گروه گزارش ویژه مشرق - منطقه قفقاز در شمال غرب ایران از لحاظ ژئو پلیتیک، ذخایر انرژی و مسیر ترانزیت کالاها و خدمات برای جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیت بسیاری است. صهیونیست‌ها با درک این موضوع درصدد تاثیرگذاری بر حضور ایران در این منطقه و افزایش ارتباطات خود در سطوح مختلف با کشورهای قفقاز می‌باشند. نگاهی به تحرکات این رژیم در منطقه قفقاز به خصوص قفقاز جنوبی ما را با طرح صهیونیست‌ها جهت نفوذ در حوزه استراتژیک ایران آشنا خواهد کرد.

قفقاز ناحیه‌ای در مرز آسیا و اروپا است که از سمت شرق به دریای خزر، از سمت غرب به دریای سیاه، از سمت شمال به دشت‎های جنوب روسیه و از سمت جنوب به دو کشور ایران و ترکیه متصل بوده و رشته‌کوه قفقاز در آن واقع است. قفقاز از نظر سیاسی به دو بخش قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز) و قفقاز شمالی تقسیم می‌شود. قفقاز جنوبی شامل کشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان بوده، اما قفقاز شمالی جزئی از روسیه و شامل جمهوری‌های خودگردان چچن، داغستان، اینگوشتیا، کاراچای- چرکسیا، کاباردینو-بالکاریا، سرزمین کراسنودار، آدیغیه، اوستیای شمالی- آلانیا و سرزمین استاوروپول می‌شود.

حوزه قفقاز از لحاظ ذخایر انرژی بسیار حایز توجه بوده که بیشتر این ذخایر در کشور آذربایجان واقع شده است، گرجستان نیز از لحاظ ترانزیت جهت کشورهای منطقه آسیای مرکزی و دسترسی به دریای سیاه مهم تلقی می‌شود. قفقاز شمالی، بی‌ثبات‌ترین بخش روسیه بعد از شوروی بوده و ترکیبی از اقوام و قبایل و گروه‌های قومی متعدد مانند آبخاز، چچنی، اینگوش و ... در آن حضور دارند.

نقشه منطقه قفقاز شمالی و جنوبی

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بر اهمیت ژئوپلیتیک این منطقه افزود و خلاء قدرتی که در نتیجه این فروپاشی به وجود آمد؛ فرصتی برای برخی از طرف‌های خارجی از جمله رژیم صهیونیستی فراهم کرد تا در جهت حضور خود در منطقه از آن استفاده کنند. با توجه به اینکه اسرائیل از بدو تشکیل خود تاکنون از یک مشکل اساسی به نام انزوای سیاسی و عدم مشروعیت رنج می‌برد، لذا در راستای پیگیری "راهبرد اتحاد پیرامونی"، از همان ابتدای فروپاشی و از سال 1992 میلادی به بعد، شروع به برقراری ارتباطات رسمی و دیپلماتیک با کشورهای این منطقه نمود. متعاقب تلاش برای برقرای رابطه میان تل‌آویو با این کشورها و اقدامات مختلف صورت‌گرفته، امروزه حضور رسمی و دیپلماتیک این رژیم در منطقه چشم‌گیر است. اما شاید بتوان به جرات گفت که مهم‌ترین دلیل تحرکات صهیونیست‌ها در منطقه قفقاز، مراقبت از منافع ایالات متحده در این منطقه و مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران است.

در حال حاضر صهیونیست‌ها در کشور های آذربایجان و گرجستان سفارت‌خانه داشته و در ارمنستان اسرائیل سفیر غیرمقیم و یا آکرودیته دارد. در اواخر سال 2008 میلادی وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی تحولی در ساختار بخش‌های اروپای مرکزی و اوراسیای خود ایجاد نمود. بر طبق این تغییرات دو بخش اوراسیای 1 و 2 ایجاد گردید. اوراسیای 1 شامل بخش‌‌های اروپایی اتحاد جماهیر سابق شوروی مانند اوکراین بوده و اوراسیای 2 شامل کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی بود. نکته قابل توجه آن که تاکنون گزارشی از این تغییرات در سایت وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی منتشر نگردیده است.

طراحی صهیونیست‌ها جهت دستیابی به اهداف خود در کشورهای منطقه در زمینه‌های مختلف اقتصادی، نظامی – امنیتی و فرهنگی ترسیم شده است.

حوزه اقتصادی

از دلایل عمده و اصلی اقتصادی توجه تل‌آویو به حوزه کشور‌های منطقه قفقاز، موضوع انرژی است. در میان کشورهای منطقه، آذربایجان از ذخایر قابل توجه نفت و گاز برخوردار است. هم اکنون خطوط لوله انتقال نفت و گاز آذربایجان از طریق خاک گرجستان و ترکیه در حال انتقال انرژی بوده و یکی از مشتریان و مصرف‌کنندگان این محصول استراتژیک رژیم صهیونیستی بوده است.

خط لوله انتقال انرژی باکو-تفلیس-جیهان

بر اساس برآورد شرکت­‌های نفت بین‌­المللی میزان نفت اثبات شده در آذربایجان بالغ بر 7 میلیارد بشکه و گاز طبیعی آن به میزان 85 تریلیون مترمکعب است. در سال 2008 واردات اسرائیل از آذربایجان در حدود 3.5 میلیارد دلار بوده و به همین خاطر تل‌آویو سومین شریک اقتصادی خارجی آذربایجان محسوب می‌شود .در سال 2012 حجم روابط اقتصادی میان دو طرف از مرز 4 میلیارد دلار در سال فراتر رفت و در سال 2013 بیش از یک‌ سوم نفت اسرائیل از آذربایجان تأمین می‌شد.

 ملاقات شیمون پرز و الهام علی‌اف در حاشیه اجلاس اقتصادی داووس سوییس

همچنین در سال 2012 اسراییل شروع به واردات گاز از آذربایجان نمود و مطابق اعلام صهیونیست‌ها آن‌ها قصد دارند تا در میان سال‌های 2012 تا 2022 در حدود 12 میلیارد متر مکعب گاز از آذربایجان خریداری نمایند. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که پس از بیداری اسلامی در مصر و چندین نوبت انفجار در خطوط انتقال گاز از مصر به اسرائیل، صهیونیست‌ها در فکر تامین منابع گازی خود از آذربایجان می‌باشند.

همچنین بازارهای جدید تجاری و اقتصادی در منطقه جهت فروش کالاها و خدمات صنعتی، مخابراتی، کشاورزی ، دارویی و ... هم یکی از هدف‌گذاری‌های صهیونیست‌ها در خصوص زمینه‌های اقتصادی بوده است.

مزیت نسبی اسرائیل در کشاورزی باعث شد که در سال 1988، همکاری ملی گسترده‌­ای میان این رژیم با آذربایجان و همچنین گرجستان صورت گیرد.ارمنستان نیز در سال­‌های 2005 و 2006، با استفاده از کمک‌­های اسرائیل به سرمایه‌­گذاری در بخش‌­های کشاورزی و نیز صنایع شیمیایی و سموم دفع آفات، منابع دارویی و غیره پرداخت.

علاوه بر این، همکاری­‌های گسترده‌­ای در صنایع مخابراتی- ارتباطی میان اسرائیل و آذربایجان صورت می­‌گیرد. در این زمینه شرکت صهیونیستی "بکسل" (Bakcell) اپراتور اول تلفن همراه در آذربایجان فعالیت‌های خود را از سال 1994 میلادی آغاز کرده و در حال حاضر 92% خاک آذربایجان تحت پوشش مخابراتی این شرکت قرار دارد. این شرکت در اکتبر سال 2013 میلادی قراردادی با تیم فوتبال منچستر یونایتد منعقد نمود و بر اساس آن تبلیغات این تیم در حوزه کشور های قفقاز و مشترک‌المنافع را بر عهده گرفت.

امضای قرارداد میان شرکت بکسل و تیم منچستریونایتد

در گرجستان نیز صهیونیست‌ها حضور اقتصادی گسترده داشته و سرمایه‌گذاری آن‌ها در اوایل سال 2010 میلادی در این کشور در حدود نیم میلیون دلار بوده است. در مارس 2010 میلادی قراردادی میان دو طرف به امضا رسید که به موجب تخفیفات مالیاتی ورود سرمایه‌گذاران اسرائیلی را به گرجستان تسهیل می‌نمود. اتاق بازرگانی دو کشور نیز از سال 2010 فعالیت خود را آغاز نموده و شرکت‌های مختلف اسرائیلی در گرجستان فعالیت دارند. مطابق آمار منتشرشده در حدود 45 شرکت صهیونیستی در زمینه‌های مختلف از قبیل خدمات مهندسی، کشاورزی، آبرسانی، نرم افزارهای رایانه‌ای و... در این کشور حضور دارند. در سال 2012 میلادی واردات گرجستان در حدود 285 میلیون دلار و صادرات این کشور به اسرائیل در حدود 160 میلیون دلار بوده است.

حوزه امنیتی – نظامی

یکی از مهم ترین راهکارهای صهیونیست‌ها جهت افزایش نفوذ خود در کشورهای مختلف جهان امضای قراردادهای نظامی – امنیتی است. منطقه قفقاز جنوبی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اسرائیل از ایجاد پایگاه‌های شنود در منطقه تا صادرات تسلیحات برنامه‌ریزی گسترده دارد. اکتبر 1996 هفته‌نامه دفاعی Jane’s Defense در گزارشی از حضور شرکت‌های اسرائیلی در تامین تجهیزات نظامی آذربایجان در زمینه‌های مختلف از قبیل تجهیزات هوایی، توپخانه، موشک‌های ضدتانک و ... خبر داد. بودجه‌های نظامی آذربایجان نیز هر سال به صورت قابل توجهی افزایش داشته به طوری که از 175 میلیون دلار در سال 2003 میلادی به 2.3 میلیارد دلار در سال 2011 و 3.4 میلیارد دلار در سال 2012 افزایش پیدا کرده است. در سال 2009 میلادی شیمون پرز رئیس رژیم صهیونیستی اولین دیدار خود از باکو پایتخت آذربایجان را در برنامه خود داشت. در این سفر "آوی لیومی" مدیر وقت شرکت تسلیحاتی " Aeronautics" شیمون پرز را همراهی می‌کرد. بعد از این دیدار روزنامه صهیونیستی هاآرتص خبر از ساخت کارخانه‌ای نظامی توسط این شرکت در حوالی باکو داد، پس از آن در خصوص این کارخانه و سرنوشت آن گزارشی منتشر نشده است. شرکت صهیونیستی فوق در سال 1997 میلادی تاسیس و تخصص آن در حوزه ساخت پهباد است.

پهباد ساخت شرکت " Aeronautics"

برخی اخبار همچنین از فروش هواپیماهای بدون سرنشین از نوع "ایتان" توسط اسرائیل به آذربایجان خبر می‌دهند. این نوع از هواپیماهای بدون سرنشین از توانایی حمل بمب‌های با وزن بسیار بالا و پرواز مستمر به مدت 24 ساعت برخوردارند.

پهباد اسرائیلی ایتان

در فوریه 2012 میلادی صهیونیست‌ها از عقد قرارداد نظامی به ارزش 1.6 میلیارد دلار با دولت آذربایجان جهت صادرات پهپاد به این کشور خبر دادند. همچنین روزنامه معاریو اسرائیل از آموزش نظامیان آذربایجانی توسط مستشاران اسرائیلی پرده برداشت.

در زمینه نظامی صهیونیست‌ها توافقاتی نیز با گرجستان در زمینه فروش پهپاد به این کشور دارند. شرکت صهیونیستی Elbit از سال 2001 میلادی در این خصوص همکاری نزدیکی با دولت گرجستان دارد. 

یکی از زمینه‌های همکاری این شرکت عقد قرارداد نظامی با شرکت هواپیمایی تفلیس جهت به روزرسانی هواپیماهای Sukhoi Su-25 است.

هواپیمای Sukhoi Su-25

قراردادهای نظامی این رژیم با دولت گرجستان از سال 2000 میلادی تاکنون در حدود 200 میلیون دلار تخمین زده می‌شود.

وزارت دفاع روسیه در گزارشی که در سال 2008 میلادی منتشر نمود از همکاری‌های نظامی گرجستان و اسرائیل پرده برمی‌دارد، در این گزارش آمده است: اسرائیل در خصوص تسلیحات جنگ الکترونیک، تجهیزات توپخانه و همچنین تامین خودروهای نظامی با گرجستان همکاری نزدیک دارد.

 توانمندی‌های نظامی ارتش گرجستان که با کمک رژیم اسرائیل ارتقاء یافته است

همچنین مستشاران نظامی اسرائیل از اواخر سال 2007 میلادی آموزش نیروهای نظامی گرجستان به خصوص در رسته‌های شناسایی را بر عهده دارند. وزارت دفاع روسیه در گزارش دیگری در این خصوص تخمین می‌زند که تعداد 100 تا نزدیک به 1000 مستشار نظامی اسرائیل در گرجستان حضور دارند. بر طبق این گزارش، آموزش جنگ شهری به نظامیان گرجی در دستور کار صهیونیست‌ها قرار دارد.

کارشناسان نظامی اسرائیل در گرجستان در دره­ یانکیسی و پایگاه نظامی "وازیانی" فعالیت دارند .این پایگاه نظامی در 20 کیلومتری تفلیس قرار داشته و در حدود 10 هزار هکتار مساحت دارد.

نمایی از پایگاه نظامی وازیانی

روابط آذربایجان و رژیم صهیونیستی در زمینه‌های امنیتی نیز به طور ویژه در اوت 1995، با سفر هیأتی از کارشناسان امنیتی رژیم صهیونیستی به جمهوری آذربایجان برای آموزش نیروهای امنیتی این کشور افزایش یافت. این روابط با سفر 29 اوت 1997 نخست وزیر وقت اسرائیل بنیامین نتانیاهو به جمهوری آذربایجان گسترده‌تر گردید. روابط امنیتی دو کشور در زمینه‌های تبادل اطلاعات، جمع‌آوری داده و اطلاعات و تحلیل آن‌ها ( به خصوص اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط ماهواره‌های رژیم صهیونیستی) و آموزش نیروهای امنیتی آذربایجان به خصوص در تامین امنیت رییس جمهور آذربایجان در سفرهای خارجی بوده است. برخی منابع از ایجاد پایگاه‌های شنود توسط صهیونیست‌ها در دریای خزر و نزدیک مرزهای ایران خبر می‌دهند.

در سال 2000 میلادی اسرائیلی‌ها همچنین سیستم‌های امنیتی فرودگاه بین‌المللی باکو را نیز توسعه دادند.

فرودگاه بین‌المللی باکو

یکی از شرکت‌های صهیونیستی فعال در زمینه تامین تجهیزات شنود شرکت ELTA بوده که در خصوص ساخت سیستم ماهواره Tec SAR در سال 2009 میلادی با دولت آذربایجان همکاری نمود.

مشخصات ماهواره جاسوسی Tec SAR 

حوزه فرهنگی

صهیونیست‌ها دلایل و انگیزه‌های فرهنگی و اجتماعی هم در توجه به کشورهای منطقه قفقاز دارند. در این حوزه آن‌ها از پتانسیل اقلیت یهودی در کشورهای منطقه استفاده می‌کنند. در قفقاز جنوبی کشورهای ارمنستان و گرجستان دارای اکثریت مسیحی و آذربایجان دارای اکثریت  مسلمان و شیعه است و در قفقاز شمالی، اکثر جمهوری‎های خودمختار روسیه نظیر چچن، اینگوش، داغستان و غیره مسلمان‎نشین می‎باشند. در این راستا اسرائیل به حمایت و پشتیبانی از تاسیس انجمن ها و موسسات غیر دولتی توسط اقلیت‌های یهودی مبادرت کرده و در قالب این تشکل‌ها فعالیت می‌کند.

جمهوری آذربایجان با توجه به مسلمان بودن اما دارای جامعه بزرگ یهودی بوده و شمار زیادی از یهودیان شوروی که به اسرائیل مهاجرت کردند، از جمهوری آذربایجان بودند. مذهب یهودی نیز در جمهوری آذربایجان از آزادی عمل برخوردار است. یهودیان آذربایجان به سه دسته یهودیان کوهستان، یهودیان اشکنازی و یهودیان گرجستان تقسیم‌بندی می‌گردند. اقلیت یهودی با جمعیتی درحدود 16 هزار نفر که اکثراً در باکو ساکن هستند برای اسرائیل از اهمیت زیادی برخوردار است. در حدود 100 هزار یهودی آذربایجانی نیز در اسرائیل ساکن می‌باشند. اسرائیل برای تقویت این اقلیت در آذربایجان سرمایه‌گذاری‌هایی نموده که عمدتاً در رابطه با تجارت، صنعت و علی‌الخصوص کشاورزی است.

در سال 2007 میلادی 3 کنیسه در شهر باکو وجود داشت که هر کدام متعلق به گروهی از یهودیان کوهستان، اشکنازی و یهودیان گرجی بود. کنیسه متعلق به یهودیان کوهستان در شهر باکو بزرگترین کنیسه در منطقه قفقاز است.

کنیسه متعلق به یهودیان در شهر باکو که در سال 2003 میلادی افتتاح شد.

از جمله نهادهای متعلق به یهودیان در آذربایجان سازمان خیریه زنان در باکو است که در سال 1992 میلادی تاسیس شده و در زمینه‌های مختلف تامین اقلام دارویی و مواد غذایی برای خانواده‌های یهودی نیازمند فعالیت دارد.

چهار مجله ماهیانه متعلق به یهودیان نیز در باکو منتشر می‌شود که مهم‌ترین آن به نام "اسرائیل ما" توسط سفارت این رژیم در آذربایجان منتشر می‌شود‌. هشت انجمن متعلق به یهودیان نیز در این کشور ثبت رسمی دارند که پنج انجمن تنها در شهر باکو به فعالیت مشغول هستند.

انجمن‌های دوستی دو کشور در زمینه‌های مختلف از قبیل پارلمانی، آموزشی و ... نیز به فعالیت مشغول بوده به طوری که در 8 می سال 2010 میلادی هیاتی از انجمن دوستی آذربایجان و اسرائیل خیابانی به نام "حیدر علی اف" را در اسرائیل افتتاح نمودند.

در سال 2010 الهام علی اف دیداری با مدیر اجرایی کمیته یهودیان امریکا دیوید هریس در باکو داشت. وی در این دیدار اظهار داشت: یهودیان و مردم آذربایجان برای قرن‌ها در کنار یکدیگر با صلح و آرامش زندگی کرده‌اند. در این دیدار هریس نیز با قول مساعد نسبت به توسعه همکاری‌ها میان جامعه یهودیان و دولت آذربایجان در زمینه‌های مختلف فرهنگی، آموزشی و ... اعلام امادگی نمود.

دیدار الهام علی‌اف و مدیر اجرایی کمیته یهودیان آمریکا در باکو

در گرجستان نیز نفوذ اقلیت یهودی شایان توجه بوده به گونه‌ای که در حدود 80 هزار یهودی گرجی در سرزمین‌های اشغالی زندگی می‌کنند. از جمله اقدامات قابل توجه یهودیان برگزاری جشنواره کتاب‌های یهودی از سال 1996 میلادی به صورت سالیانه در گرجستان است.

مطابق قرارداد همکاری که میان انجمن یهودیان گرجستان و کلیسای ارتدوکس این کشور در سال 2001 میلادی به امضا رسید، این کلیسا دین یهود را به عنوان یکی از مذاهب این کشور مورد تایید قرار داد. همچنین دانشگاه تفلیس، مرکزی جهت مطالعات یهودی شناسی در سال 2000 دایر نمود.

جمع‌بندی

حوزه قفقاز به خصوص منطقه جنوبی آن شامل کشورهای آذربایجان، ارمنستان و گرجستان یکی از مهم‌ترین مناطق در حوزه امنیتی  جمهوری اسلامی ایران بوده و هرگونه حضور و تحرک دشمنان در این منطقه برای سیاست‌گذاری‌های ما حایز اهمیت است. تمایلات داخلی کشورها، همراه با علاقه قدرت‌ها برای حضور در این منطقه و تحولات ناشی از فروپاشی شوروی، از جمله عوامل تأثیرگذار در تحولات قفقاز جنوبی بوده است. رژیم صهیونیستی که در نوک پیکان تقابل با ایران قرار داشته با همکاری در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی – امنیتی با کشورهای منطقه در راستای کاهش تاثیرگذاری ما موثر بوده و طبیعتا تهدیدی برای امنیت ملی ایران به حساب می‌آید. نظامی کردن منطقه از سوی صهیونیست‌ها و ایجاد ذهنیت منفی برای رهبران کشورها نسبت به ایران از جمله مجموعه اقداماتی هستند که به صورت آشکار و پنهان منافع و امنیت ملی ما را هدف قرار داده‌اند.

منابع و مآخذ: 

http://www.crescent-online.net/2010/04/what-is-israel-up-to-in-the-caucasus-maksud-djavadov-2609-articles.html

http://www.commonspace.eu/eng/blogs/15/author8/id85

http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/good-relations-between-azerbaijan-and-israel-a-model-for-other-muslim-state

http://www.news.az/articles/politics/85106

http://www.noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=3623

http://en.ria.ru/world/20080805/115771963.html

http://president.az/articles/350?locale=en

http://www.haaretz.com/print-edition/business/aeronautics-to-build-plant-in-azerbaijan-1.279026

http://www.bakcell.com/en/company-history

http://en.trend.az/capital/it/2076705.html

http://www.thejc.com/comment-and-debate/comment/63154/israels-front-line-south-caucasus

http://www.foreignaffairs.com/articles/138753/alex-vatanka/tangle-in-the-caucasus

http://www.aeronautics-sys.com/

http://en.wikipedia.org/wiki/Georgian_Armed_Forces

http://qafqaz.ir/fa/?p=4573

http://sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/40813902803.pdf

http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/ai111_folder/111_articles/111_news_synagogue.html

http://eajc.org/page423

http://17shahregafgaz.blogfa.com/post/23

http://en.wikipedia.org/wiki/Caucasus

http://qafqaz.ir/fa/?p=4684

http://www.georgia.org/SiteCollectionDocuments/Business/International/Country_Connections/Georgia_Israel_Connection_2013.pdf

http://www.panarmenian.net/eng/world/news/33537

http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/03/28/israel_s_secret_staging_ground