گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
روزنامه‌های اصلاح‌طلب روز دوشنبه را با تمرکز خبری – تحلیلی از مذاکرات هسته‌ای در وین آغاز کردند. همه نگاه‌ها به‌سوی هتل کوبرگ است تا انتظار برای فرجام مذاکرات هسته‌ای امروز به پایان برسد؛ از سوی دیگر روزنامه ایران با ارزیابی وضعیت فرهادی در بهارستان خبر از رأی اعتماد وی از سوی نمایندگان مجلس داد.
روزنامه مردم‌سالاری
ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری دوشنبه را با تیترهای «تفاهم سیاسی برای توافق جامع» و «پایان طلسم 33 ماهه با گلزنی عالیشاه» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· تـفاهـم سیـاسی بـرای توافـق جامـع
روزنامه مردم‌سالاری در صفحه سیاسی خود فرجام مذاکرات هسته‌ای را توافق سیاسی برای توافق جامع پیش‌بینی کرد؛ این روزنامه درباره روند مذاکرات نوشت «اما دیروز اخباری منتشر شد که حاکی از دستیابی به تفاهم سیاسی به‌جای توافق جامع است. خبرنگار شبکه بی‌بی‌سی دیروز یکشنبه به نقل از «منابع ایرانی» مدعی شده است که فردا همزمان با ضرب‌الاجل توافق هسته‌ای، طرفین حصول «تفاهم سیاسی» را اعلام می‌کنند. این توافق شفاهی و غیر مکتوب (Non-Paper) احتمالاً چارچوب و کلیات راهکار جامع را مشخص می‌کند. بر اساس این موافقت‌نامه، طرفین همچنین به مدت دو ماه (احتمالاً تا بهمن‌ماه) برای تعیین جزئیات راهکار جامع هسته‌ای، زمان خواهند داشت. یک مقام ارشد ایرانی نیز بابیان اینکه بر روی چارچوب یک تفاهم سیاسی متمرکز هستیم گفت: ما علاقه‌مند به تمدید مذاکرات نبوده و نیستم و سخت بر روی رسیدن به یک چارچوب برای تفاهم سیاسی‌کار می‌کنیم. این مقام ارشد ایرانی عصر یکشنبه پس از دیدارهای وزیران خارجه ایران و آمریکا برای پنجمین‌بار در وین با اعلام این مطلب گفت: مذاکرات بر روی رسیدن به یک تفاهم سیاسی و کلی در چارچوب مذاکرات جامع انجام می‌شود و تا الآن هیچ بحثی درباره تمدید مذاکرات یا گزینه‌های دیگر نداشته‌ایم. گفتنی است که عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان اظهار کرد: اگر تا یکشنبه شب در وین بر سر یک تفاهم سیاسی و کلی توافق نکنیم، گزینه تمدید توافق ژنو روی میز قرار می‌گیرد.»
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکار دوشنبه را به تیترهای «توافق امروز اعلام می‌شود» و «دربی زیر سایه مذاکرات» اختصاص داد.
· بارگاه اختصاصی احمدی‌نژاد
محمود احمدی‌نژاد این روزها بعد از صدرات بر پاستور چه‌کار می‌کند؟ روزنامه ابتکار در پاسخ به این سؤال یادداشتی را تحت عنوان «بارگاه اختصاصی احمدی‌نژاد» نوشته است؛ گروه سیاسی این روزنامه درباره فعالیت‌های رییس‌جمهور سابق نوشت «سایت دانا دیروز در گزارشی تصویری، به‌صف ارائه نامه به رئیس‌جمهور سابق پرداخته است. این سایت در حاشیه گزارش تصویری خود نوشته است: محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق، پس از پایان ریاست جمهوری خود هم‌اینک در میدان 72 نارمک در دورترین نقاط شرقی تهران، با مردم ارتباط دارد. برخی از مردم با مراجعه به رئیس‌جمهور سابق و نوشتن نامه‌ای برای مشکلات خود از وی درخواست کمک می‌کنند. اینکه مردم هنوز برای حل مشکلات خود به احمدی‌نژاد رجوع می‌کنند و سفارش، پاراف‌ها و دستور رسیدگی وی به دستگاه‌ها را جدی می‌گیرند قابل‌توجه است. البته چند ماه پیش بود که یک منبع نزدیک به احمدی‌نژاد در گفت‌وگویی با پایگاه خبری سفیر در توجیه این موضوع گفته بود: آقای احمدی‌نژاد در سال‌های گذشته حلقه‌های بسته مدیریتی را شکسته و چند هزار نفر از جوانان و افراد شایسته‌ای که به حلقه مدیریتی راه داده نشده بود را وارد سیستم اجرایی کرده است و این نیروها آن‌قدر کارآمد بوده‌اند که تعداد قابل‌توجهی از آن‌ها همچنان در پست‌های خود در دولت جدید مشغول به ادامه فعالیت هستند. وی تأکید کرد: آقای احمدی‌نژاد علی‌رغم اینکه دیگر رئیس‌جمهور نیستند اما هنوز از نفوذ و محبوبیت قابل‌توجهی در بدنه دولت و حتی رده‌های مدیریتی برخوردار است و با توجه به اینکه همچنان مردم برای رسیدگی به مشکلاتشان به وی نامه می‌نویسند و آقای دکتر احمدی‌نژاد هم که همواره به دنبال رفع مشکلات مردم بوده‌اند دستورات و توصیه‌هایی برای رفع آن‌ها می‌دهند و این نامه‌ها غالباً به نیروهای وفادار به ایشان در دولت تدبیر و امید ارجاع می‌شود و کار مردم سریعاً انجام می‌شود.» و سپس معتقد است که این‌چنین رفتارهای از سوی احمدی‌نژاد برای بازگشت به قدرت است و در همین راستا نوشت «به نظر می‌رسد احمدی‌نژاد برای بازگشت به عرصه سیاست این بار باید روی همین سرمایه مقبولیت نزد برخی قشرهای جامعه تکیه کند. حامیان پیشین وی در عرصه سیاسی این روزها اغلب منتقد او هستند و حتی از وی برائت می‌جویند. محمدرضا باهنر از چهره‌های شاخص جریان اصولگرایی می‌گوید که هنوز نوع اصولگرایی احمدی‌نژاد را کشف نکرده است»
روزنامه
اعتماد
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم تای بالای صفحه اول خود را به تیتر «...و سرانجام؛ سوم آذر» اختصاص داده است.
· یکشنبه انتظار در وین
روزنامه اعتماد در صفحه اول خود به بررسی مذاکرات در وین پرداخته است؛ سارا معصومی در گزارش خود از محل مذاکرات سناریوهای را برای فرجام مذاکرات بیان کرده است؛ خبرنگار اعزامی روزنامه اعتماد نوشت «چند سناریوی متفاوت در این خصوص مطرح‌شده است. بر اساس یکی از این سناریوها برنامه مشترک اقدام که در نوامبر سال گذشته در ژنو به امضای ایران و ۱+۵ رسید تمدید خواهد شد. در باب عملیاتی شدن این سناریو سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا همان توافقنامه دومی که در ماه جولای تمدید شد ادامه خواهد یافت یا طرفین باز باید درست مانند ماه جولای چند روزی را صرف تنظیم متنی جدید حاوی تعهدهای جدیدتر گام‌به‌گام بکنند؟ به نظر می‌رسد با توجه به بحث‌های کلان و فشرده‌ای که در یک سال گذشته میان ایران و ۱+۵ در عالی‌ترین سطح شکل‌گرفته است و با مشخص شدن خط قرمزهای نهایی و البته مطالبه‌های پایانی، تمدید توافقنامه ژنو چندان راه آسانی برای طرفین نباشد. سناریوی دیگر رسیدن به یک چارچوب موردتوافق طرفین است. در این سناریو طرفین اعلام می‌کنند که بر سر مسائل به توافق رسیده‌اند اما برای تنظیم سند نهایی به زمان بیشتری ازنظر حقوقی و فنی نیاز دارند. در شرایطی که ایران و شش کشور مذاکره‌کننده بتوانند در مدت‌زمان باقی‌مانده بر سر برخی جزییات مورد اختلاف به توافق نهایی دست پیدا کنند این جزییات اعلام خواهد شد. اما مسئله اینجاست که در حال حاضر آنچه که رسیدن به توافق جامع را مشکل کرده همین تله‌هایی است که در جزییات نهفته است. آنچه ۲۴ ساعت گذشته در میان زمزمه‌های رسانه‌یی احتمال شکل گرفتن آن در روز ۲۴ نوامبر بیش از سایر گزینه‌ها بود، اعلام توافق سیاسی میان طرفین است. در این سناریو یک توافقنامه سیاسی کلی در حالی که شاید مکتوب هم نشود به دست خواهد آمد. بر این اساس طرفین می‌توانند در آینده‌ای نزدیک مذاکرات را ادامه دهند و سپس متن توافقنامه جامع را امضا کنند. در سایه این سناریو فرصت برای ادامه مذاکرات بدون آنکه یک چارچوب مشخص جدید بتواند دردسرساز باشد فراهم خواهد شد. در شرایطی که چنین سناریویی محقق شود این احتمال وجود دارد که مذاکرات در اولین هفته ماه دسامبر ادامه پیدا کند. در آن بازه زمانی جان کری وزیر امور خارجه امریکا برای شرکت در نشست وزرای امور خارجه ناتو به بروکسل خواهد رفت و پس‌ازآن هم باید در کنفرانسی بین‌المللی در لندن شرکت کند. شاید تیم ایران و سایر اعضای ۱+۵ هم بتوانند در آن بازه زمانی در پایتخت کشوری اروپایی دیدارها را تازه کنند. بسیاری از کارشناسان اعتقاددارند که ادامه مذاکرات به هر شکل و قالبی که باشد می‌تواند میان چند هفته تا چند ماه باشد و این بازه زمانی به حجم اختلاف‌های باقی‌مانده و اراده سیاسی برای حل آن‌ها بستگی دارد. آنچه که مسلم است این است که نه ایران و نه شش کشور مقابل آن هیچ‌کدام تمایلی به شکست مذاکرات ندارند اما واهمه عمومی این است که شاید تمدید به تخریب مذاکرات منتهی شود. ترکیب سیاسی جدید کنگره امریکا و پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات اخیر این گمانه‌زنی را تقویت کرده است که احتمالاً مذاکرات ایران و ۱+۵ باید تا دو ماه آتی و پیش از ورود جمهوری‌خواهان جدید و تازه‌نفس به کنگره پایان یابد.»
· مواضع سینوسی باهنر
روزنامه اعتماد در صفحه احزاب این روزنامه به اظهارات اخیر محمدرضا باهنر واکنش نشان داده است؛ مجتبی حسینی معتقد است که استفاده باهنر از واژگان «خوش‌خیم و بدخیم» برای تقسیم‌بندی اصلاح‌طلبان نمایان گر این است که در ذهن این سیاستمدار کهنه‌کار، اصلاح‌طلبان به‌مثابه سرطان هستند؛ این خبرنگار سیاسی سپس درباره موج سینوسی رفتار باهنر نوشت «وقتی این جملات از سوی سیاستمداری که سال‌هاست مواضع و رفتارش در میان اصولگرایان سنتی برای رفیق و رقیبش عیان است کمی عجیب به نظر می‌آید. این تعجب ازآن‌جهت دوچندان می‌شود که محمدرضا باهنر طی دو- سه سال اخیر ازجمله اصولگرایانی بوده که همواره بر ازسرگیری فعالیت سیاسی اصلاح‌طلبان تأکید کرده و در خلوت و جلوت خواستار بازیگری اصلاح‌طلبان در فضای سیاسی کشور شده است. محمدرضا باهنر کسی است که در این دو سال اخیر با گفتن جملاتی همچون؛ «هیچ‌کدام از جناح‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب به‌تنهایی توان اداره مطلوب کشور را ندارند»، «نیاز است هر دو جناح در کشور بمانند و امکان حذف هیچ‌کدام وجود ندارد.»، «خواهش می‌کنیم اصلاح‌طلبان بیایند.» یا «نیاز است هر دو جناح در کشور بمانند و امکان حذف هیچ‌کدام وجود ندارد. کما اینکه در ۳۰ سال گذشته دیدیم هر یک از این احزاب تا محاق نیز رفتند اما دوباره جان گرفتند و به صحنه بازگشتند.» نشان داده بود که معتقد به توازن در فضای سیاسی کشور است. شاید همین مواضع او بود که باعث شد تا پایداری‌ها بارها باهنر را به‌عنوان یکی از ساکتین حوادث ۸۸ معرفی کنند و بر او بتازند. حالا پرسش اصلی این است که چرا این سیاستمدار کهنه‌کار از ادبیاتی خارج از عرف برای تقسیم‌بندی اصلاح‌طلبان بهره می‌گیرد؟»
روزنامه شهروند
روزنامه اصلاح‌طلب شهروند صفحه اول خود را به تیترهای «جهان در انتظار پیام سفید» و «جلسه نمایندگان با وزیر پیشنهادی علوم» اختصاص داد.
· حضور معاونان رئیس‌جمهوری در شبکه‌های اجتماعی
روزنامه شهروند در صفحه سیاسی خود به بررسی حضور معاونان رئیس‌جمهور در فضای مجازی پرداخته است؛ در بخشی از این گزارش خبری آمده است «معصومه ابتکار معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در صفحه شخصی‌اش در توییتر مطلبی را به نقل از رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، بازنشر کرد. در این مطلب آمده است: «مروی: بنزین وارداتی پاک است؛ واردات بنزین ارزان‌تر از تولید آن در پتروشیمی‌هاست.» در هفته‌های گذشته برخی حملات از سوی برخی جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای به دولت و آلودگی‌های هوا شکل‌گرفته بود مبنی بر اینکه بنزین‌های وارداتی از بنزین‌های پتروشیمی آلوده‌تر است. برخی از رسانه‌ها نیز نسبت آلودگی هوا با بنزین‌های وارداتی را مطرح کرده بودند.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «شرایط ایران برای حضور خودروسازان خارجی» و «7 وزیر خارجه در ایستگاه پایانی مذاکرات وین» اختصاص داد.
· مجلس در مسیر رأی اعتماد
فرهادی چهارشنبه در صحن علنی بهارستان برای رأی اعتماد حضور پیدا خواهد کرد؛ روزنامه ایران شرایط فرهادی را مناسب ارزیابی می‌کند؛ ابراهیم بهشتی در صفحه سیاسی روزنامه ایران پیرامون موضع‌گیری‌های بهارستان نوشت «روند اعلام حمایت‌ها و پیش‌بینی مثبت نسبت به کسب رأی اعتماد وزیر پیشنهادی علوم از مجلس ادامه دارد. از زمان معرفی دکتر محمد فرهادی به مجلس اظهار مخالفت جدی از سوی نمایندگان مجلس دیده نشده و حتی چهره‌های برجسته مخالف وزرای پیشنهادی قبلی هم از کارنامه و سابقه اجرایی و مشی اعتدالی وی دفاع کرده‌اند. به نظر می‌رسد اجماع نسبی در بهارستان ایجادشده تا داستان دنباله‌دار انتخاب وزیر علوم را پایان بخشد و دکتر فرهادی را راهی کابینه کند. چنانچه اعلام حمایت‌ها از وزیر پیشنهادی محدود و منحصر به نمایندگان یک فراکسیون خاص نیست و هر دو فراکسیون اکثریت و اقلیت را شامل می‌شود. پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس (خانه ملت) با اشاره به دعوت هر دو فراکسیون رهروان و اصولگرایان از وزیر پیشنهادی احتمال داده که نشست مشترکی با حضور اعضای دو فراکسیون و دکتر فرهادی در روز سه‌شنبه تشکیل شود.»
· وین، به‌مثابه راهی به‌سوی آینده
مذاکرات هسته‌ای ساعت‌های پایانی خود را سپری می‌کند؛ آفرین چیت‌ساز اول در یادداشت اول روزنامه ایران ابتدا با یادآوری توانایی تیم مذاکرات در زمان ریاست حجت‌الاسلام روحانی بر شورای عالی امنیت ملی به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت «دست بر قضا هفته گذشته و در گرماگرم شروع مذاکره ظریف، یکی از دیپلمات‌های اروپایی بخشی از خاطرات آن روز مذاکره هسته‌ای وین را منتشر کرد. او بعد از توصیف‌هایی که از توانایی حرفه‌ای تیم هسته‌ای آن روز ایران می‌کند به نکته جالبی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: سفرهای هشت سال پیش تیم هسته‌ای روحانی یک تفاوت بارز با امروز دارد، آن روزها مأموریت مردان هسته‌ای روحانی این بود که می‌کوشیدند مانع از رفتن پرونده هسته‌ای از وین (شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) به نیویورک (شورای امنیت) شوند اما امروز آن‌ها باید در جهت معکوس برای بازگرداندن پرونده از نیویورک به وین تلاش ورزند.» وی سپس پیرامون اثرگذاری مذاکرات وین بر تعاملات جهانی نوشت «برای کاروان دیپلماسی غرب، وین جایی است که می‌تواند خاطره شکست‌های مذاکرات صلح در مناطق مختلف را به فراموشی بسپارد. درست در زمانی که همه دریچه‌های صلح و تفاهم در خاورمیانه، افغانستان، سوریه و اوکراین بسته‌شده، وین روزنه‌ای به‌سوی فردای روشن گشوده است. بر همین اساس این گفته ظریف که راه مذاکره در وین برگشت‌ناپذیر است این روزها بارها از زبان دیگر همتایان اروپایی او نیز شنیده‌شده است. ترجمان این سخن این است که تندروها و مخالفان مذاکره انتظار شکست و نزاع از وین را نداشته باشند.»
