به گزارش مشرق، رویکردهای جدید سیاست خارجی مصر در سطح منطقه‌ای موجب شده، برخی محافل منطقه‌ای از بازگشت مجدد این کشور به دوران قدرت خود و به دست گرفتن رهبری جهان عرب و مهم‌‌تر از آن جذب این کشور به محور دمشق – تهران – مسکو سخن گویند.
«زیاد حیدر»، تحلیلگر مسائل سیاسی طی یادداشتی که روزنامه «السفیر» چاپ بیروت آن را منتشر کرد، در این‌باره می‌نویسد: زود است، درباره موفقیت ایران و سوریه در جذب قاهره به صف خود در جنگ سوریه و قدرت یافتن قاهره جهت تبدیل شدن به بازیگر بارز منطقه‌ای در این میدان سخن گفته شود، اما سفر هفته گذشته سرتیپ «علی مملوک»، رئیس سازمان امنیت ملی سوریه به قاهره و رأی مصر به پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه در شورای امنیت و حضور نماینده‌اش در نشست لوزان همه دلالت بر بازگشت مصر به دوران قدرت و اوج خود دارد تا کور سوی امیدی هرچند اندک جهت دستیابی به راه حل در پرونده‌های منطقه‌ای به ایجاد شود.
آغاز دور جدید تحرک مصر چند هفته پیش آغاز شد؛ وقتی اروپایی‌ها از قاهره خواستند، کمک‌های بشردوستانه آنها را به برخی مناطق سوریه به خصوص مناطق مورد توجه رسانه‌های غربی از جمله حلب برساند. اما دمشق با بی‌میلی این درخواست مصر را رد کرد.
در پایان هفته اول تماس‌ها، دمشق با ایفای نقش بشردوستانه مصری‌ها درحالی موافقت کرد که جبهه عملیاتی حلب همه نگاه‌ها را به خود جلب کرده بود. به گفته منابع دیپلماتیک سوری و محلی هم اکنون مصر نقش مهمی را در تلاش‌های روسی-سوری-ایرانی بازی می‌کند، به نحوی که در نشست لوزان ایران خواستار دعوت از مصر جهت شرکت در نشستی شد که طی آن بر ادامه کمک‌های بشر دوستانه و تامین نیازهای دارویی و غذایی و خروج غیر نظامیان از این شهر توافق شد.
اما اکنون افق روشنی پیش روی این کشور برای ایفای نقش در آینده منطقه مشاهده نمی‌شود و برای از بین رفتن این ابهام نیاز به محرکی قوی‌تر از کمک‌های بشردوستانه حلب است.
موضوع «مرحله ما بعد حلب» از مهمترین موضوعات مورد بحث و مناقشه هیئت‌های دیپلماتیک غربی طی سفر به دمشق است و از ایده‌های مطرح برای این مرحله تخلیه مناطق شرقی حلب از عناصر مسلح و امضای توافقنامه‌های آشتی و مصالحه ملی است، همانند آنچه در حمص و ریف دمشق شاهد آن بودیم.
این محافل دیپلماتیک اعتقاد دارند، مرحله ما بعد حلب نیازمند تحرک و فعالیتی مغایر با مرحله کنونی است که تلاش‌ها را محدود به آمریکا و روسیه و در سطح منطقه به ایران و قطر و ترکیه و عربستان کرده است.
این احتمال وجود دارد که مصر یکی از گزینه‌های مورد توجه برای ایفای نقش در این مرحله باشد تا به دور از محدودیت‌های تحمیلی از سوی برخی از کشورهای غربی و عربی و پاسخ به خوش‌بینی ایران و روسیه و مسکو ایفاگر نقش خواسته شده باشد.
این نگاه جدید به مصر مرهون رأی این کشور به پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه در شورای امنیت است که اگرچه رأی لازم را نیاورد، اما واکنش سعودی‌ها و انتقادهای تند و مستمر ریاض از قاهره به این اقدام مصر اهمیت بسیاری داد.
در این میان محافل سیاسی مصر تاکید می‌کنند، موضع مصر در شورای امنیت موضع جدیدی نیست، بلکه قاهره همواره خواهان دستیابی به راه حلی برای سوریه بوده که مبتنی بر حفظ «ساختار و ارگان‌های دولت و وحدت و یکپارچگی کامل این کشور» بوده و حتی برخی از آنها تاکید می‌کنند که قاهره در این مدت اگرچه غیرعلنی اما مناسبات خود با دمشق را حفظ کرده و همکاری امنیتی بین طرفین به صورت گسترده و در تمام سطوح حتی در دوره محمد مرسی وجود داشته، به گونه‌ای که در این دوره سرتیپ «مراد موافی»، رئیس دستگاه اطلاعات مصر به دمشق سفر کرد.
با این حال سفر هفته گذشته رسمی و علنی مملوک به قاهره خوش‌بینی‌ها درباره ایفای نقش پر رنگ‌تر مصر در بحران سوریه را افزایش داده است، اما برای تحقق این امر نیاز به دمیدن روحی دیگر در کالبد مناسبات سیاسی راکد و بی‌رمق دمشق - قاهره است.
به اعتقاد محافل دیپلماتیک غربی مصر به کشوری سنی مذهب جایگاه خاصی در بحران سوریه، علاوه بر اینکه مصر همواره مورد احترام مردم سوریه بوده و مشترکات تاریخی و فرهنگی و اجتماعی و دینی بسیاری میان دو کشور وجود دارد که به ایفای نقش تاثیرگذاتر مصر در بحران سوریه کمک بسیار می‌کند و این موضوعی است که از نگاه دمشق دور نمانده و به همین دلیل به محمد سلیم، مستشار مصری اجازه توزیع کمک‌های مصر در منطقه تماس شهر دوما طی ژوئن گذشته را داد.
همچنین به نتیجه رسیدن تلاش طرف‌های ذیربط جهت بهبود وضعیت معیشتی مردم در حلب، نقش مصر در این مرحله از بحران سوریه را با میانجیگری بین سازمان ملل و دمشق برجسته‌تر کرد که مورد استقبال دولت سوریه نیز قرار گرفت، اما با پایان آتش‌بس و از سرگیری درگیری‌ها به نظر می‌رسد، ایفای نقش قاهره در سوریه نیز پایان یافته تلقی می‌شود.
اگرچه برخی محافل این بازگشت به رکود و بی‌تحرکی را ظاهر امر دانسته و تاکید می‌کنند، قاهره و دمشق مناسبات تنگاتنگ خود را بخاطر تمایل دو طرف به وجود چنین رابطه‌ای حفظ کرده‌اند و باز شاهد تحرکات قاهره در عرصه منطقه‌ای و بین المللی جهت حل بحران سوریه خواهیم بود که مهمترین رخ داد از این دست پیش نویس طرحی است که اسپانیا و نیوزلند در خصوص بحران سوریه هفته جاری به شورای امنیت تقدیم خواهند کرد.
«زیاد حیدر»، تحلیلگر مسائل سیاسی طی یادداشتی که روزنامه «السفیر» چاپ بیروت آن را منتشر کرد، در این‌باره می‌نویسد: زود است، درباره موفقیت ایران و سوریه در جذب قاهره به صف خود در جنگ سوریه و قدرت یافتن قاهره جهت تبدیل شدن به بازیگر بارز منطقه‌ای در این میدان سخن گفته شود، اما سفر هفته گذشته سرتیپ «علی مملوک»، رئیس سازمان امنیت ملی سوریه به قاهره و رأی مصر به پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه در شورای امنیت و حضور نماینده‌اش در نشست لوزان همه دلالت بر بازگشت مصر به دوران قدرت و اوج خود دارد تا کور سوی امیدی هرچند اندک جهت دستیابی به راه حل در پرونده‌های منطقه‌ای به ایجاد شود.
آغاز دور جدید تحرک مصر چند هفته پیش آغاز شد؛ وقتی اروپایی‌ها از قاهره خواستند، کمک‌های بشردوستانه آنها را به برخی مناطق سوریه به خصوص مناطق مورد توجه رسانه‌های غربی از جمله حلب برساند. اما دمشق با بی‌میلی این درخواست مصر را رد کرد.
در پایان هفته اول تماس‌ها، دمشق با ایفای نقش بشردوستانه مصری‌ها درحالی موافقت کرد که جبهه عملیاتی حلب همه نگاه‌ها را به خود جلب کرده بود. به گفته منابع دیپلماتیک سوری و محلی هم اکنون مصر نقش مهمی را در تلاش‌های روسی-سوری-ایرانی بازی می‌کند، به نحوی که در نشست لوزان ایران خواستار دعوت از مصر جهت شرکت در نشستی شد که طی آن بر ادامه کمک‌های بشر دوستانه و تامین نیازهای دارویی و غذایی و خروج غیر نظامیان از این شهر توافق شد.
اما اکنون افق روشنی پیش روی این کشور برای ایفای نقش در آینده منطقه مشاهده نمی‌شود و برای از بین رفتن این ابهام نیاز به محرکی قوی‌تر از کمک‌های بشردوستانه حلب است.
موضوع «مرحله ما بعد حلب» از مهمترین موضوعات مورد بحث و مناقشه هیئت‌های دیپلماتیک غربی طی سفر به دمشق است و از ایده‌های مطرح برای این مرحله تخلیه مناطق شرقی حلب از عناصر مسلح و امضای توافقنامه‌های آشتی و مصالحه ملی است، همانند آنچه در حمص و ریف دمشق شاهد آن بودیم.
این محافل دیپلماتیک اعتقاد دارند، مرحله ما بعد حلب نیازمند تحرک و فعالیتی مغایر با مرحله کنونی است که تلاش‌ها را محدود به آمریکا و روسیه و در سطح منطقه به ایران و قطر و ترکیه و عربستان کرده است.
این احتمال وجود دارد که مصر یکی از گزینه‌های مورد توجه برای ایفای نقش در این مرحله باشد تا به دور از محدودیت‌های تحمیلی از سوی برخی از کشورهای غربی و عربی و پاسخ به خوش‌بینی ایران و روسیه و مسکو ایفاگر نقش خواسته شده باشد.
این نگاه جدید به مصر مرهون رأی این کشور به پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه در شورای امنیت است که اگرچه رأی لازم را نیاورد، اما واکنش سعودی‌ها و انتقادهای تند و مستمر ریاض از قاهره به این اقدام مصر اهمیت بسیاری داد.
در این میان محافل سیاسی مصر تاکید می‌کنند، موضع مصر در شورای امنیت موضع جدیدی نیست، بلکه قاهره همواره خواهان دستیابی به راه حلی برای سوریه بوده که مبتنی بر حفظ «ساختار و ارگان‌های دولت و وحدت و یکپارچگی کامل این کشور» بوده و حتی برخی از آنها تاکید می‌کنند که قاهره در این مدت اگرچه غیرعلنی اما مناسبات خود با دمشق را حفظ کرده و همکاری امنیتی بین طرفین به صورت گسترده و در تمام سطوح حتی در دوره محمد مرسی وجود داشته، به گونه‌ای که در این دوره سرتیپ «مراد موافی»، رئیس دستگاه اطلاعات مصر به دمشق سفر کرد.
با این حال سفر هفته گذشته رسمی و علنی مملوک به قاهره خوش‌بینی‌ها درباره ایفای نقش پر رنگ‌تر مصر در بحران سوریه را افزایش داده است، اما برای تحقق این امر نیاز به دمیدن روحی دیگر در کالبد مناسبات سیاسی راکد و بی‌رمق دمشق - قاهره است.
به اعتقاد محافل دیپلماتیک غربی مصر به کشوری سنی مذهب جایگاه خاصی در بحران سوریه، علاوه بر اینکه مصر همواره مورد احترام مردم سوریه بوده و مشترکات تاریخی و فرهنگی و اجتماعی و دینی بسیاری میان دو کشور وجود دارد که به ایفای نقش تاثیرگذاتر مصر در بحران سوریه کمک بسیار می‌کند و این موضوعی است که از نگاه دمشق دور نمانده و به همین دلیل به محمد سلیم، مستشار مصری اجازه توزیع کمک‌های مصر در منطقه تماس شهر دوما طی ژوئن گذشته را داد.
همچنین به نتیجه رسیدن تلاش طرف‌های ذیربط جهت بهبود وضعیت معیشتی مردم در حلب، نقش مصر در این مرحله از بحران سوریه را با میانجیگری بین سازمان ملل و دمشق برجسته‌تر کرد که مورد استقبال دولت سوریه نیز قرار گرفت، اما با پایان آتش‌بس و از سرگیری درگیری‌ها به نظر می‌رسد، ایفای نقش قاهره در سوریه نیز پایان یافته تلقی می‌شود.
اگرچه برخی محافل این بازگشت به رکود و بی‌تحرکی را ظاهر امر دانسته و تاکید می‌کنند، قاهره و دمشق مناسبات تنگاتنگ خود را بخاطر تمایل دو طرف به وجود چنین رابطه‌ای حفظ کرده‌اند و باز شاهد تحرکات قاهره در عرصه منطقه‌ای و بین المللی جهت حل بحران سوریه خواهیم بود که مهمترین رخ داد از این دست پیش نویس طرحی است که اسپانیا و نیوزلند در خصوص بحران سوریه هفته جاری به شورای امنیت تقدیم خواهند کرد.
