گروه فرهنگـی مشـرق - چندی پیش گزارشی از عملکرد بنیاد ملی بازی های رایانه ای که متولی اصلی بازی های رایانه ای در کشور است در مشرق منتشر شد که انتقاد شدید برخی از مدیران این بنیاد را در پی داشت. این انتقادات ما را بر آن داشت تا پای صحبت‌های دکتر مینایی رییس بنیاد ملی بازهای رایانه‌ای بنشینیم. تلاش کردیم تا در این گفتگو موضوعاتی نظیر "درآمدزایی بنیاد از راه فروش هولوگرام، چگونگی حمایت بنیاد ملی بازی های رایانه ای از بازی سازهای داخلی، فرآیند ارائه مجوز به بازی های وارداتی و ..." که در گزارش ابتدایی نیز به آنها تکیه کرده بودیم را مورد توجه قرار دهیم و پاسخهای دکتر مینایی را در این باره جویا شویم. آنچه در ادامه از نظرتان می گذرد ماحصل این گفتگو است.
مشرق: آقای دکتر مینایی مختصری درباره چگونگی بررسی بازی های خارجی و ارائه مجوز به این بازی ها توضیح دهید؟
مینایـی: ما یک گروه بسیار حرفه ای داریم که اتفاقاً بازیکن حرفه ای هستند، می آیند کدهای نسوز این بازی ها را پیدا می کنند و تا آخر می روند و همه صحنه هایش فیلم برداری می شود و اگر نکته ای داخل بازی موجود باشد صحنه ها طبق پرونده ای که هست به شورای طبقه بندی داده می شود که آن شورای طبقه بندی آدم های فرهیخته فرهنگی کشور هستند که سال ها در مسائل فرهنگی خبر‌گـی داشتند و آشنا هستند و دلسوز مملکت هستند و متعهد هم هستند. این ها بازی ها را بررسی می کنند و تشخیص می‌دهند باید بعضی از صحنه های بازی حذف شود، ویرایش شود یا این که اصلا بازی مجاز نیست؛ سپس دوباره بررسی می شود که اگر نسخه احتیاج به ویرایش، حذف دمو و حذف صحنه های خاص دارد به شرکتی که تقاضا کرده اعلام می شود. ما خودمان اصلا به استقلال نمی آییم بازی را رده بندی (Rate) بدهیم بلکه به تقاضایی که شرکت ها دارند و می خواهند داخل بازار کنند می‌آییم رده بندی می‌کنیم.
مشرق: تا به حال در این زمینه تخلفی مشاهده کرده‌اید؟ مینایی: بله تخلفات زیاد بوده است. در مواردی سرس بازی که برای ما فرستاده شده است و داخل آن هیچ دمویی وجود نداشته یا صحنه هایی نبوده اما بعد که داخل بازار منتشر شده با آن سرسی که برای ما فرستاده شده تفاوت داشته است. اوایل که بازی ها را به ما می دادند (در سال هشتاد و هشت و هشتاد و نه موارد زیادی از این موارد بود) ما به عنوان بازوی های کارشناسی معاونت سمعی - بصری وزارت ارشاد عمل می کردیم و بازی را مورد بررسی قرار می دادیم و مثلا مجوز انتشار بازی را صادر می کردیم اما بعد متوجه می‌شدیم آن چیزی که داخل بازار رفته است غیر از چیزی بوده که به ما داده شده است.
*به دلیل مبارزه با اعمال فراقانونی برخی شرکت ها، علیه بنیاد در محاکم قضایی سندسازی شدپس از بروز این دست اتفاقات آن ها را ملزم کردند که نسخه ارجینال بازی را بفرستند نسخه دست کاری نشده را بفرستند و اگر احتیاج به ویرایش داشت می‌گفتیم که این چند صحنه یا این تعداد صحنه ها یا اصلا فلان کاراکتر به طور کامل حذف شود و یا این که. به دلیل اینکه حمله به کشور اسلامی است یا مثلا مسلمانان به آن تروریست مطرح کردن شده اند اصلا قابل ویرایش نیست و به هیچ وجهی بازی هایی شبیه به بازی بتل فیلد یا سیمس یا جی تی ای یا دلتا فرس یا پستال این ها بازی هایی نیست که بتواند در بازار مطرح شود.
اما خب بازی هایی بودند مثل "نید فور اسپید" که می‌گفتیم آن صحنه اولیه ای که به عنوان دمو هست یا فیلمی هست که آن خانم بد پوشش می آید و پرچم می زند این را می توانید حذف کنید وگرنه بازی فقط صرف یک ماشین سواری است و صحنه هیجانی است یا فوتبال است و انتشار آن در بازار مانعی ندارد. ولی متاسفانه این مسایل رعایت نشد و علیه ما در دادگاه شکایت شد به اتهام اینکه مروج بازی های ضد فرهنگی و ... هستیم اما این عنوان نشد که به نسخه ویرایشی مجوز داده شده اما متاسفانه نسخه غیر ویرایشی در کف بازار پخش شده است.
مشرق: واکنش شما به این اقدامات غیر قانونی چه بود؟
*جمع آوری کف بازار و اصلاح بازار دست من نیست قوه قضاییه ....
مینایـی: ما فقط نظارت کف بازار را انجام می دادیم. در حد این که من گزارش بدهم که فلان شرکت تخلف کرده است و این شرکت نسخه غیر مجاز را فروخته است یا شکایت به قوه قضاییه که دارد تخلف انجام می شود، بوده است؛ اما این که من بتوانم جمع آوری کنم، نخیر. جمع آوری کف بازار و اصلاح بازار دست من نیست قوه قضاییه ....
مشرق: گزارش های شما نتیجه ای هم داشت؟
مینایـی: در بعضی از موارد اقداماتی صورت گرفت و این متاسفانه کم کم منجر به این شد که پرونده‌ای علیه بنیاد ساخته شود یعنی به خاطر برخورد بنیاد (مرداد90 تا دی ماه90) یک مقدار نظارت بر کف بازار به طور مستقیم با بنیاد بود. هنوز ستاد راه نیفتاده بود. برخوردهایی انجام شد و شاید با بنیاد تعاون ناجا یک توافق نامه‌ای امضا شد و با همکاری آن ها جاهایی که تخلف صورت می گرفت ما از آن ها درخواست می کردیم که در بازار دخالت کنند و با همکاری بازرسان ما این دخالت انجام می شد و دادگاه جرایم رایانه ای (شعبه سی و یک دادگستری) تشکیل شد و یک شعبه خاص بحث بازی های رایانه ای را پیگیری کردند و طبق درخواست ما بعضی از شرکت ها مورد تنبیه قرار گرفتند.
مشرق: چه شرکت هایی بودند؟
مینایـی: چند موردی بود. حتی بعضی از مواقع که ما به آن ها تذکر می دادیم. انجام می‌دادند ما می گفتیم به خاطر این کارتان در حد تذکر اولیه باید بازی هایتان را جمع کنید، اگر بازی را جمع نمی‌کردند، لغو مجوز می‌کردیم. مجوزهای آن ها سه ماهه، شش ماهه تا یکساله لغو می‌شد. شرکت هایی بودند که تخلفاتشان باعث شد شش ماه یا سه ماه مجوزش لغو شود. اما بعد از شش ماه دوباره فعال شد ولی به آنها گفتیم که باید درست فعالیت کنید. از آن به بعد یعنی از دیماه 90 به بعد نظارت بر کف بازار هم به عهده ستاد افتاد، یعنی اگر قرار باشد برخوردی با متخلفین بازار انجام شود بازرسی ویژه داخل بازار گذاشته شود و ... به عهده این ستاد است البته ما هم بازرسی خودمان را داریم ولی هیچ عملیاتی انجام نمی دهیم و نمی توانیم به قوه قضاییه یا ناجا بگوییم ما فقط به ستاد اعلام می کنیم که چنین مشکلاتی وجود دارد.
مشرق: یعنی شما خودتان کف بازار را هم رصد می کنید.
مینایـی: ما الان یک شبکه عیون داریم یک شبکه ای داریم که نگاه می کنیم داخل بازار چه می گذرد. محتوای داخل بازار چیست و این را به وزارت خانه یا به ستاد که ماموریت این کار را دارد، اعلام می کنیم. اما من دیگر مستقیما با قوه قضاییه ارتباطی ندارم.
مشرق: منظورتان از ستاد مشخصا چیست؟
مینایـی: قبلا عنوانش این بود "ستاد مبارزه با محصولات فرهنگی غیر مجاز" بود که در معاونت سینمایی ارشاد مستقر بود و بیشتر تشکیل آن برای فیلم هایی بود که بدون اجازه وارد بازار می شد. ما آن جا مطرح کردیم و بدتر از این حوزه بازی های رایانه ای است. چون بازی هایی هستند که اصلا از ذات خراب است، حالا بحث کپی رایت را رعایت نکردن و حق مالکیت معنوی و مادی تولید کننده یک بحث است اما محتوای وقتی محتوای خرابی باشد و در بازار منتشر شود اسفبارتر هست.
*در حال حاضر بازار بازیهای رایانه ای وضعیت نامناسبی پیدا کرده است
خوشبختانه آن ها آمدند با همکاری ما توافق نامه ای را امضا کردیم و حتی از نظر مالی هم به آن ها کمک کردیم که جمع آوری کف بازار نسبت به بازیها انجام شود و الحمدالله برخوردهای خوبی در نیمه دوم سال 1388 صورت گرفت و برای ما یک اتفاق مبارکی داخل بازار افتاد. لااقل "جی تی اِی" در ویترین مغازه ها جمع آوری شد دیگر "سیمز" و بازی های مشکل دار در ویترین ها پیدا نمی شد. اما باز سال 90 وضعیت به حالت اولش برگشت؛ یعنی در دولت نهم یک مقدار دوباره عوض شد. ستاد آن برخورد لازم را انجام نمی داد یا مدعی بودند که انجام می دهند ولی انجام نداده بودند چون ما بازار را می دیدیم. الان دوباره بازار یک مقدار یک وضعیت نامناسبی پیدا کرده که ما به ستاد اعلام کردیم که ستاد در شکل جدیدش که اسمش "ستاد مبارزه با ستاد حمایت و صیانت از محصولات فرهنگی و هنری" شده است که آقای جابری انصاری مسئولیت آن را برعهده دارند. انشاء الله این ها یک فرصت می خواهند که بتوانند این ارتباط شان را با قوه قضاییه داشته باشند و حرکت هایی را به تازگی شروع کردند.
مشرق: چرا در ابتدای دولت دهم وضعیت بازار دوباره به حالت قبل بازگشت و این نابسامانی یک بار دیگر ظهور و بروز پیدا کرد؟
اگر بخواهیم همکاری نیروی انتظامی را جذب کنیم باید هزینه کنیم؛ بالاخره خیلی از این کارها خارج از وقت اداری صورت می گیرد
مینایـی: این را از من نباید بپرسید. این قضاوت راجع به یک نهاد دیگری است که آن را باید با آقای عباسیان که رئیس ویدیو رسانه هستند، صحبت کنید. آن ها معتقد بودند که خوب کار می کنند و از طرف دیگر هم می گفتند که یک ریال هم از طرف وزارتخانه به عنوان بودجه کاری راجع به این کار به آن ها داده نشده است. یک کاری است که به آن ها گفته شده بدون بودجه جلو بروند از یک طرف حق داشتند می گفتند که اگر ما بخواهیم همکاری نیروی انتظامی را جذب کنیم همکاری نیروی نظامی را جذب کنیم که همکاری کنند، باید خرج کرد، بالاخره خیلی از این کارها خارج از وقت اداری صورت می گیرد.
مشرق: "خرج کرد" یعنـی چه؟ مگر این مسایل جزء وظایف ذاتی نیروی انتظامی نیست؟
مینایـی: یعنی اگر اضافه کاری سنگینی را از نیروی انتظامی بخواهید باید از آن ها توقع داشته باشید که بیش از حد توان معمولی خودشان در بازار کار انجام دهند. از طرف دیگر یک عده نیروی‌های فرهنگی می‌گویند این وظیفه ذاتی نیروی انتظامی است که باید این برخورد ها را انجام دهد، چه خارج از وقت اداری یا وقت اداری که دیگر آن وظیفه ذاتی آن هاست. اما آن اتفاقی که باید می‌افتاد، نیفتاد و بازار وضعیت نسبتا مناسبی نداشت و ما یک مقداری به خاطر همین بلبشویی که داخل بازار بازی وجود داشت، وزیر به بنیاد ملی بازی های رایانه ای اعتماد کرد که حتی مجوز ها را از معاونت سینمایی به بنیاد منتقل کرد. و ما با اجازه وزیر با نیروی انتظامی این توافق نامه را بستیم و گفتیم که ما حاضریم از نظر بازرسی و از نظر نیروی فکری با شما همکاری جدی داشته باشیم که چه بازی‌هایی مجاز هستند چه بازی هایی غیر مجاز هستند و چطور این ها را داخل بازار شناسایی کنیم.
یک سری جمع آوری‌هایی انجام شد و نسبتا وضعیت خوبی پیش آمد؛ اما خب یک عده ای از این شرکت های توزیع کننده بازی متضرر شدند چون بدون مجوز داخل بازار کار می‌کردند و این ها سرمایه گذاری کردند و علیه بنیاد پرونده سازی کردند؛ یعنی بنیادی که خودش مامور شده بود با این بازی ها مبارزه کند و این بازی ها را ممیزی می کرد و جلو آن ها را می گرفت، یک عده ای تخلفات عمدی داخل بازار ایجاد کردند و برای ما پاپوش درست کردند.
یک سری جمع آوری‌هایی انجام شد و نسبتا وضعیت خوبی پیش آمد؛ اما خب یک عده ای از این شرکت های توزیع کننده بازی متضرر شدند چون بدون مجوز داخل بازار کار می‌کردند و این ها سرمایه گذاری کردند و علیه بنیاد پرونده سازی کردند؛ یعنی بنیادی که خودش مامور شده بود با این بازی ها مبارزه کند و این بازی ها را ممیزی می کرد و جلو آن ها را می گرفت، یک عده ای تخلفات عمدی داخل بازار ایجاد کردند و برای ما پاپوش درست کردند.
مشرق: آقای دکتر مثلا چه کار کردند؟
*برخی از بازی ها از دست ما در رفت
مینایـی: مثلا فرض کنید که ما به "نید فور اسپید" که ویرایش شده بود مجوز داده بودیم آن چیزی را که از آن صحنه برداری و عکسبرداری کردند که آقای قاضی داخل این بازی "استریت فایتر" داخل این بازی "گان" یا بازی "پرنس آف پرشیا" که بنیاد مجوز انتشار آنها را داده این صحنه‌ها و تصاویر وجود دارد و امضا بنده و آقای علی مردانی و فروتن ... را به عنوان سند ارائه کردند. در صورتی که این طور نبود. شما قطعاً نمی توانید در آن نسخه ای که ما مجوز داده ایم مشکلی پیدا کنید. آن نسخه بازی که این جا موجود است و ما گفتیم این نسخه از بازی مجاز است و آن شرکت فقط می تواند این را منتشر کند. اما برخی از بازی ها هم از دست ما در رفته است. مثل بازی "باربی". بازی باربی از دست ما در رفته بود. چون آن کسی که این جا تحلیل می کرد نمی دانست که اصلا شخصیت باربی داخل بازار ممنوع است حالا چه حالت عروسکی آن باشد، چه شبیه انسانی باشد که به خاطر آن هم ما آن آقا را از این جا اخراج کردیم و دیگر این قسمت را بستیم و بعد هم هر خسارتی که به آن شرکتی که داخل بازار توزیع کرده بود پرداخت کردیم.
مشرق: آقای دکتر راجع به دو - سه بحث خیلی حرف و حدیث پشت سر شما و بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای هست شما هم می دانید من دفعه پیش خدمت تان عرض کردم راجع به مدل حمایت شما از بازی های داخلی و شرکت های داخلی و بحث فروش هولوگرام. پاسخ شما به این حرف و حدیث ها چیست؟
مینایـی: برخی این ادعا را دارند که ما هولوگرام را محملی برای سودجویی یا برای این که پول بیشتری به بنیاد سرازیر کنیم قرار دادیم و حتی زیرزیرکی از شرکت ها پول می گیریم و به آن ها هولوگرام می دهیم؛ اما واقعیت این طور نیست. هولوگرام یک سیاست حمایت از بازی داخلی بوده است. ما برای این توزیع کننده بازی های خارجی از بازی های داخلی حمایت کنند گفتیم هر کس بیاید از بازی های داخلی حمایت کند اولا هولوگرام برای بازی های ایرانی مجانی است اصلا ما برای آن پول نمی گیریم یارانه است و ما خودمان به آن ها می دهیم اگر بیایند و استفاده کنند و به بازی ایرانی کمک کنند به همان اندازه بیایند هولوگرام برای بازی خارجی بگیرند. خب کسی مثل مالکی آمده دویست میلیون به یک بازی کمک کرده و به همان اندازه برای بازی خارجی هولوگرام گرفته است. برای بازی ایرانی هولوگرام مجانی گرفته که هیچ برای بازی خارجی هم گرفته است. تا سال نود این طور بود در سال نود و یک گفتیم که اصلا قرار نیست بابت هولوگرام حتی یک ریال بگیریم.
مشرق: برای بازی های خارجی هم؟
مینایـی: هیچ بازی. هولوگرام در سال تولید ملی اصلا در سنخ حمایت از بازی داخلی محسوب می شود. ما اصلا یک ریال هم نمی‌گیریم. هر کس از بازی ایرانی حمایت کند هولوگرام برای بازی خارجی هم می گیرد. کسانی که می خواهند برای بازی های خارجی هولوگرام استفاده کنند مجبور هستند به مناسبت این حرف مقام معظم رهبری از بازی های داخلی حمایت کنند. ما اصلا نمی خواهیم یک ریال هم درآمد زایی داشته باشیم این برای خود شرکت های تولید کننده بازی باشد.
مشرق: یعنی شما آن ها را ملزم به حمایت از بازی های داخلی می‌کنید.
مینایـی: بله.
مشرق: شرکت ها حرفشان این است که دریافت پول هولوگرام از آنها منع قانونی دارد.
*قبول دارم دریافت پول هولوگرام غیرقانونی بود
مینایـی: من این را قبول دارم. علت آن هم این نبود. هر تعرفه ای که برای بازی خارجی حتی به عنوان مالیات می خواهد بسته شود این باید به مجلس برود و آن جا تصویب شود و این را پذیرفتیم اما این چیزی بوده که هیئت امنای ما تصویب کردند. حتی معاون وزیر آمده قیمت گذاشته. قیمت را من نگذاشتم، قیمت را من هزار تومان گذاشتم، معتقدم لااقل قیمت هولوگرام باید پانصد تومان باشد که توزیع کننده به خودش تحمیل نکند اصلا هدف من این بود که بازی خارجی به اندازه هزار تومان بالا برود هزار تومان در بازار بوده الان دوهزار تومان می شود. که بازی های داخلی بتوانند با بازی های خارجی در بازار رقابت نکنند و اینگونه رغبت برای خرید بازی ایرانی بیشتر می شود.
ولی آمدند قیمت را صد تومان معین کردند. خب ما چه کار کنیم ما دیدیم که به این شکل متهم هستیم. حتی ماده واحده آن را به مجلس هم برده بودیم؛ حتی مجلس هم گفت ما این قانون را تصویب می کنیم که تصمیم گرفتیم در سال 1391 دیگر اصلا درآمدزایی از طریق فروش هولوگرام نمی‌خواهیم، خر ما از کره‌گی دم نداشت. چون ما متهم هستیم که داریم اختلاس می کنیم ما دیگر نمی خواهیم یک چنین چیزی باشد. اما شما توجه داشته باشید که مشخص است که چه کسی چه مقدار هولوگرام خریداری کرده است و اصلاً تمام ورودی های پول به بنیاد معلوم هستند. ما بدون قرارداد هیچ پولی را نمی توانیم دریافت کنیم. همه آن هولوگرام هایی که داده شده قرارداد دارد که بابت چیست، بابت چه بازی این هولوگرام داده شده، سریال آن مشخص است که از چه سریال تا چه سریالی است.
در سال هشتاد و هشت یک مقدار سودآوری برای ما داشت. من این را قبول دارم چون سال هشتاد و هشت هنوز بازی ایرانی در صحنه نبود که کسی بیاید از بازی ایرانی حمایت کند. خب یک عده‌ای آمدند و هولوگرام گرفتند تازه آن صد تومان هم صد تومان که نبود، ما گفتیم اگر بازی ویرایش شود، اگر بازی اصلی() بیاید، اگر بازی دوبله شود، اگر بازی یک مقدار فضایش عوض شود، همه این ها تخفیفات ویژه ای است که تا هشتاد درصد تخفیف هم شامل حال آن میشود؛ لذا آورده ای برای بنیاد نداشت همه حساب و کتاب هایش موجود است.
مشرق: به هر حال شما این پول را به قول خودتان "اندک" را به صورت غیر قانونی دریافت می کردید. در حال حاضر برای این که این روند قانونی شود اقدامی صورت داده‌اید یا خیر؟
مینایـی: بله. ما به شورای انقلاب فرهنگی مراجعه کردیم که شواری انقلاب فرهنگی گفتند ما تعیین قیمت نمی کنیم. باید به هیئت وزیران برود که در هیئت وزیران هم آقای احمدی نژاد صریحا به خانم بداغی مشاور حقوقی شان گفته بود که این ها را بررسی کنند که خانم بداغی هم به آقای دکتر حسینی فرموده بودند که این اصلا در شان معاونت حقوقی نیست که برای صد تا تک تومانی بیایم وارد شویم، خود هیئت امنا می‌تواند این کار را کند، خود هیئت امنا حق دارند که برای این مسائل تعیین تکلیف کنند.
*اگر مشکلی در اخذ پول هولوگرام وجود دارد باید اعضای هیئت امنا بازداشت شوند
مشرق: دادگاه این استدلال را از شما پذیرفته است؟
مینایـی: نخیر. اما حرف من این است که اولاً اگر مشکلی هست هیئت امنای ما را باید بازداشت کنید، اگر مشکلی هست معاون وزیری که تعیین قیمت کرده را باید بگیرید، من که نباید پاسخگو باشم. من اگر مصوبه اینها را نداشته باشم که نمی‌آیم در بازار کاری کنم. من سرباز وزارتخانه در این قسمت هستم. من به عنوان مامور هستم. اگر من خصوصی بودم هیچ وقت نمی توانستید به من بگویید که چرا پول گرفتید. خب من به خاطر سرویسی که دادم پول گرفتم. برای کسانی که نماینده دولت می شوند یا نماینده حاکمیت می شوند و می خواهند این کار را کنند شما می توانید اعتراض کنید که چرا پول گرفتید.
مشرق: خب شما خصوصی نیستید.
مینایـی: بالاخره من آمدم شان نمایندگی از آن هیئت امنای خودمان را بازی کردم. حالا اگر خود این کار غیر قانونی بوده باید آن ها تذکر دهد که نباید این کار را کنید. درست است، من ممکن است یک تخطی و جهل نسبت به قانون در یک چنین مسئله ای داشته باشم؛ اما بالاخره من بدون رای هیئت امنا و هیئت مدیره و وزارتخانه کاری انجام ندادیم و این کار را هم باید آن ها جوابگو باشند.
*بنده به زیر میزی گرفتن از شرکتها متهم شده‌ام
اما الان بنده متهم می شوم که دارم از شرکت ها زیر میزی می گیرم.حتی یک خط به عنوان حمایت، به کسانی که علیه بنده سندسازی کردند و به رئیس بانک ملی و بانک اقتصاد نوین گفته بوده که اصلا حساب من را بستند. چرا حساب شخصی من را بستند؟ حساب بنده که چندین سال است که خوش نام و طلبه هستم چرا باید مسدود شود؟ به خاطر این بستند که گفتند این ها اختلاس کردند، دارند بر می دارند که به خارج بروند.
مشرق: رابطه شما با آقای وزیر چطور است؟
مینایـی: بد نیست. وزارت خانه با ما مشکل دارد ولی خود وزیر با ما مشکل ندارد. خیلی از بدنه ارشاد آن طوری که باید پای ما بایستند، نمی‌ایستند. یعنی جایی که باید خیس شوند، خیس نمی شوند. مثلا فرض کنید اگر قرار است باران بخوریم باید همه بخوریم.
مشرق: یعنی دارند تنزه‌طلبی می‌کنند.
برخی از دوستان ارشاد یک خط در حمایت از ما به قوه قضاییه ننوشتند
مینایـی: خیر. یعنی آن جایی که باید حمایت کنند من در دادگاه رفتم. من به عنوان نماینده این ها رفتم. من به عنوان سرباز ارشاد بودم، آن ها هم باید پای من بایستند همان طوری که آقای ... به عنوان سرباز برخی منتقدین بنیاد می رود همه تلاشش را میکند و از چیزی که نیست دارد صحنه درست میکند. ببینید به ما اعلام نکردند که دارند حسابهای بانکی ما را می بندند، بازپرس از یکی از معاونت های ارشاد سوال می کند که این ها چه کسانی هستند که دارند مجوز می دهند، دوستان نامه را جواب نداده اند، وقتی نامه را جواب ندهند معلوم است چه اتفاقی می‌افتد. بعد از یک ماه و نیم اساسنامه ما را برای این ها کتبی فرستادند و گفتند به پیوست اساسنامه ارسال شد و حتی یک خط به عنوان حمایت، به عنوان این که ما یک آدم هایی را گذاشتیم که دارند بازی ها را رصد می کنند و ما آن ها را می شناسیم هم نگفته بودند. در حد این که قاضی خندیده بود و گفته بود که من خودم در سایت اساسنامه را دیدم.
مشرق: آقای دکتر یکی دیگر از ایراداتی که به شما گرفته می شود مدل حمایتی شما از بازی سازهای وطنی و بازی های بومی است. برخی از بازی سازهای منتقد معتقدند شما به عنوان بنیاد ملی بازی های رایانه ای وظیفه حمایت از آنان را دارید ولی شما مدل شراکت را به جای حمایت برگزیده‌اید و این مدل برخی از آنان را با مخاطراتی مواجه کرده است. پاسخ شما در این باره چیست؟
مینایـی: بحث شراکت و مدل همکاری و کمک ما به شرکت ها. آن روز هم اشاره کردم و الان که آقای ... هم تشریف دارند یک مقداری بازش کنم. من از سال شصت و هفت در بحث (IT) بودم. یعنی از برنامه نویسی شروع کردم، مدیر نرم افزار بودم تحلیلگر سیستم بودم، بعد هم دیگر دکترای هوش مصنوعی گرفتم.
*پس از دولت آقای خاتمی تقریبا 90 درصد شرکت های حوزه (IT) تعطیل شدند
ما نحوه کمک دولت به (IT) را در کشورمان دیده بودیم. در زمان آقای خاتمی صد میلیارد در حوزه (IT) ریختند(طرح تکفا). در طرح تکفا مدل کمک، مدل معمولا گرنت (به شکل کم) یا وام (به شکل زیاد) بود. یعنی در قالب کمک بلاعوض یا حالت کمک وامی که باید دوسال باز پس داده شود (معمولا یک دوره استراحت می گذارند و بعد از استراحت اقساط شروع میشود). خب آن زمان که این پول در صحنه کمک به آیتی آمد و مدل کمک هم به این شکل با "تکفا یک" در کشورمان شکل گرفت نزدیک بیش از دوهزار و اندی شرکت در ایران درست شد؛ اما دولت آقای خاتمی که تمام شد همه شرکت ها تقریبا تعطیل شدند و تنها نزدیک به 300 شرکت باقی ماندند.
مشرق: چرا؟ چون دیگر خبری از آن کمک نبود؟
مینایـی: آن کمک دیگر نبود و نحوه کمک به شکلی نبود که بازرسی درستی روی کار انجام شود. بیش از هشتاد درصد این پول ها برنگشت (پول های وام) و نه در محل خودش مصرف شد. یعنی بسیاری از آن ها در غیر محل خودش مصرف شد. من نمی خواهم همه پروژه ها را زیر سوال ببرم؛ اما اکثرا چون نظارت دقیقی بر اجرای درست آن پروژه انجام نشد به شکست انجامید. بنده حتی در مرکز صنایع نوین همکار آقای رسول جلیلی بودیم که الان یکی از اعضای شورای عالی مجازی شده است. من قسمت گیم را داشتم، ایشان کل نرم افزار را به عنوان یکی از صنایع فن آوری‌های نوین(HiTech) پیگیری می کرد. باز مدل کمک ها به همین Grant و وام بود که اکثر پروژه ها شکست خورد، پروژه ای نبود که به جایی برسد.
بر این اساس ما این مدل کمک مشارکتی را انتخاب کردیم و گفتیم الان پول هم خیلی محدود است (کل پول بنیاد یک میلیارد بیشتر نیست) این یک میلیارد هم برای همه کارهای زیرساخت های بازی و کمک به تولید بازی باید انجام بدهیم. لذا به بازی سازها گفتیم شما طرحتان را بیاورید. اول سال 88-89 را گفتیم سال اعتماد سازی است.
اصلا من نمی خواهم به عنوان تولید کننده در بازار وارد شوم. شما طرحتان را بیاورید و بگویید که چقدر می توانید آورده داشته باشید، به فرض می گفتند سی درصد. ما هم می‌گفتیم هفتاد درصد را ما پرداخت می کنیم. اما ابتدا از جهت محتوایی چک میشود. دوم از نظر فنی - هنری که آیا کننده هست یا نه، سابقه کار دارند یا ندارند و سوم برآورد قیمتی می‌شده که چند نفر ساعت کار می برد و با چند تیم خبره کار انجام می شود. بعد می گفتیم که ما در لایسنس بازی با شما شریک می شویم. بازی را به ثمر که رساندید ما بابت این که قرارداد که با شما داریم شما را به خیلی از نمایشگاه های خارج از کشور می بریم. برای بازی شما در بازار تبلیغ کنم. الان فرض کنید من باید پول هنگفتی را به صدا و سیما بدهم.
اصلا من نمی خواهم به عنوان تولید کننده در بازار وارد شوم. شما طرحتان را بیاورید و بگویید که چقدر می توانید آورده داشته باشید، به فرض می گفتند سی درصد. ما هم می‌گفتیم هفتاد درصد را ما پرداخت می کنیم. اما ابتدا از جهت محتوایی چک میشود. دوم از نظر فنی - هنری که آیا کننده هست یا نه، سابقه کار دارند یا ندارند و سوم برآورد قیمتی می‌شده که چند نفر ساعت کار می برد و با چند تیم خبره کار انجام می شود. بعد می گفتیم که ما در لایسنس بازی با شما شریک می شویم. بازی را به ثمر که رساندید ما بابت این که قرارداد که با شما داریم شما را به خیلی از نمایشگاه های خارج از کشور می بریم. برای بازی شما در بازار تبلیغ کنم. الان فرض کنید من باید پول هنگفتی را به صدا و سیما بدهم.
*مدل حمایتی بنیاد از شرکت‌های بازی سازی داخلی بهترین مدل است
شما می گویید مدل مشارکتی مشکل داشته، حاضرم با این دوستان مناظره کنم. من معتقد بودم این بهترین مدل هست و همین الان هم بهترین مدل است. الان کشورهای خارجی هم مدل‌های کمکی دولتی را به بخش خصوصی را این گونه پیش می برند که می توانند موفق باشند یعنی نظارت لحظه به لحظه برای این که کار درست انجام شود. من می خواهم محصول کیفی دربیاورم هدف من این نبوده که پولی از این قسمت بگیرم. ما کمک های پنهانی که به این بازی ها داشتیم بسیار بیشتر از این مبالغ است و بسیار بیشتر از این سودی است که از این بازی ها بردیم. آن زیرساختی که من فراهم می‌کنم، نیرویی که به این تزریق می کنم و آن ها را مجانی به نمایشگاه خارج از کشور می برم و محتوایی که به صورت متنی در اختیار این ها قرار می دهم و تبلیغاتی که در بازار صدا و سیما برای آن ها می کنم چندین برابر آن چیزی است که آن ها فکر می کنند کمک کردند.
*با توجه به توصیه های مسولان ارشد صدا و سیما تیزرهای ما را بصورت مجانی پخش نکرد
ما الان چند تیزر برای این که درست از بازی استفاده شود تهیه کردیم، بهترین انیمیشن سازهای ایرانی را آوردیم و تولید کردیم، از طرف دفتر رهبری به ضرغامی گفته شده که به این ها کمک کنید، آقای دارابی به پنج شبکه گفت که این ها را پخش کنید؛ اما هیچ کدام را پخش نکردند.
با توجه به این که همه توصیه های مسولان ارشد را هم داشتیم. بعد که رفتیم با این ها صحبت کردیم گفتند درست است اما همه این ها باید سبک - سنگین شود قرار بود در سال 89 -90 بین صحنه های کلاه قرمزی پخش شود که همه ببینند و هیچ وقت پخش نشد. چشم ما سفید شد ولی پخش نکردند. چون می‌گویند بنیاد است پول دارد، ارشاد به منبع کر وصل است. تمام پولی را که فکر می کنید ما سودجویی کردیم و از شرکت ها گرفتیم شاید دویست میلیون در بازی گرشاسب بوده که این هم 50-50 بین ما و بخش خصوصی بوده که ما به اندازه چهارصد میلیون به این ها کمک کردیم. نه تنها انتفاعی نداشته بلکه کاملا ضرر هم بوده است. فکر نکنید که ما نفعی از این کار بردیم. ما در سال نود و یک دیگر برای خودمان تصویب کردیم که به خاطر این که امسال، سال تولید ملی اعلام شده نسخه 1 بازی که حالا هر سهمی مشارکت ما بوده این مشارکت ها را برای نسخه 2 بازی یا ورژن های بعدی از بازی که می خواهد داخل بازار باشد، ما اصلا بر می‌داریم. می توانند بگویند که با حمایت بنیاد بوده اما می‌خواهند خودشان با بخش خصوصی هر انتفاعی که دارند ببرند و ما نمی‌خواهیم هیچ سهمی از این بازی ها داشته باشیم.
در قصه بازیهای خارجی را هم واقعش این است که الان با آن بحث هولوگرامی که مطرح کردم نمی‌خواهیم یک ریال از این پول‌ها در جیب بنیاد بیاید؛ بلکه باید در سرمایه گذاری برای تولید بازی ایرانی مصرف شود. همان غرضی که از ابتدا ما داشتیم. اگر شما پیگیری کنید که آن پولی را که از هولوگرام آمده چطور مصرف شده، به کجا رفته، در جیب کی رفته، به چه حسابی وارد شده، این ها همه قرارداد دارد. الحمدلله حساب های شخصی مان را به دادگاه دادیم، مگر این که به "علم ایقوف" جایی وجود داشته باشد که ما دزدیدیم، بردیم و خوردیم.
مشرق: احساس نمیکنید با تمام این تفاسیری که راجع به منتقدین فرمودید بنیاد ملی بازی های رایانه ای در بعضی از حوزه‌ها فرا قانونی عمل کرده و البته برای خودش توجیه داشته اما همان اقدامات فراقانونی باعث شده منتقدین بتواند جولان بدهند، فکر نمی کنید کمی بازی خوردید؟
مینایـی: من نمی گویم آدم بی گناهی هستم یا معصوم هستم. قبول دارم ما هم خطا می کنیم؛ اما جایی که فرض کنید حاکمیت فضایی را درست کرده تا این بحث را جلو ببرد یا تقویت کند شما باید آن را تقویت کنید. این کارهایی که بنیاد در حال حاضر انجام میدهد ستاد عالی مساجد انجام میدهد، مجوز میدهد، آن هم غیر انتفاعی و غیر دولتی است، اتحادیه های انجمن های اسلامی دانش آموزان که وابسته به وزارت علوم است، آنها هم انجام می‌دهند، حتی از طریق این امتحان‌هایی که برگزار می‌کنند، درآمدزایی هم می‌کنند، مثلا کانون های قرآن باز این کار را می‌کنند.
بسیاری از این جاها این تیپ کار را انجام می‌دهند اما مسولین آنها خیلی سرشناس هستند. علیه آن ها پرونده هم درست می شود؛ اما قاضی اصلا سراغ این پرونده ها نمی‌رود. او با خود می‌گوید "من فلانی را احضار کنم!" بنده چون در هیچ تیمی نیستم، فامیل هم ندارم، ما را می برند گوشمان را هم می‌برند، دستانمان را هم می بندند و همه کاری می‌کنند چون ....
*معاون وزیر برای من نوشته، هیئت امنا گفته، من از کجا می فهمیدم غیرقانونی است
معاون وزیر برای من نوشته، هیئت امنا گفته، من از کجا می فهمیدم غیرقانونی است. شورای انقلاب فرهنگی گفته آیین نامه شما را باید هیئت امنای تصویب کند. خب مگر احکام شورای انقلاب فرهنگی در حکم قانون نیست و لازم الاجرا نیست. خب ما گفتیم هیئت امنا گفتند، وقتی هیئت امنا بگوید خب برای ما حکم قانون را دارد، وقتی یک آیین نامه‌ای برای ما تصویب می‌کنند ما باید آن را رعایت کنیم. حالا این قاضی می گفت این پول باید حتماً به خزانه برگردد. باید طبق قانون بودجه‌ای که مجلس تصویب می کند باشد؛ اما این جزئیات را من خبر نداشتم.
مشرق: در صداقت شما هیچ شکی نیست. ولی این نقص بوده وجود داشته این مسئله را می پذیرید؟
مینایـی: من که نمی گویم معصوم هستم.
مشرق: شاید این نقص اصلا متوجه شما نباشد ولی این نقص بالاخره بوده است؟
مینایـی: هر جا بخواهد در این مملکت کار کند واقعا سخت است ما الان مجوز علمی کاربردی را برای انستیتو بازی سازی گرفتیم، داریم کار زیرساختی در حوزه بازی می کنیم، من الان متهم هستم که چرا این ساختمان را برای بنیاد بازی فراهم کردم. یعنی یکی از اتهام های من این است که این جا را فراهم کردم. مگر این جا به اسم من است، به اسم ارشاد است، اصلا مالکیت همه اموال بنیاد برای ارشاد است، برای دولت است. مگر این ها در جیب من رفته که چرا من این جا را درست کردم. من می گویم یک جایگاه درست کردم که دیگر خانه به دوش نباشیم چهار سال است که این طرف آن طرف می رفتیم از همین پول هولوگرام درست کردیم خوب است که یک ریال هم به ما ندادند تنها کمکی که کردند سیصد میلیون وزیر آن وام ما را به بخشش تبدیل کرد که اگر این را نمی‌داد ما جشنواره اول مان را هم می‌ماندیم. یعنی باور کنید جاهایی بوده که من برای حقوق بچه هایم رفتم پول از دوستانم قرض گرفتم. در سال 1389 که سال فرهنگ یعنی کمک فرهنگی بود بدترین سال برای من بود یعنی کمترین بودجه ها را به ما دادند.
مشرق: آقای مینایی از سعه صدر شما سپاسگزاریم.
