سقوط ولیعهد سعودی جنگ قیمت نفت

محمد بن سلمان در خصوص وضعیت کنونی دچار محاسبه اشتباه شده است و اگر سیاست‌های خود را تغییر ‌ندهد نه تنها قادر به اداره «جنگ بر سر قیمت نفت» با روسیه نیست، بلکه حتی نمی‌تواند تاج‌وتخت را حفظ ‌کند.

سرویس جنگ نرم مشرق - اندیشکده مطالعات خاور زمین آکادمی علوم روسیه در مقاله‌ای به قلم ولادیمیر کولیکوف کارشناس ارشد این مؤسسه به بررسی جنگ قیمت نفت میان روسیه، عربستان و آمریکا پرداخت و نوشت: محمد بن سلمان ولیعهد عربستان شاید در خصوص جنگ با پوتین بر سر قیمت نفت لقمه‌ای بزرگ‌تر از دهانش برداشته باشد. هرچه باشد، روسیه کشوری است با یک اقتصاد واقعی که در آنجا مردم واقعاً کار می‌کنند و نیازی به  نیروی کار مهاجر و خارجی ندارد.

یکی از بازیگران کلیدی در بازار جهانی سوخت‌های فسیلی عربستان است که از ثروت و نفوذ برخوردار است و در حال حاضر بحران شدیدی را تجربه می‌کند. در پسِ ثبات ظاهری عربستان، اختلافات و شکاف‌های عمیق، نارضایتی خواص، و تنش‌های اجتماعی مشاهده می‌شود. نرخ بالای بیکاری در میان جوانان، فقر گسترده، و تنش نه تنها در میان خانواده سلطنتی بلکه همچنین میان مسلمانان سنی و شیعه همگی موجب شده‌اند تا توانایی حاکمان سعودی جهت حفظ ثبات در درون کشور و حفظ قدرت در بلندمدت زیر سؤال برود.

محمد بن سلمان آل سعود ولیعهد عربستان با تکیه بر برنامه‌هایی نظیر چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان وعده نوآوری و اصلاحات بنیادین به مردم داد. با این حال، ایجاد تغییر در درون یک جامعه مذهبی محافظه‌کار ساده و آسانی نیست و گام‌های سؤال‌برانگیز دیگری که محمد سلمان برداشته است صرفاً وضعیت را بدتر می‌کنند. تنش‌هایی که از دیرباز در درون جامعه بسته عربستان شکل گرفته‌اند هرلحظه ممکن است به دلایل بسیاری فوران کنند. برخی از مردم از شتاب تغییرات پیشنهادی محمد بن سلمان ناراضی‌اند و برخی نیز از روند کُند این تغییرات ناخرسندند.

- عربستان در مقطعی سرنوشت‌ساز قرار دارد

این اندیشکده در ادامه مقاله خود آورده است: در حال حاضر، عربستان در مقطعی سرنوشت‌ساز قرار دارد، زیرا وضعیت اقتصاد و استاندارد زندگی در این کشور بواسطه قیمت پایین نفت خام رو به وخامت گذاشته است؛ جنگ یمن و محاصره قطر به شکست انجامیده‌اند و نفوذ ایران در لبنان، سوریه، و عراق در حال گسترش است. جانشینی تاج‌وتخت در عربستان نیز همچنان جای سؤال دارد.

علاوه بر این، مشکلات شخصی ولیعهد نیز تأثیر منفی بر روابط وی با واشنگتن گذاشته‌اند. مؤلف این سطور معتقد است محمد بن سلمان در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا «بر روی اسب بازنده شرط‌بندی کرد» و علیرغم آنکه وی به مهارت و چیره‌دستی در خصوص سیاست‌ورزی پنهان معروف است، پس از شکست دموکرات‌ها در انتخابات سال ۲۰۱۶، رابطه وی با اصلی‌ترین حامی خود، یعنی آمریکا، رو به وخامت گذاشت.

به باور مؤلف، دونالد ترامپ حمایت فعالانه ولیعهد عربستان از رقیبش را فراموش نکرده و ظاهراً حتی تلاش کرد در پاییز سال ۲۰۱۷ به کودتا در عربستان دامن بزند. هدف از کودتا این بود که یک ولیعهد وفادارتر به ترامپ قدرت را در دست گیرد. این گام اول دونالد ترامپ در خصوص زیرورو کردن تاج‌وتخت در عربستان در ماه نوامبر ۲۰۱۷ اتفاق افتاد. محمد بن سلمان که به تازگی ولیعهد شده بود ۱۱ نفر از شاهزادگان، ۴ نفر از وزرای دولت وقت، و ده‌ها نفر از وزرای سابق، کارآفرینان، و دیگر افراد قدرتمند را در آن مقطع بازداشت نمود. آنها رسماً به اتهام فساد بازداشت شدند، اما اتهام آنها در واقع توطئه جهت کودتا بود.

رسانه‌های عربستان فوراً گزارش دادند که یک کمیته جدید مبارزه با فساد دست به تحقیقاتی زده که به دستگیری‌های فوق انجامیدند. اکثر بازداشتی‌ها به مدت ۱۰۰ روز در هتل ریتز کلایتون، مجلل‌ترین هتل پایتخت، تحت حصر بودند. این افراد صرفاً پس از آنکه پذیرفتند هرگونه زیان وارده به دولت را جبران کنند، از حبس آزاد شدند. این رقم بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار بود.


بیشتر بخوانید:

سرنوشت بازارهای انرژی پس از بحران کرونا/ آمریکا بیش از دیگر تولیدکنندگان نفت دنیا آسیب خواهد دید

بازنده جنگ نفتی، ریاض است یا مسکو؟

محمد بن سلمان در سایه جنگ نفتی با روسیه و بحران کرونا متزلزل شده است


با این حال، ناآرامی‌های بیشتری روز ۶ مارس ۲۰۲۰ اتفاق افتادند (عملاً همان روزی که الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه و شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان همتای عربستانی وی نتوانستند بر سر تولید نفت به توافق برسند). طی آن روز، تعدادی از شاهزادگان و افراد قدرتمند (مجموعاً ۳۰۰ نفر) بار دیگر به اتهام «فساد» بازداشت شدند. بازداشتی‌ها از جمله محمد بن نایف آل سعود (برادرزاده ملک سلمان و پسرعموی ولیعهد) و احمد بن عبدالعزیز آل سعود (وزیر کشور سابق) تنها برادر تنی باقیمانده شاه کنونی که طبق قواعد جانشینی در عربستان قبل از محمد بن سلمان وارث تاج‌وتخت بود را شامل می‌شدند. روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داد که سومین بازداشتی نیز شاهزاده نواف بن نایف بوده است.

احمد بن عبدالعزیز آل سعود ۷۸ ساله یکی از سه عضو خاندان سلطنتی انگاشته می‌شود که در ماه ژوئیه ۲۰۱۷ با ولیعهدی محمد بن سلمان مخالفت کرد. از میان ۳۴ عضو شورای بیعت که بازمانده فرزندان ابن سعود (بنیانگذار و اولین پادشاه عربستان) یا وارثان درجه‌یک آنها را شامل می‌شود، تنها ۳۱ نفر به ولیعهدی محمد بن سلمان رأی دادند. این احمد بن عبدالعزیز آل سعود است که همچنان از سیاست‌های ولیعهد انتقاد می‌کند. دو منبع به روزنامه گاردین گفته‌اند که دستگیرشدگان به «تلاش جهت انتصاب شاهزاده احمد به پست ریاست شورای بیعت که در حال حاضر خالی است» متهم شده‌اند.

محمد بن نایف آل سعود یکی از پرنفوذترین افراد و همچنین ولیعهد سابق عربستان است. او به مدت ۱۳ سال رئیس برنامه مقابله با تروریسم بود و حتی لقب «شاهزاده ضدتروریسم» به وی داده شده بود. محمد بن نایف آل سعود از دید دولت آمریکا و سیاستمداران اروپایی یک شریک معتمد قلمداد می‌شد. در مقایسه با اینها اما فرزند پادشاه کنونی جوان خام و بی‌تجربه‌ای است و به همین خاطر بود که ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود قادر نبود وی را بی‌درنگ جانشین خود کند. محمد بن نایف آل سعود بخش اعظم اوقات خود را مشغول سفرهای کاری بود و به همین خاطر به حاشیه رانده شد. با این وجود، به نظر می‌رسد ولیعهد سابق همچنان به تاج‌وتخت نظر دارد.

- ترامپ در حال انتقام گرفتن از محمد بن سلمان است

باید خاطرنشان ساخت که همه بازداشتی‌ها به داشتنِ روابط حسنه با آمریکا معروفند. از این رو، عجیب نیست که در درون گروه‌های مخالف سعودی بحث و گفتگوهایی در خصوص دلیل اصلی بازداشت‌ها بلافاصله درگرفت. به گفته منابع غیررسمی، دلیل اصلی در واقع توطئه کودتا از طرف بازداشتی‌ها بوده است. این افراد حتی «عوامل آمریکا» خوانده می‌شوند.

به باور مؤلف، تلاش قبلی واشنگتن (در سال ۲۰۱۷) در راستای انتقام گرفتن از محمد بن سلمان به خاطر «کوته‌اندیشی» در قبال عرصه سیاست داخلی آمریکا کاملاً قابل درک بود. اما این روزها دلیل اصلی جدیدترین اقدام علیه ولیعهد در واقع وضعیت نفت شیل آمریکا در بازارهای جهانی و راهبرد آشکار دونالد ترامپ مبنی بر ارتقای منافع تولیدکنندگان نفت آمریکایی در سرتاسر دنیاست.

مرحله اول توافق تجاری میان آمریکا و چین که در ماه ژانویه منعقد شد، به وضوح شاهدی بر این مدعاست. از این رو، در حال حاضر ساده‌ترین راه‌حل برای مشکلات آمریکا دامن زدن به ناآرامی در عربستان است. این امر، طبق نقشه آمریکا، عربستان را از مخالفت با واشنگتن فوراً منصرف می‌سازد و ریاض را در خصوص گام‌های بعدی در قالب «رویارویی نفتی» انعطاف‌پذیرتر می‌کند.

آمریکا مطمئناً نمی‌تواند وقت را هدر بدهد، زیرا با توجه به رفتار بازار، نفت شیل آمریکا خیلی زود «ذخایرش اشباع می‌شوند» و باید فوراً آن را از وضعیت کنونی نجات داد. احساسات در میان نخبگان عربستان در حال حاضر به گونه‌ای است که محمد بن سلمان را به یک جنگ خارجی دیگر بر سر نفت ترغیب می‌کند.

- ولیعهد سعودی توانایی مقابله با پوتین را ندارد

در پایان این مقاله آمده است: ولیعهد اکنون ظاهراً در موقعیت کاملاً متفاوتی قرار دارد، زیرا جای مانور زیادی در منطقه ندارد و کشمکش‌های بی‌سابقه در داخل نیز همچنان ادامه دارند. از این رو، محمد بن سلمان باید خیلی بی‌فکر باشد که بخواهد آغازگر یک رویارویی با ولادیمیر پوتین باشد که پیروزی در آن کاری بس سخت و دشوار است. پوتین برای این رویارویی بسیار آماده‌تر است و به یک سیاستمدار بسیار پرنفوذ در خاورمیانه تبدیل شده است. محمد بن سلمان در خصوص وضعیت کنونی دچار محاسبه اشتباه شده است. ولیعهد سعودی اگر سیاست‌های خود در قبال آمریکا و روسیه را بطور جدی تغییر ندهد نه تنها قادر به اداره «جنگ بر سر قیمت نفت» با روسیه نیست، بلکه حتی نمی‌تواند تاج‌وتخت را حفظ کند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 28
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 8
  • US ۲۰:۱۵ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    35 4
    پوتین باید درس عبرت خوبی به این شازده بده
    • روزبه IR ۲۲:۱۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
      21 0
      عربستان واردبازی دوسرباخت در همه جبهه ها شده،اگه تولید نفت رو افزایش بده به خاطر شکنندگی وضعیت اقتصادی امریکا و ارزان شدن قیمت نفت امریکا تحت فشار امریکاست، اگر چه بنا بر این باشه که از فروش نفت زیر 20 دلار هم به امریکا باید باج بده، اگر تولید رو کاهش بده کسری بودجه رو افزایش داده اون هم در شرایطی که منبع درامد سفر حج رو هم از دست داده، از یک طرف در یمن نتونسته نتیجه بگیره و از طرف دیگه هم نمی تونه عقب نشینی کنه، این وضعیت عربستان به بروز بحران منجر خواهد شد، کاهش درامدهای نفتی یعنی کاهش پرداخت یارانه به جامعه ای که هیچ نقشی در تولید و کار نداره، جامعه ای که یادگرفته خوب زندگی کنه و وفاداری به حاکمیت خاندانی است که جامعه رو برای کسب مشروعیت به رسمیت نمیشناسه و فقط برای حکومت کردن پذیرفته، حکومتی که فاقد مشروعیت جامع و مردمی هست، نه اتنخاباتی، نه آزادی اندیشه ای، نه اندیشه متکثری و... به خاطر همین موضوع است دیگه از دین بعنوان ابزار نمی تونه استفاده کنه و اصلاحات آمریکایی رو برای تداوم حکومت کردن داره اعمال میکنه
    • غضنفر US ۲۳:۳۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
      2 9
      دیگه جنگ جهانی سوم، اجتناب ناپذیره.
    • IR ۰۱:۰۶ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
      1 10
      روسیه مکار و حیله گر است روسیه فکر کرده میتونه با آمریکا رقابت کنه ولی احمقی بیش نیستن نیروی زمینی روسیه ترسو و بزدل هستند میمونه نیروی هسته ای که اونم آمریکا استرالیا انگلیس اسپانیا ایتالیا لهستان فرانسه آلمان کره جنوبی کانادا همه رو به سلاح هسته مجهز کرده از همه طرف شرق غرب شمال جنوب روسیه در محاصره است و هیچ عکس العملی نمیتونه نشون بده حتی با نیروی هسته ای ایش و هر جنگ ناگهانی با نابودی کامل و تصرف روسیه به پایان می رسه
    • صابر IR ۰۶:۴۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
      2 0
      خداوند درس عبرتی فراموش ناشدنی به او خواهد داد...
    • IR ۰۷:۵۵ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
      0 0
      فعلا که دایی جان پوتینتون کوتاه اومده
  • IR ۲۰:۱۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    19 49
    همونجور که آمریکا و عربستان شوروی رو پوکوندن روسیه رو هم میترکونن. روسیه برای شما اربابه برای دیگران پشم هم نیست. حالا وایسا تا ببینی.
    • US ۲۲:۳۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
      36 11
      پوتین در قلب ما جا داره. مرد بزرگیه
    • IR ۲۲:۵۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
      22 4
      آمریکا و (عربستان) شوروی رو پکوندن؟ همین مونده بود شما وطن فروش ها ماله کشی آل سعود رو انجام بدید خاک عالم بر سرتون. شما وطن فروش ها میخواهید ارتباط ما را با همه جا قطع کنید تا تحریم های اربابتون جواب بده برای همین هم مدت ها کنسول گری ایران در چین تعطیل بود.
    • IR ۲۳:۰۳ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
      5 14
      22:38 خیلی ضایع هست که نفوذی هستی. یارو گفته روسیه ارباب شماس بعد بهش میگی پوتین تو قلب ما جا داره؟ دوستان مراقب باشیم فریب نفوذی ها رو نخوریم.
    • IR ۰۰:۱۱ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
      3 0
      اتحاد جماهیر شوروی در وهله اول بدلیل اقتصاد متورم دولتی و بذل و بخششهای جهانی فروپاشید ولی خوب نمیشه نقش امریکا و سیا و انگلیس و موساد خصوصا پس به قدرت رسیدن ریگان در امریکا و تاچر در انگلیس را در فروپاشی تدریجی شوروی نادیده گرفت اما عربستان را واقعا دیگه نشنیده بودم‌.
    • DE ۰۷:۳۳ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
      6 0
      ارباب ما خالق اسمانو زمینه .خودت نوکرامریکائی ولذا قیاس بنفس میکنی
    • IR ۱۲:۳۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
      0 0
      از شماها بعید نیست هیچی از تاریخ و سیاست ندونید. اساس شوروی ظلم بود. تجاوز و تصرف سرزمین دیگران. یه کشور وصله پینه ای شده بود. از تاجیکها بپرسید بهتون میگن که چه جوری تو گوششون میخوندن برابری ولی تو مسکو بر علیه سایر جمهوری ها صحبت می کردن. شوروی با دروغ کمونیسم و نفت قفقاز سرپا بود. وقتی عربستان و آمریکا با افزایش تولید باعث ضرر شوروی شدن و فساد دیگه به نقطه اوجش رسیده بود ترکید. الان هم همون مسیر رو میره روسیه یه مدت با قیمت بالای نفت و گاز پر رو بازی درآورد ولی آخراشه. استالین و خروشچف و برژنف هم فکر میکردن همه دنیا رو میگیرن.
  • IR ۲۰:۱۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    4 13
    کمتر از این خیالبافیها بکنید
  • خادم آل سعود US ۲۰:۴۶ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    6 37
    دوست دارم كف پاي بن سلمان رو بليسم .
    • خادم اهل بیت رسول الله علیهم السلام IR ۲۲:۱۴ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
      31 0
      خلایق هرچه لایق هرجایش راخواستی ببوس
    • محمد حسین IR ۲۲:۴۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
      18 0
      واقعا شما کی هستید ایرانی هستید واز ما نفرت دارید که این رو می نویسید منافق هستی عربستانی هستی که فارسی می نویسی واقعا برام سوال انسان چقدر می تونه ذلیل بشه
    • IR ۰۱:۴۴ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
      2 1
      ارزش هر کس به اندازه علایقش هست
  • IR ۲۱:۰۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    23 3
    این جوانک خام فکر میکنه میتونه از همه مخالفین در کنسولگریهای عربستان پذیرایی کنه...
  • فرا جناحی IR ۲۲:۰۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    4 5
    جنگ نفتی در واقع میان قدرت های سلطه جو با ایران است ایران اقتصادی نفتی دارد و معضل خام فروشی دست به گریبان است و خصم ملت هم به این موضوع اشرافیت دارد
  • IR ۲۳:۴۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    2 3
    ادمی زاد فکر میکنه، نشورت میکنه و نقشه میکشه،اما ممکنه اون چیزی که میخواد نشه،چه عربا ضربه بخورن چه کمونیستا، مسلما ما ضربه میخوربم ازین قیمت نفت
  • مهرناز IR ۲۳:۵۱ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
    20 0
    هرکشوری که با طناب پوسیده سردمداران امریکا وارد چاه شد " عاقبت کارش ته چاه ماندن بود" اما چرا؟ کشورها فریب تفکر امریکائی را می خورند ؟ اکنون نوبت بن سلمان است " درسی که او از عاقبت صدام حسین " قذافی " شاه ایران و... نگرفت " حتی اگر خوب نگاه کنیم " سردمداران امریکائی در صدد فروپاشی اتحادیه اروپا هستند " بابت این تفکربا تحریم هائی که وضع کردند " عامل تضعیف شرکتهای اروپا شدند" اکنون با شیوع کرونا اروپائی واقعا ضعیف بودن خودرا چنان احساس کردند " که حتی قادر کمک کردن به یکدیگر نیستند.
  • IR ۰۰:۲۲ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
    2 0
    حدود 95 میلیون بشکه نفت 60 دلاری رو یکساله تو بنادر چین و تانکرها و ...ذخیره سازی کردیم بلکه یروز بتونیم بفروشیم نفت 60 دلاری شده 12 دلار هزینه ذخیره سازی هر بشکه نفت طی یکسال هم بیش از 10 دلار حالا هزینه های تولید و...هم بشکه ای 8 دلار زیبا نیست؟
  • IR ۰۰:۳۴ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
    0 3
    وضیعت روسیه بدتر از عربستانه باز عربستان ۴۰۰ میلیارد دلار پول توی صندوق نفتیش داره روسیه کشور پیر و در حال کاهش جمعیت هستش همیشه رشد اقتصادش بیشتر از دو درصد بالا نمیره همیشه کشور روسیه در رکود اقتصادیه جز فروش سلاح که از زمان شوروی برای اون کشوربه ارث رسیده چیزی دیگه ای نداره و یک کشور مصرف کننده و وارد کننده هستش الان با اومدن کرونا رشد اقتصادیش منفی خواهد شد وزیر دارایی روسیه اعلام کرد ذخیر ارزی این کشور به خاطر کاهش قیمت نفت فقط تا سال ۲۰۲۴ دوام میاره یا شاید زودتر تمام بشه ذخیره ارزی روسیه حدود ۹۴ میلیارد دلاره که ۱۰ ميليارد دلار از اون باید در سال جاری وارد اقتصاد روسیه بشه برای مقابله با کرونا
  • IR ۰۳:۱۶ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
    3 3
    فعلا که باید کلاه خودمون رو سفت بچسبیم باد نبره با این قیمت های نفتی
  • IR ۱۲:۴۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
    0 1
    عربستان جمعیتش کمه و میتونه چند میلیون کارگر خارجی رو اخراج کنه و میلیاردها دلار جاهای مختلف سرمایه گذاری کرده. ولی روسیه جمعیتش زیاده و پیر و جمعیت مسلمانش بر خلاف مسیحی ها داره بیشتر میشه. درآمد اصلیش از نفت و گاز هست. اسلحه و نیروگاه اتمیش که قابل اعتماد نیست. همونم با پول نفت سرپاست. فکر کردین برای چی با روسیه خیلی کاری ندارن چون میدون حداکثر ۱۰ سال دیگه روسیه با پوتین یا بدون اون التماس آمریکارو خواهد کرد. ایران وضعیتش بدتره چون علاوه بر پایان دوران نفت به دلیل انقلاب انرژی های تجدید پذیر و نسل ۴ و ۵ صنعت خطر خشکسالی وحشتناک در کل کشور تهدیدش میکنه. کره زمین گرمتر میشه و بدون کشاورزی و پول نفت و گاز ایران خوب نخواهد بود. فقط خواستم هشدار بدم. لطفا منتشر کن تا دیر نشده فکری بکنیم.
  • ناشناس UA ۱۴:۰۷ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
    1 1
    من کاری با سیاست ندارم. ولی این جمله تحلیلگر روس برام خیلی جالب بود: روسیه کشوری است با یک اقتصاد واقعی که در آنجا مردم واقعاً کار می‌کنند و نیازی به نیروی کار مهاجر و خارجی ندارد. عربهای سعودی یه جمله دارند: خدا ما را آقا و سید آفریده است. چون درآمد حج برای هفت پشت و آباء و اجدادمان کافی است. درآمد نفت که هیچ!
  • IR ۲۲:۰۷ - ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
    5 0
    اگر انقلاب اسلامی نشده بود وضعیت ایران هم مانند عربستان بود. یک کشور تک محصولی که تمام افتخارش خرید محصولات غربی و ساختن معماری های شرقی بود.

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس