به گزارش مشرق، حسن رشوند طی یادداشتی در روزنامه جوان نوشت:

پایان هفته‌ای که گذشت شاهد برگزاری شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در هتل کوبورگ وین بودیم؛ هتلی که نهایتاً پس از دو سال رایزنی و گفتگو، برجام در آن به تصویب رسید، اما در این مدت، هیچ‌گاه میوه رسیده‌ای از آن نصیب کشورمان نشد و امروز با گذشت چهار سال از آن تاریخ، به جای آنکه این هتل میزبان ارزیابی از تعهدات طرف‌های برجام به‌ویژه اروپایی‌ها باشد، امروز میزبان کشورهایی است که به تعهدات خود عمل نکردند و بالعکس عضوی از برجام (امریکا) طرف شاکی از ایرانی است که بیشتر از تصور و مفاد برجام به تعهداتش عمل کرده و به همین جهت باید پشت میزی بنشیند که طرف امریکایی خارج شده از برجام شاکی آن است و خواستار اعمال مکانیسم ماشه و «اسنب بک» یا بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران است. هرچند نتیجه این نشست به نفع ایران شد و همه طرف‌های برجام، درخواست امریکایی‌ها را به این دلیل که از این توافقنامه بین‌المللی خارج شده، فاقد وجاهت قانونی دانستند. اما این نکته را نباید فراموش کرد که نشستی برگزار می‌شود تا درخواستی را که از اساس غیرقانونی است، همه طرف‌های باقیمانده در برجام - از روزی که امریکایی‌ها این بازی را درآوردند مکرر بر غیرقانونی و غیرمنطقی آن تأکید کرده‌اند – بررسی کنند. این در حالی است که از زمان تصویب برجام، هیچ‌گاه یک نشست جدی برای عدم انجام تعهدات برجامی طرف اروپایی برگزار نشده است و آنچه برگزار شده صرفاً نتیجه‌ای جز سرکارگذاشتن ایران در SPV (کانال مالی مشترک) و اکنون اینستکسی که فقط نامی از آن در ذهن مردم ایران باقی مانده، نبوده است و تنها دلیل آن را باید در همراهی کامل اروپا با امریکا در اجرای سناریوی فشار به ایران و بازی دونقش طرف‌های اروپایی در برجام دانست. در این مدت دوهفته‌ای که امریکایی‌ها اصرار بر «اسنب بک» یا همان بازگشت تحریم‌ها دارند، اروپایی‌ها به ظاهر با امریکا همراهی نکرده‌اند و این عدم همراهی سه کشور اروپایی (تروئیکای اروپایی) موجب خوشحالی بیش از اندازه برخی از افراد در داخل کشور شده است. این در حالی است اگر همین افراد خوش‌بین به رفتار این روزهای اروپایی‌ها به‌درستی این رفتارها را رصد کنند، اذعان خواهند کرد که طرف‌های اروپایی‏ همچنان غیرقابل‌اعتماد هستند و در پازل امریکا بازی می‏کنند.

اروپا و تقسیم کار با امریکا

از سال ۱۳۹۷ که امریکا به شکل یک‌طرفه، از برجام خارج شد، عده‏ای خوش‏بینانه و ساده‏انگارانه، ماندن اروپایی‏ها در برجام را نشانه شکست امریکا و انزوای او می‏دانستند و از این‏رو کشور و اقتصاد کشور را در انتظار خوش‏عهدی اروپایی‏ها در موضوعات بیهوده‏ای، چون کانال مالی (اینستکس)، نگاه داشتند. اما دیری نپایید که پیش‏بینی حکیمانه رهبر انقلاب مبنی برعدم اعتماد به اروپا آشکار شد. آنگونه که ظریف، سه کشور اروپایی را همدستان نتانیاهو و پمپئو معرفی کرد. این موضوع از اول معلوم بود که بین امریکا و تروئیکای اروپایی یک تقسیم کار نانوشته وجود دارد و امریکا با برداشتن چماق خروج از برجام، نقش پلیس بد را بازی کرده و اروپا با نشان دادن هویج - و نه دادن آن - در برجام، ایران را مقید به تعهدات هسته‏ای و تعلیق یکسویه فعالیت‏های هسته‏ای‌اش نگه می‌دارد.

در این وضعیت این ایران بود که با اتخاذ سیاست موسوم به «صبر راهبردی» چند ماه را سپری کرد، اما از عمل به وعده و وعیدها ازسوی طرف اروپایی خبری نشد. سرانجام سیاست کشورمان از صبر راهبردی به کاهش گام به گام تعهدات هسته‏ای تغییر یافت. هرچند در برداشتن این گام‌ها نیز آن‌چنان بد عمل کردیم که طرف اروپایی دست ما خواند و بخشی از اقدامات ما در برداشتن گام‌های پنجگانه را نمایشی فرض کردند و وقتی به طرف اروپایی می‌گفتیم اگر شما به تعهدات خود عمل نکنید ما پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کنیم و از برجام خارج می‌شویم به ما نیشخند می‌زدند و اظهار می‌کردند شما از پروتکل و برجام خارج نمی‌شوید، چون به کرات از برخی مسئولان ما می‌شنیدند که ایران هیچ‌گاه از برجام خارج نخواهد شد. هرچند الان دیگر بر خوش‏بین‏ترین افراد نیز معلوم شده که هیچ اعتمادی به اروپا نیست.

دو مقطع زمانی حساس آینده برای ترامپ

۱۸ اکتبر (۲۷ مهرماه) و همچنین ۳ نوامبر (۱۳ آبان) دو مقطع حساس برای امریکا و هم‏پیمانان غربی اوست. در ۲۷ مهرماه، بر اساس مفاد برجام، تحریم تسلیحاتی ایران پایان می‏یابد، این در حالی است که غربی‏ها در تغییر رفتار نظام انقلابی ایران، نتیجه دلخواه خود را به دست نیاورده‌اند و فشارحداکثری و تحریم‏های بی‏سابقه نیز به سقف خورده و نتیجه معکوس داده است. ازاین‏رو، به‏شدت نگران عملی شدن رفع تحریم تسلیحاتی هستند، چون پس از این تاریخ، جمهوری اسلامی عملاً قدرت بازدارندگی دفاعی‏اش دوچندان خواهد شد. انتخابات ریاست جمهوری امریکا نیز مقطعی است که اگر ترامپ بتواند تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند، می‏تواند به‏عنوان یک برگ برنده در مقابل رقیب خود استفاده کند. برخی کارشناسان معتقدند در این مرحله نیز همان تقسیم کار شیطانی بین اروپا و امریکا - منتهی به شکلی دیگر - انجام خواهد شد. ابتدا امریکا با دادن قطعنامه محکومیت ایران در شورای امنیت به میدان آمد که با رأی ممتنع سه کشور اروپایی و مخالفت ۱۰ کشور دیگر روبه‏روشد. مجدداً امریکا برای فعال‏سازی مکانیزم ماشه از طریق شورای امنیت اقدام کرد که با مخالفت کشورهای عضو روبه‏رو گردید. البته باید اعتراف کرد که در این مرحله، امریکا شکست سنگینی خورد. اما این شرایط نباید مسئولان سیاست خارجی و هسته‏ای ما را دچار خطای محاسباتی کند زیرا قصه همان قصه تقسیم کار نانوشته و پنهانی بین اروپا و امریکاست.

سه کشور اروپایی در دوماه گذشته، ایران را در شورای حکام محکوم کرده و در شورای امنیت نیز به جای رأی مخالفت، با شیطنت خاص رأی ممتنع می‏دهند. شاید سناریوی اروپا برای آینده چنین باشد که برای مدتی دیگر ایران را در برجام نگه دارند تا تعلیق فعالیت‏های هسته‏ای همچنان ادامه یابد. به عبارت دیگر، اروپایی‏ها به‏خوبی می‏دانند تصویب قطعنامه در شورای امنیت، مساوی است باخروج ایران ازبرجام! آنگاه است که دیگر هیچ دستاویزی برای کنترل ایران نخواهند داشت.

غرب و تلاش برای تغییر محاسبات ایران

اکنون که ۴۳ روز به پایان تحریم تسلیحاتی ایران باقی مانده است، زمزمه‏هایی ازسوی اروپایی‏ها شنیده می‏شود که نشان می‏دهد آن‌ها در صددند با یکدست، برجام را نگاه دارند و با دست دیگر، تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کنند. وزیر خارجه فرانسه در روزهای اخیر طی تماس با وزیر خارجه کشورمان، از لغو تحریم تسلیحاتی ایران و فعالیت‏های منطقه‏ای آن ابراز نگرانی کرده است! همچنین وزیرخارجه آلمان نیز در دیدار با همتای صهیونیستی‏اش، از رفع تحریم تسلیحاتی ایران اظهار ناخشنودی کرده و خواستار تغییر رویکرد منطقه‏ای ایران شده است! به عبارتی، همان بازی برجام ۲ (تسلیحاتی و موشکی) و برجام ۳ (عدم حمایت ایران ازمقاومت) را دوباره کلید زده‏اند.

بنابراین به نظر می‌رسد امریکا و اروپا در دوماه باقی مانده، تمام تلاش خود را برای تغییر محاسبات و رفتارهای مسئولان کشورمان به کار خواهند گرفت. به‏خصوص اینکه ترامپ نیز در پی شکست‏های پیاپی‏اش، خود را به در و دیوار می‏زند تا برگ‏های برنده‏ای را تا انتخابات برای خود دست و پا کند. همراه‏سازی اروپا یکی از این ابزارهاست. در این شرایط، مسئولان کشور به‏ویژه نمایندگان مجلس و دستگاه سیاست خارجی باید سناریوهای مقابله با این فشارها را از قبل طراحی و آماده داشته باشند تا در صورت هر گونه اقدام خارج از عرف اروپایی‌ها و رفتارهای دیوانه‌وار امریکایی‌ها، بدل آن زده شود.