به گزارش مشرق، جنگ تحمیلی رژیم سعودی علیه یمن از ششم فروردین سال ۱۳۹۴ آغاز شده و هنوز ادامه دارد. این جنگ که با حمایت سیاسی، تسلیحاتی و مشارکت محدود آمریکا، فرانسه، انگلیس و مشارکت مستقیم امارات عربی متحده (و برخی کشورهای دیگر مانند سودان) در قالب «ائتلاف عربی» و به رهبری رژیم سعودی آغاز شد، تاکنون چند هزار یمنی را به کام مرگ کشانده است.
در پی بی‌توجهی دولت «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور وقت یمن به خواست گروه‌ها و احزاب یمنی و در نتیجه بالاگرفتن اختلافات در سال ۲۰۱۴ سرانجام نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور وقت تحت فشار ریاض استعفا کردند. منصور هادی در فوریه ۲۰۱۵ به عربستان سعودی فرار کرده و در بیست‌وششم مارس ۲۰۱۵ ریاض اعلام کرد که به درخواست رئیس‌جمهور قانونی یمن، حملاتی را علیه گروه‌های مقاومت در این کشور آغاز کرده است.
به تازگی اسناد محرمانه‌ای از وزارت دفاع فرانسه توسط آژانس امنیتی «اداره اطلاعات نظامی» این کشور به رسانه‌ها درز پیدا کرده که حاوی جزئیات افشا نشده‌ای از قراردادهای مخفی فروش سلاح از سوی پاریس به ریاض بوده و نشان‌دهنده مشارکت مستقیم و غیرمستقیم فرانسه در جنگ تحمیلی ائتلاف سعوی علیه مردم یمن است. درپی جنگ نابرابری که توسط هشت کشور عربی در ائتلاف سعودی از دریا، زمین و هوا علیه یمنی‌ها آغاز شد، طبق آمار سازمان ملل تا کنون حداقل ۸۳۰۰ غیرنظامی شامل ۱۲۸۳ کودک جان باخته و یکی از «وخیم‌ترین بحران‌های بشری در جهان» پدید آمده است.
گزارش ۱۵ صفحه‌ای افشا شده از سوی اداره اطلاعات نظامی فرانسه (که در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۵ به ریاست‌جمهوری فرانسه ارائه شد) تحت عنوان «یمن: وضعیت امنیتی» لیست تسلیحات پیشرفته‌ای که طی قراردادهای متعدد از سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ توسط دولت پاریس به رژیم‌های سعودی و امارات عربی متحده فروخته و علیه مردم یمن در جنگ تحمیلی به‌کار گرفته شده را نام می‌برد.
توپخانه‌های سزار (CAESAR)
توپخانه خودکِششی «سزار» که یکی از پیشرفته‌ترین و مهلک‌ترین تسلیحات فرانسوی برای بمباران اهداف مختلف در بُرد ۴۲ کیلومتری است، توسط شرکت نظامی و تماماً دولتی «نِکستِر» واقع در شهر «روآن» تولید می‌شود. این توپخانه در واقع مدل ارتقایافته‌ای از توپخانه‌های «هویتزر» از نوع متحرک است که می‌تواند شش گلوله ۱۵۵ میلی‌متری (کالیبر ۵۲) در یک دقیقه شلیک کند. طبق آمار ارائه شده از سوی اندیشکده تحقیقات صلح بین‌الملل در استکهلم (SIPRI) از سال ۲۰۱۰ تا کنون دولت فرانسه ۱۳۲ دستگاه توپخانه سزار به رژیم سعودی فروخته است. طی ماه‌های آینده نیز قرار است حداقل ۱۲۹ دستگاه از این توپخانه‌ها (تا سال ۲۰۲۳) به سعودی‌ها تحویل شود.
اسناد محرمانه وزارت دفاع فرانسه شامل نقشه‌ای است که تحت عنوان «جمعیتِ در معرض تهدید بمباران»، مکان‌های در تیررس توپخانه‌های سعودی در مرز یمن و عربستان سعودی را نشان می‌دهد. بر این اساس، در تاریخ بیست‌وپنجم سپتامبر ۲۰۱۸، تعداد ۴۸ دستگاه توپخانه سزار متعلق به ارتش سعودی در نزدیکی مرز جنوبی این کشور مستقر شده و مناطق مختلفی از یمن شامل شهرها، روستاها، مزارع و خانه‌های غیرنظامیان را نشانه رفتند. در این نقشه، دایره‌های قرمزی با نقطه‌چین اطراف مکان‌های استقرار توپخانه‌های سزارِ ارتش سعودی رسم شده که بُرد مؤثر این تسلیحات و مناطق مسکونی یمنی در معرض تهدید آنها را نشان می‌دهد.
آیا این مناطق مسکونی هدف سلاح‌های ساخت فرانسه هستند؟
در صفحه چهارم اسناد افشا شده توسط اداره اطلاعات نظامی فرانسه آمده است که چندی پیش گزارشی به «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه ارائه و در آن تاکید شده که توپخانه‌های سزار «برای حمایت از مزدوران وفادار (به دولت هادی) و نیروهای مسلح سعودی در پیشروی به داخل سرزمین یمن» به‌کار رفته‌اند. به زبان ساده‌تر، این تسلیحات فرانسوی برای بمباران مناطق مسکونی یمن و بازکردن مسیر حرکت تانک‌ها و خودروهای زرهی سعودی به داخل این کشور استفاده شدند. این اسناد تصریح می‌کند که حدود ۴۳۶ هزار یمنی در خط آتش مستقیم توپخانه‌های سزار قرار دارند.
البته تسلیحات توپخانه‌ای ساخت ایالات متحده، بریتانیا و چین نیز توسط ائتلاف سعودی در مرزهای شمالی یمن مستقر شده و علیه مردم این کشور به کار می‌روند. در حالی که تسلیحات فرانسوی برای کشتار مردم یمن استفاده شدند اما «فلورنس پارلی» وزیر دفاع این کشور طی گزارشی به کمیته امور نظامی پارلمان فرانسه در جولای سال قبل (۲۰۱۸) مدعی شد: «تا جایی که من می‌دانم، سلاح‌های زمینی فروخته شده به عربستان سعودی، برای مقاصد تدافعی در مرز این کشور به کار می‌روند نه تهاجمی». افراد غیرمطلع شاید این صحبت پارلی را اینگونه تعبیر کنند: ارتش بزرگی از یمنی‌ها در حال حمله همه‌جانبه به سعودی‌های مظلوم است و آنها نیز در خاک خود از تانک‌ها و سلاح‌های فرانسوی (و تسلیحات ساخت دیگر کشورهای غربی) برای دفاع در برابر این متجاوزانِ خونخوار استفاده می‌کنند!
تانک‌های لوکلرک (LeClerc)
این در حالی است که اسناد مذکور عکس آن ادعا را اثبات می‌کند. طبق داده‌های آژانس اطلاعات نظامی فرانسه، ۷۰ دستگاه تانک پیشرفته «لوکلِرک» در جنگ تحمیلی ائتلاف سعودی علیه یمن به‌کار گرفته شده‌اند. از این تعداد، ۴۰ دستگاه توسط ارتش امارات عربی متحده در پایگاه‌هایی واقع در شهر بندری «المخا» و منطقه «الخوخه» در دیگر شهر بندری «الحدیده» مستقر شدند. البته علی‌رغم اینکه آژانس اطلاعات نظامی فرانسه مدعی است تانک‌های لوکلرک تا کنون پایگاه‌های خود را ترک نکرده و در میدان نبرد دیده نشده‌اند اما تصاویر ماهواره‌ای که گروه تحقیقاتی و غیردولتی «دیسکلوز» منتشر کرده نشان می‌دهد این تانک‌ها در چندین عملیات بزرگ ائتلاف علیه یمنی‌ها شرکت داشته‌اند. در یکی از این تصاویر که به تاریخ ۱۱ نوامبر ۲۰۱۸ ثبت شده، تانک‌های لوکلرک در پنج کیلومتری مناطق مسکونی الحدیده دیده می‌شوند.
یکی از این عملیات‌ها، در ساحل غربی یمن و مابین ماه‌های ژوئن و دسامبر ۲۰۱۸ انجام شده است. تانک‌های فرانسوی متعلق به ائتلاف، از پایگاه‌های خود خارج شده و مسیر طولانی را به سمت شمال طی کرده، از دو منطقه الخوخه و الزیبد عبور کردند تا به شهر بندری و استراتژیک الحدیده برسند.
به گفته سازمان غیردولتیِ «پروژه مکان‌های درگیری نظامی و داده‌های وقایع» که بحران‌های مختلف در سراسر جهان را رصد می‌کند، در نوامبر ۲۰۱۸ و در بحبوحه حملات ائتلاف سعودی به الحدیده، تانک‌های لوکلرک در مرکزیت این عملیات قرار داشتند. همچنین طبق داده‌های این سازمان، ۵۵ غیرنظامی یمنی بر اثر شلیک این تانک‌ها جان خود را از دست داده‌اند.
شدیدترین، ویرانگرترین و مرگبارترین عملیات‌های ائتلاف سعودی علیه مردم یمن، حملات هوایی جنگنده‌های ارتش سعودی و اماراتی است که طبق داده‌های آژانس اطلاعات نظامی فرانسه از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، بیش از ۲۴ هزار بار به یمن حمله هوایی شده است. «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه اما طی گزارشی به کمیته امور خارجی پارلمان این کشور با رد کردن هرگونه دخالت و مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم این کشور در حملات هوایی سعودی‌ها به یمن، مدعی شده بود: «ما هیچ چیزی به نیروی هوایی سعودی ارائه نکردیم».
غلاف داموکلس (Damocles Pod)
این اما ادعایی نادرست است، زیرا اسناد آژانس اطلاعات نظامی فرانسه، جزئیات دقیقی از افزونه‌ای پیشرفته برای جنگنده-بمب‌افکن‌های سعودی افشا می‌کند. این افزونه در واقع یک غلاف هدفگیری و نشانه‌گذاری (Targeting Pod) با نام «داموکلس» است که برای جنگنده‌های چندمنظوره به‌کار رفته و توسط کمپانی نظامی «گروه ثالِس» در پاریس تولید می‌شود. این افزونه‌ها، وظیفه شناسایی، ردیابی، قفل کردن روی اهداف و همچنین کنترل تسلیحات هدایت‌شونده را برعهده دارند که به قسمت زیرین جنگنده‌ها متصل می‌شوند. با استفاده از این غلاف‌های هدفگیری همچنین می‌توان موشک‌های هدایت‌شونده و نقطه‌زن ساخت شرکت نظامی «رِیثیون» در آمریکا را هدایت کرد.
در تحقیقات جدیدی که خبرنگاران شبکه «سی.ان.ان» در یمن انجام دادند، توانستند ترکش‌هایی از موشک هدایت‌شونده با لیزر ساخت شرکت ریثیون را در نزدیکی لاشه یک خودرو در منطقه «المتمه» واقع در شمال یمن پیدا کنند. حمله به این منطقه در تاریخ بیستم سپتامبر ۲۰۱۶ انجام شده که بود که در آن ۱۵ غیرنظامی شامل ۱۲ کودک جان باختند.
غلاف هدفگیری داموکلس، که ابزاری ضروری برای حملات هوایی نقطه‌زن است، همچنین از سوی نیروی هوایی امارات عربی متحده بر روی جنگنده‌های چندمنظوره «میراژ ۲۰۰۰-۹» که آنها نیز ساخت فرانسه هستند، نصب شده‌اند.
موشک‌های شاهین سیاه (Black Shaheen)
در اسناد افشا شده همچنین علی‌رغم اینکه نامی از موشک‌های به‌کار رفته توسط ائتلاف سعودی ذکر نشده اما آمده است که نیروی هوایی امارات، موشک‌های هدایت‌شونده «شاهین سیاه» تولید مشترک فرانسه و بریتانیا و موشک‌های «AASM» ساخت فرانسه را برای استفاده در جنگ تحمیلی علیه یمن خریداری کرده است. هر دو نوع این موشک‌ها را می‌توان روی جنگنده‌های میراژ نصب کرد. طبق اطلاعات اندیشکده سیپری، امارات عربی متحده اسکادرانی متشکل از ۶۲ جنگنده-بمب‌افکن دارد که از زمان آغاز جنگ علیه یمن، مشغول بمباران این کشور بودند.
هواپیماهای جنگی ساخت فرانسه متعلق به نیروی هوایی امارات، عملیات‌های علیه یمن را از پایگاهی در شهر بندری «عصب» واقع در کشور آفریقایی اریتره اجرا می‌کنند. در تصاویر ماهواره‌ای ثبت‌شده از این پایگاه به تاریخ فوریه ۲۰۱۸، سه فروند جنگنده میراژ در این مکان مشاهده می‌شود.
تسلیحات هوایی فرانسوی که در جنگ تحمیلی یمن به کار رفته فقط به اینجا ختم نمی‌شود. بر اساس داده‌های آژانس اطلاعات نظامی فرانسه بالگردهای جنگی «کوگار» (برای انتقال نظامیان سعودی) و هواپیمای سوخت‌رسان A۳۳۰ MRTT ساخت کمپانی ایرباس (شش فروند برای سعودی و سه فروند برای امارات) نیز در این عملیات‌ها شرکت داشتند. این داده‌ها تصریح می‌کند: «این ۹ فروند هواپیما که قادر به سوخت‌رسانی به چندین جنگنده در حین عملیات بودند و بالگردهای ترابری، نقش مهمی در این جنگ ایفا کردند».
هواپیماهای سوخت‌رسان ایرباس از پایگاه هوایی متعلق به رژیم سعودی در شهر «جده» برخاسته و به جنگنده‌های ائتلاف که مشغول بمباران مناطق مسکونی یمن بودند، سوخت‌رسانی می‌کردند. بالگردهای نظامی چندمنظوره کوگار AS-۵۳۲ نیز از پایگاه‌های سعودی در دو شهر «خمیس مشیط» و «جیزان» علیه یمنی‌ها عملیات می‌کردند.
ناوچه‌های کلاس لافیت و باینونا (La Fayette & Baynunah)
از بهار ۲۰۱۵ تا کنون، کشتی‌های جنگی ائتلاف سعودی به بهانه اجرای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در ممنوعیت ارسال تسلیحات به یمن، محاصره دریایی همه‌جانبه‌ای را علیه این کشور آغاز کرده و در حقیقت مانع رسیدن هرگونه محموله کمک‌های انسان‌دوستانه از جمله غذا، دارو و سوخت به ۲۰ میلیون یمنی شدند.
علی‌رغم اینکه وزیر دفاع فرانسه در اظهار نظری علنی مدعی شد که پایان یافتن این محاصره در منطقه «دریای سرخ» و بندر «الحدیده» اولویت دولت پاریس است اما اسناد محرمانه این وزارتخانه گویای مشارکت دو فروند کشتی جنگی ساخت فرانسه در این محاصره دریایی است.
طبق گزارش‌های درز پیدا کرده، یک فروند ناوچه از نوع کلاس «لافیت» متعلق به نیروی دریایی سعودی (با نام مکه و کلاس اختصاصی الریاض) و یک فروند ناوچه موشک‌انداز از نوع کلاس «باینونا» متعلق به نیروی دریایی امارات ضمن حضور در محاصره دریایی یمن، سواحل این کشور را گلوله‌باران می‌کردند. آژانس اطلاعات نظامی فرانسه تصریح می‌کند که این ناوچه‌ها همچنین وظیفه حمایت از عملیات‌های زمینی ائتلاف عربی و پیشروی نیروهای سعودی در خاک یمن را برعهده داشتند.
از طرفی داده‌های وزارت دفاع فرانسه نشان می‌دهد که منفعت‌طلبی سران این کشور نه تنها آنها را به صادرات سلاح به مناطق مختلف از جمله غرب آسیا سوق داده بلکه پاریس را در رتبه سوم بزرگترین فروشندگان تسلیحات در سراسر جهان قرار داده است. عربستان سعودی و امارات عربی متحده به‌ترتیب دومین و ششمین خریدار سلاح‌های فرانسوی مابین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ بودند.
تداوم فروش تسلیحات فرانسوی به ائتلاف سعودی
در حالی که طی چهار سال گذشته هزاران یمنی زیر بمباران و آتش نظامیان سعودی و اماراتی جان خود را از دست داده و میلیون‌ها نفر دیگر با قحطی، بیماری و فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند، دولت فرانسه اما در مقابل دوربین‌ها ژست ضدجنگ به‌خود می‌گیرد ولی در پشت پرده نه تنها به فروش تسلیحات و تکمیل توافقات قبلی ادامه داده بلکه قراردادهای نظامی جدیدی نیز با رژیم سعودی امضا کرده است.
در تاریخ سی‌ام اکتبر ۲۰۱۸ بود که فلورنس پارلی (وزیر دفاع فرانسه) طی گفت‌وگو باشبکه BFMTV تاکید کرد: «ما در حال حاضر هیچ مذاکره‌ای (برای فروش سلاح) به سعودی‌ها نداریم». اما اسناد آژانس اطلاعات نظامی فرانسه نشان می‌دهد که در همان زمان دولت پاریس مشغول رایزنی با مقامات ریاض جهت نهایی‌کردن جزئیات قراردادهای نظامی تا سال ۲۰۲۳ بود. همچنین دفتر نخست‌وزیری فرانسه در پاسخی ناشناس به گروه دیسکلوز اذعان کرد: «صادرات تجهیزات نظامی بعد از سال ۲۰۱۵ متوقف نشد اما صدور مجوز آنها به‌صورت موردی، تحت توجهات بیشتر قرار گرفت».
دیسکلوز همچنین اسنادی محرمانه از جلسه‌ای در کمپانی نکستر را به‌دست آورده که حاوی اطلاعاتی درباره سلاح‌های فروخته شده به رژیم سعودی مابین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ است. بر این اساس، نفربرهای زرهی «تیتوس» که یکی از جدیدترین تولیدات شرکت نکستر است و همچنین توپخانه‌های یدک‌کش هویتزر ۱۰۵LG بخشی از این قرارداد هستند.
استراتژی قحطی عامدانه در یمن
از سوی دیگر، بررسی اطلاعات وبگاه غیردولتی «پروژه داده‌های یمن» (که از کارشناسان امنیتی، حقوق بشری و دانشگاهی برای جمع‌آوری آمارهای مختلف مرتبط با جنگ تحمیلی یمن استفاده می‌کند) توسط خبرنگار نشان می‌دهد که ائتلاف سعودی از ۲۶ مارس ۲۰۱۵ تا کنون (۲۲ آوریل ۲۰۱۹) حدود ۱۹۵۸۰ بار علیه یمن حمله هوایی انجام داده است (که البته با آمار منتشر شده از سوی آژانس اطلاعات نظامی فرانسه مغایر است). طبق این اطلاعات، در جریان حملات هوایی ائتلاف، بیش از ۸۳۰۰ یمنی جان باخته و حدود ۹۵۰۰ نفر نیز مجروح شدند.
نتایج این بررسی نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد از حملات هوایی به‌صورت مستقیم غیرنظامیان یمنی را هدف گرفته است. در مجموع تعداد ۱۱۴۰ عملیات هوایی ائتلاف سعودی با هدف تولیدات کشاورزی، منابع غذایی، ذخایر آبی، زمین‌های زراعی و بنادر ماهیگیری انجام شده است.
که می‌توان نتیجه گرفت ائتلاف سعودی عامدانه در حال هدف قراردادن زیرساخت‌های یمن، ایجاد قحطی و کشتار مردم این کشور با گرسنگی است. رژیم‌های سعودی و امارات، با استراتژی ایجاد عامدانه قحطی در یمن، باعث افزایش قیمت مواد غذایی به میزان ۱۵۰ درصد و جهش ۲۰۰ درصدی بهای سوخت شدند.
طبق گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۱۹، حدود ۱۶ میلیون یمنی به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند. این بحران باعث شیوع بیماری وبا در بخش غربی این کشور شده است.
منابع:
Disclose, "Made In France: Yemen Papers", ۲۰۱۹
Yemen Data Project, Website, ۲۰۱۹
