هنرمندان و ستارگانی که بدون توجه به معنای هر نوع پوشش و مضامین فکری و فرهنگی ورای آن، اقدام به استفاده از هر نوع طراحی می‌کنند -در شرایطی که جنبش‌های جهانی همچون «‬women not objects» به‌دنبال امحاء سکسیسم در دنیای سرمایه‌داری غرب هستند- نه‌تنها غیرهنری بلکه ضدهنری، و در معنایی عمیق‌تر، سکسیستی عمل کرده‌اند.

به گزارش مشرق، طراحان لباس‌های هنرپیشگان مختلف زن در جشنواره حافظ، تلاش کردند تا از طریق حضور رسانه‌ای، نسبت به رعایت موازین خاص در طراحی‌های خود دفاع کرده و اصل ارزشی‌بودن هنر خود را اثبات کنند. بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد این طراحی‌ها آن‌قدر ضعیف هستند که نقدهای فراوان و استقبال کم عمومی را به‌دنبال داشت.
 
 وقتی صحبت از «هنر» و «ایرانی» می‌شود، ارتباط عجیبی به‌وجود می‌آيد میان هنر و گرایش به متفاوت بودن -یا شاید متفاوت به‌نظر رسیدن. یعنی گاهی چهره هنری‌بودن و یا علاقه‌مند به هنر بودن، بدون آن‌که کسی به درستی یا نادرستی این موضوع فکر کند، مترادف «یک جورِ دیگر» بودن می‌شود. این یک جور دیگر بودن از زمانی که دانشجوی سال اول نقاشی تصمیم می‌گیرد مو و محاسن خود را بلند بگذارد یا اگر دختر است، تصمیم می‌گیرد از پیراهن‌های نخی گل‌منگولی گذرِ دستفروش‌های پارک لاله به‌جای مانتو استفاده کند، خودش را به رخ می‌کشد، تا زمانی که جدیدترین و جوان‌ترین هنر، یعنی سینما، عرصه خودنمایی‌های شخصی ستاره‌ها و نیمه‌ستاره‌ها می‌شود. این یک‌جور دیگر بودن، وقتی نوبت جشنواره باشد، حتی به اعضای خانواده هنرمندان هم سرایت می‌کند.

با وجود اسلامی‌بودن قوانین و جامعه در ایران، این اصل فرهنگی سرمایه‌داری که ستاره یعنی کسی که جلوی چشم باشد تا بشود از او خیلی استفاده‌ها کرد، مثلاً محصولی را به نان و آب رساند یا مفاهیمی را یک‌شبه به خورد اکثریت هوادار داد، کمتر مورد توجه عامه مردم و حتی دستگاه‌های فرهنگی قرار گرفته است؛ به‌طوری‌که یک جشن سینمایی که خود را سینه‌چاک هنر و البته هنر ایرانی قلمداد می‌کند، بدون توجه به استحاله‌ای که در صنعت فرهنگی سرمایه‌داری یافته است، عملاً در خدمت سکسیسم قرار می‌گیرد.

ستاره‌های زن و معرفی محصولات برندها
سکسیسم، مفهومی است که بیش از هر گروه دیگر، توسط فمینیست‌ها به‌کار می‌رود تا از طریق آن، ستم تاریخی و اجتماعی نسبت به جنس زن را قالب‌بندی و پردازش کند. یکی از جلوه‌های مهم و فراگیر سکسیسم که به بازتولید برداشتی ناصحیح و غیرانسانی از زن می‌پرازد، صنعت تبلیغات است که از طریق استفاده ابزاری از بدن زن به‌منظور معرفی کالا یا مُد جدید، در حقیقت از زیبایی‌ها و ظرافت بدن زنان در خدمت فروش بیشتر بهره برده است. این بهره‌برداری که می‌توان گفت عمر آن تقریباً برابر با عمر سرمایه‌داری مدرن است، چند دهه است که از طریق معرفی محصولات یک برند در قامت ستاره‌های زن (و گاهاً مرد) در محافل هنری و «شو»های تبلیغاتی، به کار خود ادامه می‌دهد.

ورود و رواج این فرهنگ ابزاری به عرصه فرهنگی کشور، موضوعی است که تقریباً در تمامی جشنواره‌های سینمایی خود را نشان داده و جشن حافظ نیز یکی از نمونه‌های اخیر آن محسوب می‌شود. طراحان لباس‌های هنرپیشگان مختلف زن در این جشنواره، تلاش کردند تا از طریق حضور رسانه‌ای، نسبت به رعایت موازین خاص در طراحی‌های خود دفاع کرده و اصل ارزشی‌بودن هنر خود را اثبات کنند. بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد این طراحی‌ها آن‌قدر ضعیف هستند که نقدهای فراوان و استقبال کم عمومی را به‌دنبال داشت.

این موضوعی است که اگر کسی حقیقتاً دغدغه‌مند هنر ایرانی است، باید اندکی به منطق آن بیاندیشد تا بتواند بهتر تصمیم بگیرد که آیا این رویه اصلاً هنری است، تا این‌که بخواهد هنر ایرانی باشد، یا خیر. در مورد جشن حافظ (و تمامی جشن‌های سینمایی جهان که در آن همه موضوع یک طرف و انتشار تصاویر بازیگران در لباس‌ها و آرایش‌های جدید سال‌شان یک طرف)، به‌نظر می‌رسد که توافق نانوشته‌ای صورت گرفته است مبنی بر این‌که حضور برندها در کسوت بازیگران یک ترفند تبلیغاتی است برای بهبود اقتصادی، کمک به اقتصاد داخلی، و رونق بخشیدن به هنر از طریق تأمین مالی بهتر آن. با این دیدگاه، مشخص است که بحث هنر و فرهنگ، دیگر مدت‌هاست بحث مستقلی نبوده و هم‌زیستی جدی با دنیای اقتصاد پیدا کرده است.

وابستگی تاریخی هنر با قدرت و ثروت
از نقطه‌نظر تاریخی هم هنرمندان هیچ زمان بی‌نیاز از ثروت‌مندان یا قدرت‌مندان نبوده‌اند. از وابستگی ناگزیرِ فردوسی (صاحب مصرع هنر نزد ایرانیان است و بس) به دربار سلطان محمود گرفته تا نقاش‌های ایتالیایی که سقف کلیسای کاتولیک و کاخ‌های خاندان مدیچی را نقاشی می‌کردند، این هم‌زیستی قدرت و ثروت با هنر به‌چشم می‌خورد؛ چیزی شبیه هم‌کاسه بودن دانش و هنر از نظر میشل فوکو. بااین‌حال، این درجه از درهم‌تنیدگی که به‌واسطه آن دیگر نتوان بنگاه هنری یا بنگاه اقتصادی‌بودن یک جشنواره را تشخیص داد، شاید فقط متعلق به دوره اخیر باشد که مهم‌ترین نماینده آن در میان تمام هنرها، البته سینماست.

رویدادهای سینمایی امروز در سرتاسر دنیا تبدیل به عرصه مًد و معرفی برندهایی شده‌اند که از این طریق به سودهای میلیاردی در جهان دست یافته و شاید نصیبی از آن هم به دنیای هنر رسیده باشد، و این بستگی تام به آن دارد که هنر را چه بدانیم.

 بازیگران زن به مثابه بیلبورد تبلیغاتی برندها/ وقتی هنرمندان سکسیستی عمل می‌کنند
نیاز به تقویت برندهای داخلی به‌منظور تقویت اقتصاد ملی
در نگاه خوشبینانه، اگر تمامی تولیدات سینمای ایران را مطابق با نگاه لئون، تولیدات هنری و ارزشمند تلقی کنیم، چیزی که در جشنواره حافظ و تمامی نقدهای بعد از آن رخ داد، همگی حواشی‌ای بود بر یک اتفاق محوری که شاید توجیه‌گر بسیاری از کوتاهی‌های صورت‌گرفته در این جشنواره باشد: نیاز به تقویت برندهای داخلی به‌منظور تقویت اقتصاد ملی.

در این‌صورت، توجه و احترام برندهای نماینده اقتصاد داخلی به هنجارهای فرهنگی تنها راهی است که این برندها و جشنواره‌های مربوطه را از اتهام سکسیسم و بهره‌برداری از هنرپیشگان زن به‌مثابه بیلبوردهای تبلغاتی مبرا خواهد ساخت. مسأله اینجاست که در میزان خودی‌بودن، و اصلاً در میزان هنری‌بودن پوشش‌های برخی بازیگران زن که خود محل دعوا میان مدعیان فرهنگ‌دوستی و دغدغه‌مندان عفاف بود، تردید وجود دارد. یک نمونه از نقدهای هنری و فرهنگی ممکن، شاید این باشد که بیشتر این طراحی‌ها نماینده تنها یک رویکرد در طراحی بود: الهام‌گیری طراحی لباس از معماری ایرانی!

این در حالی است که طراحی لباس، یک تخصص است که پیوند جدی با صنعت (نساجی، پوشاک، کارآفرینی) و فرهنگ (پوشندگی، کارآمدی، تناسب، ارضاء حس زیباشناسی فردی/جمعی) دارد. از این جهت، شاید تنها گروهی که جای آن‌ها در نقد جشن حافظ به‌شدت خالی است، نشریات تخصصی طراحی و دوخت باشند! در این شرایط و در حالی که عرصه طراحی لباس به‌دلیل مبناهای فرهنگی آن الزاماً عرصه تنوع است، تقلیل‌دادن طراحی لباس به الگوهای بصری معماری، قطعاً ساده‌انگاری طراحان و بی‌تفاوتی برندهای مربوطه به ذائقه عمومی است.

«‬women not objects» به‌دنبال امحاء سکسیسم در دنیای سرمایه‌داری
تلفیق این سطحی‌نگری در سطح صاحبان برندها و بی‌توجهی‌های مکرر و شخصی برخی چهره‌های حاضر در این دست جشنواره‌ها به اصل متانت در پوشش، که به پیروی از فرهنگ کلی‌تر، هنر را تنها در گرایش به متفاوت‌بودن خلاصه کرده است، خلاف درک کلاسیک از دوگانه مکمل فرم-محتوا به‌عنوان دو بُعد اساسی هنر است. به‌این معنا، هنرمندان و ستارگانی که بدون توجه به معنای هر نوع پوشش و مضامین فکری و فرهنگی ورای آن، اقدام به استفاده از هر نوع طراحی می‌کنند -در شرایطی که جنبش‌های جهانی همچون «‬women not objects» به‌دنبال امحاء سکسیسم در دنیای سرمایه‌داری غرب هستند- نه‌تنها غیرهنری بلکه ضدهنری، و در معنایی عمیق‌تر، سکسیستی عمل کرده‌اند.

در نهایت، اگرچه تلاش برگزارکنندگان جشنواره حافظ و امثال آن، که تلاش‌های نوپایی برای باب‌کردن دورهمی‌های خودمانی حلقه هنرمندان است، در این مرحله هنوز موفق نشده تا رویه خود را با منطق صحیحی میان روندهای جهانی هنر هفتم و ملاحظات بومی فرهنگ سروشکل بدهد، اما می‌توان امیدوار بود که در آینده و با مشارکت فکری هرچه بیشتر منتقدان دینی، فرهنگی و مردمی، این امتزاج شکل گرفته و علاوه بر رونق‌یافتن هنر سینما و اقتصاد برند در ایران، نوعی شکوفایی و نوآوری را در تلفیق هنر، فرهنگ، و اقتصاد شاهد باشیم که به‌جرأت می‌توان گفت طراحی لباس در حوزه زنان، یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین جلوه‌های آن است.
 
منبع: مهرخانه

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 18
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 11
  • معلم ۱۸:۲۲ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۲
    0 0
    آب نیست شنا گر قابلی اند. ماشاءالله
  • ناشناس ۲۲:۳۵ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۲
    0 0
    اگر میخواهید حجاب بیشتر شود از چادرهای ایرانی روشن و گلدار و سفید مانند چادر نماز حمایت کنید.چادر مشکی خانم های جوانان را دور میکند.
  • ۰۰:۲۱ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    خدا سلحشور را رحمت کند که گفت بعضی از اینها از آنجلینا جولی چیزی کم ندارند.
  • سبحان شاهمرادی اصولگرا ۰۱:۵۴ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    چادر مشکی بهتر است
  • ۰۲:۳۶ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    حیا و غیرت م آرزوست....
  • 123 ۰۲:۴۷ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    شرق نسبتت با داعش چیه ؟ همکارید ؟
  • کارگر ساده ۰۲:۵۴ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    بحث لباس و برند که میشه خنده دار هست واقعا . هر جا میری برای خرید لباس میگن جنسش ترک اصل . نمیدونم این جریان لباس هایی با برند ترک در ایران چه هست . اینطوری که ترکیه با خرید لباس هایی برند اونها پولشون از در آمد نفت ما بیشتر هست که . در حالی که همه میدانیم تولید داخل هست و مردم بدبخا بیچاره ما گول یه مشت آدم دزد و فریب کار برند ساز داخل کشور رو میکنند چرا به اینها رسیدگی نمیکنید پوشش بازیگران که جای خود دارد.
  • ۰۹:۲۸ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    من نمیدونم اشکال این عکسا که گذاشتسد چیه؟؟؟ مانتوها که همه تا روی پا هست. طرحاشون هم که همه ملیه. الان دقیقا مشکلتون با چیه؟؟؟ با لباس رنگی پوشیدن مشکل دارید؟؟؟؟
  • ۰۹:۳۰ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    استفاده ی ابزاری از زن یعنی همین. اینا ولی مسلمونن نباید این طور میشدن..
  • پويا ۰۹:۵۵ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    نسبت شما با ولنگاري و سكس چيه ؟ خواهر برادر هستيد
  • از لامرد فارس ۱۰:۰۴ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    اینها که اسم زن خراب کرده اند
  • گلمحمدي ۱۰:۱۲ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    به هر حال انگونه زنها بايد ثابت كنند كه ابزاري بيش نيستند.
  • ۱۴:۳۵ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    ببینید ظاهرا همه خانمها لباس دارند در بالا اما جوراب نداشتن و آسیتهای کوتاه و ساپورت و روسری های بازشون رو هم فرض کنیم که مساله ای نیست (که هست البته اما میذاریم کنار) اما در طرح برخی لباسها با عرض معذرت ، پایین تنه خانمها نمود داده شده و اغلب مانتوها بازند و بی دکمه که در فرهنگ ما چیز خوبی نیست همینطور برخی لباسهای زیری هم کوتاهند که دارند عادی سازی می کنند که ملا مانتو کنار بره
  • ژاله1368 ۱۶:۱۰ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    هنرمند در تراز انقلاب اسلامی ام آرزوست!
  • صالح ۲۱:۵۹ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۳
    0 0
    تذکر لسانی و نهی از منکر همگانی که سایت های انقلابی از جمله مشرق حتی سالی یکبار هم به آن نمی پردازند راه حل کارشناسی اسلام برای عقب راندن گناه در جامعه است .اما متأسفانه عده ای با دروغ یا توهم عدم احتمال تأثیر که خلاف واقع است از این واجب راهبردی دینی فرار می کنند.آقا باور کنید هیچ اتفاقی برایتان نمی افتد من صدها بار تذکر دادم هیچ اتفاق ناگواری برام نیفتاد.برادر عزیز خواهر عزیز تکلیفت رو انجام بده تا در گناه گناهکاران شریک نباشی.
  • ۱۰:۱۰ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۴
    0 0
    عزیز اینا با هر چی به غیر از چادر مشکل دارند.
  • ۱۰:۱۱ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۴
    0 0
    شما باید ثابت کنی که ابزارند. چون شمایی که داری تهمت به زن مسلمان می زنی.
  • کیان ۱۰:۰۵ - ۱۳۹۵/۰۵/۱۷
    0 0
    من میگم اسم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عوض کنیم یا حداقل اسلامی رو از آخرش برداریم.

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس