به گزارش مشرق، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه عصر روز گذشته (یکشنبه) به کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی رفت تا توضیحاتی درباره توافق هسته‌ای به وکلای ملت ارائه کند.
وی پس از توضیحات خود به پرسش‌های نمایندگان مجلس پاسخ داد که متن کامل این سوالات را در ذیل می‌خوانید:
سیدمحمود نبویان نماینده تهران و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس:
در قطعنامه‌های شورای امنیت آمده است که چون ایران قطعنامه‌های قبلی را عمل نکرده قطعنامه جدید صادر شده است. پس به این معناست که باید خود را آماده کنیم برای انواع برخوردها... راجع به این موضوع توضیح دهید
سیدحسین نقوی‌حسینی نماینده ورامین و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
لحن قطعنامه 1131 با لحن قطعنامه 1929 متفاوت است. کاملا روشن و آشکار است و هیچ کدام از 6 قطعنامه قبلی نه مورد تأیید است و نه کسی از آن حمایت میکند، اگر انتقادی به قطعنامه جدید می‌کنیم به معنای پذیرش قطعنامه‌های جدید نیست اما این موضوع فصل هفتم را برای ما حل نمی‌کند.
با حقوقدانان هم که صحبت می‌کنیم درمی‌یابیم که فصل 7 یک ماده ندارد و اعمال زور هم در یک ماده آن پیش‌بینی نشده است.
آنچه در این قطعنامه مورد بحث است ماده 41 می‌باشد که هم در قطعنامه‌های قبلی و هم در قطعنامه فعلی ذیل آن هستیم. شما می‌فرمایید که این قطعنامه 10 مورد دارد که 9 مورد آن به نفع ماست اما بالاخره ما ذیل ماده 41 قرار داریم یعنی امتیازات ما همان ماده 41 است، اگر ذیل ماده 41 است پس هم در قبل و هم اکنون ذیل فصل 7 هستیم و اگر ذیل ماده 41 نیست نه قبلا و نه اکنون فصل هفتمی نیستیم و اینکه اشاره بکند ذیل فصل 7 یا نه موضوع را حل نمی‌کند و این شفاف نمی‌شود که با چه استنادی می‌گوییم از ذیل فصل هفتم خارج شده‌ایم آیا استنادات ما فقط امتیازات است که این امتیازات ذیل فصل هفتم به ما داده شده است.
محمدمهدی زاهدی نماینده کرمان و رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس:
مفاد برجام نشان می‌دهد که آمریکا هیچ تعهدی برای لغو برجام ندارد مثلا بند 21 می‌گوید در روز انتقالی که 8 روز از تاریخ اجرا می‌گذرد آمریکا جهت اتخاذ اقدام قانونی مقتضی برای لغو و یا اصلاح قوانین به منظور لغو تحریم‌ها اقدام میکند. استنباط این است که این‌ها معنای لغو نمی‌دهد و خلاف مطالبه و فرمایش‌های مقام معظم رهبری است. درباره تحریم‌های اتحادیه اروپا نیز مواردی است که همین استنباط از ظاهر برجام می‌شود. خواهش می‌کنم خیلی صریح بفرمایید آیا در این برجام آمریکا تعهدی برای لغو تحریم‌ها به طور صریح داده است یا خیر؟
موضوع دوم؛ من از آقای صالحی سوال کردم (مربوط به بند 63 صفحه 34 برجام که مرتبط به تعداد سانتریفیوژهای IR8 و IR6) که می‌گوید از سال دهم به بعد ما 200 عدد از این سانتریفیوژها را می‌توانیم بسازیم. یعنی ما در ساخت سانتریفیوژ محدودیت داریم و معنایش این است که ما در غنی‌سازی محدودیت داریم و یک جمله اینجا است که علت گذاشتن آن را من نمی‌دانم: این سانتریفیوژها در نطنز در مکانی در روی زمین و تحت نظارت آژانس انبار خواهد شد.
حالا سوال این است آقای دکتر صالحی فرمودند ما در کنار این برجام توافق دیگری داریم که در آنجا محدودیت ساخت سانتریفیوژ را برداشته‌ایم و بعد فرمودند که این توافق در وزارت خارجه است. خواهش من این است درباره این توضیح دهید.
ضمن اینکه آقای عراقچی فرمودند تعهدات ما حداقل 12 ساله است در حالی که در بند 12 صفحه 8 به صراحت می‌گوید ایران تا 15 سال این کار را نمی‌تواند بکند و پس از این مدت نیز قصد چنین کاری را ندارد.
وحید احمدی نماینده کنگاور و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
در جلسه صبح توضیحی داده شد درباره اینکه ما از ذیل فصل 7 به واسطه قطعنامه جدید خارج شده‌ایم، ما اصلاً تحت فصل هفت نبوده‌ایم و استدلال می‌کردند که برای ذیل فصل هفت قطعا باید ۲ اتفاق رخ دهد: یک تهدید بین‌المللی یا نقض بین‌المللی صورت گیرد و چون این اتفاق نبوده ما اساسا تحت فصل هفتم نبوده‌ایم که دوستان مطرح می‌کنند ما از ذیل آن خارج شده‌ایم. نکته بعدی درباره مبنای حقوقی ماده 41 که عنوان می‌شود چیزی که با 41 آمده است باید با 41 حذف شود آیا مبنای حقوقی دارد؟
بهروز نعمتی نماینده اسدآباد و عضو کمیسیون صنایع مجلس:
دوستان از تیم مذاکره‌کننده قبلی صبح گفتند به واسطه برجام هیچ تحریمی لغو نمی‌شود آیا واقعا اینگونه است؟ اگر اینطور است به مردم بگویید و اگر نیست چه تضمینی وجود دارد که شما فردا زیر حرف‌های خود نزنید؟ این ادعا را کسانی که 6 سال مسئولیت بر عهده داشتند یعنی نیمی از زمان مذاکرات مطرح کردند؛ شما آقای ظریف شفاف بگویید آیا تحریم‌ها لغو می‌شود یا نه؟
علاءالدین بروجردی نماینده بروجرد و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
در بخش تحریم‌ها ماده 18 عنوان شده است که لغو مشروط است. برداشت این است که این لغو، لغو مشروط نیست. اشاره به مشروط بودن آن نیز این است که آنها هر زمان بخواهند به بهانه‌ای تحریم‌ها را برمی‌گردانند.
نکته دوم در پایان ماده 26 در متن اصلی برجام ایران اعلام شده ایران تحمیل یا بازگشت تحریم‌های مشخص شده در پیوست ۲ یا وضع تحریم‌های جدید را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی تعهدات خود وفق برجام تلقی خواهد نمود که در این باره صبح عنوان شد که این ارزش قانونی ندارد و مبنای اجرایی ندارد. البته بنده نظر دیگری داشتم ولی من می‌خواهم شما به لحاظ حقوقی این ۲ مورد را توضیح دهید.
مهرداد بذرپاش نماینده تهران و عضو هیات رئیسه مجلس:
۲ قطعنامه‌ای که در زمان سفیر بودن شما در سازمان ملل ثبت شد و در آن موقع در تحریم‌های اولیه و ثانویه (موثر بود) چگونه بر این تحریم‌ها تأثیرگذار خواهد بود؟ یا مثلاً تصمیمات اتحادیه اروپا اولیه‌ها روی آن تأثیر نمی‌گذارد؟ و یا بر روی تصمیمات رئیس‌جمهور آمریکا؟ برای بعد از ژنو هم رئیس سازمان هواپیمایی یک کلمه مصاحبه کرد که پس از تحریم‌ها هیچ اتفاقی نیفتاده است از کار برکنار شد.
نکته دیگر نظام قانون‌گذاری در آمریکا برجام را رد کرد، یعنی نظام تقنینی آمریکا با برجام مخالف است. رئیس جمهور آمریکا نیز معلوم نیست چقدر از عمر مسئولیتش باقی مانده است. طبیعتا اکثریت نظام تقنینی می‌توانند هر کاری بکنند و مترصد فرصتی برای اقدامات برخاسته از مخالفت خود هستند و شعارهای بیشتر کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا این است که ما برجام را کأن لم یکن می‌کنیم؛ چه تضمینی برای تداوم برجام وجود دارد؟ در همین دوره اوباما فقط 4 دستور تحریم در حال لغو است. حتی اگر همین‌ها را هم حمل بر حسن نیت کنیم چه تضمینی وجود دارد که رئیس‌جمهور بعدی تحریم‌ها را لغو کند.
ما اکنون نمی‌توانیم پول‌های بلوکه شده را جابجا کنیم. پول فروش نفت را نمی‌توانیم برداریم. 50 میلیارد دلار ذخیره بلوکه شده بانک مرکزی را نمی‌توانیم برگردانیم.
شما می‌گویید همه تحریم‌ها لغو می‌شود و صرفا یک چتر می‌ماند که من متوجه نمی‌شوم. تحریم‌های ایالتی،سوئیفت، فلزات اساسی و یک سیاهه بلند بالا باقی می‌ماند.
در موضوع ژنو بالاخره ما کمتر از دو سال است که ژنو را امضا کرده‌ایم. الان نفت ما به 41 دلار رسیده است. در پلن‌های دیگری علیه ما عملیات می‌کنند و درآمد نفتی ما کمتر از نصف شده است. قبل از ژنو شاخص کل بورس 89 هزار 500 بود و امروز به 62 هزار رسیده است. یعنی 120 هزار میلیارد تومان از دارایی‌های مردم و اشخاص حقیقی در بورس از دست رفته است.
شما بهتر می‌دانید فضای روانی حاکم بر بازار ناشی از ریسک عدم لغو تحریم اجازه نمی‌دهد سرمایه‌گذاری صورت گیرد یعنی بنایی است که هر لحظه ممکن است اساسش به هم بخورد.
نشست اعضای کمیسیون برجام مجلس شورای اسلامی با وزیر امورخارجه روز گذشته (یکشنبه) در پارلمان برگزار شد که سخنگوی کمیسیون به تشریح جزئیات این نشست پرداخت.
در همین راستا، سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون برجام در تشریح جزئیات جلسه عصر دیروز (یکشنبه) این کمیسیون، اظهار داشت: جلسه عصر کمیسیون با حضور ظریف وزیر امور خارجه، عراقچی، روانچی و قشقاوی معاونان وی برگزار شد.
وی افزود: دو موضوع به عنوان محور بحث امروز پیشنهاد شد که این موضوع‌ها بحث فصل هفتمی بودن قطعنامه‌ها و تفاوت‌های قطعنامه 1929 و 2231 همچنین بحث تحریم‌ها که مورد مطالبه جدی مقام معظم رهبری است، بود. همه مردم منتظر این هستند که سرانجام برجام چه تاثیر اقتصادی خواهد داشت و تحریم‌ها چه سرنوشتی خواهند داشت.
نقوی‌حسینی از قول ظریف تصریح کرد: در 6 قطعنامه‌های قبلی به ابعاد اشاعه‌ای فعالیت هسته‌ای ایران و وظیفه شورا در مقابل صلح و امنیت بین‌المللی اشاره شده است اما در ماده 41 تحت فصل هفتم شورا چنین اطمینانی را از ایران می‌گیرد.
سخنگوی کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ظریف در ادامه مطلب فوق گفت که با این تفسیر ما در قطعنامه‌های قبلی ذیل فصل هفتم قرار می‌گیریم. در قطعنامه 1929 که از این هم فراتر می‌رود. در بند 9 کشورها موظف می‌شوند هر اقدام لازمی را در جهت جلوگیری از فعالیت‌های هسته‌ای ایران انجام دهند ولی در قطعنامه 2231 لحن عوض می‌شود. بنابراین اگر در قطعنامه 2231 اقدام مثبتی صورت گرفته است باید طبق ماده 41 باشد چون حس تحریم بر این اساس وضع شده است.
وی همچنین یادآور شد: آقای ظریف به این نکته اشاره کرد که این موضوع هم مهم است که ایران برای اولین بار در تهیه قطعنامه با کشور هدف هم مذاکره شده است. در این قطعنامه اشاره به فصل 7 شده است که از ماده 41 برداشته شد و موارد اشاره شده به ماده 41 جهت رفع تحریم‌ها است.
نقوی‌حسینی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: وزیر امور خارجه کشور ادامه داد که بنابراین از نظر ما قطعنامه 2231 خارج از فصل هفتم است اگر 10 مورد در قطعنامه به ماده 41 اشاره شده 9 مورد آن برای رفع تحریم‌هاست و فقط یک مورد آن مربوط به بازگشت‌پذیری تحریم‌ها است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: آقای ظریف گفت که یکی از نظارت برجسته قطعنامه 2231 این است که در اولین قطعنامه در تاریخ شورای امنیت آمده است که در متن آن به نظر کشور مورد هدف توجه شده و مکتوب آن در قطعنامه آمده است؛ به اعتقاد ما اگر به مرحله برگشت‌پذیری رسیدیم قطعا ما زودتر از طرف مقابل به جای اول برمی‌گردیم. برای اینکه تحریم‌ها یک شبه وضع نشده و نمی‌شود. بلکه سالیان درازی طول کشیده که لخاظ شده‌اند.
وی یادآور شد: ظریف در ادامه عنوان کرد که آمریکایی‌ها بر اساس «هزینه‌های حیثیتی» در جهت مقابله با ایران در مناطق و کشورهای دیگری راه افتادند و از آنها می‌پرسید که آیا شما حاضر هستید هزینه حیثیتی مقابله با ایران را بپردازید یا خیر. چنین اقدامی برای بار دوم امکان‌پذیر است؟ آیا موفقیتی در پی دارد بنابراین ما زودتر به خانه اول باز می‌گردیم.
نقوی‌حسینی همچنین تاکید کرد: آقای ظریف تحریم‌های شورای امنیت را در دو دسته بیان کرد و گفت تحریم‌های اشاعه‌ای، مالی، اقتصادی و بانکی از جمله این تحریم‌ها است. هدف ما لغو تحریم‌های اکتسابی، مالی و بانکی بوده است که این هدف به دست آمده است. در توافق لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا اقتصادی-مالی و بانکی به صراحت آمده است. تعلیق مربوط به چتر تحریم‌هاست.
وی خاطرنشان کرد: وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه عنوان کرد که تحریم‌های آمریکا هم مسئولیتش با رئیس‌جمهور این کشور است. رئیس‌جمهور موظف شده از اجرای تحریم‌های کشور جلوگیری کند و اگر رئیس‌جمهور آمریکا نتواند جلوی تحریمی در حوزه هسته‌ای را بگیرد نقض برجام شده است و مقررات نقض اجرا می‌شود.
سخنگوی کمیسیون برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ظریف گفت ما در شرایطی هستیم که فضای ایران‌هراسی و انزوای آن در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای در حال فروپاشی است و جا برای ایفای نقش‌های مهمتر ایران باز و امکان آن فراهم شده است. بنابراین معتقدم دو اقدام باید انجام دهیم و مجلس نباید در این زمینه نقش ایفا کند. ابتدا جلوگیری از عدم اجرا یا اجرای نادرست برجام از سوی طرف مقابل و دوم استفاده از شرایط جدید جهت تقویت توانایی‌های کشورمان و به ویژه اجرای برنامه اقتصاد مقاومتی با هدف دستیابی به استقلال اقتصادی از جمله این اقدامات است.
نقوی‌حسینی در ادامه متذکر شد: ظریف همچنین گفت آمریکا موظف است تحریم‌ها را اجرا نکند و پس از 8 سال هم لغو آنها را به کنگره انتقال دهد در مقابل ما داوطلبانه پروتکل الحاقی را تا 8 سال اجرا می‌کنیم و پس از این مدت هم به مجلس انتقال می‌دهیم اگر آنها تحریم‌ها را لغو کردند ما هم در مورد پروتکل الحاقی تصمیم می‌گیریم. اگر بازگشت‌پذیری را شرط می‌دانید که این شرط لغو را مشروط میکند این تفسیر دیگری است.
نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی به دیگر سخنان ظریف در این میان اشاره کرد و گفت: ظریف عنوان کرد که بهتر است ما همه توان خود را به کار بگیریم و از ظرفیت‌های به وجود آمده نهایت استفاده را داشته باشیم. برجام به اعتقاد ما ظرفیت‌های خوبی در اختیار گذاشته است. باید با همپوشانی یکدیگر از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. ما باید رو به جلو باشیم و به آینده فکر کنیم.
نقوی‌حسینی مطرح کرد: ظریف همچنین گفت در حال حاضر شرایط مساعد برای سرمایه‌گذاری در داخل کشور فراهم شده و کشورهای زیادی در صف سرمایه‌گذاری در ایران هستند. نباید به نحوی برخورد کنیم که نتوانیم از چنین فرصتی استفاده کنیم.
«در ادامه و پس از ترک ظریف جهت شرکت در جلسه هیأت دولت، عراقچی گفت بار دیگر اعلام می‌کنم تمامی تحریم‌های مالی، پولی و بانکی از روز اجرا لغو می‌شود. فضای مطلوبی برای سرمایه‌گذاری در ایران فراهم شده و به نوعی به رقابت بین کشورها تبدیل شده است.»
وی از قول عراقچی بیان کرد: در بند19 برجام آمده است که در ردیف 5 کاملا اشاره به حمایت و ارائه خدمات کشورهای خارجی از اقتصاد ایران دارد و امکان سرمایه‌گذاری مشترک را فراهم میکند. برخی ایالات آمریکا اختیاراتی را به رئیس‌جمهور دادند که قوانین ایالتی را کنار بگذارد بنابراین تحریم‌ها در این گونه ایالات متوقف می‌شود.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس ادامه داد: عراقچی در ادامه بحث گفت اگر هم تحریم‌ها متوقف نشود باید بررسی کرد که چقدر این تاثیر گذار است و تا چه اندازه مانع فعالیت‌های ما می‌شود. آنچه در برجام مجاز دانسته شده است ما را دچار مشکل نمی‌کند. در عین حال در برجام، دولت آمریکا موظف شده است با مسئولان ایالاتی گفت‌وگو کند و آنها را تشویق به همکاری کند.
نقوی‌حسینی همچنین تصریح کرد: عراقچی عنوان کرد که رؤسای جمهور آینده آمریکا اگر در خصوص برجام نقض قانون کنند و مرتکب خطا شوند، نقض برجام محسوب می‌شود و شرایط نقض آن در خود برجام پیش‌بینی شده و ما از حق خود استفاده خواهیم کرد. اینکه در کنگره تلاش می‌شود برجام رد شود یعنی اینکه از نظر آمریکایی‌ها و یا حداقل بخشی از قوای آمریکا این توافق، توافق بد است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در خاتمه مطرح کرد: عراقچی گفت که تحریم‌های موشکی- تسلیحاتی و اشاعه‌ای در مورد شخصیت‌های حقوقی و حقیقی باقی می‌ماند. تحریم‌های اولیه آمریکا مربوط به هسته‌ای نیست بلکه پیرامون روابط ایران و آمریکا است که ما اصلا نباید وارد آنها شویم.
«عراقچی مجددا تاکید کرد که تمامی خطوط قرمز رهبری در برجام رعایت شده است.»
