به گزارش مشرق، استقرار سفیر دولت نظامی مصر در سرزمین های اشغالی، نشانه ای آشکار در چرخ سیاست خارجی مصر است. نشان از اینکه بار دیگر سیاست خارجی مصر، از مقاومت در مقابل رژیم غاصب صهیونیستی به سازش در مقابل این رژیم تغییر رویه داده است. چرخشی که از سال 1948 چندین بار در سیاست مصر به دلیل فشار قدرت های جهانی از جمله ایالات متحده بروز کرده است. اخیراً نیز عبدالفتاح السیسی21 ژوئن «حازم خیرت» را به عنوان سفیر جدید مصر در تل‌آویو تعیین کرده است، اقدامی که حکایت از بهبود روابط بین دولت نظامی مصر و رژیم صهیونیستی و تغییری دیگر دارد.
استقرار سفیر دولت نظامی مصر در سرزمین های اشغالی، نشانه ای آشکار در چرخ سیاست خارجی مصر است. نشان از اینکه بار دیگر سیاست خارجی مصر، از مقاومت در مقابل رژیم غاصب صهیونیستی به سازش در مقابل این رژیم تغییر رویه داده است. چرخشی که از سال 1948 چندین بار در سیاست مصر به دلیل فشار قدرت های جهانی از جمله ایالات متحده بروز کرده است. اخیراً نیز عبدالفتاح السیسی21 ژوئن «حازم خیرت» را به عنوان سفیر جدید مصر در تل‌آویو تعیین کرده است، اقدامی که حکایت از بهبود روابط بین دولت نظامی مصر و رژیم صهیونیستی و تغییری دیگر دارد.
از این رو اگر در دوره شاه فاروق، ژنرال نجیب و مرحوم جمال عبدالناصر و تا حدودی محمد مرسی مبارزه با رژیم صهیونیستی در دستور کار مصر بود، با روی کار آمدن نظامیان و کودتای نظامی آنها به رهبری عبدالفتاح السیسی، بار دیگر سیاست مدارا و سازش با رژیم صهیونیستی به سبک انور سادات و حسنی مبارک آغاز شده است اما انور سادات به عنوان تئوریسین مدارا با رژیم صهیونیستی در مسیر فعلی مصر نقش ویژه ای دارد. لذا این نوشتار به تحلیل اقدامات او پرداخته شده است.
پس از انتساب سفیر جدید دولت نظامی مصر در رژیم صهیونیستی «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز در واکنش به تصمیم السیسی، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «لوران فابیوس» وزیر خارجه فرانسه در قدس، رضایت خود را از این تصمیم مصر ابراز داشت و این کار را عامل تقویت کننده روابط بین دو طرف خواند. این در حالی بود که دولت مصر در ماه نوامبر سال 2012 و در زمان ریاست محمد مرسی، (رئیس جمهور مخلوع و زندانی مصر)، سفیر خود را در اعتراض به حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه، از تل‌آویو به قاهره فرا خوانده بود.
مسئله روشن این است که مصر به سمت سیاست سازش به رژیم صهیونیستی تغییر رویه داده و وارد مسیری شده است که انور سادات تئوریسین و مبدع آن بوده است. لذا برای رسیدن به چرایی این تغییر رویه توجه به اقدامات انور سادات اهمیت فوق العاده ای دارد.
این در حالی است که اقدام ضد اسلامی انور سادات آنقدر برای موجودیت رژیم صهیونیستی و سیاست های ایالات متحده اهمیت داشت که او را پیامبر سوار بر قالیچه حضرت سلیمان که صلح را به اسرائیل آورد توصیف کردند.
ارزش اقدام انور سادات برای غرب و رژیم تازه تاسیس در منطقه به حدی بود که، سه رئیس جمهور آمریکا در مراسم تدفین انورسادات در 10 اکتبر 1981 شرکت داشتند.
ریچاردنیکسون، جرالفورد و جیمیکارتر برای رهبری شخصیتهای غربی، کسانی که در تدفین انور سادات ترور شده به قاهره آمده بودند، به مصر آمده بودند. ساکن کاخ سفید در آن زمان رونالدریگان به دلایل امنیتی به قاهره نیامده بود. اما او پیام فرستاد که:"آمریکا یک دوست خوب ، جهان یک سیاستمدار خوب و بشریت یک قهرمان صلح را از دست داد."
همچنین در صفوف حاضرین، هنریکیسینجر و مناخیم بگین اسرائیلی[1]، کسی که به نوشته یک گزارشگر مجله تایمز، "از گذشته رابطه بینهایت پیچیدهای با متوفی داشت،" نیز حضور داشت.[2]
شناخت انور سادات:
انور سومین رئیسجمهور مصر بود که در دوران ریاست‌جمهوری‌اش پیمان صلح مصر با اسرائیل را در قرارداد کمپ دیوید امضا کرد. وی اولین حاکم یک کشور عرب بود که پیمان سازش را با رژیم اسراییل امضا کرد و این رژیم را بی‌چون و چرا به رسمیت شناخت. لذابه خاطر این اقدام (قرارداد کمپ دیوید) جایزه صلح نوبل را در سال 1978 دریافت کرد. او در 6 اکتبر 1981 هنگامی که در حال تماشای رژهٔ نظامی در مصر بود با شلیک گلوله توسط شهید خالد اسلامبولی ترور و کشته شد.
ورود به سیاست:
زندگی سیاسی وی با اشغال مصر توسط انگلیس همراه شد. در سال 1952 بعد از سرنگونی ملک فاروق و به قدرت رسیدن اولین رئیس‌جمهوری مصر به نام محمد نجیب، انور سادات به سمت وزارت در کابینه او با درجه ژنرالی انتخاب گردید. در سال 1956، جمال عبدالناصر به ریاست جمهوری مصر رسید و انور سادات ابتدا با درجه ژنرالی به سمت مشاور او و در سال 1969 معاون جمال عبد الناصر شد. در سال 1970 عبدالناصر از دنیا رفت و در 28 سپتامبر همان سال، رئیس‌جمهوری مصر، بر عهدهٔ وی قرار گرفت. در سپتامبر سال 1981، سادات اقدام به سرکوب و دستگیری گروه‌های مختلف سیاسی در جهت آرام کردن و کنترل کامل اوضاع مصر نمود که موج دستگیری‌ها در خارج از مصر با محکومیت‌های بین‌المللی مواجه شد. آمار کاملی از تعداد دستگیرشدگان سپتامبر 1981 وجود ندارد، اما آگاهان، تعداد آنان را حدود یک هزار و 600 نفر تخمین زدهاند.
تصمیم سفر به اسرائیل
در 19 نوامبر سال 1977، انور سادات، تصمیم سفر به قدس را گرفت که باعث هیاهو در جهان شد. مجله تایمز رسیدن سادات به فرودگاه بنگوریون توسط یک هواپیمای 707 آمریکایی را این طور بیان کرد: "درست مثل این بود که پیامبری از جانب خداوند به سرزمین فلسطین با فرش جادوئی فرستاده شده است." هواپیمای او تا مقصد توسط چهار جت اسرائیلی ساخت آمریکا اسکورت شد. در اورشلیم ده هزار مامور پلیس، دو هزار پلیس امنیتی ویژه و کماندوهای ویژه مبارزه با تروریسم در آماده باش بودند تا او دیدار خود از کنیسه را انجام دهد. رئیس امنیت اسرائیل به طنز گفت،" ما نمیتوانیم زنده ماندن او را در مصر تضمین کنیم، اما اینجا، با ما او از چنان امنیتی برخوردار است که گویی در یکی از بهترین کاخهای حفاظت شدهاش است." سخنرانی سادات در اسرائیل یکی از محکمترین تائیدهایی بود که او در خصوص حق حیات اسرائیل تا آن زمان انجام داده بود. چرا که او در بخشی از سخنانش گفت: "شما میخواهید با ما در این بخش از جهان زندگی کنید. ما به شما با صمیمیت خوش آمد میگوئیم....اسرائیل از طرف همه جهان به عنوان یک عمل انجام شده به رسمیت شناخته خواهد شد."[3]
سادات سپس از اسرائیل خواست تا سرزمینهای اشغال شده در جنگ 1967را رها سازد و خواست فلسطینیها از جمله حق تعیین سرنوشت را که از سال 1948 در پی آن هستند را بپذیرد. سادات تاکید کرد که "حتی ایالاتمتحده اولین و بهترین متحد شما واقعگرایی را برگزیده است." بگین در پاسخ در تلاش بود به میهمان خود، تاریخی از رنجها و تبعیدهای مردم یهود را یادآوری نماید و بگوید که اینجا سرزمین اصلی آنها بوده که مجبور به مهاجرت شدهاند. او از دیگر کشورهای عربی، سوریه، اردن، و لبنان خواست، "بیائید و با ما صحبت بکنید." او گفت که در نظر دارد درهای اسرائیل را بر روی دیدارکنندگان مصری بازنماید و امید دارد که یک بازدید متقابلی به مصر داشته باشد و این سفر یک طرفه و بیجواب نماند." یک روز به امید خدا من از قاهره دیدن خواهم کرد و همچنین شاید اهرام را ببینم" و او با یک لبخند اضافه کرد "بعد از همه اینها، ما کمک خواهیم کرد تا آنها را بسازیم."[4]
عواقب فوری سفر اورشلیم ایجاد مشکل هم برای سادات و هم برای کارتر بود. در این میان بگین یک سفر خودخواندهای به واشنگتن داشت، ویلیام گوندت درباره او نوشت که، بگین امیدوار بود، واشنگتن بتواند پیشنهاد او در خصوص شروع مذاکرات مستقیم درخصوص ریز مسائل را عملی سازد. در پاسخ به درخواست سادات برای بازگردانی اراضی مورد مناقشه، بگین پیشنهاد "حکومت داخلی" را برای جیدا، سمیرا، و باریکه غزه مطرح کرد.[5]
انور سادات و عقد قرارداد کمپ دیوید
مسائل همچنان لاینحل باقی مانده بود تا اینکه کارتر هر دو رئیسجمهور را برای آمدن به کمپدیوید در سپتامبر 1978دعوت کرد، تا راهی برای جلوگیری از اتهام زنیهای دو طرفه و شکلدهی به گفتگوهای جدی بیابد.[6][1]کارتر امید داشت، به مانند سلف خود که با برقراری یک رابطه در کمپ دیوید شرایط را برای رسیدن به یک توافق بین مصر و اسرائیل آماده کردهاند، بتواند با ایجاد اعتماد، صلح بین اسرائیل و جهان عرب را نیز عملی سازد. او به مانند پیشینیان خود، با تخصیص اعتبار در تلاش برای بهبود روابط بود. بر مبنای نظر اسکات کوفمن، " براساس مصالحه کمپ دیوید، واشنگتن قول کمک 1.5 میلیاردی نظامی به مصر را داده بود که قاهره آن را برای خرید 3جین جنگنده اف چهار، هزار موشک، تعداد زیادی از تسلیحات دیگر صرف کرد. "اسرائیل برای امضای خود پیشنهاد کمک 3 میلیارد دلاری برای تسلیحات و کمک برای ساخت یک پایگاه هوایی در شبه جزیره سینا را نمود. بگین امید داشت این بتواند توانایی این کشور را در میان سایرین افزایش دهد." [7]
آمریکا شد. در این سفر بود که وی با جیمی کارتر رییس جمهوری وقت آمریکا و مناخیم بیگن، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی، قرارداد کمپ دیوید را امضا کردند. بر اساس این پیمان، اسرائیل از سوی مصر به رسمیت شناخته شد، اسرائیل موظف شد از تمام صحرای سینا عقب‌نشینی کند و این منطقه پس از تخلیه کوچ‌نشین‌های اسرائیل، به یک منطقه خالی از سلاح (غیرنظامی) تبدیل شود و در برابر این قرارداد، آمریکا نیز مبلغی بالغ بر چهار میلیارد دلار برای اسکان دوباره کوچ‌نشینان بپردازد و فلسطینیان در نـوار غـزّه و کـرانـه غـربـی رود اردن تـحـت نظارت دولت اسرائیلی به خودمختاری دست یابند.
خاورمیانه به دنبال داشت. حمله اسرائیل به جنوب لبنان، سرکوب شدید حرکت‌های مسلحانه فلسطینیها و نبرد با قوای سوری، همگی اقداماتی است که به نظر پژوهشگران مسائل خاورمیانه، اسرائیل مجوز آنها را در کمپ دیوید دریافت کرد.
اقدام خیانتکارانه سادات در حالی رخ داد که مصر از زمان تاسیس رژیم صهیونیستی به دلیل جایگاه ویژه منطقه ای نقش منحصر به فردی در این حادثه داشته و تا به امروز نیز سیاست این کشور تحت تاثیر آن بوده است. این کشور در ابتدا از مخالفان سرسخت تاسیس رژیم صهیونیستی بود و پرچم دار مبارزه بر علیه این رژیم محسوب می شد. در حالی که چهار جنگ رسمی با رژیم اسرائیل در سالهای 1948، 1956، 1967 و 1973 در کارنامه دولت مصر قرار دارد:
1 جنگ 1948 (جنگ استقلال) در دوره فاروق
2 جنگ 1956 (کانال سوئز) در دوره جمال عبدالناصر
3 جنگ 1967 (جنگ 6 روزه) در دوره جمال عبدلناصر
4 جنگ 1973 (اصطکاک یا یوم کیپور) در دور انور سادات
پی نوشت:
ششمین نخست وزیر رژیم صهیونیستی
2. Lance Morrow, "Sadat: Murder of a Man of Peace," Time, October 19, 1981,www.time.com/time/magazine/article/0,9171,924939,00.html#ixzz1G7vh7Rp.
3 "Middle East: Sadat's Sacred Mission," Time, November 28, 1977, www.titne.corn/ time/magazine/article/0,9171,919150-1,00.html. The account of the meeting is largely taken from this source.
4. Ibid.
5.Ibid.
6. A succinct account of these negotiations and their outcome is found in Scott Kaufman, Plans Unraveled: The Foreign Policy of the Carter Administration (DeKalb: Northern Illinois University Press, 2008), 78-85.
A succinct account of these negotiations and their outcome is found in Scott Kaufman, Plans Unraveled: The Foreign Policy of the Carter Administration (DeKalb: Northern Illinois University Press, 2008), 78-85.
حسین مولائی
منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
