سرویس جهان مشرق - شعار «نمی‌توانم نفس بکشم [۱] » از سال ۲۰۱۴ به یکی از شعارهای محوری جنبش «جان سیاه‌پوستان مهم است [۲] » تبدیل شد؛ آن سال، در حالی که چند افسر پلیس نیویورک یک جوان سیاه‌پوست به نام «اریک گارنر [۳] » را دستگیر می‌کردند، یکی از آن‌ها طبق رویه رایج افسران پلیس آمریکا با استفاده از تکنیک «فشار به گردن [۴] »، با حلقه کردن دستش به دور گردن گارنر، راه تنفس او را بست. با این‌که گارنر دست‌کم ۱۱ بار گفت «نمی‌توانم نفس بکشم»، افسر پلیس او را رها نکرد و نهایتاً گارنر در اثر ناتوانی در تنفس بی‌هوش شد و جان خود را از دست داد. پس از تبرئه افسران پلیس، شعار «نمی‌توانم نفس بکشم» در فضای مجازی به شدت رواج پیدا کرد.

«درک چاوین» افسر پلیس مینیاپولیس با زانو گلوی «جورج فلوید» را فشار می‌دهد، در حالی که دست‌های فلوید با دست‌بند بسته است و وی بدون آن‌که هیچ مقاومتی بکند، فقط می‌گوید: «نمی‌توانم نفس بکشم»؛   «بستن راه تنفس» (به انگلیسی chokehold) روش رایج پلیس آمریکا برای دستگیری شهروندان است (+)

هشدار: گزارش زیر، حاوی تصاویر دلخراش است.

پس از اریک گارنر، چندین مرد سیاه‌پوست دیگر نیز به شکلی مشابه در حالی که می‌گفتند «نمی‌توانم نفس بکشم» جان خود را از دست دادند. از جمله این افراد، عبارتند از:

◄ آنتون بلک [۵] : سال ۲۰۱۸، پس از آن‌که یک زن سفیدپوست در شهر «گرینزبورو» ی ایالت کارولینای شمالی، یک مورد آدم‌ربایی را به پلیس گزارش داد، سه افسر پلیس از جمله «دانیل وبستر» بلکِ ۱۹ ساله را که با پسرعمویش در حال پیاده‌روی بود، تا خانه مادرش تعقیب کردند. اگرچه گزارش آدم‌ربایی رد شد، اما افسران پلیس اقدام به دستگیری بلک کردند و در همین حین، این نوجوان سیاه‌پوست در حالی که می‌گفت «نمی‌توانم نفس بکشم» جان خود را از دست داد. افسران پلیس که به نظر می‌آید از تیزر [۶] (سلاح الکتریکی‌ای که به قربانی شوک وارد کرده و او را موقتاً فلج می‌کند) هم استفاده کرده‌اند، هرگز متهم به قتل نشدند و علت مرگ، «سانحه» گزارش شد.

◄ خاویر آمبلر [۷] : ماه مارس سال ۲۰۱۹، پلیس شهر «آستین» ایالت تگزاس، به خاویر آمبلر، شهروند ۴۰ ساله سیاه‌پوست، به خاطر این‌که نور بالای ماشینش را خاموش نکرده بود، دستور داد تا خودرویش را متوقف کند. با این حال، آمبلر که گفته می‌شود در مسیر بیمارستان هم بوده (و چه‌بسا دلیل دستور توقف پلیس را هم نمی‌دانسته)، دچار استرس شد و به دستور پلیس بی‌توجهی کرد. پس از ۲۲ دقیقه تعقیب که البته هیچ شباهتی به تعقیب‌وگریزهای سریع هالیوودی نداشت، آمبلر نهایتاً با یک درخت برخورد کرد و متوقف شد. هنگامی که افسران پلیس، آمبلر را بازداشت می‌کردند، وی بارها گفت «نمی‌توانم نفس بکشم» و بالأخره جانش را از دست داد. اگرچه ویدیوی این اتفاق توسط تیم یک برنامه تلویزیونی به صورت زنده ضبط شد، اما با فشار مقامات محلی، سازندگان برنامه اعلام کردند این ویدیو را از بین برده‌اند؛ حتی پخش خود برنامه نیز متوقف شد [۸] . با این وجود، ماه جاری میلادی (ژوئن ۲۰۲۰) ویدیوی این اتفاق منتشر شد و نشان داد حتی پس از آن‌که آمبلر روی زمین خوابیده، افسران پلیس باز هم سه یا چهار بار او را با تیزر هدف گرفته‌اند. این مرد سیاه‌پوست در حالی که به طور کامل اختیار ماهیچه‌هایش را از دست داده بود، به افسران پلیس گفت «نمی‌توانم نفس بکشم»، «من نارسایی قلبی دارم» و «لطفاً نجاتم بدهید»؛ سپس افسران پلیس برای آخرین بار با تیزر به او شلیک کردند. پس از آن‌که پلیس به دست‌های آمبلر دست‌بند زد، این مرد سیاه‌پوست به طور کامل بی‌حرکت شد و هیچ‌گونه علائم حیاتی‌ای نداشت. در جریان بازداشت آمبلر، یکی از افسران پلیس می‌گوید: «دست‌هایت را به من بده [تا دست‌بند بزنم]، واگرنه دوباره با تیزر به تو شلیک می‌کنم» و افسر دیگری می‌گوید: «شک ندارم که همین الآن یکی از انگشت‌هایش را شکستم.» اگرچه دلیل فوت نهایتاً نارسایی قلبی و «فشار وارده در هنگام بازداشت» تشخیص داده شد، اما تحقیقات داخلی پلیس درباره این قتل به این نتیجه رسید که افسران پلیس مرتکب هیچ اشتباهی نشده‌اند.

◄ دریک اسکات [۹] : کمی مانده به ساعت ۲ بعدازظهر ۲۰ می ۲۰۱۹، سه افسر پلیس شهر «اوکلاهما سیتی» در ایالت اوکلاهما در واکنش به دریافت گزارشی درباره بحث و جدل یک مرد مسلح سیاه‌پوست با مردم، اعزام شدند. این افسرها سپس اقدام به دستگیری دریک اسکات، شهروند ۴۲ ساله سیاه‌پوست، کردند، اما پس از آن‌که یکی از افسرها از اسکات پرسید آیا مسلح است یا نه، اسکات پا به فرار گذاشت. در ویدیوی لباس افسران پلیس که از این اتفاق ضبط شده (و اخیراً بعد از فشار فعالان حقوق سیاه‌پوستان منتشر شده)، دیده می‌شود که پس از تعقیب و دستگیری اسکات، پلیس یک سلاح دستی از جیب او بیرون می‌آورد. در عین حال، اسکات بارها از افسران پلیس درخواست می‌کند داروهایش را به او بدهند و می‌گوید: «نمی‌توانم نفس بکشم»، اما یکی از افسران در پاسخ به او می‌گوید: «به من چه» و دیگری می‌گوید: «نخیر. مشکلی نداری.» چند دقیقه بعد، اسکات علائم حیاتی‌اش را از دست می‌دهد و به‌رغم انتقال به بیمارستان، فوت می‌کند. پس از تحقیقات، اعلام شد مرگ اسکات در نتیجه بازداشت با زور، استعمال مت‌آمفتامین (شیشه)، آسم، انسداد ریه و بیماری قلبی بوده و تقصیر افسران پلیس نبوده است. نهایتاً افسران پلیس از هرگونه سوءرفتاری تبرئه شدند.

◄ مانوئل الیس [۱۰] : ۳ مارس ۲۰۲۰، افسران پلیس شهر «تاکوما» در ایالت واشینگتن اقدام به بازداشت مانوئل الیس، جوان ۳۳ ساله سیاه‌پوست (و پدر یک پسر ۱۱ ساله و یک دختر ۱۸ ماهه) کردند. گزارش اولیه پلیس حاکی از آن بود که الیس اقدام به آزار مردم در خودروهایشان کرده و سپس با چهار افسر پلیس درگیر شده است. با این حال، شهادت یکی از شاهدان عینی که ویدیویی هم از این اتفاق ضبط کرده بود، نشان داد الیس از داخل پنجره خودروی پلیس با افسران پلیس در حال صحبت و ظاهراً گپ‌وگفت دوستانه [۱۱] بوده که ناگهان افسر پلیس، درِ خودرو را با شدت باز کرده و الیس را روی زمین انداخته است. افسران پلیس سپس در حالی که الیس روی زمین افتاده بود، با مشت به او حمله کردند [۱۲] و از تیزر هم برای فلج کردن او استفاده نمودند. دقایقی بعد، الیس در حالی که به افسران پلیس می‌گفت «نمی‌توانم نفس بکشم» جان خود را از دست داد. تحقیقات درباره این قتل نشان داد علت مرگ الیس کاهش اکسیژن خون به علت دستگیری با استفاده از فشار فیزیکی بوده است؛ حتی نوع مرگ الیس هم «قتل» ثبت شد. با این حال، افسران دخیل در مرگ الیس که ابتدا به مرخصی اجباری فرستاده شده بودند، بعد از پایان تحقیقات دوباره به شغل خود بازگشتند. البته با انتشار ویدیوی شاهد عینی و درخواست شهردار تاکوما مبنی بر اخراج و پیگرد قانونی افسرها، این نیروهای پلیس دوباره به مرخصی فرستاده شدند.

◄ جورج فلوید [۱۳] : ۲۵ می ۲۰۲۰، پس از تماس کارمند یک فروشگاه در شهر مینیاپولیس ایالت مینه‌سوتای آمریکا با پلیس و گزارش استفاده جورج فلوید، شهروند ۴۶ ساله سیاه‌پوست، از یک اسکناس تقلبی ۲۰ دلاری برای خرید سیگار، افسران پلیس به محل اعزام شدند و اقدام به دستگیری فلوید کردند. «دِرِک چاوین» یکی از افسران پلیس، در حالی که دست‌های فلوید بسته بود و این مرد سیاه‌پوست مقاومتی هم نمی‌کرد، چندین دقیقه زانویش را روی گردن فلوید نگه داشت و نه تنها توجهی نکرد که وی می‌گوید «نمی‌توانم نفس بکشم»، بلکه به شکلی کاملاً غیرضروری اقدام به استفاده از تیزر خود علیه فلوید کرد. چاوین حتی تا حدود ۳ دقیقه بعد از آن‌که فلوید دیگر هیچ علامت حیاتی‌اش نداشت، باز هم زانویش را برنداشت. فلوید دقایقی پس از انتقال به بیمارستان جان خود را از دست داد. اعتراضات کنونی در آمریکا در نتیجه انتشار ویدیوهای قتل فلوید به دست افسران سفیدپوست مینیاپولیس، از جمله ویدیوی زیر، است.

تیزر؛ حلقه گمشده قتل‌های سیاه‌پوستان به دست پلیس

اگرچه موارد بالا، به هیچ عنوان تنها موارد قتل سیاه‌پوستان به دست افسران سفیدپوست پلیس آمریکا نیستند و این قتل‌ها حتی در بحبوحه اعتراضات سراسری در آمریکا هم پایان نیافته‌اند (مثلاً قتل یک مرد سیاه‌پوست دیگر با شلیک سه گلوله توسط پلیس به او از پشت سر [۱۴] )، اما اولین شباهت همه موارد بالا، التماس قربانیان با عبارت «نمی‌توانم نفس بکشم» لحظاتی قبل از مرگشان است. این عبارت در اعتراضات کنونی آمریکا نیز برای حمایت از حقوق -سیاه‌پوستان و به طور کلی‌تر برای انتقاد از خشونت پلیس، به ویژه علیه اقلیت‌های نژادی، استفاده می‌شود.

مقایسه دست‌کم چهار مورد از قتل‌های بالا، یک نکته مهم دیگر را نیز نشان می‌دهد: پلیس در جریان بازداشت و قتل آنتون بلک، خاویر آمبلر، مانوئل الیس، و جورج فلوید از تیزر استفاده کرده است. تیزر که در ایران تحت عنوان «شوکِر» یا «شوکر الکتریکی» شناخته می‌شود، سلاحی است که با شلیک دو سوزن به بدن قربانی و وارد کردن شوک الکتریکی به سیستم عصبی وی، عضلات او را موقتاً فلج می‌کند تا مظنون توان مقاومت در مقابل پلیس را به طور کامل از دست بدهد. اگرچه تیزر به عنوان سلاحی «غیرمرگ‌بار» توسط پلیس آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر استفاده می‌شود، اما شوک الکتریکی‌ای که این سلاح به هدف وارد می‌کند، در موارد بی‌شماری منجر به ایست قلبی یا عارضه‌های مشابهی شده و قربانی را کشته است.

شوکرهای الکتریکی یکی از سلاح‌های رایج پلیس در بسیاری از کشورها برای فلج کردن موقت مظنون هستند (+)

این سوزن‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا لباس و پوست بدن را سوراخ کنند و مستقیماً شوک الکتریکی را به بافت بدن قربانی منتقل کنند (+)

«کریگ دیرسکون» مربی و افسر پلیس شهر «راک‌ویل» در ایالت مری‌لند آمریکا در حال شلیک به اهداف مقوایی با شوکر الکتریکی (+)

«منطقه ترجیحی» برای شلیک با شوکر الکتریکی روی اهداف مشخص شده است (+)

چنان‌که در ویدیوی مربوط به قتل جورج فلوید نیز مشهود است، چاوین (افسر زانوزده روی فلوید) در شرایطی که مظنون ابداً هیچ مقاومتی از خود نشان نمی‌دهد، (شاید بر اثر عصبانیت از اعتراض رهگذرانی که یکی از آن‌ها اقدام به فیلم‌برداری هم کرده) تیزر خود را علیه فلوید که روی زمین دراز کشیده به کار می‌برد. اکنون سؤال این‌جاست که آیا استفاده چاوین از تیزر در شرایطی که فلوید پیشاپیش بارها گفته «نمی‌توانم نفس بکشم» به معنای قتل عمد نیست؟ برای پاسخ به این سؤال، اظهارات دکتر «سیریل وِکت [۱۵] » متخصص شناخته‌شده پزشکی قانونی در آمریکا، درباره پرونده قتل آنتون بلک قابل‌توجه است.

در حالی که پس از تحقیقات درباره مرگ بلک، مرگ او در نتیجه اتفاقات تصادفی ارزیابی شد، وکت معتقد است این پرونده نمونه واضحی از «خفگی در نتیجه موقعیت فیزیکی» است:

من به شدت با تشخیص نهایی درباره علت مرگ، که انسداد سرخ‌رگ و اختلال آناتومیک گزارش شده، مخالفم. مگر می‌شود به صورت اتفاقی، وی دقیقاً همان زمانی دچار این اختلالات شود که پلیس دارد او را به شکلی بازداشت می‌کند که توسط ادارات پلیس متعددی در سراسر کشور منع، ممنوع و غیرمجاز اعلام شده است؟ این نمونه‌ای واضح از خفگی در نتیجه موقعیت فیزیکی است؛ قربانی را با صورت روی زمین می‌گذارند، یک نفر روی کمرش خم می‌شود و کمرش را فشار می‌دهد و پس از گذشت چند دقیقه، با تیزر به او شلیک می‌کنند و بدنش فلج می‌شود. این نمونه‌ای واضح از خفگی در نتیجه موقعیت فیزیکی است.

توصیف وکت درباره این‌که «چگونه یک نفر را خفه کنیم و بکشیم»، اگرچه درباره قتل بلک ارائه شده، اما عیناً همان اتفاقی است که برای جورج فلوید نیز رخ داد. به این ترتیب، کم‌تر تردیدی در این‌باره باقی می‌ماند که چاوین به عمد و با اطلاع از این‌که چه زمانی باید با تیزر به فلوید شلیک کند تا او کشته شود، اقدام به این کار کرده است. با این وجود، باید صبر کرد و دید آیا نظام قضایی آمریکا به این واقعیت واضح اذعان خواهد کرد و چاوین را به خاطر قتل درجه یک محکوم خواهد کرد یا نه.