رسانه چرا تبلیغ می‌کند؟
وی در ادامه افزود: در سال‌های اخیر رسانه به بودجه‌های تبلیغاتی وابستگی پیدا کرده به گونه‌ای که 30 تا 50 درصد بودجه‌های رسانه از درآمد تبلیغات تامین می‌شود و باید در نظر داشت که تعیین‌کننده بودجه رسانه خود سازمان نیست بلکه از طریق مراجع قانونی و مجلس تعیین و سالانه درصدی به این وابستگی اضافه می‌شود البته نوع تبلیغات مستقیم و یا غیرمستقیم به شکل اجرا برمی‌گردد.
این تهیه‌کننده گروه اقتصاد شبکه یک تصریح کرد: با توجه به تامین 50 درصدی بودجه از تبلیغات، در درون رسانه نیز شبکه‌های مختلف موظف‌اند متناسب با درصدی که تعیین می‌شود کارهای مشارکتی انجام دهند، بدین معنا که دستگاه‌های دولتی و غیردولتی خارج از سیستم بازرگانی تبلیغ کرده و بودجه شبکه‌ها را بین 10 تا 60 درصد تأمین کنند.
خرید یک کالای خارجی حمایت از یک خانواده خارجی
رفیعی عنوان کرد: با توجه به مطالب مطرح شده به نظر می‌رسد این امر فی‌نفسه به مأموریت قانون اساسی و فلسفه رسانه ملی که به عنوان نماینده افکارعمومی می‌تواند نقش ناظر در قوای سه‌گانه حکومتی داشته باشد، می‌تواند آسیب برساند.
وی تاکید کرد: در شرایط کنونی که اقتصاد کشور به نحوی است که تجمیع انتظارات فارع‌التحصیلان بیکار و جوانان جویای کار با توجه به میانگین سنی بسیار بالا است، تبلیغ کالای خارجی در واقع حمایت از کارگر خارجی است و با خرید یک کالای خارجی از یک کارگر و خانواده‌ای در یک کشور دیگر حمایت می‌شود و باید بررسی شود که این نوع تبلیغات در رسانه چقدر سهم دارد.
این تهیه‌کننده برنامه‌های اقتصادی سیما تصریح کرد: به هر حال رسانه ملی نیز باید برای تحقق شعار سال تلاش کند و یک کار مناسب تغییر رویکرد برای کالای داخلی است، بدین معنا که در ازای تبلیغ نکردن کالای خارجی، کالای داخلی بیشتری با تعرفه پایین‌تر اجازه تبلیغ داده شود.
رفیعی در ادامه با اشاره به اینکه بسیاری از کالاهای داخلی به خصوص کالاهای خرد و متوسط به لحاظ مادی امکان تبلیغ در رسانه ملی را ندارند، بیان داشت: ایجاد شبکه‌هایی مانند شبکه بازار و رویکردهای جدید رسانه نشان از این دارد که رسانه به این سمت حرکت می‌کند اما برای رسیدن به اهداف سال این روند باید شدت بیشتری بگیرد.
حضور کالای خارجی ناشی از مبادی غیر از رسانه است
این تهیه‌کننده سیما در ادامه تصریح کرد: برای حضور کالای خارجی در داخل کشور مبادی قبل از رسانه نیز بسیار مهم است. واردکننده‌های کالا معمولاً برندهای معروف را وارد می‌کنند و برای فروش و ایجاد نیاز از رسانه کمک می‌گیرند، لذا رسانه علت نیست، افرادی که این سیاست را تدوین کرده و یا واردات انجام می‌دهند گام‌های اولیه را برای ورود کالاهای خارجی انجام می‌دهند که باید بیشتر پاسخگو باشند در ضمن اینکه باید سیاست‌ها و تبلیغات را در مجموع دید.
وی با اشاره به اینکه بخش‌ها و سازمان‌هایی وجود دارند که موظف به کنترل کیفیت هستند، عنوان کرد: کیفیت کالای داخلی نیز باید به حدی افزایش یابد که خریدار راغب به خرید باشد و این حق مصرف‌کننده است که بتواند از کالای مرغوب و با کیفیت با خدمات مناسب پس از فروش استفاده کند.
رفیعی با تاکید بر اینکه تصویب‌کنندگان بودجه صدا و سیما باید این مسئله را در نظر بگیرند که صدا و سیما موظف است از بودجه و فرصت‌های داخل استفاده کند، عنوان کرد: بخش اعظم مصرف کالای ایرانی به کیفیت کالای داخلی برمی‌گردد که مستقیم دراختیار دولت است.
وی با تأکید بر نقش برندسازی گفت: دوره‌ای برندهایی از قبیل کفش ملی و وین آرزوی خانواده‌های ایرانی بود اما اکنون ناشناس هستند که ناشی از عدم حمایت بلند مدت از برندهای ایرانی در حوزه صنایع است.
بخش خصوصی بدون اکسیژن دولت نمی‌تواند نفس بکشد
تهیه‌کننده گروه اقتصاد شبکه 1 معتقد است: در بخش مالی و تجاری دولتی‌ها سهم جدی در افزایش کیفیت دارند، در دولتی که تا 95 درصد اقتصاد را مدیریت می‌کند در ضمن اینکه بسیار گسترده است، بخش خصوصی نمی‌تواند بدون اکسیژن دولت نفس بکشد و بزرگ‌ترین مشتری محصولات بخش خصوصی، دولت است.
وی با اعتقاد به اینکه اصل 44 به جای خصوصی‌سازی، اقتصادی‌سازی شده است، عنوان کرد: هر چند گام‌هایی برداشته شده است اما تا هنگامی که سیاست‌های اصل 44 واقعی عمل نشود و عوامل بیرون از رسانه به درستی مدیریت نشوند رسانه نمی‌تواند تغییر کند.
وی در واکنش به این نکته که تولیدکننده نیز در کیفیت دخیل است، بیان کرد: تولیدکننده نیز بازخورد یک سیاست است هنگامی که ثبات اقتصادی نیست و تولیدکننده می‌تواند از واسطه‌گری سود کلانی به دست آورد و با توجه به اینکه انگیزه کوتاه مدت تولیدکننده به سمت سود می‌رود تولید رشدی نمی‌کند در ضمن اینکه استاندارد را چه کسی تعیین می‌کند و پایداری کیفیت کجاست؟
وی در ادامه تشریح کرد: در صنایع خودروسازی، پوشاک، معدن و سایر صنایع چه کسی حرف اول را می‌زند در حالی که سیاست‌ها، نظارت و سازمان استاندارد با دولت است.
رسانه معلول است نه علت/ تغییر تبلیغات تاثیر چندانی ندارد
این کارشناس رسانه بیان داشت: در شرایطی مانند جزیره بودن سیاست‌ها، بزرگ بودن بدنه دولت که امکان کنترل و پایش دائم وضعیت صنعت وجود ندارد و حاصل آن آمارها وسیاست‌های متناقض است، رسانه معلول است نه علت و لذا هر چند که تبلیغات خارجی ممنوع و یا به حداقل ممکن برسد تاثیر چندانی ندارد.
وی با بیان مطالب فوق در ادامه افزود: در دهه گذشته به جز تبلیغات فوتبالی که در اختیار سازمان نیست و یا در شرایطی که از کنترل مدیریت خارج می‌شود، تبلیغ کالاهای خارجی چندان به چشم نمی‌خورد که ناشی از ممنوعیت کلی تبلیغات کالاهای خارجی است، هرچند در سطح شهر گاهی این نوع تبلیغات دیده می‌شود که اخیراً شهرداری نیز اعلام کرده است که این برندها را جمع‌آوری می‌کند اما سؤال این است که جایگزین این برندها چیست؟
رفیعی در واکنش به این نکته که در حال حاضر کالای با کیفیت ایرانی کم نیست، اما ذهنیت مصرف‌کننده به خاطر برخی کالاهای بی‌کیفیت تمام کالاهای داخلی را متهم می‌کند، اظهار داشت: با توجه به سطح متوسط درآمدی جامعه معمولا کالای ارزان‌تر و با کیفیت پائین‌تر نیز خریده می‌شود اما این ارزان‌تر کالای چینی است و این سؤال مطرح می‌شود چرا کالای چینی ارزان تولید می‌شود در واقع عواملی که بهای تمام‌شده کالای ایرانی را افزایش می‌دهد چیست؟
این کارشناس رسانه در ادامه بیان داشت: بهای تمام شده کالای ایرانی از فرهنگ کار، مواد، دستمزد، تعرفه‌ها و سیاست‌های تشویقی و تنبیهی تاثیر می‌گیرد. به عنوان مثال اگر کسی 50 میلیون تومان داشته باشد با توجه به موانع بسیار زیاد تولید ترجیح می‌دهد دلالی کند در واقع کسی جرأت تولید ندارد.
توجه عوامل فیلم به تعداد مخاطب است نه مصلحت مخاطب
فارس: نکاتی که مطرح شد متوجه دولت است، در حالی که فرهنگ مصرف سال‌های پس از جنگ متاثر از برنامه‌های سیما بسیار متفاوت شده است، وظیفه رسانه چیست؟ در ضمن اینکه 50 درصد بودجه‌ای که از تبلیغات تامین می‌شود، مجدداً صرف ساخت فیلم‌هایی می‌شود که فرهنگ غرب را ترویج می‌دهد!
رفیعی گفت: سازندگان فیلم و سریال به ندرت در مسیرشان به متغیرهای اجتماعی و مسائل کلان می‌رسند و در پشت صحنه برنامه‌های تلویزیونی معمولا افرادی هستند که تفکر و دغدغه لازم را ندارند و نگرانی‌شان فقط تعداد مخاطب برنامه‌شان است و مصلحت بیننده در درون‌مایه برنامه‌ها و سریال‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
وی با اظهار تاسف عنوان کرد: معمولاً سریال‌ها بر اساس یک سری ارزش‌ها تصویب می‌شوند اما در مضمون سریال دیده نمی‌شود و چیدمان کارگردان و بازیگر مخالف با مضامین تصویب شده است.
رفیعی بیان داشت: صدا و سیما چنان گسترده است که شاید باورپذیر نباشد که این مسائل در سیما احساس نمی‌شود. در ضمن اینکه افراد محدودی این فیلم‌ها را می‌سازند و شاید کمتر از 20 نفر سازنده‌ی فیلم و سریال‌های برجسته سال‌های گذشته باشند.
این تهیه کننده شبکه یک، با اشاره به اینکه معمولا مدیران سیما نیز ایرادات وارده بر فیلم‌ها را قبول دارند، گفت: سیستم امکان پایش و مطالبه از گروه عملیات که فیلم را می‌سازد، ندارد و لذا سریال‌ها متناسب با آموزه‌ها نیستند.
رسانه‌های فردی جایگزین رسانه ملی
وی در پاسخ به این سوال که آیا مجوز گرفتن این‌گونه فیلم‌ها از ضعف مدیریت است، بیان داشت: تاکنون مشاهده نشده که سریالی پخش نشود و طبق قواعد یک پروژه، پروژه هنگامی به پایان می‌رسد که پخش شود البته ممکن است فیلم کم و زیاد شود اما پخش می‌شود و تفکر سازندگان بسیار متفاوت از تصور ما از دورنمای رسانه است. گاهی متن‌های زیبایی برای گرفتن مجوز ارائه می‌شود اما برای جذابیت مخاطب بسیاری از چیزهایی که بر روی کاغذ نیست روی آنتن می‌رود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: باید در نظر داشت که در سال‌های اخیر صدا و سیما جایگاهش را از دست داده و بیشتر در قشر میانسال مخاطب دارد در واقع رسانه‌های مجازی در نسل جوان تاثیر گذارتر بوده‌اند به گونه‌ای که موبایل و اینترنت جای رسانه را گرفته و رسانه‌ها به شدت فردی شده‌اند.
