به گزارش مشرق به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، براساس گزارش ستاد توسعه فناوری نانو اعلام شد که در راستای وضعیت پیشرفت علم، فناوری و اقتصاد نانو در جمهوری اسلامی ایران تا سال ۹۶ میزان حجم بازار محصولات نانو ساخت داخل، رشد ۲ برابری سالانه (نرخ رشد ۱۰۰ درصدی) در پنج سال اخیر داشته است.
به طوری که از میزان ۱۶۶ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۰ به ۷ هزار و ۸۸ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۵ رسیده است.
در سال ۱۳۹۵، محصولات نانوی ساخت ایران به ۴۷ کشور صادر شده‌اند که حجم ریالی صادرات این محصولات بالغ بر هزار و ۲۶۰ میلیارد ریال بوده است که این میزان، حدود ۱۸ درصد از کل فروش محصولات نانو ساخت ایران بود.
پیش‌بینی می‌شود که این روند برای سال‌های آینده نیز ادامه یابد.
تولید ۳۸۷ محصول نانویی توسط شرکت های ایرانی
تعداد شرکت‌های تولیدی فعال در فناوری نانو، ۱۶۴ شرکت است که ۳۸۷ محصول توسط این شرکت‌ها تولید و به بازار عرضه شده است.
این شرکت‌ها در بیش از ۱۰ حوزه صنعتی شامل عمران و ساختمان، نساجی، بهداشت و سلامت، نفت و صنایع وابسته فعالیت دارند.
از میان شرکت‌های تولیدی فعال در حوزه فناوری نانو، ۴۳ شرکت سازنده دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی نانو هستند.
تعداد ۱۴۹ دستگاه و تجهیز توسط این شرکت‌ها ساخته می‌شود که توانسته است در شرایط تحریم، حجم قابل توجهی از نیاز مراکز داخلی به این تجهیزات را مرتفع سازد.
در دوره ۱۰ ساله دوم توسعه فناوری نانو تا افق ۱۴۰۴، بر موضوع ساخت ماشین‌آلات مورد نیاز برای راه‌اندازی خطوط تولید محصولات نانو به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی توسعه صنعت نانو، تمرکز شده است که تا کنون ۱۳ دستگاه تولیدی توسط شرکت‌های فناوری نانو داخلی در ۲۷ خط تولید صنعتی مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند.
صادرات اولین دستگاه صنعتی تولید نانوالیاف به کره جنوبی
همچنین علاوه بر تامین تجهیزات صنعتی برای صنایع داخل کشور، تلاش‌هایی برای صادرات این تجهیزات شروع شده است که از آن جمله می‌توان به صادرات اولین دستگاه صنعتی تولید نانوالیاف به کشور کره‌جنوبی در سال ۹۵ و عقد قرارداد صادرات ۱۰ دستگاه به چین در سال جاری اشاره کرد.
اولویت‌های حوزه فناوری‌نانو عبارتند از سلامت، آب و محیط زیست، انرژی و ساختمان است که تلاش شده تا فناوری‌های لازم برای تقویت کشور در این عرصه‌ها، توسعه و به کارگیری شود.
نمونه‌هایی از این فناوری‌ها که همگی مبتنی بر توان داخلی هستند عبارتند از تصفیه آب و پساب (مانند تجهیزات حذف آرسنیک و نیترات از آب، تجهیزات نمک‌زدایی از آب شور)، تصفیه هوا (مانند فیلترها و ماسک‌های تصفیه هوا)، درمان (مانند داروی ضدسرطان سینادوکسوزوم و آبراکسان، و داروی درمان قطعی سالک)، صرفه‌جویی انرژی (مانند شیشه‌های عایق حرارت، رنگ‌های عایق و نانوسیالات افزایش دهنده انتقال حرارت) و ارتقای بهداشت عمومی (مانند منسوجات آنتی‌باکتریال، مواد ضدعفونی کننده، پاک‌کننده های اورگانیک خانگی و کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر) است.
نیروی انسانی و توسعه علم و فناوری‌نانو
تعداد شاغلان در حوزه فناوری‌نانو طبق پیمایشی که در سال ۹۵ انجام شد، بالغ بر ۹ هزار و ۷۳۰ نفر بوده است.
که این مقدار مجموعی از سه شاخص، اشتغال ایجاد شده به واسطه فناوری‌نانو (۳۶۱۷ نفر)، اشتغال تثبیت‌شده با فناوری‌نانو (۳۶۳۵ نفر) و اشتغال اعضای هیئت علمی مرتبط با فناوری‌نانو (۲۴۷۸ نفر) است.
تعداد محققان فناوری‌نانو که در حداقل یک پایان‌نامه یا مقاله آی اس آی مرتبط با فناوری نانو مشارکت فعال داشته‌اند) به طور تجمعی تا پایان بهمن ۹۶، بیش از ۳۶ هزار نفر شامل دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری، هیات علمی دانشگاه) است.
در حال حاضر حدود ۲ هزار و ۳۰۰ نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور در فناوری‌نانو فعال هستند.
در ۱۰ سال گذشته تعداد ۱۵۰ مرکز تحقیقاتی و دانشگاهی در کشور در فناوری‌نانو فعال بوده‌اند که هر کدام حداقل ۵ پروژه یا پایان‌نامه در دست اقدام و پژوهش داشته‌اند.
تا پایان سال ۲۰۱۷ کشور ایران با انتشار ۹ هزار و ۲۱۰ مقاله مرتبط با فناوری‌نانو که در مجلات معتبر نمایه شده در آی اس آی توسط محققان ایرانی منتشر شده است، به رتبه چهارم دنیا دست یافت.
تجاری‌سازی، نوآوری و زیرساخت‌های نانو
تا پایان سال ۲۰۱۷، تعداد ۱۹۷ پتنت نانو در دفاتر ثبت پتنت معتبر از قبیل دفتر آمریکا (USPTO) و اروپا (EPO) ثبت شده یا در حال ثبت هستند که این تعداد، معادل ۳۰ درصد از کل پتنت‌های ایران (مربوط به تمامی حوزه‌های علم و فناوری) در این دفاتر است.
موضوع استانداردسازی به عنوان یکی از زیرساخت‌های تجاری‌سازی و توسعه بازار محصولات فناورانه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در سطح ملی، تاکنون ۶۶ استاندارد ملی در کشور تدوین و به تصویب کمیته ملی استاندارد فناوری نانو رسیده است.
همچنین ۴ استاندارد در سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) با پیشنهاد و راهبری جمهوری اسلامی ایران تدوین شده و به تصویب رسیده است.
