گروه سیاسی مشرق - رسانههای مکتوب همواره نقش عمدهای در هدایت افکار عمومی و جریانسازی رسانهای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامهها، جایگاه ویژهای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامههای متعلق به جریان اصلاحطلب میپردازد.
*****
روزنامههای زنجیرهای اصلاحات اولین روز هفته را با تمرکز بر انتخابات ریاست مجلس شورای اسلامی آغاز کردند.
مهمترین محورهای که امروز روزنامههای زنجیرهای اصلاحات به آن پرداختند، عبارتاند از:
1. تکذیب حضور عارف در انتخابات ریاستجمهوری؛ حضور عارف در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم که سال آینده برگزار میشود از منظر اصلاحطلبان «دام» اصولگرایان است؛ اما گویا «دام رقیب» بهانهی برای خاموش کردن زمزمههای جداییطلبی عارف از تصمیم بزرگان اصلاحات است. محمود میرلوحی در گفتوگو با روزنامه اعتماد اظهار داشت: « دامهايي است كه رقيب پهن ميكند. گام اول ٩٢ و گام دوم ٩٤ بوده است و فكر ميكنيم با همين آهنگ و راهبرد گام سوم را هم بر ميداريم. اصلاحطلبان از ابتدا به مردم هم قول دادند كه گام سومي هم داشته باشند. از همكاري با دولت و رييسجمهور براي كشور بركاتي شاهد بوديم و در مخيله و ذهن دوستان اصلاحطلب نيز چنين چيزي نيست. چنين ادعاهايي كه مطرح ميشود تنها براي سرگرم كردن و حاشيهسازي است.»
2. گسست ائتلاف انتخابات 92؛ کارگزارانیها اولین مخالفان عارف برای ردای ریاست بهارستان دهم هستند؛ آنان استمرار ائتلاف ریاست جمهوری یازدهم را از ریاست عارف مهم تر میدانند. غلامحسین کرباسچی در گفتوگو با روزنامه وقایع اتفاقیه در توجیه چرایی غلبه رویکرد برتری علی لاریجانی بر محمدرضا عارف با ادبیاتی خاص اظهار داشت: « به نظرم پست ریاست مجلس و هیئترئیسه وقتی ارزش دارد که بتواند آن وحدت قبل از هفتم اسفند بین نیروهای اصلاحطلب و اعتدالگرا را که موجب پیروزی لیست امید شد، حفظ کند. اینکه ما به بخشی از نیروهای اعتدالگرا که بخشی از آنها اصولگرا بودند، بیاعتنا باشیم، اصلا به صلاح نیست. من قبل از انتخابات گفتم باید از جبهه مخالف یعنی اصولگرایان یارگیری کنیم. خیلیها از این حرف ناراحت شدند اما منظور من از این یارگیری این بود که ما باید منافع مشترک را ببینیم. درحالحاضر هم همین منافع مشترک حکم میکند این نیروها را نادیده نگیریم. الان دولت هم به چنین فضای همدلی نیاز دارد. اگر بخواهیم سفره اصلاحطلبی را جدا کنیم، درواقع دولت با یک مقابلهای مواجه میشود که نیروهای افراطی زمینه سوارشدن بر آن شکافی که عرض کردم را پیدا میکنند و ممکن است زمینههای منفی اقتصادی و اجرائی را دوباره فعال کند.»
3. تخریب «آشنا»؛ برخیها او را استاد «جنگ روانی» میخوانند؛ اولین آموزه جنگ روانی «تخریب» است. حسامالدین آشنا اولین اقدام جنگ روانی برای انتخابات خرداد 96 را آغاز کرد؛ درایتی در پیگیری خط تخریبی «آشنا» در گفتوگو با روزنامه ابتکار اظهار داشت: « بر اساس تجربه شاهد کردیم که اقبال مردم به چهرههایی که دارای سوابق اجرایی و سیاسی هستند، بیشتر از کسانی است که دارای سوابق امنیتی و نظامی هستند. چنین امری طبیعتا غیر ممکن نباید باشد اما باید پذیرفت که عرصه سیاسی یک عرصه خاصی است که با ممارست و تجربه حاصل میشود و طبیعتا در این عرصه کسانی موفق میشوند که بیشتر وقت خود را در این حوزه گذراندند و تجربه کافی را کسب کردهاند.»
4. وکیلالدوله یا وکیلالمله؛ اصلاحطلبان از همین روزهای اولیه مجلس دهم خواستار مطابق رفتار نمایندگان ملت با اهداف سیاسی دولت هستند؛محمد کیانوشراد از فعالان سیاسی تندرو اصلاحات در گفتوگو با روزنامه ابتکار اظهار داشت: « مجلس یک نهاد سیاسی است که با تایید و اعلام سیاستهای صحیح میتواند راهنمای دولت نیز باشد به این ترتیب تلاش مجلسیان جهت برداشتن موانعی که دولت در جهت اجرایی کردن اهداف خود دنبال میکند اقدامی اساسی و ضروری است ضمناینکه در صورت لزوم ایستادگی در مقابل بروز انحرافات در هر سطحی و توسط هر فردی را شعار اصلی مجلس شورای اسلامی قرار دهند.»
5. حمایت از لاریجانی ضدیت با اصلاحات؛ تهدیدها همچنان ادامه دارد؛ اصلاحطلبان رای منتخبان لیست امید به علی لاریجانی را با ذات اصلاحات مغایر میدانند؛ این درحالی است که آنان چندماه قبل در هنگام چینش لیست امید با لاریجانی به اتحاد تاکتیکی رسیدند؛ سردبیر روزنامه شرق با فراموشی رفتارسیاسی پیشین اصلاحات در اسفند 94نوشت: «او رافع مصائب جمع و جریانی میشود که نشان دادهاند اگر پایش بیفتد در تخریبش بیباکند. مسئله اما، لاریجانی و حامیانش نیست. آنها تکرار مکرر نوعی سیاستاند. مسئله اینک، لاریجانی و اصلاحطلباناند. حمایت برخی از اصلاحطلبان از لاریجانی، ذات تفکر اصلاحطلبی را مخدوش میکند. حیلِ دموکراتیک با مانیفست اصلاحطلبی که مهمترین رسالتش نقد بیرحمانه گذشته و روشنگری وضعیت موجود است، سر ناسازگاری دارد»
6. پایان خودسری؛ آذر منصوری در گفت وگو با روزنامه ایران با تبیین سیاسی خود از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی اظهار داشت: « تأکید رهبری در این باره تأکید بموقع و بجایی بود و همه نهادهای مسئول هم در این ارتباط موظفند که بر آنچه تأکید شده عمل کنند. همچنین همه گروههای سیاسی که پذیرفتهاند در چارچوب قانون عمل کنند باید رفتارهای خودشان را به نوعی تنظیم کنند که در تبعیت از قانون باشد تا آرامشی که جامعه به آن نیاز دارد در سایه اجرای قانون تحقق پیدا کند. این تأکیدات میتواند نقطه عطفی باشد برای جمع کردن بساط گروههایی که تحت عنوان گروههای خودسر دست به رفتار غیر قانونی و تنش زا در جامعه میزنند.»
7. قضاوت سیاسی مجلس نهم؛ تردید در گفتار غلامرضا تاجگردون پیرامون ماحصل مجلس نهم دیده میشود؛ او در میان انصاف و تعلقات سیاسی قرار دارد اما وزنه نگرش جناحی وی بیشتر است؛ او در حالی که از همکاری مجلس نهم با دولت سخن میگوید اما بازهم آن را متناسب تلقی نمیکند. این نماینده مجلس در گفتوگو با روزنامه ایران اظهار داشت: « متأسفانه دولت یازدهم در یکی دو بعد نتوانست رابطه خوبی با مجلس برقرار کند؛ مثلاً در حوزه سیاسی یا بخش فرهنگی و آموزشی هیچ ارتباطی بین دولت و مجلس برقرار نشد، اما در بخش اقتصادی به نظر من دولت خیلی از مجلس آسیب ندید و مجلس مجوزها و مقررات مورد نیاز را در اختیار دولت گذاشت. برجام هم حرکت سنگینی بود که به نفع دولت در مجلس اتفاق افتاد اما سرجمع صدای مجلس صدای همراهی با دولت نبود. اگرچه به نظر من در خیلی از قوانین و مقرراتی که باعث میشد دولت بتواند خوب کار کند، عملکرد مجلس عملکرد بدی نبود.»
· شکست تعامل برای ریاست مجلس/ بستههای پیشنهادی اصلاحات برای تعامل در اعضای دیگر هیات رییسه
شکست تعامل میان اصلاحطلبان و یاران علی لاریجانی پس از گذشت چندماه با رقابت عارف و لاریجانی در صحن بهارستان رسما اعلام شد. اما اصلاح طلبان گزینه جدیدی را برای اصولگرایان مدنظر دارند؛ تعامل برای دیگر اعضای هیات رییسه بهارستان؛ در همین راستا روزنامه فرهیختگان نوشت: «آنگونه که از رایزنیهای یکی، دو ماه اخیر و صحبتهای خودشان بر میآید گویا قراری برای تعامل، حداقل درباره رئیس وجود نخواهد داشت. تحلیلهای روزهای اخیر از رقابت در صحنعلنی مجلس برای کرسی ریاست خبر میدهند. اما درباره اعضای هیاترئیسه گویا هنوز امیدی برای تعامل وجود دارد. آخرین اخبار از تعیین دو کمیته پنجنفره از طرف دو گروه نزدیک به لاریجانی و عارف خبر میدهد که قرار است با توافق کمک کنند تا اعضای هیاترئیسه بدون تنش و تقابل در صحن علنی انتخاب شوند.»
از سوی دیگر علی شکوریراد در گفتوگو با روزنامه شرق از بسته پیشنهادی که در گروه تعامل مدنظر است، خبر داد. او بهترین اقدام پس از شکست تعامل ریاست مجلس را این اقدام برای جلوگیری از گستت ائتلاف 92 میداند و در همین راستا اظهار داشت: « اصلاحطلبها فکر میکنند آقای دکتر عارف و آنطرف هم آقای لاریجانی فکر میکند خودش فرد پیروز این رقابت است. درحالحاضر این طرف، فراکسیون امید به طور جدی شکل گرفته ولی آنطرف فراکسیون اصولگرایان خیلی جدی شکل نگرفته است. اثربخشی و نتیجه یک کار جمعی ممکن است بهتر از کار فردی باشد. ولی بههرحال ما دنبال این هستیم که رقابت بین اینها با یک تعامل صورت گیرد. یعنی صفر و صد نباشد. بنابراین به نظر میرسد ما به این سمت حرکت کنیم که دو پکیج تعریف کنیم. کسی که رئیس میشود، پکیج اول را در اختیار بگیرد و کسی که رأی کمتر میآورد، پکیج دوم را در اختیار داشته باشد.»