در قاره آسیا و منطقه خاورمیانه نیز عموما از دهه 1990 میلادی به این سو چندین نمایشگاه در این حوزه آغاز به فعالیت کرده اند که تا به امروز توانسته اند جایگاه خود را در بین نمایشگاه معروف جهان در این حوزه پیدا کرده و در هر دوره برگزاری تعداد زیادی از شرکت های بزرگ جهان را به سمت خود جذب کنند.
در بسیاری از موارد مردم عادی و بسیاری از علاقمندان این حوزه از سایر کشورها نیز برای شرکت در این نمایشگاه ها به محل برگزاری سفر کرده و استقبال خوبی از آنها به عمل می آورند که خود در بخش توریسم درآمد زایی مناسبی را برای کشور میزبان به همراه دارد. نگاهی به برخی از این نمایشگاه ها در منطقه خاورمیانه و آسیا داریم:
IDEX
نمایشگاه IDEX در امارات متحده عربی از سال 1993 میلادی آغاز به کار کرده و هر دو سال یک بار برگزار می شود. این نمایشگاه هر دوسال یک بار بوده و در حال حاضر بزرگترین نمایشگاه نظامی منطقه خاورمیانه به حساب می آید. در آخرین دوره از این نمایشگاه که در ابوظبی برگزار شد قراردادهایی به ارزش نزدیک به 4 میلیارد دلار به امضاء رسید.
شرکتهای معروفی مثل لاکهید مارتین، ساب، ریتهون، EADS ایرباس، آلماز آنتنی و تالاس در این نمایشگاه شرکت می کنند. همچنین بسیاری از شرکت های نظامی بومی امارات و شرکت های فعال این حوزه از کشورهای حوزه خلیج فارس نیز در این نمایشگاه حضور دارند.
بخش دریایی این نمایشگاه نیز با عنوان NAVDEX برگزار می شود. دور جدید این نمایشگاه ماه آینده میلادی از 22 تا 26 فوریه در ابوظبی برگزار خواهد شد.
نمایشگاه هوایی دوبی
اما دیگر نمایشگاه بسیار معروف که در بخش دفاعی نیز فعال بوده و به صورت دو سالانه در امارات برگزار می شود نمایشگاه هوایی دوبی است که هم در بخش نظامی و هم غیر نظامی فعال است. قراردادهای بسیار سنگینی در این نمایشگاه به امضاء رسیده و خصوصا در چند دوره اخیر رقابت داغی بین ایرباس و بوئینگ در بحث فروش هواپیماهای مسافربری در این نمایشگاه جریان داشته است.
این نمایشگاه از سال 1989 میلادی به این سو کار خود را آغاز کرده و در سال 2013 میلادی چیزی در حدود 1046 شرکت و ارگان مختلف از 60 کشور جهان در این نمایشگاه حضور داشتند. تقریبا تمامی بزرگان عرصه هوانوردی در جهان به این نمایشگاه آمده و به ارائه محصولات خود می پردازند.
نه فقط شرکتهای هواپیمایی بلکه خطوط هوایی و شرکتهای ارائه دهنده خدمات جانبی فرودگاهی نیز از حاضرین در این نمایشگاه هستند. تنها در سال 2013 امارات سفارشی به مبلغ 99 میلیارد دلار برای دو نوع هواپیمای مسافربری B777X و A380 داد که رکوردی در این بخش به حساب می آید. در نمایشگاه دوبی در مجموع 206 میلیارد دلار سفارش ثبت شد که رکوردی جهانی بود. نمایشگاه هوایی دوبی 2015 از 8 الی 12 نوامبر برگزار می شود.
IDEAS
نمایشگاه IDEAS را بایستی یک تجربه موفق در پاکستان دانست که از سال 2000 میلادی به این طرف هر دو سال یک بار برگزار شده و حجم زیادی از علاقمندان را به خود جلب می کند. در آخرین دور از این نمایشگاه که در سال 2014 میلادی برگزار شد 209 شرکت از 23 کشور جهان محصولات خود را به نمایش گذاشتند.
چینی ها علاقه خاصی به این نمایشگاه داشته و به دلیل روابط بسیار نزدیک با پاکستان حجم زیادی از محصولات خود را در این نمایشگاه در معرض دید قرار دادند.
حضور هواپیمای JF-17 که به صورت مشترک توسط چین و پاکستان ساخته شده است از نکات مهم این نمایشگاه در سال 2014 میلادی بود. البته در سال 2010 میلادی این نمایشگاه به دلیل وقوع سیل در این کشور برگزار نشد. محل برگزاری این نمایشگاه شهر بندری کراچی است. صنایع دفاعی پاکستان، شرکتهایی از چین، روسیه، آمریکا، آلمان و انگلستان از جمله شرکت کنندگان در این نمایشگاه هستند.
Defexpo India
هندوستان نیز از جمله کشورهای فعال در حوزه نمایشگاه های دفاعی در جهان به شمار می آید. به غیر نمایشگاه معروف هوایی این کشور موسوم به Aero India نمایشگاه دفاعی این کشور که توسط ارتش و وزارت دفاع این کشور راه اندازی شده است به نام Defexpo India شناخته شده و هر دو سال یک بار در نزدیکی دهلی نو برگزار می شود.
این نمایشگاه از سال 2000 میلادی کار خود را آغاز کرده است و در آخرین دوره از این نمایشگاه که در سال 2014 برگزار شد 624 شرکت از 30 کشور جهان در آن شرکت کردند. در این نمایشگاه قراردادهایی به ارزش نزدیک 5 میلیارد دلار به امضاء رسید.
DSA
یکی دیگر از نمایشگاه های مهم در قاره آسیا ، مربوط به کشور مالزی بوده که با نام DSA شناخته شده و هر دو سال یک بار در شهر کوالالامپور برگزار می شود. در آخرین دوره این نمایشگاه در سال 2014 میلادی 1057 شرکت از 59 کشور جهان در این نمایشگاه شرکت کردند. در این نمایشگاه در مجموع قراردادهایی به ارزش بیش از 500 میلیون دلار به امضاء رسید.
از جمله حاضرین در این نمایشگاه می توان به MBDA ، Rosoboronexport ، Glock ، BAE Systems ، Thales ، Airbus و Raytheon اشاره کرد. البته یکی از نکات خاص این نمایشگاه این مسئله است که بازدیدکنندگان آن به افراد متخصص ، نظامیان و هیئت های رسمی محدود بوده و عموم اجازه بازدید از آن را ندارند.
IDEF
نمایشگاه مهم دیگر در منطقه مربوط به کشور ترکیه است که با عنوان IDEF شناخته می شود. این نمایشگاه از سال 1993 آغاز به کار کرده و هر دو سال یک بار در یکی از دو شهر استانبول و یا آنکارا برگزار می شود. بانی اصلی برگزاری این نمایش ارتش ترکیه می باشد. شرکتهای بسیار زیادی از ترکیه، آمریکا، روسیه، آلمان، انگلستان، فرانسه و بسیاری دیگر از بازیگران مهم در عرصه صنایع نظامی در این نمایشگاه شرکت می کنند.
امسال این نمایشگاه از 5 تا 8 می در شهر آنکارا برگزار می شود. در این نمایشگاه نیز ورود برای افراد دارای مجوز ، هیئت های بازدید کننده و افراد بالای 18 سال مجاز می باشد. در آخرین دوره این نمایشگاه در سال 2013 میلادی 794 شرکت از 51 کشور جهان در آن شرکت کردند.
نمایشگاه هوایی سنگاپور
این نمایشگاه هوایی بزرگترین در قاره آسیا و یکی از مهمترین نمایشگاه ها در جهان به شمار می آید و در آخرین دوره آن به سال 2014 میلادی در مجموع قراردادهایی به ارزش 32 میلیارد دلار در آن به امضاء رسیده است. این نمایشگاه از سال 2008 میلادی آغاز کرده و در این مدت کوتاه موفق شده است به عنوان یکی از نمایشگاه های بزرگ در جهان حجم زیادی از علاقمندان و شرکت های بزرگ را به خود جلب کند.
ایالات متحده ، چین و ژاپن از جمله مهم ترین شرکت کنندگان در این نمایشگاه هستند و خصوصا شرکت های آمریکایی در هر دو بخش نظامی و غیر نظامی در هر دوره از این نمایشگاه حجم زیادی از قراردادها را بدست می آورند. شرکتهایی مثل بوئینگ و لاکهید مارتین از جمله شرکت کنندگان اصلی این نمایشگاه هستند. در سال 2014 میلادی 1018 شرکت از 47 کشور جهان در این نمایشگاه شرکت کردند. نمایشگاه بعدی به تاریخ 16 تا 21 فوریه 2016 میلادی برگزار خواهد شد.
جای خالی ایران در نمایشگاههای دفاعی
علی رغم وفور برگزاری نمایشگاههای کوچک و بزرگ دفاعی در منطقه آسیا و خاورمیانه، جای خالی جمهوری اسلامی برای میزبانی از یک نمایشگاه بزرگ، همچنان حس می شود. شاید برخی کارشناسان، تحریم های غیرقانونی را عاملی برای عدم شرکت کمپانی های سایر کشورها در نمایشگاههای ایران تصور می کنند، اما می توان در سالهای اول با ارائه دستاوردهای عیان دفاعی کشورمان که فقط در حوزه انواع موشک ها - ضدزره گرفته تا بالستیک- حدود 60 نوع محصول می شود، علاقمندان بسیاری را به سمت خود جلب کرد.
حتی اگر این نمایشگاه بتواند مردم کشورمان را با دستاوردهای دفاعی ایران، بیشتر آشنا کند، خود حسن بزرگی محسوب می شود. در عین حال، مردم بسیاری از کشورهای دیگر نیز علاقمند هستند با دستاوردهای نظامی نیروهای مسلح کشورمان آشنا شوند. از سوی دیگر برگزاری مانورها و نمایش های کوتاه از دستاوردهای عرصه های مختلف دفاعی، بر جذابیت این نمایشگاه خواهد افزود.
اگرچه تجریه ای مانند نمایشگاه هوایی کیش نشان می دهد که علی رغم پتانسیل های بالای صنعت هوایی کشورمان، مدیریت و برنامه ریزی ضعیف می تواند یک ایده خوب را به شکست برساند، اما قطعا حضور مدیران و فرماندهان ارشد نیروهای مسلح در طراحی و اجرای این نمایشگاه، می تواند به دیپلماسی دفاعی ایران نیز کمک شایانی کرده باشد.