات به ویژه پهپادهای رزمی را تایید نکرده است.

با این وجود در ۲ ماه اخیر مقامات رسمی امریکایی از جمله جیک سالیوان مشاور امنیت ملی و ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا چندین بار در خصوص مسئله خرید پهپادهای رزمی توسط روسیه از جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کرده و مدعی شدند ایران در حال آموزش کاربران روسی برای استفاده از پهپادهای ساخت خود است تا در جنگ اوکراین از آنها استفاده کنند.

در هفته گذشته نیز رسانه‌های غربی با انتشار تصاویری از بقایای بدنه و موتور ۲ فروند پهپاد انتحاری در جبهه استان خارکیف اوکراین، مدعی شدند این پهپادها از مدل ایرانی شاهد۱۳۶ هستند که ارتش روسیه استفاده از آنها را آغاز کرده است.

اما روز گذشته مقاله‌ای در وبسایت وال استریت ژورنال منتشر شد که حاوی مصاحبه‌ای با یک فرمانده میدانی ارتش اوکراین بود که ادعا می‌کرد در هفته های اخیر ارتش روسیه استفاده گسترده‌ای از پهپادهای انتحاری ایرانی علیه مواضع ارتش اوکراین داشته است.

*طبیعتا مطالب منتشر شده در این پایگاه خبری امریکایی، ادعای منابع اطلاعاتی و نظامی غربی بوده و قابل تایید نیستند و تنها ترجمه‌ای مستقیم از آنچه در مقاله فوق ذکر شده است به مخاطبان ارائه خواهد شد.

" وقتی‌ شاهد بر هدف قفل می‌شود، سخت میتوان آن را متوقف کرد "

این جمله‌ای است که سرهنگ رودیون کولاگین فرمانده تیپ ۹۲ مکانیزه ارتش اوکراین در جبهه استان خارکیف در توصیف پهپادهای انتحاری شاهد ۱۳۶ به زبان می‌آورد؛ وی در ادامه در خصوص جزئیات عملیات این پهپادها می‌گوید:

_ پهپادهای شاهد-۱۳۶ تحویل داده شده به روسیه طی هفته گذشته چندین حمله ویرانگر در منطقه خارکیف اوکراین انجام دادند.

_ طی هفته گذشته، پهپادهای شاهد-۱۳۶ که به رنگ های روسی رنگ آمیزی شده و به "ژرانیوم ۲" تغییر نام داده شده است، بر فراز مواضع زرهی و توپخانه اوکراین در شمال شرقی منطقه خارکف ظاهر شدند.

_ پهپادهای ایرانی معمولاً به صورت جفتی پرواز می کنند و سپس به سمت اهداف شیرجه می‌روند؛ این پهپادها در جبهه استان خارکیف ۲ هویتزر خودکششی ۱۵۲ میلی متری، دو هویتزر خودکششی ۱۲۲ میلی متری و همچنین دو خودروی زرهی BTR را منهدم کرده اند.

_ روسیه قبل از استفاده گسترده کنونی از شاهد ۱۳۶، آزمایشی را در ماه گذشته انجام داد و یک هویتزر خودکششی ۱۵۵ میلی‌متری M۷۷۷ تحویل داده شده توسط ایالات متحده را با این پهپاد مورد اصابت قرار داد.

_ در مناطق دیگر، روس‌ها قدرت آتش توپخانه‌ای دارند و با آن مدیریت می‌کنند. در اینجا اما دیگر آن مزیت توپخانه ای را ندارند و بنابراین شروع به توسل به این پهپادها کرده اند.

_ پهپادهای ایرانی نسبتاً کوچک هستند و در ارتفاع بسیار پایین پرواز می‌کنند و بدین روی شناسایی آنها را برای سامانه‌های پدافند هوایی اوکراین دشوار می‌کند.

_ امیدوار هستیم که ایالات متحده و متحدانش بتوانند فناوری‌های پیشرفته‌تر ضد پهپاد را در اختیار اوکراین قرار دهند یا برای ایجاد اختلال در ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه وارد عمل شوند.

همچنین وال استریت ژورنال در ادامه می‌نویسد:

 _ به نظر می رسد تاکنون پهپادهای ایرانی بیشتر در منطقه خارکیف استفاده شده اند، جایی که تیپ ۹۲ و سایر نیروهای اوکراینی در ماه جاری حمله بزرگی را انجام دادند و حدود ۸۵۰۰ کیلومتر مربع از زمین های اشغال شده توسط روسیه را بازپس گرفتند و صدها تانک، هویتزر و نفربرهای زرهی روسی را به غنیمت گرفته یا منهدم کردند.

_ کارشناسان مستقلی که عکس‌های لاشه هواپیمای بدون سرنشین اخیر را از منطقه خارکیف بررسی کردند، می‌گویند که به نظر می‌رسد شاهد-۱۳۶، آخرین تکامل طراحی بال دلتا در تهران باشد.

_ اسکات کرینو، بنیانگذار و مدیر اجرایی Red Six Solutions LLC، یک شرکت مشاوره استراتژیک، گفت که شاهد-۱۳۶ می تواند یک وزنه متقابل قوی برای سیستم های تسلیحاتی پیشرفته مانند پرتابگرهای موشک هیمارس که ایالات متحده به اوکراین تحویل داده است، به روسیه ارائه دهد. وی گفت: حضور شاهد-۱۳۶ در جنگ اوکراین بدون شک برنامه های عملیاتی کی‌یف را تغییر می دهد؛ وسعت میدان نبرد اوکراین، دفاع در برابر شاهد-۱۳۶ را سخت می‌کند؛ شاهد-۱۳۶ را می توان با تأثیرگذاری بسیار زیاد با هدف قرار دادن سیستم های راداری و توپخانه ای مورد استفاده قرار داد.

_ ایران همچنین دارای سیستم های ضد جمینگ است که می تواند مقابله نیروهای اوکراینی با آن را سخت کند. هنگامی که شاهد روی هدف قفل شود، توقف آن دشوار خواهد بود.

_ استفاده روسیه از پهپادهای شاهد-۱۳۶ در اوکراین نشان دهنده چالش برانگیزترین گسترش زرادخانه تهران در خارج از خاورمیانه است، منطقه ای که ایران با موفقیت از هواپیماهای بدون سرنشین خود برای تحت فشار قرار دادن آمریکا و متحدانش استفاده کرده است. همچنین کاستی‌های برنامه پهپاد خود روسیه را نشان می‌دهد که نتوانسته با قدرت شلیک پهپادهای مسلح مستقر توسط اوکراین برابری کند.

_ وزارت دفاع بریتانیا نیز در به روز رسانی اطلاعاتی خود در ۱۴ سپتامبر اعلام کرد که به احتمال زیاد روسیه برای اولین بار پهپادهای ایرانی را در اوکراین مستقر کرده است. وی با اشاره به اینکه شاهد-۱۳۶ برد ادعایی ۲۵۰۰ کیلومتری دارد، اضافه کرد که تاکنون به نظر می رسد مسکو از این پهپادها برای حملات تاکتیکی در نزدیکی خطوط مقدم به جای نابود کردن اهداف استراتژیک بیشتر در عمق خاک اوکراین استفاده می کند.

مسئله ادعای فروش پهپادهای نظامی ایرانی به ارتش روسیه موجب شده است تا غرب با دستپاچگی به دنبال راهی برای تقویت دفاع هوایی ارتش اوکراین و مقابله با این تهدیدات بالقوه ادعا شده از سوی آنها باشد.

کشورهای مختلف عضو ناتو تا کنون هزاران تیر موشک پدافند دوش پرتاب نظیر استینگر و استار استریک و همچنین سیستم های توپخانه ضد هوایی گپارد آلمانی را برای ارتش اوکراین ارسال کرده‌اند؛ همچنین وزارت دفاع امریکا از ارسال یک سامانه پدافند نسبتا ناشناس به نام "ومپایر" به اوکراین خبر داد که با استفاده از راکت‌های هدایت لیزری برای مقابله با ریزپرنده‌ها استفاده می‌شوند.

همچنین امریکا و آلمان قرار است در ماه‌های آینده سیستم‌های پدافندی میانبرد NASAMS و IRIS-T SLM با بردی حدود ۴۰ کیلومتر را به ارتش اوکراین تحویل دهند.