گروه فرهنگی مشرق - فیس بوک [facebook] شبکه اجتماعی پر سر و صدایی است که از سایت های خبری و تحلیلی گرفته تا محیط های دانشجویی حرف از آن به میان است. پاسخ آیت الله  العظمی مکارم شیرازی به سوال صادق زیبا کلام [استاد دانشگاه تهران و کارشناس مسائل سیاسی] مبنی بر حرام بودن اشتراگ گذاری مطالب در شبکه اجتماعی فیس بوک  از سویی  و  از سوی دیگر اظهارات دولتمردان و پر رنگ تر اظهار نظر وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی در رفع فیلتر فیس بوک  نیز بر اهمیت نشانه شناسی فیس بوک  افزوده است.

استاد سعید رضا عاملی [رئیس مرکز پژوهش سیاست های فضای مجازی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران] کارکردهای شبکه های اجتماعی را نسبت به دیگر کشورها متفاوت میداند او درباره این تفاوت اینگونه توضیح میدهد: «ساختار فیس بوک مبتنی بر ارزش لیبرالیسم می باشد و ارزش های سیاسی و فرهنگی این نظام را دنبال می کند و به طور حتم جایگاهی برای توسعه قدرت نظام لیبرال دموکراسی آمریکا محسوب می شود.»

در فضای مجازی از فیس بوک بعنوان سومین کشور دنیا مطرح می شود و آن را بعد از چین و هندوستان بعنوان پرجمعیت ترین کشور دنیا می نامند، هر چند در آینده احتمال این هم می رود که از این دو کشور نیز جلوتر بزند و این هم به دلیل چند رسانه ای بودن ، ارتباط آنلاین ، گردش اطلاعات میان کاربران و اجتماعی بودن آن است.

در فضای مجازی از فیس بوک بعنوان سومین کشور دنیا مطرح می‌شود و آن را بعد از چین و هندوستان بعنوان پرجمعیت ترین کشور دنیا می نامند هر چند در آینده احتمال این هم می رود که از این دو کشور نیز جلوتر بزند و این هم به دلیل چند رسانه ای بودن ، ارتباط آنلاین ، گردش اطلاعات میان کاربران و اجتماعی بودن آن است.
 
اما فیس بوک در همین چند ویژگی خلاصه نمی شود و باید با یگ نگاه جامع و دقیق به این پدیده نوظهور پرداخت.  در چند سال گذشته در ایالت متحده آمریکا مجموعه کتاب های [Popular Culture And Philosophy] در حال چاپ و انتشار است که توسط فیلسوفان و اساتید دانشگاه‌های آمریکایی نوشته می‌شود و به بررسی مبانی پیچیده و تئوری های فلسفی پشت پرده پدیده های نوظهور مثل فیلم سینمایی، و سریال‌ها می‌پردازن.

ما در اینجا به چند نمونه برای درک بیشتر اشاره می‌کنیم تا به عمق و ریشه فیلم ها و سریال ها بیشتر دقت نماییم  برای مثال عنوان کتاب بررسی فیلم سینمایی ماتریکس اینگونه است [The matrix and Philosophy –welcom to the desert of the real /2002]  یا برای فیلم سینمایی تلقین[اینسپشن] با بازی لئوناردو دی کاپریو این عنوان است [Inception and Philosophy-Idead to die for/2011 ] 

اما نکته جالب این که فیس بوک نیز جز این تحلیل های  فلسفی قرار گرفته شده است. عنوان این کتاب [Facebook  and Philosophy: What  on Your Mind]  و عبارت  چه چیز در ذهن شماست؟  بعنوان پسوند مستقیم اشاره به کاربران فیس بوک دارد. در بخشی از این کتاب  که نوشته [D.E. Wittkower] می باشد این گونه آمده است: «فیس بوک و فلسفه، اکتشاف چند وجهی از آنچه فیس بوک برای ما و روابط ما است،  با بحث های مختلف از طبیعت دوستی و رابطه آن با friending.

نویسنده در این کتاب کاربران فیس بوک را این گونه تحلیل می کند: «اما در فیس بوک به نظر می رسد برخی از نویسندگان به عنوان فرشته [کاربر خوب]، و برخی به عنوان شیطان [کاربر بد]، به برخی از عنوان در حال ظهور دهکده جهانی و برخی دیگر به خاطر انزوا بودن در لباس مبدل، به برخی به عنوان یک فرصت برای حفظ روابط فعالیت می کنند.»

فیس بوک را از زاویه معیشت تکنولژی نیز باید نگاه کرد چرا که تکنولوژی مدرن زمینه را آنچنان فراهم داشته است که جهان بتواند مجموعه واحدی باشد، یکپارچه و هماهنگ، با یک فرهنگ و تاریخ مشترک؛ با یک حکومت واحد اگر چه در کف این استکبار جدید، نه در فردی چون چنگیز و یا تیمور، بلکه در نظامی استکباری چون آمریکا تحقق یافته است.

شهید آوینی در کتاب آغازی بر یک پایان معیشت، تکنولوژی را این گونه تعریف می‌کند: "تکنولوژی مدرن را باید اساسی ترین عامل توسعه جهانی استکبار دانست، چرا که از یک سو با ایجاد یک تحول بنیادین در حیات بشر همه تمدن ها را نابود کرده است و تمامی بشریت را در صورت واحدی از معیشت که آن را باید معیشت تکنولوژیک دانست جمع اورده است و از سوی دیگر، تکنولوژی مدرن همه نیازهای بشر را در جنبه مادی و حیوانی وجودش خلاصه کرده و با ارضای گسترده این سوائق تا حد اشباع، او را نسبت به حیات معنوی خویش عفلت بخشیده و آثار وضعی این غفلت در زندگی انسان امروز اگر چه سخت اسفبار است، اما اسفبار تر از آن، جهل مرکبی است که اجازه نمی دهد تا او بر این غفلت آگاهی پیدا کند."


عبارت آخر تحلیل شهید آوینی  با این سوال نویسنده کتاب فلسفه و فیس بوک [So is Facebook a colossal waste of time]  مطابقت دهید  که مفهوم [colossal waste] به معنای یک اتلاف وقت عظیم می باشد و خود در ادامه  به این سوال پاسخ مثبت می دهد و اتلاف وقت در فیس بوک را تایید می کند.

کتاب "فیس بوک فلسفه و معیشت تکنولوژیک" نگاهی از زاویه دیگر به فیس بوک بود، باشد که تحلیل های این چنینی ما در درک و فهم عمیق مسائل  یاری نماید.


ارسالی از خبرنگار افتخاری مشرق: میلاد ذوالفقاری

---

مخاطبان محترم گروه فرهنگی مشرق می توانند مقالات، اشعار، مطالب طنز، تصاویر و هر آن چیزی که در قالب فرهنگ و هنر جای می گیرد را به آدرس culture@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود.