گروه فرهنگ و هنر مشرق - رهبر انقلاب در دیدار روز یکشنبه با نمایندگان مجلس شورای اسلامی یکی از محورهای کلان صحبت خود را به موضوع فرهنگ اختصاص داده و تأکید کردند: «فرهنگ در بلندمدّت، از اقتصاد خیلی مهم‌تر است». ایشان توجه به مسائل فرهنگی را مستمری و بلند مدت دانستند. نکته قابل توجهی که در این دیدار اتفاق افتاد این بود که ایشان از یک «بی اهتمامی» در «امر فرهنگ» گلایه کرده و این ولنگاری را محدود به دستگاههای دولتی نکردند بلکه دستگاههای غیر دولتی – همچون مجلس شورای اسلامی – را نیز داخل در این مسئله دانسته و در پایان تأکید کردند: «باید این را شماها در نظر داشته باشید و اهمّیّت بدهید.» (1)

اما آنچه در زمان ثبت نام کمیسیون های مجلس اتفاق افتاد نشان داد به واقع اولویت و رغبت نمایندگان نسبت به کمیسیون هایی که ارتباطات مدیریتی و سازمانی را برای آنها فراهم می کند بسیار بیشتر از دغدغه مندی و پیگیری معضلات فرهنگی از طریق نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی است. انتقادات از وزرا و مدیران دولتی آنچنان در برخی مواقع بالا می گیرد که واقعا هر فرد ناخودآگاه نقش سازمان متبوعه و خودش را با مسائل و معضلات فرهنگی فراموش می کند و همه عیوب و نقائص را به پای دستگاههای دولتی می نویسد در حالیکه خود نمایندگان در این زمینه مسوولیت مستقیم داشته و دارند.

نقش کمیسیون فرهنگی در نظام فرهنگی کشور

در دیداری که کمیسیون فرهنگی مجلس در سال 1379 با رهبر انقلاب داشتند ایشان یافتن‌ فوری‌ترین‌ و لازم‌ترین‌ نیازهای‌ فرهنگی‌ کشور و در دستور کار قرار دادن‌ آنها را از مهمترین‌ وظایف‌ کمیسیون‌ فرهنگی‌ مجلس‌ دانسته و عمل به تکلیف شرعی را در این حوزه حجت دانستند.(2) جدا از این مسئله باید توجه داشت که کمیسیون فرهنگی براى انجام وظايف محوله در محدوده فرهنگ و هنر، ارشاد و تبليغات، صدا و سيما و ارتباطات جمعى، تربيت بدنى و جوانان و زنان و خانواده امکان دعوت وزیر، مدیران سازمان ها، اشخاص حقیقی و حقوقی را دارد و در بررسی طرح ها و لوایح نیز نقش تأثیرگذاری دارد.

آمار داوطلبان کمسیون فرهنگی در پنج دوره اخیر

با توجه به اینکه آمار داوطلبان کمیسیون ها در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی از منابع مختلف قابل دسترسی است، مشرق به بررسی 5 دوره اخیر مجلس یعنی از مجلس ششم به بعد پرداخته و تعداد و اسامی داوطلبان را در این ادوار ذکر می کند.

مجلس ششم: پیوند کمیسیون فرهنگ با عمران!

ستون "در راهروهای مجلس" مورخ پنجشنبه 19 خردادماه 1379 روزنامه همشهری، اخباری را از تعداد نمایندگان داوطلب برای عضویت در کمیسیون های تخصصی مجلس پوشش داده است. بالاترین تعداد داوطلبان به کمیسیون امنیت و سیاست خارجی تعلق دارد که 47 نماینده را شامل می شود. پس از آن کمیسیون های انرژی، صنایع و معادن،اقتصاد، کشاورزی و فرهنگ قرار دارند. داوطلبان کمیسیون فرهنگی با 22 نماینده همپای کمیسیون عمران مجلس هستند. کم اقبال ترین کمیسیون مجلس نیز کمیسیون اصل نود است که تنها با 3 نماینده مواجه است. (3)

مجلس هفتم: همرتبه با کمسیون کشاورزی!

دقیقا چهار سال بعد یعنی 19 خردادماه 1383 خبرگزاری تازه نفس فارس که یکسال از آغاز به کارش می گذرد یک خبر مهم را منتشر می کند: فهرست كامل داوطلبان عضويت در كميسيونهاي مجلس اعلام شد. در این خبر اولویت اول و دوم هر نماینده به صورت مشخص درج شده است. سيد عليرضا عبادي، امير رضا خادم، عفت شريعتي كوهبناني، عماد افروغ، حسينعلي قاسم ‌زاده، رضا آشتياني عراقي، فاطمه آليا، جواد آرين منش، يوناتن بت كليا، سيدجلال يحيي‌زاده فيروزآباد، پرويز سروري، سيدمحمود حسيني دولت‌آبادي، محمد هادي رباني، سيد محمد‌رضا ميرتاج الديني، لاله افتخاري، ستار هدايت، فاطمه رهبر، محمد‌تقي رهبر و سعيد ابوطالب 19 نماینده ای هستند که اولویت اول خود را به کمیسیون فرهنگی اختصاص دادند. (4)

20 نماینده نیز اولویت دوم خود را به این کمیسیون تخصیص دادند. کمیسیون اصل نود تنها با دو نماینده کم فروغ ترین و در مقابل کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با 40 متقاضی پراقبال ترین کمسیون آن زمان مجلس بودند. کمیسیون های برنامه و بودجه، اقتصاد و انرژی در رتبه های بعدی بودند. کمیسیون فرهنگی بالاتر از کمسیون اجتماعی، بهداشت و درمان و حقوقی قرار گفته و هنوز داوطلبانی برای خود دارد.

مجلس هشتم: اولین سالی که کمسیون به حد نصاب نرسید

20 خردادماه 1387 فاطمه آلیا اعلام کرد که 16 نفر برای کمسیون فرهنگی ثبت نام کرده اند و  7 نفر تا رسيدن به 23 نفر كم است. (5) غلامعلي حدادعادل، فاطمه رهبر، علي مطهري، سيدعلي حسيني، روح‌اله حسينيان، بيژن نوباوه، جوادآرين‌منش، ستار هدايت‌خواه ، محمدرضا اميري، حميد رسايي، سيد محمد جواد ابطحي، بهروز جعفري، سيدعلي طاهري، رضا آشتياني، سيدجلال يحيي‌زاده و سيدرضا ميرتاج‌الديني 16 نماینده ای بودند که برای این کمیسیون ثبت نام کردند.


مجلس نهم: سال تک رقمی شدن کمیسیون فرهنگی

22 خرداد 1391 کمیسیون فرهنگی تنها 9 متقاضی داشت. آماری که باعث حیرت و شگفتی بیژن نوباوه شد و او این تعداد را که کمتر از انگشتان دو دست است باعث غیر تخصصی شدن حوزه فرهنگی در مجلس خواند.

او گفت: فکر می کنم بحث های فرهنگی در مجلس نهم وضعیت بدتری نسبت به مجلس هشتم داشته باشد. در حال حاضر نمایندگان از روی اجبار عضویت کمیسیون فرهنگی را به عنوان انتخاب های دوم و سوم انتخاب می کنند. با این اوضاع، وضعیت فرهنگی در مجلس جدید بهتر نخواهد شد. نمایندگان نگاه عمیق به موضوع ندارند، نگاه آنها ظاهری است و برای استفاده از امکانات دست به این کار می زنند. اما فرهنگ مثل اقتصاد و صنایع یک حوزه زود بازده نیست. نمایندگان به همه موضوعات با دید اقتصادی نگاه می کنند. درحالی که ما از بحث فرهنگ ضربه می خوریم نه از موضوعات عمرانی. (6)

 سید علی طاهری، لاله افتخاری، مفید کیایی نژاد، بیژن نوباوه وطن، احمد سالک، نصرالله پژمان فر، جمشید جعفرپور، رضا آشتیانی عراقی و علی مطهری اعضای داوطلب کمیسیون فرهنگی در سال 91 بودند.

مجلس دهم: ماقبل آخر!

اما تعداد متقاضیان عضویت در کمیسیون فرهنگی در مجلس دهم بدترین رکورد تاریخ این کمیسیون است! در حالی 4 نفر به این کمیسیون درخواست عضویت داده اند که کمیسیون حقوقی و قضایی با 3 داوطلب نام کم فروغ ترین کمیسیون امسال را یدک می کشد. نصرالله پژمان‌فر، احمد سالک کاشانی، جمشید جعفرپور، احمد مازنی 4 نفری بودند که متقاضی اولیه کمیسیون فرهنگی بودند.

منابع:

1- بیانات در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس

2- بیانات در دیدار اعضای کمیسیون فرهنگی

3- روزنامه همشهری مورخ پنجشنبه 19 خردادماه 1379

4- http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8303190202

5-  http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8703200535 

6-  http://www.bultannews.com/fa/news/87141