نه تنها نهادهای دینی و آیین‌های مذهبی نظیر مسجد، هیئت و نمازجمعه پس از ۴۰ سال رنگ تعطیلی به‌خود دیده اند، بلکه سایر سطوح و بخش های کشور از جمله نهادهای آموزشی نیز چنین وضعیتی به‌خود گرفته‌اند. در سطح جامعه نیز رسم و رسوماتی که ریشه در اعتقادات و فرهنگ ایرانی ـ اسلامی دارد، نظیر بزرگداشت روز پدر به حالت سکون در آمده است.

حتی با وجود اینکه ضعف دستگاه‌های اجرایی در مدیریت بحران و نیز توزیع اقلام بهداشتی مورد نیاز مردم، عیان شده، با این حال، نقد و سرزنش و تلاش برای یافتن مقصر نیز به حالت تعلیق در آمده است.

امّا ماجرا به این سکون و تعطیلی ختم نمی‌شود؛ در لایه‌ای دیگر، شاهد جوشش و خروش پرستاران، پزشکان، نیروهای جهادی،‌ طلّاب و بسیجیانی هستیم که جان خود را کف دست گرفته تا جان هم‌وطنان‌شان را نجات دهند.

چه آن سکون و خموشی و چه این جنب و جوش و تحرّک، همه برای رسیدن به یک نقطه و تحقق یک شعار است: «شکست کرونا».

با این حال، روایتِ این روزهای ایران و ایرانی، لایه دیگری نیز دارد؛ جنگ رسانه‌ای.

اگر در حوادث ریز و درشت و تلخ و شیرینی چون سیل، زلزله، سقوط هواپیما، شهادت سردار سلیمانی، بمباران عین‌الاسد و ... قلم‌هایی فعّال شد تا بر آلام ملت بیافزاید یا دستاوردهای مردم را «هیچ» انگارد، امروز نیز عده‌ای خواسته یا ناخواسته در کنار کووید ۱۹، مشغول تزریق  ویروس بدبینی، بی‌اعتمادی، تردید و ناامیدی به صفوف یکپارچه ملّت است؛ یک روز با طرح شایعه کشته شدن ده‌ها نفر در یک شهر بر اثر کرونا و زیر سؤال بردن آمارهای ستاد ملّی مبارزه با کرونا، روز دیگر پخش کلیپی از غسالخانه قم و دیگر روز، طرح این گزاره که «اگر علما با قرنطینه شدن قم مخالفت نمی‌کردند، کرونا به سراسر کشور سرایت نمی‌کرد».

گزاره آخر که طی روزهای اخیر، بحث برانگیز شده است، نخستین بار با توییت کارگردان فیلم تبلیغاتی حسن روحانی در سال ۹۲ داغ شد.

خطی که غلامرضا حیدری و علیرضا رحیمی، دو نماینده لیست امید نیز آن را پی گرفتند.

اگرچه مطرح کنندگان این شایعه هیچ گاه از خود نپرسیدند که چنانچه علت سرایت کرونا، قرنطینه نشدن قم است، پس چرا با وجود قرنطینه کانون اصلی کرونا در چین (شهر ووهان)، این ویروس به بیش از ۱۰۰ کشور جهان سرایت کرده است؟ امّا متولیان قرنطینه شهرها نیز درباره اصل شایعه، یعنی علت قرنطینه نشدن قم، سخن دیگری می‌گویند.

سعید نمکی، وزیر بهداشت و رئیس ستاد ملّی مبارزه با کرونا در حاشیه نشست ستاد مبارزه با کرونا در ۹ اسفند می گوید: «به چیزی به عنوان قرنطینه شهرها اعتقاد نداریم و این روش را علمی نمی‌دانیم، اما به دنبال کنترل ایاب و ذهاب افراد هستیم». 

ایرج حریرچی، دیگر مقام معاون وزیر بهداشت است که اینگونه به موضوع قرنطینه شهرها واکنش نشان داده بود: «ما به هیچ وجه با قرنطینه موافق نیستیم. قرنطینه برای قبل از جنگ جهانی اوّل است؛ برای طاعون و وبا. چینی‌ها هم از قرنطینه‌ای که انجام دادند راضی نیستند».

امّا شایعه مخالفت علما با قرنطینه قم، واکنش قاضی القضات را نیز به دنبال داشت.

آیت الله رئیسی با تقدیر از مراجع، علما و حوزه‎های علمیه برای همکاری و همیاری در مقابله با شیوع ویروس کرونا گفت: «اولین مراکزی که برای تعطیلی اجتماعات خود اعلام آمادگی کردند، نهادهای مرتبط با روحانیت، مساجد، نمازهای جمعه و مراکز مذهبی بود. البته تشخیص وزارت بهداشت به عنوان فرمانده قرارگاه مقابله با کرونا این نبود که شهر خاصی قرنطینه شود و در این موضوع تصمیم‎گیری به‎صورت کامل و بدون هیچ‎گونه ممانعتی در اختیار این قرارگاه بود».

در ادامه، عضو شاخص جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و هیئت رئیسه مجلس خبرگان نیز به موضوع ورود کرد.

آیت الله عباس کعبی گفت: «مخالفت مراجع و علما با قرنطینه‌شدن قم، شایعه دشمن است و به هیچ وجه صحت ندارد. مراجع و بزرگان حوزه از همان لحظات نخست پیدایش کرونا، اعلام کردند که رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی واجب و هرچه مسئولین و ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام کند واجب‌الاتباع است».

حال آیا جای این پرسش از مطرح کنندگان شایعه مخالفت روحانیت با قرنطینه قم وجود ندارد که بر چه اساسی چنین سخنی را مطرح کرده‌اند؟

استفاده از عنوان «قم» به عنوان کلیدواژه سرایت کرونا، در حالی این روزها از سوی برخی دنبال می شود، که در دی ماه ۹۶ نیز عنوان «مشهد»، کلیدواژه سرایت ناآرامی به سراسر کشور به کار می رفت.

اینکه آیا اتاق فرمان صدور هر دو کلیدواژه، یکی است یا خیر، محل تأمل است، امّا هرچه هست این روزها باید مراقب بود تا آتش تهیه جنگی نشد که سخت تر از کرونا، روح و روان ایرانیان را نشانه رفته است.