به گزارش گروه اجتماعی مشرق، دختري 12 ساله دارم بسيار باهوش و با استعداد است، اما مدتي است که بداخلاق شده است و به بهانه هاي مختلف گريه و زاري و داد و فرياد مي کند. در محيط آموزشي هم با مربيان و هم کلاسي هايش مشکل دارد طوري که او را طرد کرده اند.
دوره سني 10 تا 19 سالگي عموماً با عنوان دوره نوجواني شناخته مي شود. تحول طبيعي يک کودک براي تبديل شدن به يک نوجوان مستلزم تغييرات گوناگوني است.
در اين دوران علاوه بر تغييرات فيزيکي، دگرگوني هاي اجتماعي و رواني فراواني براي نوجوان رخ مي دهد؛ از جمله مهم ترين تغييراتي که در اين مرحله سني روي مي دهد نياز فرد به استقلال است.
در واقع اين استقلال خواهي يک بار در سنين 2 تا 4 سالگي و بار ديگر در دوره نوجواني برجسته مي شود و نشان مي دهد که فرزند شما مسير طبيعي تحولش را طي مي کند.
اما براي آن که نوجوان با اين نياز به صورتي منطقي و متناسب با فرهنگ خود سازگاري پيدا کند زمان لازم است و بزرگ سالان به ويژه والدين نيز بايد با درک اين ويژگي شرايط را براي آن که نوجوان زودتر مهارت هاي لازم را فراگيرد مهيا سازند.
نوجواني و اين همه تغييرات
علاوه براين، پژوهش ها نشان مي دهد که در سنين نوجواني، تغييرات ساختارهاي مغزي و تفاوت در ترشح هورمون ها، باعث مي شود تا نوجوان تغييرات سريعي از لحاظ خلق و خو داشته باشد و به همين دليل گه گاه بي حوصله تر، حساس تر و يا تندخوتر رفتار کند.
اين خصوصيات دوران نوجواني و تلاش مداوم فرزندتان در شکل دهي هويت به طور کلي به تغييرات ديگري هم در سطح رفتار او منجر مي شود؛ به عنوان نمونه، او به ديدگاه هاي همسن و سالانش بيشتر اهميت مي دهد و در نتيجه ممکن است تلاش کند تا بيشتر از آن ها تقليد و پيروي کند تا آن که رفتارهايي شبيه به والدين خود داشته باشد.
تمايل به گوشه گيري، حساسيت به انتقاد، تحريک پذيري، نافرماني از بزرگ ترها، گفت و گوي پنهاني، اضطراب و کنجکاوي از ديگر علائمي است که ممکن است با شروع دوران نوجواني گه گاه در نوجوان ديده شود.
رفتارهايي که بايد اصلاح شود
بنابراين، تاکيد بر دو نکته ضروري است اول آن که بسياري از اين تغييرات بخشي از تحول طبيعي انسان براي انتقال از دوران کودکي به دوران نوجواني است و بخش ديگري از آن نيز به علت رشد توانايي ها در نوجوان است.
با اين حال، پژوهش هاي زيادي نيز تاکيد دارند که رفتارهاي افراطي يا بحران هايي که به جدال دايمي و اصطلاحاً برپايي توفان ميان فرزندان و والدين منجر مي شود بيش از آن که ناشي از ويژگي هاي طبيعي دوران نوجواني باشد از ناآگاهي والدين در رفتار با نوجوان و همچنين دور شدن فرزند از والدين به دليل چالش هايي است که در دوران کودکي به خوبي حل و فصل نشده اند.
در ادامه به برخي راهبردهاي رفتار با نوجوانان اشاره مي شود تا از ميزان و شدت اين مشکلات کاسته شود:
باب گفت وگو را باز کنيد:
از دوران کودکي تلاش کنيد تا زمينه براي گفت و گوي صميمانه ميان شما و فرزندتان فراهم شود. اين مسئله باعث مي شود تا در دوران نوجواني به جاي آن که فرزندتان با شما جدال کند پذيرش بيشتري داشته باشد و بتواند مشکلاتش را عنوان کند و از راه گفت و گو به نتايج منطقي تري دست يابد.
بپذيريد که او ديگر کودک نيست:
بپذيريد که او در مرحله اي قرار دارد که بايد براي ورود به دنياي بزرگ سالي آماده شود؛ بنابراين ديگر همچون يک کودک با او رفتار نکنيد و انتظار نداشته باشيد که او هم مانند دوران کودکي اش شما را در جريان تمامي مسائل مدرسه يا دوستانش قرار دهد و به جاي پرسش و پاسخ مستقيم در زمينه فعاليت ها و روابطش، با او گپ بزنيد و از اين طريق نظارت خود را بر روند کارهايش ادامه دهيد.
گوش جان فرا دهيد:
گوش دادن ويژگي ديگري است که بايد در خودتان تقويت کنيد. کودک سابق و نوجوان امروز شما نياز دارد مقدماتي را که با آن ها به يک نتيجه دست يافته است بيان کند و نشان دهد که بر اساس چه منطقي رفتار مي کند اين ويژگي ممکن است نيازمند صبر و حوصله فراوان شما براي توجه کردن و شنيدن اين صحبت ها باشد. همچنين نوجوان توجه خاص شما را مي خواهد و تمايل دارد که در آن زمان شما گفته هاي او را حايز اهميت بشماريد و با تمام وجود به سخنانش گوش دهيد.
توپ و تشر ممنوع:
ديگر زمان آن گذشته است که با يک تشر و داد و بيداد او را به اطاعت از خود وادار کنيد هر چند که چنين رفتارهايي در دوران کودکي نيز نامناسب و مخرب بوده اند اما در نوجواني آسيب هاي بيشتري براي فرزندتان در پي خواهد داشت؛ زيرا در اين سنين او داراي توانايي لازم براي مقابله و فرياد کشيدن متقابل است که بيشتر باعث مي شود تا رابطه شما مخدوش شود.
سياست تشويق و محروميت را به کار گيريد:
شيوه کلي و مناسب در نحوه رفتار با نوجوان آن است که سعي کنيد ابتدا او را به صورت مداوم به خاطر رفتارهاي مطلوبش مورد تحسين و ستايش قرار دهيد و سپس در مواجهه با رفتارهاي نامطلوب، او را از توجه و تحسيني که ارائه مي کرديد محروم سازيد.
اصرار و پافشاري فقط درمسائل مهم:
به عقايدش احترام بگذاريد تا حرمت شما را نيز حفظ کند. براي هر اشتباه کوچکي جايگاه والدگري خود را براي جدل با او خدشه دار نسازيد بلکه از تذکرهاي کوتاه و تاثيرگذار استفاده کنيد. در واقع قاطعيت و اصرار خود را براي مسائلي که از اهميت ويژه اي برخوردار هستند هزينه کنيد.
نظارت غيرمستقيم اما هميشگي :
نظارت دورادور خود بر روابط عاطفي، اجتماعي و مجازي او را تداوم دهيد تا چنانچه با مشکلي مواجه شد به موقع او را راهنمايي کنيد.
نوجواني را به او بشناسانيد:
او را از ويژگي هاي دوران نوجواني آگاه سازيد تا با بينش صحيحي بتواند با مشکلات و تغييرات مواجه شود.
نوازش خود را از او دريغ نکنيد:
با وجود تمام تمايلي که نوجوان به استقلال از خانواده دارد او به شدت نيازمند محبت و توجه از سوي شماست پس با اين تصور اشتباه که او بزرگ شده است و به نوازش ها يا دلجويي هاي شما نياز ندارد او را از خود دور نسازيد.
از راهنمايي هاي مشاور غافل نشويد:
هرچند که گفته شد بسياري از رفتارهاي نوجوانان ويژگي طبيعي تحولي آنان است اما چنانچه تغييرات خلقي شديد مثل غمگيني، تحريک پذيري، کناره جويي و بي بند و باري متفاوت از ديگر هم سالان فرهنگ خانوادگي و ارزشي شما را نشان مي دهد از کمک هاي تخصصي يک روان شناس و يا يک روان پزشک استفاده کنيد تا شيوه فرزندپروري خود يا حل مشکلات احتمالي فرزندتان را از مسير درست آن پيگيري کنيد.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
منبع: خراسان
دوره سني 10 تا 19 سالگي عموماً با عنوان دوره نوجواني شناخته مي شود. تحول طبيعي يک کودک براي تبديل شدن به يک نوجوان مستلزم تغييرات گوناگوني است.
در اين دوران علاوه بر تغييرات فيزيکي، دگرگوني هاي اجتماعي و رواني فراواني براي نوجوان رخ مي دهد؛ از جمله مهم ترين تغييراتي که در اين مرحله سني روي مي دهد نياز فرد به استقلال است.
در واقع اين استقلال خواهي يک بار در سنين 2 تا 4 سالگي و بار ديگر در دوره نوجواني برجسته مي شود و نشان مي دهد که فرزند شما مسير طبيعي تحولش را طي مي کند.
اما براي آن که نوجوان با اين نياز به صورتي منطقي و متناسب با فرهنگ خود سازگاري پيدا کند زمان لازم است و بزرگ سالان به ويژه والدين نيز بايد با درک اين ويژگي شرايط را براي آن که نوجوان زودتر مهارت هاي لازم را فراگيرد مهيا سازند.
نوجواني و اين همه تغييرات
علاوه براين، پژوهش ها نشان مي دهد که در سنين نوجواني، تغييرات ساختارهاي مغزي و تفاوت در ترشح هورمون ها، باعث مي شود تا نوجوان تغييرات سريعي از لحاظ خلق و خو داشته باشد و به همين دليل گه گاه بي حوصله تر، حساس تر و يا تندخوتر رفتار کند.
اين خصوصيات دوران نوجواني و تلاش مداوم فرزندتان در شکل دهي هويت به طور کلي به تغييرات ديگري هم در سطح رفتار او منجر مي شود؛ به عنوان نمونه، او به ديدگاه هاي همسن و سالانش بيشتر اهميت مي دهد و در نتيجه ممکن است تلاش کند تا بيشتر از آن ها تقليد و پيروي کند تا آن که رفتارهايي شبيه به والدين خود داشته باشد.
تمايل به گوشه گيري، حساسيت به انتقاد، تحريک پذيري، نافرماني از بزرگ ترها، گفت و گوي پنهاني، اضطراب و کنجکاوي از ديگر علائمي است که ممکن است با شروع دوران نوجواني گه گاه در نوجوان ديده شود.
رفتارهايي که بايد اصلاح شود
بنابراين، تاکيد بر دو نکته ضروري است اول آن که بسياري از اين تغييرات بخشي از تحول طبيعي انسان براي انتقال از دوران کودکي به دوران نوجواني است و بخش ديگري از آن نيز به علت رشد توانايي ها در نوجوان است.
با اين حال، پژوهش هاي زيادي نيز تاکيد دارند که رفتارهاي افراطي يا بحران هايي که به جدال دايمي و اصطلاحاً برپايي توفان ميان فرزندان و والدين منجر مي شود بيش از آن که ناشي از ويژگي هاي طبيعي دوران نوجواني باشد از ناآگاهي والدين در رفتار با نوجوان و همچنين دور شدن فرزند از والدين به دليل چالش هايي است که در دوران کودکي به خوبي حل و فصل نشده اند.
در ادامه به برخي راهبردهاي رفتار با نوجوانان اشاره مي شود تا از ميزان و شدت اين مشکلات کاسته شود:
باب گفت وگو را باز کنيد:
از دوران کودکي تلاش کنيد تا زمينه براي گفت و گوي صميمانه ميان شما و فرزندتان فراهم شود. اين مسئله باعث مي شود تا در دوران نوجواني به جاي آن که فرزندتان با شما جدال کند پذيرش بيشتري داشته باشد و بتواند مشکلاتش را عنوان کند و از راه گفت و گو به نتايج منطقي تري دست يابد.
بپذيريد که او ديگر کودک نيست:
بپذيريد که او در مرحله اي قرار دارد که بايد براي ورود به دنياي بزرگ سالي آماده شود؛ بنابراين ديگر همچون يک کودک با او رفتار نکنيد و انتظار نداشته باشيد که او هم مانند دوران کودکي اش شما را در جريان تمامي مسائل مدرسه يا دوستانش قرار دهد و به جاي پرسش و پاسخ مستقيم در زمينه فعاليت ها و روابطش، با او گپ بزنيد و از اين طريق نظارت خود را بر روند کارهايش ادامه دهيد.
گوش جان فرا دهيد:
گوش دادن ويژگي ديگري است که بايد در خودتان تقويت کنيد. کودک سابق و نوجوان امروز شما نياز دارد مقدماتي را که با آن ها به يک نتيجه دست يافته است بيان کند و نشان دهد که بر اساس چه منطقي رفتار مي کند اين ويژگي ممکن است نيازمند صبر و حوصله فراوان شما براي توجه کردن و شنيدن اين صحبت ها باشد. همچنين نوجوان توجه خاص شما را مي خواهد و تمايل دارد که در آن زمان شما گفته هاي او را حايز اهميت بشماريد و با تمام وجود به سخنانش گوش دهيد.
توپ و تشر ممنوع:
ديگر زمان آن گذشته است که با يک تشر و داد و بيداد او را به اطاعت از خود وادار کنيد هر چند که چنين رفتارهايي در دوران کودکي نيز نامناسب و مخرب بوده اند اما در نوجواني آسيب هاي بيشتري براي فرزندتان در پي خواهد داشت؛ زيرا در اين سنين او داراي توانايي لازم براي مقابله و فرياد کشيدن متقابل است که بيشتر باعث مي شود تا رابطه شما مخدوش شود.
سياست تشويق و محروميت را به کار گيريد:
شيوه کلي و مناسب در نحوه رفتار با نوجوان آن است که سعي کنيد ابتدا او را به صورت مداوم به خاطر رفتارهاي مطلوبش مورد تحسين و ستايش قرار دهيد و سپس در مواجهه با رفتارهاي نامطلوب، او را از توجه و تحسيني که ارائه مي کرديد محروم سازيد.
اصرار و پافشاري فقط درمسائل مهم:
به عقايدش احترام بگذاريد تا حرمت شما را نيز حفظ کند. براي هر اشتباه کوچکي جايگاه والدگري خود را براي جدل با او خدشه دار نسازيد بلکه از تذکرهاي کوتاه و تاثيرگذار استفاده کنيد. در واقع قاطعيت و اصرار خود را براي مسائلي که از اهميت ويژه اي برخوردار هستند هزينه کنيد.
نظارت غيرمستقيم اما هميشگي :
نظارت دورادور خود بر روابط عاطفي، اجتماعي و مجازي او را تداوم دهيد تا چنانچه با مشکلي مواجه شد به موقع او را راهنمايي کنيد.
نوجواني را به او بشناسانيد:
او را از ويژگي هاي دوران نوجواني آگاه سازيد تا با بينش صحيحي بتواند با مشکلات و تغييرات مواجه شود.
نوازش خود را از او دريغ نکنيد:
با وجود تمام تمايلي که نوجوان به استقلال از خانواده دارد او به شدت نيازمند محبت و توجه از سوي شماست پس با اين تصور اشتباه که او بزرگ شده است و به نوازش ها يا دلجويي هاي شما نياز ندارد او را از خود دور نسازيد.
از راهنمايي هاي مشاور غافل نشويد:
هرچند که گفته شد بسياري از رفتارهاي نوجوانان ويژگي طبيعي تحولي آنان است اما چنانچه تغييرات خلقي شديد مثل غمگيني، تحريک پذيري، کناره جويي و بي بند و باري متفاوت از ديگر هم سالان فرهنگ خانوادگي و ارزشي شما را نشان مي دهد از کمک هاي تخصصي يک روان شناس و يا يک روان پزشک استفاده کنيد تا شيوه فرزندپروري خود يا حل مشکلات احتمالي فرزندتان را از مسير درست آن پيگيري کنيد.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
منبع: خراسان
