به گزارش مشرق، جولای 2014 ماه پرماجرای عرصه سیاست و دیپلماسی بوده است. ادامه درگیری‌ها در عراق، کشتار صدها شهروند بی گناه در غزه و آغاز آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 5+1 که به تعبیر بسیاری از تحلیل‌گران مهم‌ترین رویداد دیپلماتیک قرن نام گرفته است، دورنمایی از فضای سیاسی این روزها را پیش چشم مخاطبان ترسیم می‌کند.

به‌نظر می‌رسد شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بسیاری از کشاکش‌های سیاسی و امنیتی در خاورمیانه جمع شده است. در این میان ظاهرا فقط ایران است که با سلاح دیپلماسی برای حل مشکلات خود مواجه است. تیم مذاکره کننده ایران نیز به همین منظور از دومین روز ماه جاری میلادی عازم وین شده است تا طبق برنامه از پیش تعیین شده به آخرین مذاکرات خود با نمایندگان گروه 5+1 قبل از رسیدن به توافق جامع بپردازد.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک طرف این ماجرا راهبرد کلی خود را طی سالیان دراز مذاکره  تغییر نداده است. طرف ایرانی همواره اعلام کرده که هرگز در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای نبوده است و در عین حال حاضر به چشم پوشی از حقوق هسته‌ای خود که بر طبق NPT مشروع و مجاز است، نمی‌باشد. سخنان رهبری ایران نیزدر هفته گذشته  خط مشی ایران را برای پذیرش توافق جامع و خطوط قرمزی که ایران حاضر به عبور از آنها نیست به درستی تعیین کرده است.

در عین حال آمریکائی‌ها چندین بار از عدم عقب نشینی دیپلمات‌های ایرانی سخن گفتند و مدعی شدند مسئولیت عدم پیشرفت مذاکرات بر عهده ایران است. مقامات کشورهای اروپایی نیز بارها از عدم نرمش مواضع ایران خبر داده‌اند. این موجب شده است که موضوع لزوم حضور وزرای خارجه در مذاکرات مطرح شود. در عین حال در چند روز گذشته رایزنی‌های فشرده‌ای میان ایران و 1+5 در جریان بوده است و آنگونه که دیپلمات‌ها می‌گویند نگارش متن توافقنامه به کندی پیش می‌رود.

حضور وزاری خارجه برخی از کشورهای 5+1 در وین، مذاکرات را وارد فضایی جدید ساخت. طی دو روز گذشته مذاکرات دوجانبه و چند جانبه متعددی بین وزرای خارجه حاضر در وین صورت گرفته است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توانیم به دیدار دو جانبه جان کری و ظریف اشاره کنیم. اهمیت این دیدار با توجه به نقش به‌سزا و کلیدی که آمریکا در تصمیم‌گیری گروه 5+1 دارد مشخص می‌شود.

در خبرها گفته شده است که جان کری به دنبال این است که میزان تمایل ایران برای اتخاذ تصمیات مهم را ارزیابی کند و حتی برخی مقامات آمریکایی در Background Briefing به این موضوع اذعان کرده‌اند. از طرف دیگر وزاری خارجه آلمان و انگلیس هم با جان کری هم‌صدا شده‌اند؛  وزیر خارجه آلمان در جمع خبرنگاران گفته است که توپ در زمین ایران است و هم اکنون زمان تصمیم گیری ایران برای همکاری یا عدم همکاری با جامعه بین‌المللی فرا رسیده است.  ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس هم مدعی شده است که ایران باید تصمیمات سختی بگیرد. 

تعابیر مشابه وزاری خارجه غرب در این واپسین مرحله از مذاکرات می‌تواند نشان دهنده شکل‌گیری اراده جدی برای مقابله با خواست‌های ایران در جبهه غربب باشد. به‌عبارتی بنظر می‌رسد گا‌م‌های اعتمادسازی که ایران پیشنهاد داده است نتوانسته طرف غربی را متقاعد به احترام به حقوق هسته‌ای این کشور کند و مانع از زیاده‌خواهی‌های غرب و در راس آن آمریکا شود. 

اطلاق صفت «نامناسب و غیر کاربردی» به مواضع ایران، توسط یکی از مقامات آمریکایی در مصاحبه‌ای که شب گذشته با خبرنگاران در وین داشته نیز به صراحت  نشان می‌دهد که آمریکا از ماهیت مذاکره و داد و ستد متقابل امتیازات به سوی مشی سلطه جویانه تحمیل مواضع خود پیش می‌رود.

شاید یکی از دلایل روسیه و چین برای عدم حضور دراین دوره از مذاکرات هم به موضع متفاوت آنها از غرب و به ویژه آمریکا برگردد. پیش از این برخی منابع اعلام کرده بودند که روسیه نظراتی کاملا مخالف نظرات آمریکا در این مذاکرات مطرح کرده‬ است.

به صورت کلی می‌توان گفت هدف جان کری از سفر به وین تنها مساله چانه زنی و دنبال نمودن مذاکرات نیست؛ چرا که پیش از این بارها گفته شده بود که وزرای خارجه کشورها تنها در زمان حصول توافق و امضای توافقنامه به وین سفر خواهند کرد. مساله این است که ایستادگی تیم مذاکره کننده در برابر خواسته‌ها و توقعات غیر منطقی و همچنین بیانات رهبر معظم انقلاب در ترسیم خطوط عینی مذاکرات، موجب شده است که آمریکا به دنبال امتیازگیری و فشار بر ایران برای کوتاه آمدن از مواضعش باشد. جان کری در سفر به وین این پیام را به همراه خود داشت که ایران در صورت امتیاز دهی و نرمش در مواضع خود می تواند امیدوار به حصول توافق باشد!

آمریکا و سایر کشورهای غربی در شرایطی چنین مواضعی را در خصوص پرونده هسته‌ای ایران مطرح می‌نمایند که ایران عضو رسمی NPT است و طی سالیان متمادی همکاری با آژانس انرژی اتمی تلاش کرده است که ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای خود را اثبات کند. در حالی که رژیم غاصب صهیونیستی که ماهیت جنایت کارانه آن این روزها بر همگان آشکار شده استن، بدون عضویت در NPT  و با در اختیار داشتن تعداد کثیری کلاهک هسته‌ای همیشه مورد حمایت مقامات آمریکای بوده است.