به گزارش مشرق، باقیمانده فال‌ها را با ناامیدی نگاه می‌کند. مرغ عشقی که روی ساعد دستان کوچک صاحبش نشسته، به اندازه کودک فال‌فروش افسرده است و شاید تنها موجودی باشد که در این دنیا دل به دلش داده و او را همراهی می‌کند. کبودی زیرچشم و زخم‌های دست و پایش نشان از خشونتی دارد که از سوی والدین یا سرپرستانش در انتهای یک روز کاری در انتظارش نشسته است.
حالا انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی از آغاز قریب‌الوقوع اجرای طرحی خبر داده است که می‌تواند به سلب سرپرستی از والدین «کودکان کار» و واگذاری سرپرستی آنها به بهزیستی بینجامد؛ طرحی که با قانونی قدیمی مرتبط است. قانون حمایت از کودکان خیابانی مانند بسیاری از قوانین دیگر رنگ اجرایی شدن را به خود ندیده است. سازمان بهزیستی در شرایطی می‌خواهد به کمک کودکان کار بدسرپرست بیاید که از سوی دیگر در تلاش است سرپرستی کودکان بی‌سرپرست خود را با تسهیل قانون فرزندخواندگی به خانواده‌ها بسپارد و در این مسیر حتی روی دختران مجرد بالای ۳۰ سال هم حساب کرده است. از سوی دیگر مطابق قانون فعلی کودکان تحت‌سرپرستی بهزیستی تا ۱۸ سالگی مهمان این سازمان هستند و پس از آن رها می‌شوند!
حکایت سلب سرپرستی از والدین کودکان کار و بدسرپرست ماجرای تازه‌ای نیست و مصوبه‌ای دارد که ۱۲ ساله شده است. طی این سال‌ها عملاً هیچ اقدام در خوری در حوزه حمایت از کودکان بدسرپرست و جلوگیری از شکل‌گیری تراژدی‌های تلخ کودک‌آزاری اتفاق نیفتاده است. شاهد این مدعا رخدادهای تلخ یک ماهه اخیر در رسانه‌ای شدن موارد متعددی از کودک‌آزاری است؛ کودک‌آزاری‌هایی که مادر یا پدر معتاد عامل آن بوده‌اند و هرازچندگاه تکرار می‌شود.
از سوی دیگر آمارهای غیررسمی تعداد کودکان کار ایرانی را ۷میلیون نفر تخمین می‌زند که گفته می‌شود ۴۰ درصد این کودکان را کودکان مهاجر تشکیل می‌دهد. اگرچه آمار و ارقام درستی از کودکان کار و خیابانی وجود ندارد، اما نگاهی سطحی به لایه‌های بیرونی جامعه حکایت از افزایش آمار این کودکان دارد و حالا کمتر چهارراه یا قطار مترویی است که چندین کودک دستفروش برای تأمین نان شب خود و پول موادمخدر سرپرستانشان راه را بر عابران نبندند. با تمام اینها بهزیستی یکبار دیگر می‌خواهد قانون سلب سرپرستی والدین «کودکان کار» و واگذاری سرپرستی آنها به بهزیستی را اجرایی کند یا لااقل یکبار دیگر کودکان کار فرصت بیابند تا با رسانه‌ای شدن چنین سازوکاری به تیتر رسانه‌ها راه یابند و شاید توجه مسئولان را به خود جلب کنند.
نوجوان شدن قانون حمایت از کودکان
۱۲ سال پیش بود که آیین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی برای حمایت از این کودکان تدوین شد. مطابق با این آیین‌نامه فرد کمتر از ۱۸ سال تمام که به صورت محدود یا نامحدود در خیابان به سر می‌برد، اعم از کودکی که هنوز با خانواده خود تماس دارد و از سرپناه برخوردار است یا کودکی که خیابان را خانه خود می‌داند و رابطه او با خانواده به حداقل رسیده یا اساساً چنین ارتباطی وجود ندارد.
طبق این قانون ۱۱ دستگاه دولتی در ساماندهی کودکان خیابانی وظیفه دارند، اما اجرای این قانون معلق ماند. سال ۹۲ بود که محمد نفریه، معاون اجتماعی بهزیستی از واگذاری مسئولیت کودکانی که پدر و مادرهای بدسرپرست دارند به بهزیستی خبر داد و گفت: این قانون یکی از بندهای لایحه حمایت از کودکان بزه‌دیده است و در صورت تصویب در مجلس شورای اسلامی به قضات اجازه می‌دهد والدین ناشایست را خلع ید و سرپرستی آنان را به سازمان بهزیستی واگذار کنند.
وی در توضیحی درباره این قانون گفته بود: «با وجود تلاش بهزیستی برای حمایت از کودکان کار و انتقال آنها به مراکز تحت پوشش سازمان در بسیاری موارد چنانچه کودک دارای خانواده باشد با شکایت پدر و حکم قوه‌قضائیه از بهزیستی گرفته می‌شود و به خانواده و به تبع آن به خیابان برمی‌گردد و وارد چرخه آسیب می‌شود. والدین بسیاری از این کودکان افراد طمع‌کاری هستند که با وجود اینکه از وضعیت مالی خوبی برخوردارند با سوء‌استفاده از کودکان خود، آنها را ابزاری برای کسب درآمد بیشتر می‌کنند.»
نیمه شهریور آغازی برای یک پایان
با تمام اینها همچنان شاهد کودکانی هستیم که در مترو، خیابان‌ها و گاهی وقت‌ها در کارگاه‌های زیرزمینی و در شرایط بسیار سخت پیش از آنکه بزرگ شوند پیرشدنی تدریجی را تجربه می‌کنند و به خاطر سختی کار دچار بیماری‌هایی می‌شوند که خیلی‌هایشان مخصوص سنین بالاست.
آنطور که رئیس سازمان بهزیستی اطلاع می‌دهد، قرار است طرحی اجرایی شود که می‌تواند به سلب سرپرستی از والدین «کودکان کار» و واگذاری سرپرستی آنها به بهزیستی بینجامد.
محسنی بندپی می‌گوید: «با قوه‌قضائیه همکاری‌هایی داشتیم و درخواست کردیم کودکانی که سه‌بار طی طرح‌های ساماندهی به مراکز بهزیستی ارجاع و به خانواده تحویل داده می‌شوند، بعد از سه‌بار سرپرستی آنها را از خانواده بگیریم و حداقل به‌طور موقت به بهزیستی واگذار کنیم.»
به گفته وی سازمان بهزیستی و کمیته امداد آماده کمک به خانواده‌هایی هستند که به دلیل فقر کودکان خود را به کار وادار می‌کنند. این طرح از نیمه شهریور ماه اجرا خواهد شد.
۱۸ سالگی آغاز کابوس رها شدن بچه‌های بهزیستی
قصه کودکان کار و خیابانی حکایت پیچیده‌ای است. حتی اگر این قانون اجرایی هم شود کودکان کار و خیابانی تا ۱۸ سالگی فرصت دارند تحت حمایت بهزیستی باشند. هر سال حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ نفر بعد از ۱۸سالگی از مراکز بهزیستی ترخیص می‌شوند. سازمان بهزیستی در این سال‌ها ۳ میلیون تومان به جوانان ترخیص شده می‌داد تا زندگی مستقلی را شروع کنند. هرچند این رقم به ۷و ۱۴میلیون تومان هم رسید و قرار است تا ۲۰ میلیون تومان هم برسد، اما حکایت رها شدن این جوانان بدون هیچ حمایت و خانواده‌ای در جامعه خود حکایت ایجاد چرخه‌ای دیگر برای آسیب‌های اجتماعی است.
منبع: روزنامه جوان
۰۷:۴۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۹
