سرویس سیاست مشرق – پس از اینکه ولی‌الله سیف،
رئیس کل بانک مرکزی، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، محمد جواد ظریف،
وزیرخارجه کشورمان و حمید بعیدی‌نژاد، عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان در
مراحل مختلف از دستاوردهای تقریبا هیچ برجام و بدعهدی طرف مقابل سخن گفتند دولت در
اقدامی جالب توجه سعی کرد به تقلیل انتظاراتی که قبلا خود ایجاد کرده بود بپردازد
و بعد از مدتی به مردم اعلام کرد هدف اصلی برجام لغو تحریمها نبوده بلکه برطرف
کردن سایه جنگ ازسر کشورمان بوده است. نقطه عطف این تغییر 180 درجه‌ای رویکرد دولت در پاسخگویی به انتظارات و وعده‌های برجام را می‌توان سخنان محمدجواد ظریف دانست. وزیرخارجه کشورمان اخیرا در مصاحبه با روزنامه دولتی ایران بر این نکته اشاره کرد و گفت:« البته هدف عمده مذاکرات، برداشتن تحریمها نبود؛ بلکه حفظ عزت کشور، توانمندی‌های فنی و لغو قطعنامه‌های شورای امنیت بود که اتفاقاً هیچ یک از تحریمهای اقتصادی در آن قطعنامه‌ها نبود!»[1]
اما اخیرا علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در مصاحبه با گاردین به نوعی با یادآوری تعهداتی که غرب در برجام داده و عملی نکرده است، خط بطلانی روی سخنان ظریف کشید که موضوع اصلی برجام را لغو تحریمها ندانسته بود.
صالحی در مصاحبه با روزنامه گاردین گفت: «همانطور که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده، ایران به تعهدات خود پایبند بوده است، اما دیگر برای افکار عمومی روشن شده و بر کسی پوشیده نیست که طرف مقابل واقعا وعده‌هایش را اجرا نکرده؛ اینکه تحریمها را بردارند و مبادلات بانکی به حالت عادی بازگردد، اینکه مبادلات تسریع شده و روابط اقتصادی گسترش یابد. این‌ها در آن حدی که انتظار داشتیم محقق نشده‌اند.»[2]
وی افزود: «گاه و بیگاه شاهد این هستیم که طرف دیگر درخواست‌هایی مطرح می‌کند که فراتر از برجام هستند. در عین حال، می‌بینیم که طرف دیگر خودش به طور کامل تعهداتی را که داده، مثلا در مورد رابطه بانک‌های بزرگ با ایران، انجام نداده است. طرح درخواست‌های زیاده‌خواهانه، اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند.»
ظریف درحالی در گفتگو با یک رسانه داخلی وعده‌های پیشین دولت درباره لغو تحریمها را کتمان می‌کند که صالحی دیگر عضو ارشد دولتی در مصاحبه با یک رسانه غربی از وعده‌های اقتصادی و لغو تحریم‌هایی حرف می‌زند که برجام به خاطر آن شکل گرفته است و در این راستا از کشورهای غربی گلایه می‌کند. این رویکرد متناقض دولت حکایت از دو سیاست رسانه‌ای داخلی و خارجی متفاوت پاستورنشینان در قبال برجام دارد. دولت هر چه قدر می‌خواهد انتظارات را در داخل کشور کاهش دهد اما از سوی دیگر خواهان عمل غرب به همان وعده‌هایی است که این انتظارات را بر اساس آن به‌وجود آورده است.
در ماجرای گفتگوی ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی با تلویزیون بلومبرگ که دستاوردهای اقتصادی برجام را «تقریبا هیچ» نامید نیز همین موضوع از سوی دولتی‌ها مطرح شد.[3] بر همین اساس رسانه‌های حامی دولت بیان کردند که منتقدان و مخالفان دولت روحانی موضوع بسیار مهمی را درباره سخنان ولی‌الله سیف در واشنگتن نادیده و فراموش کرده‌اند. در حقیقت اظهارات رئیس بانک مرکزی مصرف خارجی داشته است. به عبارتی اظهارات وی به معنای گرفتن امتیازات حداکثری از غربی‌ها و تلاش هر چه بیشتر برای وادار کردن طرف مقابل به انجام کامل تعهدات بوده است.
البته این توجیه بیشتر عذر بدتر از گناه است به این دلیل که واقعیت برجام را نشان می‌دهد و هدف اصلی چنین گفتاری مجاب کردن طرف غربی در خصوص عمل به وظایف و تعهداتش در برجام است که البته متاسفانه تا امروز با سخنان صالحی این سیاست نیز جوابگو نبوده است. بنابراین اگر به طور واقعی‌تری بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم به خوبی مشخص می‌شود که سیاست دولت کاهش انتظارات مردم در خصوص برجام در داخل کشور و نامحرم دانستن مردم است. این درحالی است که دولتی‌ها و رسانه‌های حامی دولت در روز تصویب برجام مردم را تشویق می‌کردند به خیابانها بیایند و این پیروزی را جشن بگیرند.
از سوی دیگر دولت بعد از سه سال به این نتیجه رسیده است که با سیاست تنش‌زایی و ایجاد اعتماد نیز نمی‌تواند طرف مقابل را مجاب کند و آمریکایی‌ها با بدعهدی در زمینه‌های مختلف از جمله در حوزه تراکنش‌های مالی بانک‌ها نشان داده‌اند که با هیچ سیاستی با ایران همکاری نمی‌کنند. از این نقطه نظر سخنان صالحی در گفتگو با رسانه انگلیسی را می‌توان اعترافی بر شیوه غلط برخورد دولت با غرب در برجام باید دانست که اینک پس از سه سال یک مقام بلندپایه دولتی آنهم در یک رسانه خارجی بدان معترف شده است اما سئوال اصلی اینجاست که حال اینک تکلیف برجام و امید‌هایی که به مردم داده شده چه می‌شود؟ البته این رویکرد دوگانه دولت نشان می‌دهد که در پی پاک کردن وعده‌های برجامی خود از ذهن مردم است.
