جان کری، وزیر خارجه آمریکا که این روزها سرگرم حضور در جلسات و نشستهای مختلف برای دفاع از محتوای متن برجام است، در شورای روابط خارجی آمریکا و در دفاع از متعهد بودن آمریکا به مفاد این متن گفت درصورت عدمپذیرش این توافق در آمریکا یا در هر شرایطی که آمریکا این توافق را بر هم بزند؛ تبعات آن در ایران غیر قابل پیشبینی است.
او در همین راستا به انتخابات آتی ایران (مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان) اشاره کرد و گفت در صورت لغو توافق از سوی آمریکا، حسن روحانی و جواد ظریف به دردسر خواهند افتاد! جان کری، وزیر خارجه آمریکا روز جمعه در اظهارات خود در شورای روابط خارجی آمریکا گفت اگر به توافق هستهای پشتکنیم یک پیام بزرگ برای افراطیها خواهیم فرستاد و معلوم نیست در انتخابات بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد. وزیر خارجه آمریکا در این سخنرانی با اشاره به «برجام» گفت: «موضوع آن نیست که پس از ۱۵ سال چه اتفاقی خواهد افتاد موضوع این است که اگر ما این توافق را نپذیریم فردا چه اتفاقی میافتد.»
من نمیتوانم شرط ببندم اما طی ۱۵ سال معلوم نیست چه اتفاقاتی در کشورها رخ میدهد. به ایران امروز نگاه کنید، میبینید که کشوری دارای مردمی با تحصیلات است که قبلا با بیشتر کشورهای منطقه از جمله اسرائیل روابطی دوستانه داشت. میدانید که پارسها، تاریخی طولانی دارند و واقعیت این است که این جوانان که ۲۵ درصد آنان بیکار هستند، به فکر آینده هستند. اگر به تهران بروید، من نرفتم، ولی دوستانم که رفتهاند به من گفتهاند جوانان به دنبال گوشیهای هوشمند هستند و میخواهند بخشی از دنیا باشند. بهگزارش فارس، کری افزود: آنچه میدانم این است؛ دوستان! اگر به این توافق پشت کنیم، یک پیام بزرگ به افراطیها میفرستیم و آنها احساس خوبی پیدا میکنند و ما شاهد آنها خواهیم بود. چه کسی میداند که در انتخابات چه میشود؟ اما روحانی و ظریف که خود را در مذاکره با غرب به خطر انداختند و توانستند با غرب مذاکره کنند و به یک نتیجه برسند، به نظرم به دردسر جدی میافتند.
وی درباره همکاری با ایران در دیگر موضوعات منطقهای نیز گفت:«من هیچ راهی برای پیشبینی ندارم. ظریف به من گفت اول از همه او برای مذاکره درباره آن موضوعات مقام و اختیار ندارد. من در بسیاری از مواقع سخت تلاش کردم این موضوعات را مطرح کنم اما او مقام و اختیار آن را نداشت. البته هم رئیسجمهور روحانی و وزیر خارجه ظریف تصریح کردهاند با این توافق آنها برای بحث درباره موضوعات منطقه آماده میشوند و من از این واقعیت استقبال میکنم که وزیر خارجه ظریف میخواهد به امارات برود و همچنین از اینکه او آماده گفتوگو با سعودیهاست، استقبال میکنم».
شورای دغدغههای یواشکی!
این اظهارات جان کری در شورای روابط خارجی آمریکا البته در حالی است که سال گذشته، یعنی اواخر شهریورماه و در آستانه سفر حسن روحانی به مجمع عمومی سازمان ملل، جواد ظریف در همین شورای روابط خارجی آمریکا دغدغههای حزبی و جناحی را در قالب مذاکرات هستهای مطرح کرد! جواد ظریف در این شورا، خطاب به هاله اسفندیاری، همکار جورج سوروس و مدیر بخش مطالعات خاورمیانه اندیشکده وودرو ویلسون گفت در صورت شکست مذاکرات هستهای، او و دوستانش در ایران همانند سال ۸۴ بهحاشیه خواهند رفت، چراکه مردم حق خواهند داشت در انتخابات آتی مجلس، جریان مقابل را انتخاب کنند! بهگزارش «وطن امروز»، هاله اسفندیاری در این نشست از جواد ظریف پرسید: «لطفا درباره تأثیر گفتوگوها بر مسائل سیاسی داخلی ایران توضیح بفرمایید البته میدانم که این حوزه، مدنظر شما نیست.» و جواد ظریف نیز اینگونه به او پاسخ داد: «بیتردید همینطور است زیرا ما روندی را شروع کردهایم که هدف از آن تغییر فضای سیاست خارجی کشور است.
اگر با وجود تلاشهای ما برای تعامل، این تلاشها بینتیجه بماند، مردم ایران این فرصت را خواهند داشت ۱۶ ماه دیگر که انتخابات پارلمانی در ایران برگزار میشود، به این عملکرد ما (با آرای خود) پاسخ دهند. وقتی قبلا در تعامل و مذاکرات درباره توافق هستهای با جامعه بینالمللی در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵، توافقهایی کردیم و تلاشهای ما برای عملکرد شفاف، از جانب اتحادیه اروپایی رد شد، مردم جواب ما را با انتخاب رئیسجمهوری متفاوت دادند که مرا هم زود بازنشسته کرد!
البته باید توجه داشت که اتحادیه اروپایی به تنهایی فعالیت نمیکرد و مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا مانع از هرگونه توافق شدند، همانطور که حالا هم کسانی هستند که نمیخواهند هیچگونه توافقی حاصل شود قطع نظر از اینکه مفاد آن چه باشد. حالا من بار دیگر زنده شدهام. به نظر من، در انتقال پیامی که جامعه بینالمللی و بویژه غرب میخواهد به ایران منتقل کند باید بسیار دقت کند. باید دید تعامل از جانب ایران و تلاش ایران برای باز بودن و نگاه به آینده داشتن با پاسخ مثبت مواجه میشود یا اینکه بار دیگر، رد میشود. من فکر میکنم مردم ایران پاسخ خود را در صندوقهای رای نشان خواهند داد».
این اولین باری بود که جواد ظریف به صورت رسمی و علنی دغدغههای حزبی و انتخاباتی خود را در قالب مذاکرات هستهای مطرح میکرد. البته او در این حوزه سابقهدار بوده است بهگونهای که پس از انتشار بخشهایی از فیلم مذاکرات سعدآباد در اواخر دولت اصلاحات، مشخص شد جواد ظریف در گوشهای از سالن مذاکرات و در گفتوگو با محمد البرادعی، زمانی که درباره تفسیر آژانس از تعلیق، چانهزنی میکرد، موضوع انتخابات آتی ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ و دغدغههای انتخاباتی دوستانش در صورت شکست مذاکرات را مطرح کرد! اکنون با این اظهارات جان کری و دلواپسی او برای سرنوشت حسن روحانی و جواد ظریف در انتخابات آتی ایران که از قضا این بار هم در شورای روابط خارجی آمریکا مطرح شد، بار دیگر نگرانیها از سوءاستفادههای باندی و حزبی از مذاکرات و توافق هستهای افزایش یافته است. طی ماههای اخیر و در آستانه اعلام جمعبندی برجام نیز برخی مقامات دولت بارها موضوع هستهای را به انتخابات پیوند زدند!
توهین به مقامات دولتی
دلواپسی وزیر خارجه آمریکا برای رئیسجمهور و وزیر خارجه ایران در شرایطی صورتگرفته است که از ابتدای روی کار آمدن دولت روحانی، مقامات کاخ سفید همواره تلاش کردهاند دولت یازدهم را محصول سیاستهای خود القا کنند. باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا در همان ماههای اولیه شروع به کار دولت روحانی در اظهارنظری گفت دولت ایران محصول تحریمهای اقتصادی است! او با این اظهارنظر در واقع تلاش کرد اینگونه القا کند که اراده او میتواند در سرنوشت دولت حسن روحانی اثرگذار باشد. متاسفانه در ایران نیز برخی اظهارات رئیسجمهور مانند ادعای خالی بودن خزانه یا دهشتناک دانستن وضعیت کشاورزی باعث شد این ادعای اوباما تقویت شود. در کنار این مسائل، طرح دغدغههای حزبی و جناحی جواد ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا این ادعای اوباما را بشدت تقویت کرد. اکنون نیز جان کری، وزیر خارجه آمریکا صراحتا همان اظهارات جواد ظریف را به شکلی تایید کرده است. اکنون سوال اساسی و ویژه درباره این اظهارات جان کری که مشابه آن توسط جواد ظریف در همان شورای روابط خارجی آمریکا نیز مطرح شد؛ این است که این قبیل رفتارها آیا موجب مخدوششدن اعتماد افکار عمومی به تیم مذاکرهکننده و نیت آنها از مذاکره با آمریکا نمیشود؟!