عملکرد هيئت رئيسه مجلس از ابتداي دوره نهم تاکنون را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
در حوزه رياست مجلس دکتر لاريجاني عملکرد خوبي داشت. وي وقت بسيار زيادي را براي اداره و پيشبرد امور مجلس اختصاص ميدهد. بهنظرم علي لاريجاني شخصيت ناشناختهاي است و خيليها از زوايا و ابعاد وجودي وي مطلع نيستند. وي در وقتگذاري، دقت نظر، دلسوزي براي مسائل کشور، ملي انديشيدن و فارغ بودن از مسائل جناحي و گروهي در عرصه ملي، خيلي شناخته شده نيست. لاريجاني در اين مدت زحمات بسيار زيادي کشيد و مجلس را خيلي خوب و با تدبير اداره کرد. به هرحال مجلس در دو سال گذشته و چهار سال قبل از آن، مجموعا شش سال سختي را داشت.
از چه نظر سالهاي سختي بودند؟
کورانهاي مختلف و گذر از اين کورانها کار آساني نيست.
منظورتان را واضح‌تر مي گوييد؟
تغيير دولتها، نوع عملکرد دولتها، نوع مواضع متفاوت داخل مجلس، آرايش اصولگرايي و اختلافات بين آن‌ها و خيلي موضوعات ديگر که پيچيدگي کار را در مجلس زياد ميکند. مديريت در مجلس کار سختي است؛ مخصوصا اينکه تمام نمايندگان خود را از هيئت رئيسه و مديريت مجلس يک قدم بالاتر ميدانند و ميگويند ما تعيينکننده رئيس و هيئت رئيسه هستيم. نمايندگان همه خود را با هيئت رئيسه و رئيس مساوي ميدانند که درست هم هست.همه از حقوق مساوي برخوردارند. لذا اينجا رياست به‌معناي علو درجه و مقام نيست. شخصيت فرد بايد آنچنان جامع باشد که بزرگي خود را به نمايش بگذارد. هرکسي نميتواند در اين مسند قرار گيرد و دکتر لاريجاني نيز واقعا با حلم و علم خود و قدرت و توانمندي مديريتي که دارند برتري خود را نشان دادند. برتري وي برتري رتبهاي و مقامي نيست بلکه برتري مديريتي، ذاتي و برتري مبتني بر خصايص انساني است که خود را به نمايش گذاشته است.
فکر مي‌کنيد غير از دکتر لاريجاني فرد ديگري براي رياست کانديدا شود؟
نمي دانم. شايعاتي در مورد علاقهمندي برخي دوستان مطرح است. نمايندگان مجلس اين اختيار را دارند و هرکسي ميتواند کانديداي رياست شود اما به هر حال داخل مجلس بر رياست دکتر لاريجاني اجماع وجود دارد.
اين اجماع مربوط به فراکسيون رهروان ولايت است يا کل مجلس؟
اين اجماع را فرا فراکسيوني ميدانم. در فراکسيون رهروان ولايت همه بر رياست شخص دکتر لاريجاني اجماع دارند اما اين اجماع را خارج از فراکسيون نيز مشاهده ميکنيم.
عملکرد هيئت رئيسه را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
به هر حال آن‌ها هم زحمات زيادي کشيدند و بايد از آن‌ها تشکر کرد. بر همه انسانها نقد وارد است. شايد برخي به عملکرد هيئت رئيسه انتقاداتي داشته باشند اما عضو هيئت رئيسه بودن کار سختي است. رئيس و نواب در طول جلسه جابه‌جا ميشوند. کار دبيران و کارپردازان کار سختي است. دبيران تمام چهار ساعت را بايد آنجا باشند و به امور مجلس انتظام بخشند. ضمن اينکه هر سال نيز تغيير ميکنند بنابراين مرتب بايد انتظار نمايندگان را پاسخ دهند تا بتوانند سال بعد هم انتخاب شوند. لذا کار دبيري سخت است.
براي کانديداتوري هيئت رئيسه، فراکسيون رهروان ولايت افراد خاصي را مد نظر دارد؟
در طول دوسالي که گذشت فراکسيون نشان داد عملکردش کاملا دموکراتيک است. دکتر لاريجاني هم هيچگاه به شکل آمرانه و دستوري در فراکسيون برخورد نکردند بلکه هميشه در فراکسيون تفاهم و مفاهمه وجود دارد. در بحث هيئت رئيسه هم روند کاملا دموکراتيکي را در پيش ميگيريم. هيئت رئيسه فراکسيون اصولگرايان رهروان ولايت جلسه مجمع عمومي را برگزار ميکند. در اين جلسه همه اعضا از حقوق مساوي براي کانديداتوري و راي دادن برخوردارند. هرکسي در هر پستي کانديدا شد کسي حق حذفش را ندارد. اعضا ميتوانند در رقابت سالم شرکت کنند اما همه ما متعهد هستيم کساني که بيشترين آرا را در فراکسيون آوردند، در ليست قرار داده و در صحن علني نيز پشتيبان آن ليست باشيم.
در حال حاضر مشخص شده است که چه کساني کانديدا شوند؟
خير، در حال حاضر برخي افراد در صحن کار کرده و قصد کانديداتوري دارند اما نميتوان آن‌ها را احصا کرد. براي اينکه بدانيم چه کساني کانديدا خواهند شد بايد تا روز شنبه و جلسه فراکسيون صبر کنيم.
شنيده شده که دو فراکسيـون اصـولگرايـان رهروان ولايت و فراکسيون اصولگرايان در پي اجماع براي ارائه ليست مشترک براي انتخابات هيئت رئيسه هستند. اين روند به چه صورت در حال پيگيري است؟
فراکسيون اصولگرايان رهروان ولايت به هيچ کسي ماموريت مذاکره و دادن ليست واحد نداده است. تصميمات ما در قالب مجمع عمومي گرفته ميشود. بنابراين من بهعنوان رئيس فراکسيون اختياري از خود ندارم و فقط مدير جلسات، جمعآوريکننده نظرات دوستان و جمع‌بندي‌کننده نظراتشان هستم.
پس هيچ اقدامي در اين راستا صورت نگرفته است؟ چون گفته شده هيئت رئيسه دو فراکسيون در اين زمينه رايزنيهايي با هم داشتند.
هيئت رئيسهها نميتوانند چنين اقدامي انجام دهند؛ ما از طرف مجمع عمومي ماموريتي نداريم. تازه فرض کنيد ما بهعنوان هيئت رئيسه برويم تفاهمي هم داشته باشيم. اين تفاهم بايد از طرف مجمع عمومي رايگيري شود. امکان چنين کاري هم نيست. در موضوعات ديگر خيلي صحبت ميکنيم. گاهي مواقع تشريک مساعي هم با هم داشته‌ايم. در برخي موارد در حاشيه صحن با دکتر حداد عادل به صحبت ميپردازيم و همکاري ميکنيم. چون فراکسيونها بايد با يکديگر همکاري کنند. ما همکار هم هستيم. ما که همواره رقيب هم نيستيم. در عين حال اشتراکات زيادي داريم. در بسياري از موضوعات تلاش ميکنيم همکاريهايي صورت گيرد. اما در بحث انتخابات هيئت رئيسه مجلس از نظر عملي ممکن نبود که بتوانيم تفاهمي داشته باشيم.
تعامل دو فراکسيون چقدر ميتواند در اداره مجلس موثر باشد؟
اگر فراکسيونها براساس اصول دقيق شکل گرفته و تعامل اساسي داشته باشند، ميتوانند موثر باشند. طبيعتا درصدي اختلاف وجود دارد اما همان اختلاف‌ها را هم ميتوان نظام هستند کرد و طبيعي است که براساس آن اختلافات نظام هستند پيش ميرويم. اما در برخي موضوعاتي هم اشتراک وجود دارد و ميتوان تشريک مساعي داشت. معناي فراکسيون افتراق يا اشتراک صددر صد نيست.
بحث چالش‌برانگيز در دوره نهم، بحث تعامل مجلس با دولت‌هاي دهم و يازدهم بود. اين تعامل را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
در مجموع دو نوع تعامل داريم؛ يکي تعامل مبتني بر تعارف و ديگري تعامل مبتني بر کار، اقدام و عمل. تعامل مبتني بر تعارف همين مصاحبهها، گفتوگوها، تعريف و تمجيد کردنها يا نقد کردن‌هاست. البته بهنظر ميرسد اين نوع تعامل، خيلي سازنده نيست اما تعامل مبتني بر اقدام و کار اين است که تعريف دقيقي از اقدامات مورد نظر داشته باشيم. چه در دولت احمدينژاد و چه روحاني بر اين نکته تاکيد کرده و شخصا با دولتها نيز به گفتوگو پرداختم. گفتم اختلافات مجلس و دولت به دو دسته اختلافات سياسي و کارشناسي تقسيم ميشود. اختلافات سياسي را شايد نتوان در کوتاه‌مدت کم کرد اما براي اختلافات کارشناسي ميتوان سازوکار تعيين کرد و سازوکار آن، کار مشترک در تهيه طرحها و لوايح است. در ابتداي دولت روحاني برنامهاي نوشته و ارائه کرديم که اگر آن برنامه مورد عنايت قرار مي‌گرفت، خلأهاي قانوني مشخص مي‌شد. بنابراين مجلس و دولت بايد با سرمايهگذاري در آن حوزهها عملکرد خود را ارزيابي کنند. براي مثال عنوان کرديم که در قانون بودجه‌نويسي کشور دچار مشکل هستيم و در قانون هدفمندي يارانهها هم بايد بازنگري صورت گيرد. سال 94 سال آخر برنامه قانون هدفمندي يارانه‌هاست ميخواهيم چه کنيم؟ در قانون و نظام پولي و بانکي کشور دچار مشکل هستيم. خيلي از مشکلات اقتصادي کشور ناشي از اين است که سيستم بانکي در راستاي تقويت اقتصاد کشور پيش نميرود. البته بحث نقد اشخاص نيست.
در حوزه قانون کار دچار مشکل جدي هستيم. خيلي حوزههاي ديگر را برشمرديم، 17-16 مورد بود که اگر روي آن‌ها به تفاهم مي‌رسيديم ـ چون قرار است در سه سال باقيمانده از عمر دولت و مجلس درصدي از اين مشکلات را با هم حل کنيم‌ـ مي‌شد با کار مشترک و تعامل به نتيجه برسيم. اين تعامل هم قابل تعريف بود. اين تعاملهايي که مطرح ميکنيم خوب است؛ اينکه پشتيبان هم بوده و مواضع حمايتي نسبت به هم داشته باشيم.
اين نوع تعامل در کدام دولت محقق شد؟
هيچکدام. البته در دولت روحاني پالسهاي مثبتي از طرف برخي از وزرا وجود دارد اما بهنظرم کار بايد عميقتر و جديتر انجام شود. در دولت احمدينژاد خود شخص رئيسجمهور خيلي استقبال کرد. وقتي موضوع را مطرح کردم گفت کار خوبي است و با معاون اول، رئيس سازمان مديريت برنامهريزي، معاون پارلماني و معاون حقوقي جلسه داشتيم.
پس در اين ميان چه مشکلي پيش آمد؟
فقط وعده داده شد! هرچه پيگيري و سوال کرديم ديگر هيچگاه نه چنين جلسهاي تشکيل شد و نه اقدامي صورت گرفت اما در تئوري، شخص احمدينژاد اين روند را پذيرفت. دولت فعلي هم پذيرفته اما بايد اقدام عملي صورت بگيرد. بهنظرم اين تعامل، تعاملي معني‌دار و مفيد براي مردم خواهد بود. همانطور که ميدانيد اساسا چراغ مجلس شوراي اسلامي از لحاظ قانون‌نويسي بايد به دست دولت روشن شود و واضع قانون اساسي ابتکار عمل را در قانون‌نويسي به دولت داده است. در تصويب قانون تنها مرجع مجلس است اما در نگارش قانون دولت بايد پيش‌قدم شود. بنابراين اول لوايح هستند که بايد در اولويت قرار گيرند. متاسفانه در ساليان گذشته لوايح خيلي قوي از طرف دولتها ارائه نشده و عمدتا موافقتنامههاست که آن‌ها هم به شکل تيپ ارائه ميشود. خيلي از دولتها از قوانين مزاحم شکايت ميکنند، خب ابتدا بايد آن قوانين مزاحم را شناسايي کنيم تا مجلس آن‌ها را الغا کند. اما در اصل دولت بايد لوايحي را بهصورت کارشناسي نوشته و به مجلس شوراي اسلامي ارائه کند. تنها سرمايه کارشناسي مجلس نيز مرکز پژوهشها و خود نمايندگان هستند. بنابراين سرمايه دولت در بخش کارشناسي بسيار وسيع است و ميتواند کارهاي بسيار زيادي انجام دهد.
از آغاز دولت يازدهم يکسري اتفاقاتي بين دولت و مجلس رخ داد؛ نقدهاي زودهنگامي که بازخوردهاي متفاوتي را هم در پي داشت. اين اتفاقات را چطورتحليل مي‌کنيد؟
در ابتداي کار سر دولت شلوغ بود و قوه مجريه تازه‌کار بود. بهنظرم ماههاي اول آغاز کار دولت روحاني تعامل مجلس و دولت تعامل مثبتي نبود و اثرات منفي هم داخل مجلس گذاشت. در همان زمان هم دلسوزانه به دولت ميگفتيم که برخي اقدامات را بايد انجام دهد و بهنظر ميرسد دولت زود خود را جمع کرد و الان تعامل دولت، چه با مجلس و چه با فراکسيون اصولگرايان رهروان ولايت تعامل خوب و رو به رشدي است.
تا به حال فراکسيون اصولگرايان رهروان ولايت براي تعامل با دولت مستقيما اقدامي انجام داده است؟
بسيار زياد. اين اقدامات در سوال از وزرا و ساير موضوعات خود را نشان داده است. روزهاي دوشنبه وزرا به‌نوبت به فراکسيون دعوت ميشوند و نمايندگان عضو فراکسيون مطالبات منطقهاي خود را با وزرا مطرح ميکنند. با اين اقدام هم وقت وزرا و هم وقت نمايندگان کمتر گرفته ميشود. اين جلسات نيز اثرات مثبتي داشته است. جلسه دکتر روحاني بسيار خوب بود که اميدواريم استمرار داشته باشد. در جلسات ديگر، دکتر جهانگيري و چند تن ديگر از اعضاي دولت نيز به فراکسيون آمدند. در جلسات روزهاي يکشنبه شوراي مرکزي فراکسيون نيز مطالب به‌شکل شفاف بين اعضاي دولت و مسئولان شرکتکننده رد و بدل ميشود.
بهعنوان رئيس فراکسيون اصولگرايان رهروان ولايت عملکرد فراکسيون خود را چطور ارزيابي مي‌کنيد؟
من چهار دوره نماينده مجلس بودم. در هيچ دورهاي فراکسيون اصولگرايان اينقدر منسجم عمل نکرد. در اين دوره شوراي مرکزي فراکسيون اصولگرايان رهروان ولايت هر هفته جلسه دارد و فکر مي‌کنم اين فراکسيون نقش پررنگي در قوه مقننه ايفا ميکند.
بهعنوان سوال آخر آرايش سياسي مجلس آينده را به چه صورت پيشبيني مي‌کنيد؟
براي صحبت کردن در مورد انتخابات مجلس و قضاوت در مورد آرايش آن زود است.
