سرویس اقتصاد مشرق -  کارگر کارگاه تولیدی لباس و کفش ورزشی به‌دنبال خرید لاستیک برای ماشین خود به بازار می رود و در لحظه خرید با این سوال مواجه می‌شود: ایرانی می‌خواهید یا خارجی؟ به تبع ممکن است بپرسد کدام بهتر است و فروشنده هم با آب‌وتاب فراوان از جنس خارجی تعریف و تمجید کند و او هم بخرد.

در طرف مقابل، کارگر کارخانه لاستیک‌سازی ایرانی قرار دارد که فرزندانش نیاز به لباس و کفش ورزشی دارند و به همین منظور به بازار می‌روند تا خرید کنند. این‌بار هم فروشنده از او می‌پرسد ایرانی می‌خواهید یا خارجی؟ و ممکن است با تعریف و اغراق فروشنده از کیفیت و... جنس خارجی، او نیز به سراغ خرید نمونه‌خارجی برود.

به نظر شما این روند تا کی می‌تواند ادامه داشته باشد و انتهای آن کجاست؟ ‌ پاسخ مشخص است: روز به‌روز فروش محصولات تولیدی توسط این دو کارگر کم و کمتر شده تا جاییکه مجبور می‌شوند هر روز بخشی از تولیدات خود را کم‌کنند و در واقع یکی از همکارانشان را بیکار. خیلی زود هم نوبت خودشان می رسد و وقتی مالک کارخانه ببیند محصولاتش فروش نمی‌رود و وارد زیان‌دهی شده کارخانه تولیدی تعطیل می‌شود و همه کارگران آن بیکار.

این اتفاقی است که برای همه ما رخ داده است و در زندگی روزمره و خرید مایحتاج آن، بسیار پیش آمده که هنگام خرید کالای مورد نظر، با مشابه خارجی آن نیز روبرو شوند و در دوراهی خرید کالای ایرانی یا خارجی قرار بگیریم. اینجا چه تصمیمی میگیریم؟ و آیا به عواقب تصمیم خود فکر می‌کنیم؟

در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم که اگر کالای ایرانی را ولو با فرض کیفیت پایین‌تر نسبت به مشابه خارجی نخریم در آینده خیلی نزدیک چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟

* افزایش بیکاری

طبق آمار رسمی که بارها توسط مراجع آماری و... مطرح شده است، بیکاری در کشور یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصادی سالیان اخیر است به طوریکه در حال حاضر طبق آمار رسمی بیش از ۳ میلیون نفر در کشور بیکار هستند و اگر آمارهای غیر رسمی که با در نظر گرفتن خصوصیات جمعیتی جامعه ایرانی وجود دارد را نیز در نظر بگیریم این رقم به بیش از دو برابر و ۶ میلیون نفر می‌رسد که بیش از ۶۰ درصد آن را نیز جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله و در واقع قشر اصلی موتور محرک کشور تشکیل می‌دهند.

بیشتر بخوانید

حدود ۶ میلیون نفر در بحران اشتغال + جدول

کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی، یکی از علت‌های اصلی افزایش تعداد بیکاران کشور را واردات بی‌رویه کالاهای خارجی که امکان تولید آن در کشور وجود دارد و تولید می‌شود، می‌دانند. در واقع عرضه بسیار زیاد کالاهای خارجی با رنگ و لعاب شیک باعث شده کمتر کسی ایرانی بخرد و رفته رفته کارگاه‌ها تعطیل شوند.

بنابراین اولین و مهم‌ترین ضرر نخریدن کالای داخلی می شود افزایش تعداد بیکاران و از دست رفتن فرصت ‌های شغلی در کشور که از بین رفتن امنیت شغلی را نیز در بر دارد.

* از بین رفتن استقلال کشور

طی سال‌های اخیر به وضوح دیدیم کشورهای دیگر برای تحمیل نظر خود به ایران از ابزار تحریم استفاده کردند و همچنان نیز با آن کشور را تحت فشار می‌گذارند. به همین منظور حفظ استقلال اقتصادی کشور که بخش عمده‌ آن از طریق تولید ملی تامین می‌شود می‌تواند به راحتی این حربه را خنثی و یا کم‌اثر کند.

بیشتر بخوانید

استقلال اقتصادی کشور از دیدگاه رهبرانقلاب

شرایطی را در نظر بگیرید که ایران امکان تولید تمامی مایحتاج ضروری خود را در داخل کشور داشته باشد و نیاز خود را به واردات کالاهای مصرفی تا حد نزدیک به صفر کاهش دهد. در این موقعیت به راحتی می‌توان کشور را بدون ذره‌ای وابستگی به خارج مدیریت کرد. همانطور که در سال‌های گذشته زمزمه‌های تحریم بنزین ایران از سوی مقامات غربی شنیده میشد که پس از خودکفایی کشور در تولید بنزین، عملا این سلاح از دست دشمن گرفته شد.

همچنین، وابسته ماندن صنایع کشور به محصولات خارجی و نیاز مداوم به خارج از مرزها برای احتیاجات کشور، عدم خودکفایی و همچنین عقب ماندن از مرزهای علم و توسعه از دیگر دلایل است.

بنابراین تولید کالاهای ضروری در داخل کشور که نیاز ما را به واردات بی‌رویه مخصوصا کالاهای مصرفی کاهش دهد دومین ضرورت حمایت از کالای ایرانی است.

* خروج ارز از کشور

تحریم‌های سنگینی که چندین سال اخیر بر کشور وارد آمد، دسترسی ایران را به منابع ارزی و دلاری تا حد بسیار زیادی کاهش داد. بانک‌های کشور از معامله با سایر بانک‌های خارجی منع شدند و پول‌های ایران که از فروش نفت و... به‌دست آمده بود بلوکه شد. این اتفاق سبب شد در فاصله‌ سال‌های ۹۱ تا ۹۲ قیمت دلار در بازار ایران جهش عجیبی را تجربه کند و نرخ هر دلار سه برابر شود.

بیشتر بخوانید

افزایش ۹ میلیارد دلاری واردات در سال حمایت از تولید و اشتغال+ جدول

اما در مقابل در تمام این‌سال‌های پس از آن تحریم سنگین تاکنون، محدودیت منابع ارزی نه تنها جلوی واردات بی رویه کالاهای غیر ضرور را نگرفته بلکه در مواردی بیشتر هم شده است بطوریکه در ۱۱ ماهه سال ۹۶ نزدیک به ۴۸ میلیارد دلار میزان واردات به کشور از مجاری قانونی و بجز در نظر گرفتن حجم واردات چمدانی و قاچاق و... بود.

وارداتی که در اغلب موارد کالاهایی را شامل می‌شد که نه تنها ممنوعیت واردات آن‌ها برای کشور هزینه‌ای ایجاد نمیکرد بلکه دارای مشابه داخلی با کیفیت نیز بودند که پیش از این در گزارش‌هایی نسبت به خروج ارز از کشور برای واردات کالاهای غیرضروری گزارش هایی منتشر کردیم که می‌توانید در اینجا آمار آن را ببینید.

نگاهی به آمارهای گمرگ حکایت از این دارد که از موی سر تا سنگ پا از کشور چین به ایران وارد شده است. سنگ مرمر، گوانت، سنگ کف و دیوار، آیینه ماشین قاب شده، سیم خاردار، میخ، میخ سرپهن پونز، سوزن دو زندگی، رفوگری، ظرفشویی و روشویی، تیغه برای کارد و چاقو، دسته کارد و چاقو، مداد تراش و تیغه آن، لوله از فلز معمولی، قفسه بایگانی، گیره نامه، گوشه گیرنامه، چوب ماهیگیری، قلاب ماهیگیری، استخوان، کاسه لاک پشت انواع شاخ، دگمه قابلمه، دگمه فشاری، زیپ یا دندانه از فلزات معمولی، مهرهای تاریخ زنی، جارو، چراغ رومیزی و کنار تخت، کارد سرمیز با تیغه ثابت، بیل، بیلچه، موی انسان، روتختی، لوله و شلینگ از کائوچو و کلا نیزه سخت نشده بدون لوازم و ملحقات، واکس کفش، سنگ پا، خاک رس نسوز، کچاپ گوچه فرنگی و سایر سس های گوجه فرنگی، هلو شلیل، شفتالو، مرکبات، بادام زمینی، انواع میوه و پوست میوه تنها بخشی از لیست کالاهای وارداتی چین به ایران است.

از این رو می‌توان گفت، سومین دلیل مهمی که باید کالای ایرانی خرید، جلوگیری از خروج ارز از کشور در شرایط تحریم و همچنین ممانعت از افزایش قیمت ارز است.

* هدررفت سرمایه‌های ملی

بخش عمده‌ای از دارایی‌ها و سرمایه‌های ملی کشور در چرخه تولیدی وجود دارد و به شکوفایی اقتصادی ایران کمک می‌کند. کارآفرینان و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی هم به عنوان خدمت به کشور و کمک به مردم و هم از جهت کسب سود و توجیه مالی، پول و ثروت خود را در اختیار تولید قرار می‌دهند و توقع بازگشت پول و سود آن را دارند.

این افراد نیز وقتی مشاهده‌ کنند کالاهایی که برای تولید آن هزینه کردند فروش نمی‌رود ناچارا سرمایه های خود را از فعالیت‌های تولیدی خارج می‌کنند که نتیجه اولیه آن می شود از بین رفتن اشتغال و تولید و رکود در اقتصاد کشور. اما فرض کنید همین سرمایه‌هایی که می‌توانست رونق و نشاط اقتصادی را در کشور به جریان بیندازد وارد سایر بازارها نظیر طلا و ارز، مسکن یا سفته‌بازی و... شود.

بیشتر بخوانید

گرانی مسکن، خطرناک شد+ جدول

آنوقت شرایط به کلی فرق می‌کند و وضعیت اقتصادی کشور و مخصوصا بخش عمده‌ای از مردم که درآمدهای نجومی ندارند در معرض خطر قرار می‌گیرد چراکه به عنوان نمونه افزایش قیمت دلار سبب گران تر شدن کالاهای وارداتی و یا افزایش قیمت مسکن و... می شود.

بنابراین هدایت صحیح نقدینگی کشور به سمت تولید و رونق اقتصادی و جلوگیری از ورود بی نظم به بازارهای دیگر می‌تواند دلیل دیگری برای واجب بودن خرید کالای ایرانی باشد.

* تا دیر نشده...

مسایلی که مطرح شد تنها بخشی از دلایلی است که نیاز به استفاده و حمایت از کالای ایرانی را نشان می‌دهد که برای آن دسته از افرادی که واقعا مسایل را درست تحلیل کنند همین مقدار می‌تواند دلایل موجهی برای خرید کالای ایرانی باشد. کالایی که حتی ممکن است از نمونه خارجی‌اش نیز کیفیت پایین‌تری داشته باشد.

در واقع اگر کیفیت کالای ایرانی در همه موارد از نمونه‌های خارجی آن بالاتر بود که دیگر نیازی به این میزان تاکید برای خرید کالای ایرانی وجود نداشت. این توصیه‌ها در این جهت است که از کالای ایرانی حمایت شود تا بتواند علاوه بر اینکه رونق را به کشور باز می‌گرداند، زمینه ساز افزایش کیفیت نیز بشود.

حال به مثال اول برمیگردیم و به اتفاقات که بعد از فاجعه تعطیلی کارخانه‌ها رخ می‌دهد می‌پردازیم. مشخص است که در مرحله اول با عده‌ای از افراد مواجهیم که سابقه چندین سال کار و تجربه دارند اما بیکار شدند. جدای از مشکلات روحی و روانی که ناتوانی در تامین هزینه‌های زندگی برایشان به‌وجود می‌آورد، معترض این مسئله هم می‌شوند که کشور در رکود است و کار نیست و ... بدون اینکه حتی به این مسئله فکر کنند که مقصر اصلی وضع موجود خود آنها هستند و نه کس دیگر. پس تا دیرتر نشده در تصمیمات خود تجدیدنظر کنیم.