به گزارش مشرق، کفّاره جمع عبارت است از «جمع بین آزاد
کردن یک بنده و گرفتن دو ماه روزه و اطعام شصت فقیر». این کفّاره در دو
مورد تحقق مىیابد: یکى اینکه انسان روزه خود را با چیز حرام باطل کند و
دیگر اینکه شخص مسلمانى را بىگناه و از روى عمد به قتل برساند.»در رسالات و کتاب فقهی چند مورد برای پرداخت کفاره جمع بیان شده است:
1. اگر کسی مرتکب قتل عمد شود لازم است کفاره جمع بدهد.
2.
اگر شخص روزه دار به چیز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چیز اصلاً
حرام باشد؛ مثل شراب و زنا، یا به جهتى حرام شده باشد؛ مثل نزدیکى کردن با
عیال خود در حال حیض، بنابر احتیاط کفاره جمع بر او واجب مىشود؛ یعنى
باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند، یا به
هر کدام آنها یک مد که تقریباً ده سیر است گندم یا جو یا نان و مانند اینها
بدهد. و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام آنها که ممکن است باید
انجام دهد.
3. اگر روزه دار دروغى را به خدا و پیغمبر(ص) نسبت دهد کفاره جمع بنا بر احتیاط بر او واجب مىشود.
در
مورد آزاد کردن بنده؛ چون در دنیای کنونی موضوعیت ندارد، در نتیجه اصلاً
واجب نیست، چنان که از متن فوق (چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام
آنها که ممکن است) بر می‌آید.
در ادامه گزارش برخی از استفتائات مراجع عظام تقلید در خصوص مواردی که نیاز به پرداخت کفاره جمع است، بیان می‌شود:
آیت‌الله خامنه‌ای:
سؤال: حکم کسی که با آمیزش جنسی حرام یا استمناء یا خوردن و نوشیدن حرام روزه خود را در ماه رمضان باطل نموده چیست؟
جواب: در فرض مرقوم بايد شصت روز روزه بگيرد و يا شصت مسکين را اطعام نمايد و احتياط مستحب آن است که هر دو را انجام دهد.
سؤال:
اگر مکلّف علم داشته باشد به اینکه استمناء روزه را باطل میکند، ولی
عمداً آن را انجام دهد، آیا کفّاره جمع بر او واجب می‌شود؟
جواب:
اگر عمداً استمناء کند و منى هم از او خارج شود، کفّاره جمع بر او واجب
نمىشود لکن احتياط مستحب آن است که کفّاره جمع بپردازد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
سؤال: فردى به دلیل عدم اطّلاع از کفّاره، روزه خود را با جنابت از حرام باطل کرده است. وظیفه این فرد چیست؟
جواب:
علاوه بر قضا ، کفّاره جمع (بنابر احتیاط واجب) مىپردازد، چون علم به
بطلان داشته هر چند علم به کفّاره نداشته و علم به کفّاره شرط نیست.
سؤال:
بر شخصی به خاطر افطار روزه ی ماه مبارک رمضان به وسیله ی فعل حرام کفاره
جمع واجب شده بود در حال اداء روزه های کفاره (۳۰روزمنفصل آن) بوده است که
باردیگر یکی از همین روزه های کفاره را به وسیله فعل حرام باطل کرده است
تکلیف این شخص چیست ؟
جواب: روزه ها را باید تکمیل کند و احتیاط آن است که کفاره ی ده مسکین را بدهد.
وظيفه کسى که قادر بر هيچ يک از سه کار براى کفاره نباشد (1402)
مساله
1402ـ هرگاه هیچ یک از این سه کار ممکن نشود هر چند «مُد» که مى تواند به
فقرا اطعام کند و اگر نتواند باید 18 روز روزه بگیرد و اگر نتواند هر چند
روز که مى تواند به جا آورد و اگر نتواند استغفار کند و همین اندازه که در
قلب بگوید: «استغفراللّه» کافى است و واجب نیست بعداً که قدرت پیدا کرد
کفّاره رابدهد.
آیت‌الله سیستانی:
سؤال: آیا می توان در کفاره جمع به جای ۶۰ روز روزه به ۶۰ فقیر طعام داد؟
جواب:
در افطار به حرام کفاره جمع به نظر آقای سیستانی واجب نیست و همان اطعام
(۶۰) فقیر کافی است فقط در کفاره قتل عمدی کفاره جمع هست و در این صورت
باید شصت روز روزه بگیرد و ۶۰ فقیر را اطعام کند یعنی به هر یک مد (۴/۳
کیلو) طعام بدهد (۷۵۰ گرم) ولی نمی تواند به جای روزه فقط آنها را اطعام
کند.
۲۳:۲۲ - ۱۴۰۰/۰۲/۰۱
