به گزارش مشرق، حجت السلام مهمدی اسماعیلی، کارشناس علوم حدیث در رابطه با دلیل سفارش های فراوان برای زیارت اربعین، گفت: در رابطه با سفارش و توصیه ها نسبت به زیارت اربعین ابتدا می بایست به سه نکته توجه کرد. اول توجه به شخصیت معنوی و الهی امام حسین (ع) و شناخت شخصیت ایشان و اینکه آن بزرگوار چه جایگاهی در اسلام، میان اصحاب و نزد پیامبر و خانواده داشته است؟ این شناخت می تواند در این زمینه راهگشا باشد.
ما تا زمانی که شخصیت معنوی حضرت را نشناسیم طبعا مسایل دیگر هم برای ما چندان روشن نخواهد بود. یکی از عوامل توجه ائمه به مسئله عزاداری برای امام حسین (ع) و یا زیارت ایشان، شخصیت بزرگ آن حضرت است. انتساب حسین بن علی (ع) به خاندان پیامبر به عنوان جد اعلای ایشان و پدر بزرگوارش امیرالمومنین و مادر گرامی اش حضرت زهرا (س) که بستر پرورش حقیقی ایشان را فراهم آورد، همه دست به دست هم می دهد و از ایشان شخصیتی می سازد که در عالم بی نظیر است. به عبارت دیگر شخصیت خود ایشان جایگاه والایی در تاریخ اسلام دارد چه از نظر اصالت خانوادگی و چه از نظر شخصیتی مستقل که خود ایشان داشته است.
وی تصریح کرد: این مسئله حائز اهمیت و در روایات نیزکاملا مشهود است. مرحوم صدوق روایتی نقل می کند از «ابی بن کعب» یکی از اصحاب رسول خدا(ص) که من خدمت رسول خدا(ص) بودم و در این حال حسین بن علی (ع) وارد شد. رسول خدا خطاب به او فرمود: «مرحبا بزینة السماوات والارض؛ خوش آمدی ای کسی که زینت آسمان ها و زمین هستی» من عرض کردم یا رسول الله مگر شما خود اینگونه نیستید؟ پیامبر فرمود:« إنَّ الحُسَينَ بنَ عَليٍّ في السَّماءِ أكبَرُ مِنهُ في الأرضِ َو ... همانا حسین بن علی (ع) در آسمان شناخته تر از زمین است...» بنابراین جایگاه ابا عبدالله (ع) نزد پروردگار بسیار والا و ارزشمند است.
نکته دوم شناخت اهداف بزرگ امام حسین (ع) از قیام عاشوراست که باید مورد دقت قرار بگیرد و دقیقا در همین زیارت اربعین به آن اشاره شده و در روز اربعین خوانده می شود. در این زیارت نامه پس از درود و سلام به امام به عنوان میراث دار انبیای بزرگ الهی بلافاصله به هدف نهضت ایشان اشاره می شود « و بذل مهجته فيك ليستنقذ عبادك من الجهالة و حيرة الضلالة» مخاطب ما در این زیارت نامه شخص امام حسین (ع) است که خون مقدس خود را در این راه نثار و تمام وجودش را فدا کرد و هدف از این نثار جان، جهل زدایی و خارج کردن مردم از حیرتی بود که دچار آن شده بودند.
حجت الاسلام اسماعیلی افزود:علل انقلاب امام حسین (ع) فراوان است اما علت اصلی که شخص امام نیز در کلام مشهورشان به آن اشاره می کنند این است «إِنّى لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَلا بَطَرًا وَلا مُفْسِدًا وَلا ظالِمًا وَإِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ فى أُمَّةِ جَدّى، أُريدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَأَنْهى عَنِ الْمُنْكَرِ وَ» حضرت به عنوان یک مصلح بزرگ که پا جای پای انبیای الهی گذاشته است نهضت خود و هدفش از این نهضت را معرفی می کند و هدفی که حضرت به آن اشاره می کنند نجات مردم از نادانی و رساندن آنها به بصیرت و آگاهی است.
این اهداف بسیار مقدس اند اما چیزی که بیش از هر علت دیگری باید در رابطه با دلیل سفارش ها و توصیه های مکرر برای زیارت اربعین به آن توجه کرد مسئله «ترس دشمن از گسترش افکار و ایده های امام» است. علت اینکه سیدالشهدا (ع) و یارانش را به شهادت رساندند خاموش کردن ندایی بود که از عمق وجود امام سرچشمه می گرفت. دشمن به دنبال از بین بردن هدفی بود که امام آن را تعقیب می کردند یعنی اسلام ناب و حقیقی.
به عبارت دیگر دشمن می خواست اسلام واقعی را که همان هدف والای امام (ع) بود از بین ببرد و این اسلام حقیقی در وجود، افکار و اندیشه های ابا عبدالله (ع) متبلور بود. دشمن از این ترس داشت که اگر این اندیشه ها باقی بماند حتی پس از شهادت امام حسین (ع) و پایان ماجرای کربلا آنها آرامشی نخواهند داشت و توده های مردم با آگاهی از این اندیشه ها عرصه را بر آنها تنگ خواهند کرد.
وی تاکید کرد: مسئله اول در این همه اهمیت دادن به زیارت امام حسین علیه السلام و بخصوص زیارت اربعین، شخصیت معنوی و الهی امام، موضوع دوم توجه به هدف بزرگ سیدالشهدا (ع) در این نهضت و مسئله سوم ترس حکام و غاصبان خلافت و حکومت از گسترش اهداف سیدالشهدا (ع) است. مطلبی را که باید مدنظر داشته باشیم این است که مسئله زیارت سیدالشهدا چیزی نیست که پس از شهادت ایشان ائمه به آن اشاره کرده باشند. ما در روایات داریم که شخص رسول خدا هنگامی که خبر شهادت امام حسین (ع) را از جبرییل شنید، گریست و در همان زمان فرمود: «گروه اندکی از پیروان من محل دفن و قبر فرزندم حسین را زیارت خواهند کرد».
بنابراین توصیه به زیارت سید الشهدا برای نخستین بار از زبان شخص رسول خدا (ص) و سپس از طریق سایر ائمه بیان شده است و بیشترین سفارش ها را در این رابطه از امام باقر و امام صادق (ع) داریم. اما دلیل این همه سفارش چیست؟ و چرا نسبت به زیارت اربعین تا این حد توجه و تقید وجود دارد؟
موضوعی که پیش از این نیز اشاره شد موضوع ترس حکام از گسترش افکار امام بود. آنها می خواستند همه ماجرا در کربلا تمام شود و با کشته شدن امام و یارانش همه چیز به فراموشی سپرده شده و تمام امور در اختیار آنها قرار بگیرد. علت العلل همه این سفارش ها یک مطلب است و آن اینکه مسئله امام حسین یک مسئله شخصی و محدود به زمان خاصی نبوده بلکه مربوط به کل اسلام است.
جمله معروفی در این رابطه از بزرگان نقل می شود که می فرمایند «الاسلام؛ محمدی الحدوث و حسینی البقاء» اساس و تولد اسلام به دست پیامبر بود و بذر آن توسط رسول گرامی اسلام کاشته شد اما رشد و نمو و بقای آن با خون سیدالشهدا تضمین گردید. در حقیقت علت و عامل مبقیه اسلام را در این جمله سیدالشهدا (ع) معرفی کرده اند و اگر ائمه ما نسبت به زیارت امام حسین (ع) توجه نمی کردند دشمن به خواسته خود می رسید و رسالتی که خداوند بر عهده انبیا قرار داده بود که همانا امر خطیر نجات مردمان از شرک، اختلاف، خونریزی و احیای فضایل و کرامات انسانی بود، ابتر می ماند.
در حالی که همه این موارد در این نهضت نهفته بود و در صورتی که توصیه و سفارش های اکید نسبت به زیارت حضرت ابا عبدالله (ع) وجود نداشت این نهضت در طول تاریخ فراموش می شد همچنان که نهضت های فراوانی وجود داشتند که در طول تاریخ به فراموشی سپرده شدند و امروز کسی از آنها سراغی نمی گیرد.
حجت الاسلام اسماعیلی گفت: جمله ی معروفی از علامه امینی نقل است که وقتی علمای اهل تسنن از ایشان سوال کردند که شما چرا تا این حد برای امام حسین و عاشورا و کربلا توجه ویژه مبذول می دارید؟ کتاب می نویسید، عزاداری می کنید و ...؟ مرحوم علامه فرمودند: ما در جریان غدیرخم کلاه بر سرمان رفت، وقتی حادثه غدیر رخ داد بزرگان شیعه به دنبال آن نبودند که از همان سال اول هر ساله در روز و موعد مقرر این رویداد را جشن بگیرند و گرامیداشت آن را به عنوان یک سنت، پایه گذاری کنند. اما در جریان کربلا دیگر اجازه ندادیم که دوباره کلاه بر سرمان برود، بنابراین با توجه به این ابعاد می توان فهمید که نکات دقیقی در سفارش برای زیارت اربعین و توصیه های موجود در این رابطه وجود دارد.
ما تا زمانی که شخصیت معنوی حضرت را نشناسیم طبعا مسایل دیگر هم برای ما چندان روشن نخواهد بود. یکی از عوامل توجه ائمه به مسئله عزاداری برای امام حسین (ع) و یا زیارت ایشان، شخصیت بزرگ آن حضرت است. انتساب حسین بن علی (ع) به خاندان پیامبر به عنوان جد اعلای ایشان و پدر بزرگوارش امیرالمومنین و مادر گرامی اش حضرت زهرا (س) که بستر پرورش حقیقی ایشان را فراهم آورد، همه دست به دست هم می دهد و از ایشان شخصیتی می سازد که در عالم بی نظیر است. به عبارت دیگر شخصیت خود ایشان جایگاه والایی در تاریخ اسلام دارد چه از نظر اصالت خانوادگی و چه از نظر شخصیتی مستقل که خود ایشان داشته است.
وی تصریح کرد: این مسئله حائز اهمیت و در روایات نیزکاملا مشهود است. مرحوم صدوق روایتی نقل می کند از «ابی بن کعب» یکی از اصحاب رسول خدا(ص) که من خدمت رسول خدا(ص) بودم و در این حال حسین بن علی (ع) وارد شد. رسول خدا خطاب به او فرمود: «مرحبا بزینة السماوات والارض؛ خوش آمدی ای کسی که زینت آسمان ها و زمین هستی» من عرض کردم یا رسول الله مگر شما خود اینگونه نیستید؟ پیامبر فرمود:« إنَّ الحُسَينَ بنَ عَليٍّ في السَّماءِ أكبَرُ مِنهُ في الأرضِ َو ... همانا حسین بن علی (ع) در آسمان شناخته تر از زمین است...» بنابراین جایگاه ابا عبدالله (ع) نزد پروردگار بسیار والا و ارزشمند است.
نکته دوم شناخت اهداف بزرگ امام حسین (ع) از قیام عاشوراست که باید مورد دقت قرار بگیرد و دقیقا در همین زیارت اربعین به آن اشاره شده و در روز اربعین خوانده می شود. در این زیارت نامه پس از درود و سلام به امام به عنوان میراث دار انبیای بزرگ الهی بلافاصله به هدف نهضت ایشان اشاره می شود « و بذل مهجته فيك ليستنقذ عبادك من الجهالة و حيرة الضلالة» مخاطب ما در این زیارت نامه شخص امام حسین (ع) است که خون مقدس خود را در این راه نثار و تمام وجودش را فدا کرد و هدف از این نثار جان، جهل زدایی و خارج کردن مردم از حیرتی بود که دچار آن شده بودند.
حجت الاسلام اسماعیلی افزود:علل انقلاب امام حسین (ع) فراوان است اما علت اصلی که شخص امام نیز در کلام مشهورشان به آن اشاره می کنند این است «إِنّى لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَلا بَطَرًا وَلا مُفْسِدًا وَلا ظالِمًا وَإِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ فى أُمَّةِ جَدّى، أُريدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَأَنْهى عَنِ الْمُنْكَرِ وَ» حضرت به عنوان یک مصلح بزرگ که پا جای پای انبیای الهی گذاشته است نهضت خود و هدفش از این نهضت را معرفی می کند و هدفی که حضرت به آن اشاره می کنند نجات مردم از نادانی و رساندن آنها به بصیرت و آگاهی است.
این اهداف بسیار مقدس اند اما چیزی که بیش از هر علت دیگری باید در رابطه با دلیل سفارش ها و توصیه های مکرر برای زیارت اربعین به آن توجه کرد مسئله «ترس دشمن از گسترش افکار و ایده های امام» است. علت اینکه سیدالشهدا (ع) و یارانش را به شهادت رساندند خاموش کردن ندایی بود که از عمق وجود امام سرچشمه می گرفت. دشمن به دنبال از بین بردن هدفی بود که امام آن را تعقیب می کردند یعنی اسلام ناب و حقیقی.
به عبارت دیگر دشمن می خواست اسلام واقعی را که همان هدف والای امام (ع) بود از بین ببرد و این اسلام حقیقی در وجود، افکار و اندیشه های ابا عبدالله (ع) متبلور بود. دشمن از این ترس داشت که اگر این اندیشه ها باقی بماند حتی پس از شهادت امام حسین (ع) و پایان ماجرای کربلا آنها آرامشی نخواهند داشت و توده های مردم با آگاهی از این اندیشه ها عرصه را بر آنها تنگ خواهند کرد.
وی تاکید کرد: مسئله اول در این همه اهمیت دادن به زیارت امام حسین علیه السلام و بخصوص زیارت اربعین، شخصیت معنوی و الهی امام، موضوع دوم توجه به هدف بزرگ سیدالشهدا (ع) در این نهضت و مسئله سوم ترس حکام و غاصبان خلافت و حکومت از گسترش اهداف سیدالشهدا (ع) است. مطلبی را که باید مدنظر داشته باشیم این است که مسئله زیارت سیدالشهدا چیزی نیست که پس از شهادت ایشان ائمه به آن اشاره کرده باشند. ما در روایات داریم که شخص رسول خدا هنگامی که خبر شهادت امام حسین (ع) را از جبرییل شنید، گریست و در همان زمان فرمود: «گروه اندکی از پیروان من محل دفن و قبر فرزندم حسین را زیارت خواهند کرد».
بنابراین توصیه به زیارت سید الشهدا برای نخستین بار از زبان شخص رسول خدا (ص) و سپس از طریق سایر ائمه بیان شده است و بیشترین سفارش ها را در این رابطه از امام باقر و امام صادق (ع) داریم. اما دلیل این همه سفارش چیست؟ و چرا نسبت به زیارت اربعین تا این حد توجه و تقید وجود دارد؟
موضوعی که پیش از این نیز اشاره شد موضوع ترس حکام از گسترش افکار امام بود. آنها می خواستند همه ماجرا در کربلا تمام شود و با کشته شدن امام و یارانش همه چیز به فراموشی سپرده شده و تمام امور در اختیار آنها قرار بگیرد. علت العلل همه این سفارش ها یک مطلب است و آن اینکه مسئله امام حسین یک مسئله شخصی و محدود به زمان خاصی نبوده بلکه مربوط به کل اسلام است.
جمله معروفی در این رابطه از بزرگان نقل می شود که می فرمایند «الاسلام؛ محمدی الحدوث و حسینی البقاء» اساس و تولد اسلام به دست پیامبر بود و بذر آن توسط رسول گرامی اسلام کاشته شد اما رشد و نمو و بقای آن با خون سیدالشهدا تضمین گردید. در حقیقت علت و عامل مبقیه اسلام را در این جمله سیدالشهدا (ع) معرفی کرده اند و اگر ائمه ما نسبت به زیارت امام حسین (ع) توجه نمی کردند دشمن به خواسته خود می رسید و رسالتی که خداوند بر عهده انبیا قرار داده بود که همانا امر خطیر نجات مردمان از شرک، اختلاف، خونریزی و احیای فضایل و کرامات انسانی بود، ابتر می ماند.
در حالی که همه این موارد در این نهضت نهفته بود و در صورتی که توصیه و سفارش های اکید نسبت به زیارت حضرت ابا عبدالله (ع) وجود نداشت این نهضت در طول تاریخ فراموش می شد همچنان که نهضت های فراوانی وجود داشتند که در طول تاریخ به فراموشی سپرده شدند و امروز کسی از آنها سراغی نمی گیرد.
حجت الاسلام اسماعیلی گفت: جمله ی معروفی از علامه امینی نقل است که وقتی علمای اهل تسنن از ایشان سوال کردند که شما چرا تا این حد برای امام حسین و عاشورا و کربلا توجه ویژه مبذول می دارید؟ کتاب می نویسید، عزاداری می کنید و ...؟ مرحوم علامه فرمودند: ما در جریان غدیرخم کلاه بر سرمان رفت، وقتی حادثه غدیر رخ داد بزرگان شیعه به دنبال آن نبودند که از همان سال اول هر ساله در روز و موعد مقرر این رویداد را جشن بگیرند و گرامیداشت آن را به عنوان یک سنت، پایه گذاری کنند. اما در جریان کربلا دیگر اجازه ندادیم که دوباره کلاه بر سرمان برود، بنابراین با توجه به این ابعاد می توان فهمید که نکات دقیقی در سفارش برای زیارت اربعین و توصیه های موجود در این رابطه وجود دارد.
