به گزارش گروه اجتماعی مشرق، چند روز پيش در يک مهماني دوستانه، متوجه شدم ۳ نفر از دوستانم، رژيم گياهخواري دارند.
البته رژيم‌هاي هرکدام از آنها با ديگري متفاوت بود؛ مثلا يکي فقط گوشت‌قرمز و سفيد نمي‌خورد، ديگري لب به دوغ، ماست و غذاهاي حاوي تخم‌مرغ هم نمي‌زد و از همه اينها افراطي‌تر، دوستي بود که ژله را هم به‌خاطر منشأ حيواني داشتن، مصرف نمي‌کرد.
در این خصوص با دکتر سعيد حسيني، متخصص تغذيه گفت‌وگو كرده‌ايم تا ببينيم که خوب و بد رژيم‌هاي گياهخواري مختلف چيست و افرادي که چنين رژيم‌هايي دارند، بايد چه نکته‌هايي را در نظر بگيرند.
اولين مشکلي که رژيم‌هاي گياهخواري برايمان ايجاد مي‌کنند، چيست؟
اولين مشکلي که براي گياهخوار به وجود مي‌آيد، کاهش دريافت يکي از منابع خوب پروتیين که همان پروتیين‌هاي حيواني باشد، است. البته افراد گياهخواري که فقط گوشت‌ها را از برنامه غذايي خود حذف مي‌کنند اما تخم‌مرغ و لبنيات مي‌خورند، مشکل چنداني از نظر دريافت پروتیين‌هاي حيواني نخواهند داشت و بيشترين آسيب، متوجه گروهي مي‌شود که تمام منابع حيواني را از برنامه‌غذايي خود حذف مي‌کنند.
مگر منابع گياهي نمي‌توانند پروتیين موردنياز بدنمان را تأمين کنند؟
منابع گياهي هم مي‌توانند بخشي از پروتیين موردنياز بدن را تأمين کنند اما کيفيت پروتیين‌هاي گياهي و حيواني باهم متفاوت است و انواع حيواني آن کيفيت بالاتري دارد. به‌طورکلي، پروتیين‌ها براي تأمين اسيدهاي آمينه موردنياز بدن، لازم و ضروري هستند. بخشي از اسيدهاي آمينه ضروري در بدن ساخته نمي‌شوند و بايد از طريق مصرف خوراکي‌ها وارد بدن شوند و بخشي ديگر از اين اسيدهاي‌آمينه با دريافت پروتیين کافي در بدن ساخته مي‌شوند.
زماني آمينواسيدها به‌صورت کامل در بدن ساخته مي‌شوند که هم منابع گياهي و هم منابع حيواني پروتیين‌ها را مصرف کنيم. اگر بخواهيم با رژيم‌هاي گياهخواري مطلق، پروتیين موردنياز بدن را فقط از طريق گياهان به دست بياوريم، به‌طورحتم در دريافت اسيدهاي آمينه دچار مشکل خواهيم شد مگر اين‌که رژيم غذايي با دقت بسيار زياد، تنظيم و برنامه‌ريزي شود.
مهم‌ترين عارضه‌هاي ناشي از کمبود دريافت پروتیين چيست؟
پروتیين‌ها مانند چربي‌ها و کربوهيدرات‌ها، جزو درشت‌مغذي‌ها محسوب مي‌شوند. کربوهيدرات‌ها و چربي‌ها، هم به‌عنوان منابع سوخت در بدن کاربرد دارند و هم در کارکرد ساختماني بدن، نقش ايفا مي‌کنند. کمبود پروتیين در بدن مي‌تواند باعث ايجاد اختلال در ساخت بافت عضلاني و توليد آنزيم‌ها و هورمون‌هاي بدن شود. به عبارت ساده‌تر، ساختار بدن افرادي که با سوءتغذيه ناشي از کمبود پروتیين مواجه هستند، دچار اشکال و اختلال مي‌شود.
آيا درست است که بيشتر گياهخواران يا خامخواران با کمبود ويتامين‌هاي گروه B مواجه هستند؟
بله، معمولا بيشتر گياهخواران و خامخواران، با کمبود ويتامين‌هاي گروه B، به‌خصوص ويتامين B۱۲ و عوارض ناشي از آن مواجهند، به همين دليل در بيشتر موارد، مجبور به استفاده از مکمل‌هاي گروه B و ويتامين B۱۲ مي‌شوند.
درباره عوارض کمبود ويتامين‌هاي گروه B در بدن هم مي‌گوييد؟
يکي از مهم‌ترين عوارض کمبود ويتامين B۱۲، افزايش خطر ابتلا به نوعي کم‌خوني به نام کم‌خوني مگالوبلاستيک است. از طرف ديگر، کاهش دريافت ويتامين‌هاي گروه B، باعث کاهش سوخت‌وساز کربوهيدرات (قند) نیز مي‌شود و نقشي هم در ريزش مو دارد بنابراين افرادي که رژيم‌هاي گياهخواري مطلق دارند و زيرنظر متخصص هم نيستند، در معرض کم‌خوني‌هستند.
آيا ممکن است پيروي از رژيم‌هاي گياهخواري به برخي بيماران براي بهبود شرايطشان توصيه شود؟
برخي افراد، مبتلا به چربي يا کلسترول خون بالا هستند و برخي هم از بيماري کبد چرب رنج مي‌برند.
همان‌طور که مي‌دانيد، پروتیين‌هاي حيواني مانند انواع گوشت‌ها (به‌خصوص گوشت‌هاي قرمز)، حاوي چربي‌هاي اشباع هستند. از طرفي، بدن ما براي دريافت چربي‌هاي اشباع با محدوديت‌هايي مواجه است.
مثلا مي‌توانيم فقط ۷ تا ۱۰درصد از انرژي موردنياز روزانه خود را از طريق مصرف چربي‌هاي اشباع که بيشتر در منابع حيواني وجود دارند، تأمين کنيم. علاوه بر اين، از آن‌جا که معمولا در مصرف گوشت‌ها، به‌دليل لذيذ بودنشان، افراط مي‌شود، افراد مبتلا به کبد چرب يا چربي و کلسترول خون بالا مي‌توانند تا زمان بهبود و کنترل بيماري، از رژيم‌هاي گياهخواري پيروي کنند.
با اين حال، رژيم گياهخواري در هر شرايطي بايد زيرنظر متخصص تغذيه برنامه‌ريزي شود و افراد بيمار هم بايد بعد از کنترل بيماري خود و گنجاندن دوباره منابع پروتیين حيواني در برنامه غذايي‌شان، در مصرف آنها حد تعادل را رعايت کنند.
توصيه‌تان به افرادي که به‌دليل اعتقادهاي شخصي و نه براي حفظ سلامت، به رژيم‌هاي گياهخواري روي مي‌آورند؟
برخي افراد براي سالم‌تر بودن رژيم‌هاي گياهخواري، به آنها روي نمي‌آورند بلکه بر اين باورند که حيوانات هم موجودات زنده‌اي هستند که ما نبايد براي رفع گرسنگي، آنها را بکشيم و بخوريم و مثلا از شير يا گوشت آنها استفاده کنيم.
چنين افرادي با خوردن گوشت و محصولات دامي، دچار رنجش خاطر مي‌شوند و بار رواني سنگيني به دوش‌شان مي‌افتد. اگر اين گروه از افراد، با حذف غذاهاي دامي از برنامه‌غذايي خود دچار آرامش‌خاطر مي‌شوند و از آسيب‌هاي رواني دور مي‌مانند، اشکالي ندارد که گوشت و فرآورده‌هاي دامي نخورند اما بايد تحت‌نظر متخصص تغذيه باشند تا جسم‌شان هم آسيب نبيند.
حرف آخر؟
توصيه ما به تمام افراد چاق و لاغر، سالم يا بيمار اين است که خودسرانه و به‌خاطر پيروي از مد، به رژيم‌هاي گياهخواري، مخصوصا خامخواري، روي نياورند. افرادي که مي‌خواهند درست غذا بخورند و الگوهاي غذايي خود را اصلاح کنند، بايد تمام گروه‌هاي غذايي را در برنامه روزانه خود داشته باشند و در کنار پروتیين‌هاي گياهي، پروتیين‌هاي حيواني را هم در حجم متناسب و متعادلي مصرف کنند. درنهايت، بهتر است بدانيد که پرهيز از هرگونه افراط و تفريط و حفظ تعادل، تناسب و تنوع در برنامه غذايي، رمز سلامت همه ما است.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.irارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
منبع: شهروند
البته رژيم‌هاي هرکدام از آنها با ديگري متفاوت بود؛ مثلا يکي فقط گوشت‌قرمز و سفيد نمي‌خورد، ديگري لب به دوغ، ماست و غذاهاي حاوي تخم‌مرغ هم نمي‌زد و از همه اينها افراطي‌تر، دوستي بود که ژله را هم به‌خاطر منشأ حيواني داشتن، مصرف نمي‌کرد.
در این خصوص با دکتر سعيد حسيني، متخصص تغذيه گفت‌وگو كرده‌ايم تا ببينيم که خوب و بد رژيم‌هاي گياهخواري مختلف چيست و افرادي که چنين رژيم‌هايي دارند، بايد چه نکته‌هايي را در نظر بگيرند.
اولين مشکلي که رژيم‌هاي گياهخواري برايمان ايجاد مي‌کنند، چيست؟
اولين مشکلي که براي گياهخوار به وجود مي‌آيد، کاهش دريافت يکي از منابع خوب پروتیين که همان پروتیين‌هاي حيواني باشد، است. البته افراد گياهخواري که فقط گوشت‌ها را از برنامه غذايي خود حذف مي‌کنند اما تخم‌مرغ و لبنيات مي‌خورند، مشکل چنداني از نظر دريافت پروتیين‌هاي حيواني نخواهند داشت و بيشترين آسيب، متوجه گروهي مي‌شود که تمام منابع حيواني را از برنامه‌غذايي خود حذف مي‌کنند.
مگر منابع گياهي نمي‌توانند پروتیين موردنياز بدنمان را تأمين کنند؟
منابع گياهي هم مي‌توانند بخشي از پروتیين موردنياز بدن را تأمين کنند اما کيفيت پروتیين‌هاي گياهي و حيواني باهم متفاوت است و انواع حيواني آن کيفيت بالاتري دارد. به‌طورکلي، پروتیين‌ها براي تأمين اسيدهاي آمينه موردنياز بدن، لازم و ضروري هستند. بخشي از اسيدهاي آمينه ضروري در بدن ساخته نمي‌شوند و بايد از طريق مصرف خوراکي‌ها وارد بدن شوند و بخشي ديگر از اين اسيدهاي‌آمينه با دريافت پروتیين کافي در بدن ساخته مي‌شوند.
زماني آمينواسيدها به‌صورت کامل در بدن ساخته مي‌شوند که هم منابع گياهي و هم منابع حيواني پروتیين‌ها را مصرف کنيم. اگر بخواهيم با رژيم‌هاي گياهخواري مطلق، پروتیين موردنياز بدن را فقط از طريق گياهان به دست بياوريم، به‌طورحتم در دريافت اسيدهاي آمينه دچار مشکل خواهيم شد مگر اين‌که رژيم غذايي با دقت بسيار زياد، تنظيم و برنامه‌ريزي شود.
مهم‌ترين عارضه‌هاي ناشي از کمبود دريافت پروتیين چيست؟
پروتیين‌ها مانند چربي‌ها و کربوهيدرات‌ها، جزو درشت‌مغذي‌ها محسوب مي‌شوند. کربوهيدرات‌ها و چربي‌ها، هم به‌عنوان منابع سوخت در بدن کاربرد دارند و هم در کارکرد ساختماني بدن، نقش ايفا مي‌کنند. کمبود پروتیين در بدن مي‌تواند باعث ايجاد اختلال در ساخت بافت عضلاني و توليد آنزيم‌ها و هورمون‌هاي بدن شود. به عبارت ساده‌تر، ساختار بدن افرادي که با سوءتغذيه ناشي از کمبود پروتیين مواجه هستند، دچار اشکال و اختلال مي‌شود.
آيا درست است که بيشتر گياهخواران يا خامخواران با کمبود ويتامين‌هاي گروه B مواجه هستند؟
بله، معمولا بيشتر گياهخواران و خامخواران، با کمبود ويتامين‌هاي گروه B، به‌خصوص ويتامين B۱۲ و عوارض ناشي از آن مواجهند، به همين دليل در بيشتر موارد، مجبور به استفاده از مکمل‌هاي گروه B و ويتامين B۱۲ مي‌شوند.
درباره عوارض کمبود ويتامين‌هاي گروه B در بدن هم مي‌گوييد؟
يکي از مهم‌ترين عوارض کمبود ويتامين B۱۲، افزايش خطر ابتلا به نوعي کم‌خوني به نام کم‌خوني مگالوبلاستيک است. از طرف ديگر، کاهش دريافت ويتامين‌هاي گروه B، باعث کاهش سوخت‌وساز کربوهيدرات (قند) نیز مي‌شود و نقشي هم در ريزش مو دارد بنابراين افرادي که رژيم‌هاي گياهخواري مطلق دارند و زيرنظر متخصص هم نيستند، در معرض کم‌خوني‌هستند.
آيا ممکن است پيروي از رژيم‌هاي گياهخواري به برخي بيماران براي بهبود شرايطشان توصيه شود؟
برخي افراد، مبتلا به چربي يا کلسترول خون بالا هستند و برخي هم از بيماري کبد چرب رنج مي‌برند.
همان‌طور که مي‌دانيد، پروتیين‌هاي حيواني مانند انواع گوشت‌ها (به‌خصوص گوشت‌هاي قرمز)، حاوي چربي‌هاي اشباع هستند. از طرفي، بدن ما براي دريافت چربي‌هاي اشباع با محدوديت‌هايي مواجه است.
مثلا مي‌توانيم فقط ۷ تا ۱۰درصد از انرژي موردنياز روزانه خود را از طريق مصرف چربي‌هاي اشباع که بيشتر در منابع حيواني وجود دارند، تأمين کنيم. علاوه بر اين، از آن‌جا که معمولا در مصرف گوشت‌ها، به‌دليل لذيذ بودنشان، افراط مي‌شود، افراد مبتلا به کبد چرب يا چربي و کلسترول خون بالا مي‌توانند تا زمان بهبود و کنترل بيماري، از رژيم‌هاي گياهخواري پيروي کنند.
با اين حال، رژيم گياهخواري در هر شرايطي بايد زيرنظر متخصص تغذيه برنامه‌ريزي شود و افراد بيمار هم بايد بعد از کنترل بيماري خود و گنجاندن دوباره منابع پروتیين حيواني در برنامه غذايي‌شان، در مصرف آنها حد تعادل را رعايت کنند.
توصيه‌تان به افرادي که به‌دليل اعتقادهاي شخصي و نه براي حفظ سلامت، به رژيم‌هاي گياهخواري روي مي‌آورند؟
برخي افراد براي سالم‌تر بودن رژيم‌هاي گياهخواري، به آنها روي نمي‌آورند بلکه بر اين باورند که حيوانات هم موجودات زنده‌اي هستند که ما نبايد براي رفع گرسنگي، آنها را بکشيم و بخوريم و مثلا از شير يا گوشت آنها استفاده کنيم.
چنين افرادي با خوردن گوشت و محصولات دامي، دچار رنجش خاطر مي‌شوند و بار رواني سنگيني به دوش‌شان مي‌افتد. اگر اين گروه از افراد، با حذف غذاهاي دامي از برنامه‌غذايي خود دچار آرامش‌خاطر مي‌شوند و از آسيب‌هاي رواني دور مي‌مانند، اشکالي ندارد که گوشت و فرآورده‌هاي دامي نخورند اما بايد تحت‌نظر متخصص تغذيه باشند تا جسم‌شان هم آسيب نبيند.
حرف آخر؟
توصيه ما به تمام افراد چاق و لاغر، سالم يا بيمار اين است که خودسرانه و به‌خاطر پيروي از مد، به رژيم‌هاي گياهخواري، مخصوصا خامخواري، روي نياورند. افرادي که مي‌خواهند درست غذا بخورند و الگوهاي غذايي خود را اصلاح کنند، بايد تمام گروه‌هاي غذايي را در برنامه روزانه خود داشته باشند و در کنار پروتیين‌هاي گياهي، پروتیين‌هاي حيواني را هم در حجم متناسب و متعادلي مصرف کنند. درنهايت، بهتر است بدانيد که پرهيز از هرگونه افراط و تفريط و حفظ تعادل، تناسب و تنوع در برنامه غذايي، رمز سلامت همه ما است.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.irارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
منبع: شهروند
