به گزارش مشرق به نقل از فارس، اسماعیل امینی شاعر و نویسنده در سلسله نشست‌های شعر انقلاب اسلامی ( با موضوع شعر انقلاب، شعر انتظار) بیان داشت: در این چند سال اخیر این شبهه مطرح است که نخست دین داعیه‌داری اداری و اجتماعی را دارد و یا یک مسئله شخصی است.

وی اضافه کرد: برخی از جریان‌های روشنفکری معتقدند که آیا عدالت اصلا ممکن است جستجو شود که برای آن انقلاب کنیم؟ و برای رسیدن به انقلاب باید محاصره اقتصادی و دشواری‌هایی را نیز تحمل کنیم که این شبهات در چند سال اخیر بسیار مطرح بوده است.

وقتی درباره امام مهدی (عج) صحبت می‌کنیم 2 اصول مهم مطرح است که می‌توان به عدالت و امامت اشاره کرد یعنی عدالت نه اینکه تنها دین است بلکه یکی از اصول و مبانی دین نیز به شمار می‌رود و کسی که منکر آن باشد یعنی منکر اصول دین شده است که نکته بسیار حائز اهمیتی محسوب می‌شود.

این نویسنده گفت: اگر اشعاری درباره شعر انتظار در بعد از انقلاب اسلامی مشاهده می‌شود برخی از آنها مربوط به اشعار (قیصر امین‌پور) است که آن نیز به دلیل آشنایی دقیق شاعر با منابع دینی و مطالب در این راستا است که وقتی از انتظار صحبت می‌کند بیش از چیزی که مطرح می‌کند ترجمان چیزهایی است که آنها را آموخته و از ادیان یاد گرفته است.

وی اضافه کرد: یک بخش دیگری که در شعر انتظار وجود دارد و بخش پرشمارتر محسوب می‌شود و چشمگیرتر از بخش قبلی مشاهده می‌شود این است که اشعاری در این راستا سروده می‌شود که ملاحظه‌ای در آن مشاهده نمی‌شود اما برخی از شاعران به آن اهتمام دارند.

امینی ادامه داد: برخی از شاعران بدون ملاحظه شعری را در باب حضرت مهدی (عج) می‌سرایند که فرهنگ انتظار را می‌سازد و این بخش نمی‌تواند کارنامه شعر انتظار باشد اگرچه پرشمار و مشهور است اما اینکه به آمارها بیفزاید وجود دارد ولی به فرهنگ نمی‌افزاید.

وی با اشاره به شعر «آقا خودمانیم که چه کیفی دارد وقتی بزنی به برجک غربی‌‌ها»، گفت: این لحن شاعر از فرهنگ انتظار و فرهنگ دینی گرفته نشده است بلکه از تعابیر و مجادلات سیاسی که هم اکنون در جامعه رایج بوده می‌آید.

این طنزپرداز عنوان کرد: ضمیمه‌هایی به شعر انتظار ضمیمه می‌شود. متاع شعر عاشقانه که اکثر آنها کوچه بازاری است و جزء متاع پرفروش نیز به شمار می‌رود در هر قالبی اعم از فیلم سینمایی، ترانه، کتاب و شعر پرمشتری است که نباید از این لحن برای سرودن شعر آئینی و انتظار استفاده کرد.

وی اضافه کرد: شعرهای عاشقانه و کوچه بازاری جزء جاذبه‌ها و کالاهای پرفروش به شمار می‌روند اما در فرهنگ بی‌ثمر هستند، همچنین معتقدم جنس شعر انتظار و موعود از جنس انتظار و عشق و عاشقی در کوچه و بازارها نیست.

توجه اندک برخی از شاعران به ملاحظات در شعر انتظار

این منتقد گفت: اگرچه گذشتگان ما از مطالب عشق و عاشقی برای شعر انتظار، شعر می‌سراییدند اما در آن زمان ملاحظاتی وجود داشت که هم اکنون نیست.

وی بیان کرد: امکان اینکه شاعری بر سر حسن بخواهد شعر را درباره انتظار بسراید وجود دارد اما برخی از آنها بدون آگاهی و اطلاع کافی به سرودن شعر می‌پردازند که در آن ملاحظاتی صورت نمی‌گیرد.

امینی ادامه داد: انتظار موعود نه اندوهبار است و نه خسته کننده و به نوعی دیگر انتظار موعود رفع تکلیف نیست که برخی‌ها عنوان می‌کنند که اگر آقایی نیایی ما کار خودمان را می‌کنیم بلکه باید دعا کرد تا فرج این امام همام نزدیک شود و ظهور ایشان به درگاه و عنایت الهی بستگی دارد.

شاعران نباید با لحن عامیانه شعر انتظار بسرایند

این نویسنده گفت: برخی از شاعران با لحن عامیانه برای امام زمان (عج) شعر می‌سرایند که این امر صحیح نیست و کسانی که به برپایی کنگره و یا نشست‌هایی در این راستا می پردازند باید به ترویج فرهنگ انتظار بپردازند.

وی با بیان اینکه ادب نفس در برخی از اشعار شاعران مهدوی مشاهده نمی‌شود، عنوان کرد: کارهای پرشتاب دینی و عظیمی در این راستا وجود دارد اما در آن ادب نفس مشاهده نمی‌شود که معتقدم این امر مغفول مانده است.

برخی شاعران انتظار به احیای فرهنگ ستمشاهی و ارباب رعیتی می‌پردازند

رضا اسماعیلی در نخستین سلسله نشست‌های شعر انقلاب اسلامی با موضوع‌ «شعر انقلاب، شعر انتظار»، بیان داشت: شعر انتظار از دو منظر عام و خاص قابل بررسی است که از منظر عام می‌توان به آرمان‌شهر (مدینه فاضله) اعم از شعر سیاسی، اجتماعی و شعر اعتراض و از منظر خاص می‌توان به انتظار حضرت موعود اشاره کرد.

وی اضافه کرد: در شعر انتظار انفعالی و ایستا شاعر در اینگونه شعرها سعی می‌کند در منزل محبت به ائمه اطهار (ع) متوقف مانده و به معرفت صعود نمی‌کند.

اسماعیلی درباره آفت‌ها و آسیب‌های شعر انتظار انفعالی و ایستا بیان کرد: مدح و منقبت و ستایش صرف، ترسیم سیمای حضرت موعود به عنوان یک معشوقه زمینی، شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت‌های اجتماعی و حواله کردن هرگونه اصطلاح به زمان ظهور از جمله آسیب‌ها و آفت‌ها به شمار می‌رود.

وی افزود: پاشیدن بذر نومیدی، بدبینی و منفی‌بافی و در نشستن، دست روی دست گذاشتن و فقط درخواست تعجیل در ظهور یکی دیگر از آسیب‌ها و آفت‌ها در شعر انتظار انفعالی و ایستا به شمار می‌رود که نباید شاعر به این امر اهتمام داشته باشد.

این شاعر گفت: شاعر انتظار انقلابی و پویا است با تبیین به ویژگی‌های جهان عصر موعود به ترسیم انسان کامل می‌پردازد.

وی اضافه کرد: ما معتقدیم که انقلاب اسلامی زمینه‌ساز ظهور و انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) است و به نوعی صاحب این انقلاب امام زمان (عج) بوده و ما باید این انقلاب را به صاحب اصلی‌اش تحویل دهیم.

وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی مقدمه‌ای برای انقلاب جهانی حضرت مهدی موعود (عج) است، گفت: شاعران، عصب و نبض جامعه هستند و به نوعی جزء شاخک‌های حسی جامعه به شمار می‌آیند که درد را حس کرده و فریاد می‌کنند.

این شاعر انقلابی بیان کرد:‌ برخی از شاعران به توصیف معصومین (ع) به عنوان یک معشوقه زمینی می‌پردازند یعنی برخی از آنها در اشعارشان به توصیف قدرت و زور بازوی حضرت امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل عباس (ع) و زیبایی‌های فیزیکی و جسمانی اهل بیت (ع) می‌پردازند که این امر صحیح نیست.

اسماعیلی درباره افراط در اظهار خاکساری، عنوان کرد: برخی از شاعران برای سرودن شعر خود را سگ، غلام، نوکر، کنیز، گدا و ارباب می‌خوانند و چوب حراج بر عزت نفس و کرامت انسانی می‌زنند که این امر صحیح نیست چرا که ائمه برای ارتقاء عزت نفس و کرامت انسانی آمده‌اند.

وی افزود: امام خمینی (ره) زمانی که به ایران آمدند فرمودند که من برای اینکه بزرگواری شما را حفظ‌ کنم به ایران آمدم اما برخی از شاعران در اشعار خود به احیای فرهنگ ستمشاهی و ارباب رعیتی می‌پردازند، همچنین سطحی‌نگری در فرهنگ کوچه‌بازار در برخی از اشعار انتظار و آئینی نیز مشاهده می‌شود.

این شاعر با بیان اینکه در شعر مهدوی، شاعران امام را غایب می‌نامند که این نیز یک آسیب به شمار می‌رود، گفت: امام زمان (عج) زمانی ظهور خواهند کرد که حقیقت انسانی ما ظهور کند یعنی انسان باید به آن حقیقت لازم رسیده و در او ظهور پیدا کند تا امام زمان (عج) ظهور کنند.

اسماعیلی در پایان عنوان کرد: درباره کتاب‌شناسی انتظار باید بگویم که در انتظار به معنای عام (شعرهای اجتماعی - سیاسی) در این شعرها وضع موجود مورد نقد قرار گرفته و وضع موعود یا آرمان شهر (مدینه فاضله) ترسیم شده است که از جمله آثاری که می‌توان در این راستا  معرفی کرد کتاب «صد غزل انتقادی از حافظ» به کوشش هیوا مسیح، «از نخلستان تا خیابان» اثر علیرضا قزوه و کتاب «بوی بهبود» اثر ابوالقاسم حسینجانی اشاره کرد.