«رابرت بائر» مأمور سابق سیا

سؤال:: اولین مأموریت شما در یوگسلاوی کِی و در کجا بود؟

من به هم‌راه سه مأمور دیگر با هلیکوپتر به محل مأموریت رسیدیم. 12 ژانویه 1991 وارد «سارایوو» (پایتخت بوسنی) شدیم. مأموریت ما تحت نظر گرفتن به اصطلاح تروریست‌های ملی‌گرای صرب بود که انتظار می‌رفت در حال تدارک یک حمله‌ تروریستی در سارایوو باشند.

سؤال:: این تروریست‌ها چه کسانی بودند و چرا می‌خواستند عملیات کنند؟

آن‌ها (فرماندهان سیا) پرونده‌هایی درباره گروهی موسوم به «صربستان اعلی» (Supreme Serbia) در اختیار ما گذاشتند که شامل جزئیات یک سری بمب‌گذاری در ساختمان‌های مرکزی شهر سارایوو در مخالفت با تصمیم بوسنیایی‌ها مبنی بر ترک یوگسلاوی بود.

سؤال:: آیا چنین گروهی اصولاً وجود داشت؟ مأموریت شما تحت فرماندهی سیا در سارایوو دقیقاً چه بود؟

نه، چنین گروهی اصلاً وجود خارجی نداشت. فرماندهی ما، به ما دروغ گفته بود. مأموریت ما ایجاد هراس میان سیاستمداران بوسنیایی بود، تا تصور کنند صرب‌ها در پی حمله به آن‌ها هستند. ما در آغاز این قصه را باور کرده بودیم، اما به تدریج با خودمان فکر کردیم: وقتی این گروه وجود ندارد، چرا داریم چنین فضای تشویشی را ایجاد می‌کنیم؟

سؤال:: این مأموریت چه زمانی به پایان رسید؟ آیا نامی ‌هم داشت؟

این مأموریت برای من پس از دو هفته به پایان رسید و مأموریت دیگری در اسلوونی به من محول شد. عملیات در یوگسلاوی یک ماه طول کشید و نام آن «ایشتینا» (حقیقت) بود، که البته هر چیزی در آن بود، جز حقیقت.

سؤال:: دلیل اعزامتان به اسلوونی چه بود؟

به من اطلاعاتی دادند مبنی بر این‌که اسلوونی آماده اعلام استقلال است. چند میلیون دلار پول هم در اختیار ما گذاشتند تا به سازمان‌های غیردولتی، احزاب مخالف و سیاستمدارانی بدهیم که اکنون کینه و تفرقه را ترویج می‌کنند.

استقلال اسلوونی با یک جنگ ده روزه همراه بود

سؤال:: آیا شما درباره‌ پروپاگاندای سیا نظرات شخصی هم داشتید؟ دوستانتان در این‌باره چه فکری می‌کردند؟

قطعاً ما از خودمان هم نظری داشتیم، اما هیچ مأموری مأموریتی را که سیا به او محول کرده، رد نمی‌کند، به ویژه زمانی که ما دچار توهم هم شده بودیم، چون شماری از مأموران و حتی افسران بلندمرتبه سیا صرفاً به خاطر این‌که به پروپاگاندا علیه صرب‌ها در یوگسلاوی تن نداده بودند، غیبشان زده بود.

خود من از میزان دروغ‌هایی که آژانس‌ها و سیاستمداران ما می‌گفتند، شوکه شده بودم. بسیاری از مأموران سیا بدون آن‌که متوجه باشند، فریب این پروپاگاندا را می‌خوردند. هر کدام از ما تنها از بخشی از ماجرا باخبر بودیم. فقط افرادی کل داستان را می‌دانستند که آن را سرهم‌بندی کرده و از پشت پرده باخبر بودند: سیاستمداران.

سؤال:: پس پروپاگاندا فقط علیه صرب‌ها بود؟

هم بله و هم نه. هدف از این تبلیغات، تقسیم جمهوری‌ها و جدا شدن آن‌ها از یوگسلاوی بود. ما به دنبال یک قربانی می‌گشتیم تا همه‌ تقصیرها را به گردن او بیندازیم و مسئولیت جنگ و خشونت‌های جنگی را متوجه او کنیم. صربستان از آن‌جایی انتخاب شد که به نوعی جانشین یوگسلاوی است.

سؤال:: آیا می‌توانید سیاستمداران سابق یوگسلاوی را نام ببرید که از سیا رشوه می‌گرفتند؟

بله، البته این مسئله بسیار حساس است. با این حال، می‌توانم بگویم که «استیپه مزیچ»، «فرانژو توچمان»، «علیا عزت بگوویچ»، بسیاری از مشاوران و اعضای دولت یوگسلاوی، و برخی ژنرال‌های صرب، روزنامه‌نگاران و حتی برخی واحدهای نظامی از ما رشوه می‌گرفتند. «رادووان کاراجیچ» رهبر سابق صرب‌های بوسنی، مدتی رشوه گرفت، اما بعدها متوجه شد دارد قربانی می‌شود و ممکن است به جرم ارتکاب جنایت جنگی در بوسنی محاکمه شود. بنابراین دریافت رشوه بیش‌تر خودداری کرد. این عملیات تحت هدایت مستقیم دولت آمریکا انجام می‌شد.

سؤال:: گفتید دستور داده‌اند تا رسانه‌ها را آماده کنید. این کار دقیقاً چگونه انجام می‌شد؟

این مسئله قبلاً هم افشا شده است. عده‌ای از مأموران سیا وظیفه نوشتن متن‌های رسمی ‌برای قرائت در بخش‌های خبری را به عهده دارند. البته مجریان اخبار از این موضوع کاملاً بی‌خبر بودند. آن‌ها صرفاً اخبار را از رؤسای خود تحویل می‌گرفتند، اما رؤسای آن‌ها با مأموران ما در ارتباط بودند. همه این اخبار هدف مشترکی دنبال می‌کردند: ایجاد دشمنی، گسترش ملی‌گرایی، و تفرقه‌افکنی میان مردم از طریق تلویزیون.

مأمورین سیا متن اخبار را به خبرگزاری‌ها می‌دهند

سؤال:: لطفاً درباره‌ سربرنیتسا بیش‌تر توضیح دهید؟

من سال 1992 دوباره به بوسنی رفتم، اما این بار برای آموزش و پشتیبانی نظامی‌ از واحدهای بوسنیایی، کشور جدیدی که تازه اعلام استقلال کرده بود. سربرنیتسا داستان بزرگ‌نمایی‌شده‌ای است و متأسفانه بسیاری از مردم فریب آن را خورده‌اند. شمار قربانیان این حادثه برابر با تعداد کشتگان صربستان و کشورهای دیگر است، اما اهمیت سربرنیتسا بیش‌تر به خاطر بازار سیاسی آن است.

رئیس سابق من که قبلاً سناتور بوده، بارها بر این نکته تأکید می‌کرد که به زودی توطئه‌ای در بوسنی اتفاق خواهد افتاد. یک ماه پیش از قتل‌عام «سربرنیتسا» به من گفت این شهر به زودی در صدر اخبار جهان قرار خواهد گرفت و به ما دستور داد تا رسانه‌ها را آماده کنیم. وقتی من درباره دلیل این کار سؤال کردم، گفت: «به زودی می‌فهمی.» ارتش جدید بوسنی دستور حمله به خانه‌ها و غیرنظامی‌هایی را که ساکن سربرنیتسا بودند، دریافت کرد. هم‌زمان، صرب‌ها هم از سوی دیگر دست به حمله به مردم زدند. احتمالاً کسی برای تحریک آن‌ها، پول پرداخته بود.

سؤال:: گناه قتل‌عام سربرنیتسا به عهده‌ کیست؟

گناه آن را باید متوجه بوسنیایی‌ها، صرب‌ها و آمریکایی‌ها بدانیم. این در حالی است که تنها صرب‌ها را مسبب این قتل‌عام اعلام کرده‌اند. متأسفانه بسیاری از کسانی که پس از این قتل‌عام به عنوان مسلمان به خاک سپرده ‌شده‌اند، در اصل صرب و یا از ملیت‌های دیگر بوده‌اند.

چند سال پیش، یکی از دوستان من که او هم مأمور سیا بود و اکنون در صندوق بین‌المللی پول کار می‌کند، می‌گفت قتل‌عام سربرنیتسا محصول توافق دولت آمریکا و سیاستمداران بوسنیایی بود. شهر سربرنیتسا قربانی شد تا بهانه‌ای به دست آمریکا داده شود که بتواند صرب‌ها را به اتهام ارتکاب این جنایت، بمباران کند.

سؤال:: به نظر شما علت فروپاشی یوگسلاوی چه بود و دولت شما چرا می‌خواست باعث این فروپاشی شود؟

خیلی واضح است. افرادی که جنگ را به راه انداختند و بندهای قرارداد صلح را دیکته کردند، اکنون صاحب شرکت‌هایی هستند که از منابع طبیعی مختلف در آن منطقه بهره‌برداری می‌کنند. آن‌ها عملاً مردم را برده‌ خود کرده‌اند. مردم مجانی کار می‌کنند و نفعش به جیب آلمان و آمریکا می‌رود. این کشورها، برندگان اصلی جنگ بودند. شما مجبور می‌شوید کالاهایی را که خودتان تولید کرده‌اید، از کشورهای دیگر بخرید و وارد کنید. به علاوه، چون پولی ندارید، باید آن کالاها را قرض کنید. ماجرا در کل منطقه بالکان همین است.

سؤال:: شما به عنوان مأمور سیا در کوزوو هم بوده‌اید. آیا آن‌جا هم دستوراتی برای آشوب به شما داده می‌شد؟

بله، قطعاً. کوزوو به دو علت برای آمریکا مهم بود: اولاً به علت منابع معدنی و طبیعی، و دوماً به ‌این خاطر که کوزوو، پایگاه ناتو است! یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌های نظامی ناتو در قلب اروپا.

گور دسته‌جمعی از اجسادی که گفته می‌شود
در قتل‌عام سربرنیتسا کشته شده‌اند

سؤال:: آیا پیامی‌ برای مردم یوگسلاوی سابق دارید؟

بله. می‌خواهم به آن‌ها بگویم گذشته را فراموش کنید. گذشته شما، صحنه‌سازی شده و دروغین بود. شما را فریب دادند. هرچه می‌خواستند بردند و ادامه‌ کینه شما از یک‌دیگر، احمقانه است. شما باید نشان دهید که اکنون قدرتمندتر شده‌اید و می‌دانید که چه افرادی باعث و بانی آن گذشته بوده‌اند. من هم از صمیم قلب از شما عذرخواهی می‌کنم. به همین دلیل است که مدت‌هاست مشغول افشای اسرار سیا و کاخ سفید هستم.