سرویس سیاست مشرق - پیامدها و عواقب شکست عارف به عنوان کاندیدا و هویت اصلاح‌طلبان هنوز دست از سر این جریان بر نداشته است. بعد از شکل‌گیری ساختار مجلس دهم با تشکیل کمیسیون‌های مختلف و هئیت رئیسه حالا اصلاح‌طلبان مجالی یافته‌اند تا به پشت سر خود نگاه کنند و ببیند چه اتفاقی افتاده که با آنهمه تبلیغات آمیخته با شکوه و جلال و خود ستایی کاندیدای اول آنان در مجلس هیچ جایگاه قابل اعتنایی به دست نیاورد. به نظر می‌رسد همین موضوع مرکز اتفاقات و اختلافات شدیدی در این جناح سیاسی شده است. روزنامه اصلاح طلب آرمان در این زمینه گزارش می‌دهد: «رقابت محمدرضا عارف و علی لاریجانی برای به دست آوردن ریاست مجلس دهم اگرچه با پیروزی علی لاریجانی همراه بود اما پیامدهایی به دنبال داشته است. پس از آنکه مصطفی کواکبیان اعلام کرد: «برخی در ظاهر به ما لبخند می‌زنند اما از پشت خنجر».
محمد جواد حق‌شناس عضو شورای سیاست‌گذاری جریان اصلاحات به صراحت دلیل اصلی پیروزی لاریجانی در انتخاب ریاست مجلس را حمایت حامیان دولت از وی عنوان کرد.
حسن رسولی سخنگوی ستاد انتخاباتی محمدرضا عارف در انتخابات ریاست جمهوری که از نزدیکان دکتر عارف نیز به شمار می‌رود، در گفتوگو با روزنامه زنجیره‌ای آرمان به صورت مصداقی اعلام بی‌طرفی حزب اعتدال و توسعه را دلیل اصلی عدم موفقیت عارف در انتخاب هیئت‌رئیسه مجلس قلمداد می‌کند.
به نظر می‌رسد در این حین اصلاح‌طلبان در پی پیدا کردن مقصر برای شکست عارف در مجلس هستند. رسولی در شرایطی تنها حزب دولتی اعتدال و توسعه را به عنوان مقصر اصلی وقایع پشت پرده شکست عارف معرفی می‌کند که بسیاری از اصلاح‌طلبان از جمله غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران نیز بعد از شکست عارف با انتقاد از کاندیداتوری وی در انتخابات موقت ریاست مجلس شورای اسلامی موجودیت فراکسیون امید را نیز زیر سئوال می‌برد و نسبت به چرایی تشکیل چنین فراکسیونی گلایه می‌کند.
در ادامه به بخش‌هایی از سخنان رسولی درباره علت شکست عارف از نظر وی اشاره می‌کنیم: • (چرا در حالی که ۱۵۸ نفر از منتخبان مجلس دهم میثاق‌نامه جریان اصلاحات را امضا کرده بودند، فراکسیون امید با ۱۰۵ عضو تشکیل شد؟) در جلسه تشکیل فراکسیون امید ۱۰۵ نفر از کسانی که میثاق نامه جریان اصلاحات را امضا کرده بودند حضور داشتند. به صورت طبیعی در چنین جلساتی۲۰ تا ۳۰ درصد اعضا به دلایل مختلف و از جمله مسائل شخصی حضور ندارند. در نتیجه تشکیل فراکسیون امید با ۱۰۵ عضو به معنای ریزش حامیان لیست امید نبوده و به دلایل غیرسیاسی صورت گرفته است.
در آن مقطع زمانی برخی از رسانه ها به نوعی بازی اعداد در زمینه تعداد اعضای فراکسیون امید و اصولگرایان دامن زده بودند که مبتنی بر واقعیت نبود و بیشتر شکل گمانه زنی مطبوعاتی داشت.
• آقای عارف به نمایندگی از تمام ظرفیت جریان اصلاحات خود را کاندیدای ریاست مجلس کردند.
• روزهای آخر منتهی به انتخاب رئیس مجلس، حزب اعتدال و توسعه نسبت به حمایت از آقای عارف به عنوان کاندیدای مورد نظر شورای عالی سیاست‌گذاری جریان اصلاحات اعلام بی‌طرفی کرد. همین مساله باعث شد که در روز انتخاب هیات رئیسه موقت مجلس آقای عارف از رای کافی برخودار نشود و آقای لاریجانی به ریاست مجلس دست پیدا کند.
• پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ شورای هماهنگی جریان اصلاحات پیشنهاد تشکیل شورای عالی سیاست‌گذاری جریان اصلاحات را به صورت کتبی خدمت رئیس دولت اصلاحات تقدیم کرد.ایشان نیز با این مساله موافقت کردند و شورای عالی سیاست‌گذاری جریان اصلاحات از دبیرکل های تمام احزاب اصلاح طلب و برخی شخصیت های ممتاز سیاسی که قابلیت نمایندگی طیف های مختلف فکری جامعه را داشتند تشکیل شد. با این وجود رئیس دولت اصلاحات عنوان کردند که سه گروه جدید نیز در شورای عالی سیاست گذاری نماینده داشته باشند. این سه گروه شامل حزب اعتدال و توسعه،حزب ندای ایرانیان و حزب اتحاد ملت ایران بودند.
• یک کارگروه شش‌نفره شامل محسن رهامی،حسین مرعشی و حسین کمالی از طرف جریان اصلاحات و مرتضی بانک،محمود واعظی و علی جنتی از طرف حزب اعتدال و توسعه برای رایزنی بین جریان اصلاحات و حزب اعتدال و توسعه قبل از انتخابات تشکیل شده بود. روز چهارشنبه یعنی سه روز مانده به انتخاب هیات رئیسه مجلس نماینده حزب اعتدال و توسعه به‌صورت رسمی اعلام می کند حزب اعتدال و توسعه در مساله انتخاب رئیس مجلس آینده بی‌طرف است و از هیچ کدام از کاندیداها به‌صورت رسمی حمایت نمی‌کند.
• شورای عالی سیاست‌گذاری اصلا فکر نمی کرد در لحظات مهم و سرنوشت‌ساز دوستان کنار بکشند و اعلام بی طرفی کنند. در نتیجه تصمیم بر این شد که آقای عارف همچنان در کورس رقابت باقی بماند.
• حزب اعتدال و توسعه باید به افکار عمومی و هواداران جریان اصلاحالت پاسخگو باشد.حزب اعتدال و توسعه به عنوان حزبی که مطالبات افکار عمومی از دولت آقای روحانی را نمایندگی می کند باید نسبت به اعوجاجات و موضع‌گیری ها پاسخگو باشد.
• حزب اعتدال و توسعه باید درباره اختلاف بین۱۰۳ آقای عارف و ۱۵۴ رای آقای پزشکیان برای نایب رئیسی مجلس پاسخگو باشد که چرا از آقای عارف حمایت نشده و در مقابل از آقای پزشکیان حمایت شده است.این وضعیت از دو حالت خارج نیست؛ یا حزب اعتدال توسعه نتوانسته تعهداتی که به شورای عالی سیاست‌گذاری جریان اصلاحات داده است را عملیاتی کند و یا اینکه از ابتدا نخواسته که چنین کاری را انجام بدهد.
• جریان اصلاحات به پاس همراهی و همکاری آقای لاریجانی با دولت در مساله برجام ایشان را مورد حمایت خود قرار داد و در مقابل ایشان هیچ کاندیدای دیگری را در قم معرفی نکرد.این در حالی است که در همان مقطع زمانی و در شرایط کنونی نیز بخشی از بدنه جریان اصلاحات با این کار موافق نبوده و نیستند و در این زمینه تردید دارند.با این وجود جریان اصلاحات هنگامی که مشاهده کرد آقای لاریجانی در قم در انتخابات دوم شدند و در مقابل آقای عارف به عنوان نفر اول تهران وارد مجلس شدند تلاش کرد در مساله انتخاب رئیس مجلس دهم با آقای لاریجانی تعامل و گفت و گو کند.به همین دلیل آقای تاجگردون و آقای تابش به نمایندگی از فراکسیون امید ماموریت پیدا کردند که با آقای لاریجانی در این زمینه گفتوگو و رایزنی کنند.
• نکته مهم در این زمینه این است که به محض اینکه انتخابات به پایان رسید و فراکسیون امید تشکیل شد شورای عالی سیاست‌گذاری جریان اصلاحات تصمیم‌گیری درباره مسائل آینده را به فراکسیون امید واگذار کرد و عملا از صحنه تصمیم‌گیری خارج شد. در نتیجه گفت و گو و رایزنی آقای تاجگردون و تابش با آقای لاریجانی نیز به تصمیم فراکسیون امید صورت گرفته است.هنگامی که آقای تاجگردون و تابش درخواست خود برای گفت و گو و تعامل درباره ریاست مجلس را مطرح می کنند آقای لاریجانی به صورت رسمی پاسخ نمی دهند و عنوان می کنند ما هنوز فراکسیونی تشکیل نداده‌ایم که بتوانیم در این زمینه تصمیم گیری کنیم. از شواهد چنین به نظر می رسد که در آن مقطع زمانی آقای لاریجانی بین ادامه فراکسیون رهروان ولایت در مجلس دهم و تشکیل یک فراکسیون جدید تردید داشته اند و هنوز به جمع بندی نهایی در این زمینه نرسیده بودند.به همین دلیل ایشان به یک فرصت استراتژیک برای جمع بندی در این زمینه نیاز داشتند.
• تصمیم فراکسیون امید نیز این بود که آقای عارف با تمام قدرت در انتخاب هیات رئیسه مجلس شرکت کند و از تمام ظرفیت خود برای به دست آوردن ریاست مجلس آینده استفاده کند. با این وجود هنگامی که فراکسیون امید به تصمیم نهایی خود رسیده بود علاوه بر آقای تاجگردون و تابش، آقای شوشتری نماینده قوچان و آقای علی نوبخت نیز به رایزنی با آقای لاریجانی پرداختند.در این مقطع زمانی آقای لاریجانی تصمیم گیری درباره ریاست مجلس را به یک کارگروه ویژه ارجاع دادند.در نتیجه مذاکره با آقای لاریجانی به مذاکره با کارگروه مورد نظر ایشان منتقل شد.این کارگروه نیز براین باور بودند که مذاکرات به جای اینکه صرفا در مورد ریاست مجلس باشد بهتر است درباره کلیت کرسی های مجلس آینده اعم از ترکیب هیات رئیسه و روسای کمیسیون ها باشد.
• کارگروهی که لاریجانی معرفی کرد متشکل بود از آقای کاظم جلالی،بهروز نعمتی،احمد امیرآبادی،محمد دهقان و محسن کوهکن.
• به نظر من نمایندگان اصلاح طلب مجلس دهم در به دست آوردن ریاست کمیسیون های مجلس عملکرد قابل قبولی نداشتند و در این زمینه ضعیف عمل کردند.انتظار ما این بود که فراکسیون امید تلاش بیشتری در جهت به دست آوردن کرسی های مهم مجلس انجام دهد.
