به گزارش سرویس فرهنگی مشرق به نقل ازتسنیم، حضرت امیرالمؤمنین شخصیتی بزرگ و بی‌بدیل است که در طول تاریخ همواره مورد مدح و ستایش بزرگان اعم مذاهب گوناگون قرار گرفته و حتی کسانی که به امامت حضرتش باور ندارند، به منحصربه‌فرد بودن شخصیت ایشان اقرار کرده‌اند؛ با این حال گرچه سخن گفتن از بحر فضایل و مقامات علی(ع) دشوار و بل ناممکن است، اما همین وصف اندک این اعجوبه عالم انسانی در لباس قصیر کلمات نیز دچار برخی تنگناها و شرایط سخت تاریخی بوده است؛ همچنان‌که زمانی که از خلیل بن احمد درباره فضائل علی(ع) پرسیدند گفت: کیف اصف رجلاً کتم اعادیه محاسنه و حسداً و احبّائه خوفاً و ما بین الکلمتین ملأالخائفین، چگونه میتوانم مردی را توصیف کنم که دشمنانش از روی حسادت و دوستانش از ترس دشمنان، محاسن او را پنهان نمودند.
با وجود این تنگناها شرق و غرب عالم از محامدش گفته‌اند و نه‌تنها غیر شیعیان، بل غیر مسلمانانی که به تعبیر جبران خلیل جبران مسیحی خردمند پاکدل و نیکوسرشت باذوق، شیفته او شده و مکرر به فضل او اعتراف کرده و در آستانش سر تعظیم فرود آورده‌اند. جبران خلیل جبران می‌گوید: علی(ع) شهید عظمت خویش شد؛ مردم عرب، حقیقت مقام او را درک نکردند، اما گروهی از مردم کشور همسایه آنها (ایران) این گوهر گرانبها را شناختند و بین گوهر و سنگ‌ریزه فرق نهادند. تنها نه جبران که بزرگان دیگر نیز از شبلی شمیل گرفته تا میخائیل نعیمه و از کارلایل و لامنس گرفته تا مادام دیالافوا و بارون کاردایفو و... همگان به فضل و بی‌همانندی شیر خدا اعتراف کرده‌اند.
در ذیل بخشی از فضایل، مناقب و مقامات علی(ع) در منابع اهل سنت را از کتاب «پرتوی از فضائل امیرالمؤمنین علی علیه السلام» تألیف آیت‌الله صافی گلپایگانی نقل می‌شود:
* عبادت بی‌علی علیه السلام معنا ندارد
قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله:
لَوْ أنَّ عَبْداً عَبَداللهَ مِثْلَ ما قامَ نُوحٌ فی قَوْمِهِ، وَکانَ
لَهُ مِثْلُ اُحُدٍ ذَهَباً فَأنْفَقَهُ فی سَبیلِ اللهِ، وَ مُدَّ فی
عُمْرِهِ حَتّی یَحُجَّ ألْفَ عام عَلی قَدَمَیْهِ، ثُمَّ قُتِلَ بَیْنَ
الصّفا والْمَرْوَةِ مَظْلُوماً، ثمَّ لَمْ یُوالِکَ یا عَلِیٌ، لَمْ
یَشُمَّ رائِحَةَ الجَنّةَ وَلَمْ یَدْخُلْها؛ هرگاه بنده‌ای خدا را به
مدت عمر نوح که در میان قومش قیام کرد [نهصد و پنجاه سال] به عبادت خدا
بپردازد، و به مقدار کوه احد طلا داشته باشد و در راه خدا انفاق کند، و بر
فرض به قدری عمر کند تا بتواند با پای پیاده هزار سال حج به جا آورد، و بعد
(دربهترین مکان) بین صفا و مروه به ناحق کشته شود، اما ولایت تو را قبول
نداشته باشد بوی بهشت به مشام او نمی‌رسد و داخل آن نمی‌شود.
* علی، علیه‌السلام هادی امت
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: أنَا المُنْذِرُ وَعَلیٌّ هادِی ـ و أشارَ بِیَدِهِ إلی عَلِیٍّ وَ قالَ ـ : بِکَ یَهْتَدِی الْمُهْتَدُونَ؛ ابن عباس از رسول خدا صلی الله علیه وآله روایت کرده که آن سرور فرمود: من بیم‌دهنده‌ام و علی هدایت کننده ـ و با دستش به علی علیه‌السلام اشاره کرده، فرمودند: به واسطه تو هدایت‌شوندگان راه می‌یابند و هدایت می‌شوند.
* علی علیه السلام دو کفه ترازوی علم پیامبر(ع)
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: أنَا مِیزانُ الْعِلْمِ وَعَلِیٌّ کَفَّتاهُ، وَالْحَسَنُ وَالْحُسَیْنُ خُیُوطُهُ، وَفاطِمَةُ عِلاقَتُهُ، وَالأئِمَّةُ مِنْ بَعْدِی عَمُودُهُ، یُوزَنُ بِه أعْمالُ الْمُحِبّینَ لَنا وَ الْمُبْغِضینَ لَنا؛ ابن‌عباس از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روایت‌کرده است‌که حضرت فرمود: من میزان علمم، و علی دو کفه‌اش، و حسن و حسین بندهایش و فاطمه آویزه (شاهینش)، و امامان بعدی دستگیره آن هستند، که در آن کار‌های محبان و دشمنان ما وزن و سنجیده می‌شود.
* من به درختی مانم که...
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: أنَا شَجَرَةٌ، و فاطِمَةُ حِمْلُها، وَعَلیٌّ لِقاحُها، وَالحَسَنُ وَالحُسَیْنُ ثَمَرَتُها، وَالْمُحِبُّون أهلَ البَیْتِ وَرَقُها مِنَ الجَنَّةِ حَقّاً حَقّاً؛ ابن عباس از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روایت کرده که حضرت فرمود: من به درختی مانم که فاطمه باردان آن و علی بارور سازنده آن، حسن و حسین میوة آن و دوستداران خاندانم برگ‌های آن درخت‌اند که آن درخت و توابعش از بهشت‌اند.
* افتخار به علی علیه‌السلام
عن جابر: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: إنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یُباهی بِعلیِّ بْنِ أبِی طالِبٍ کُلَّ یَومٍ المَلائِکَة المُقَرَّبینَ حَتّی یَقُولَ: بَخٍّ بَخٍّ هَنیئاً لَکَ یا عَلیُّ؛ جابر از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله و سلم روایت کرده که حضرت فرمود: خداوند با عزت و جلال هر روز بر فرشتگان مقربش به علی بن ابیطالب افتخار می‌کند. تا آنجا که می‌گوید: «به به! ای علی گوارا باد بر تو.»
* جواز عبور از صراط
عن أبی بکر قال: سمعت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله یقول: لا یَجُوزُ أحَدٌنِ الصِّراطَ إلّا مَنْ کَتَبَ لَه عَلِیٌّنِ الْجَوازَ؛ ابوبکر گوید: شنیدم رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمود: احدی از پل صراط نمی‌گذرد جز کسی که از علی جواز عبور داشته باشد.
* همراه با پیامبر در بهشت
عن عمر، قال: سمعت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله یقول لعلیّ: یا عَلیُّ یَدُ کَ فی یَدی تَدْخُلُ مَعِیَ الجَنَّةَ حَیْثُ أدْخُلُ؛ از عمر بن خطاب نقل است که گفت: شنیدم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به علی فرمود: ای علی! روز قیامت در حالی که دست تو در دست من باشد وارد بهشت می‌شوی و من هر کجا که داخل شدم، وارد خواهی شد.
* حق امام علی علیه‌السلام بر عهده مسلمانان
عن جابر: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: حَقُّ عَلیِّ بْنِ اَبیطالِبٍ عَلی هذِهِ الاُمَّةِ کَحَقِّ الوالِدِ عَلی وَلَدِهِ؛ جابر از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روایت کرده که حضرت فرمود: حق علی بن ابیطالب بر مسلمانان چون حق پدر است بر فرزندش.
* محبّت امام علی علیه‌السلام، نابودکننده گناهان
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: حُبُّ عَلیِّ بْنِ اَبی طالِبٍ یَأکُلُ الذُّنوبَ کَما تَأکُلُ النّارُ الْحَطَبَ؛ از ابن عباس نقل شده که رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: دوستی علی بن ابیطالب گناهان را می‌خورد چنانچه آتش، هیزم را.
* کامروایان رستاخیز
عن أمّ سلمة: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: عَلیٌّ وَ شِیعَتُهُ هُمُ
الفائِزُونَ یَوْمَ الْقِیامَةِ؛ ازامّ سلمه روایت شده که پیامبر اکرم
صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: علی و پیروانش در روز قیامت رستگاران‌اند.
* مَحرَم اسرار پیامبر
عن سلمان: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: صاحِبُ سِرّی عَلیُّ بْنُ أبی طالِب؛ از سلمان روایت است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: صاحب سرّ من علی بن ابیطالب است.
* عینیت با پیامبر
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: عَلِیٌ مِنّی بِمَنْزِلَةِ رَأسی مِنْ بَدَنی؛ از ابن عباس روایت شده که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: علی، به منزله سر از جسدم است.
* چون ستاره صبح می‌درخشد
عن أنس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: عَلیُّ بْنُ أبی طالِبٍ یَزْهَرُ فِی الجَنَّةِ کَکَوْکَبِ الصُّبْحِ لأهْلِ الدُّنْیا؛از انس روایت شده که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: علی بن ابیطالب در بهشت می‌درخشد چنان که ستاره صبحگاهی بر اهل دنیا می‌درخشد.
* علی علیه‌السلام درِ آمرزش الهی
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: عَلِیُّ بْنُ أبی‌طالب بابُ حِطَّةٍ، مَنْ دَخَلَ مِنْهُ کانَ مُؤْمِناً، وَ مَنْ خَرَجَ مِنْهُ کان کافِراً؛ از ابن عباس روایت است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: علی بن ابیطالب باب حطه بنی اسرائیل است کسی که از آن در وارد شود مؤمن است و کسی که از او خارج گردد کافر است.
* پیشوای اهل تقوا
عن عبدالله بن حکیم الجهنی: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: إنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ أوْحی إلَیَّ فی عَلیٍ ثَلاثةَ أشیاءَ لَیْلَةً اُسرِیَ: إنَّهُ سَیِّدُ الْمُؤْمنینَ، وَ إمامُ الْمُتَّقینَ وَ قائِدُ الغُرِّ المُحَجَّلینَ؛ از عبدالله بن حکیم جهنی روایت شده که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: خداوند، در مورد علی در شب معراج سه نکته را وحی فرمود: «این که او سید و سَرور مؤمنان و پیشوای پروا پیشگان و فرمانده سپید جبینان است.»
* سهم علی علیه السلام از حکمت الهی
عن ابن مسعود: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: قُسِّمَتِ الْحِکْمَةُ عَشْرَةَ أجزاءٍ فَاُعْطِیَ عَلِیٌّ تِسْعَةً وَ اُعْطِیَ الناسُ جُزْءاً واحِداً؛ از ابن مسعود روایت شده است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: حکمت به ده بخش تفسیم شده که نه جزء آن به علی اختصاص یافته است و یک بخش باقیمانده به بقیه مردم موهبت گردیده است.
* علی علیه‌السلام و قرآن
عن أم سلمة، قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: عَلیٌّ مَعَ القُرآنِ، وَ القُرآنُ مَعَ عَلیٍّ، لایَفْتِرَقانِ حتّی یَرِدا عَلَیَّ الْحَوضَ؛ ام سلمه نقل می‌کند که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: علی با قرآن است، و قرآن با علی است، و از یکدیگر جدا نمی‌شوند تا آنکه در روز قیامت کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.
* معیار ایمان و نفاق
عن أبی‌ذر: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: عَلِیٌّ بابُ عِلْمی، وَمُبَیّنٌ لِاُمَّتی ما اُرْسِلْتُ بِهِ مِنْ بَعْدی. حُبُّه ایمانٌ، وَ بُغْضُهُ نِفاقٌ، وَ النَّظَرُ اِلَیْهِ رَأفةً وَ مَوَدَّتُهُ عِبادَةٌ؛ از ابوذر روایت است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: علی دروازه دانش من است، و پس از من، تبیین کننده رسالتم (دین خدا) برای امتم خواهد بود؛ دوستی‌اش ایمان و دشمنی‌اش نفاق و دورویی است، و نگریستن به رخسارش از روی رأفت و مودت، عبادت است.
* اگر در دل همه مهر علی علیه‌السلام بود
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: لَوِ اجْتَمَعَ النّاسُ عَلی حُبِّ عَلِیِّ بْنِ أبی طالِبٍ لَما خَلَقَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ النّارَ؛ از ابن عباس روایت شده که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: اگر مردم بر محبت علی بن ابیطالب اتفاق داشتند خدای بزرگ، آتش دوزخ را نمی‌آفرید.
* ارزش مبارزه علی علیه‌السلام
عن معاویة بن حیدة: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: لَمُبارَزَةُ عَلِیِّ بْنِ أبی‌طالِبٍ لِعَمْرِوبْنِ عَبْدِود یَوْمَ الخَنْدَقِ أفْضَلُ مِنْ أعْمالِ اُمَّتی إلی یَومِ القِیامَةِ؛ از معاویة بن حیده روایت است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: بی‌شک مبارزه علی بن ابیطالب با عمرو بن عبدود در روز (احزاب) و جنگ خندق از اعمال امتم تا روز رستاخیز برتر است.
* سزای توهین به علی علیه السلام
عن ابن عباس: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: مَنْ سبَّ عَلیِاً فَقَدْ سَبَّنی، وَ مَنْ سَبَّنی فَقَدْ سَبَّ اللهَ، وَ مَنْ سَبَّ اللهَ أدْخَلَهُ اللهُ نارَ جَهَنَّمَ وَ لَهُ عَذابٌ مُقیمٌ؛ از ابن عباس روایت است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: کسی که به علی دشنام دهد، به من دشنام داده است و کسی که به من دشنام دهد، در حقیقت به خدا دشنام داده است و هر کس به خدا ناسزا گوید خداوند او را در آتش دوزخ می‌افکند و هماره دچار عذاب خواهد بود.
* نام علی علیه‌السلام بر سر درِ بهشت
عن جابر بن عبدالله: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: مَکْتُوبٌ عَلی بابِ الجَنِّةِ [لا إلهَ اِلّا اللهُ]، مُحمَّدٌ رَسُولُ اللهِ، عَلِیُ بْنُ أبی طالِبٍ أخَوُ رَسُولِ اللهِ قَبْلَ أنْ یَخْلُقَ [اللهُ] السَّماواتِ وَ الْأرْضَ بِألْفَیْ عامٍ؛ از جابر بن عبدالله روایت است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: بر سر درِ بهشت نوشته شد: [خدایی جز الله نیست] محمد فرستاده خداست، و علی برادر فرستاده خداست و پیش از دوهزار سال از آنکه خداوند آسمان و زمین را بیافریند.
* علی علیه‌السلام همانند سوره اخلاص است
عن حذیفة: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: مَثَلُ عَلِیِّ بْنِ أبی طالِبٍ فِی النّاسِ مَثَلُ «قُلْ هُوَ اللهُ أحَدٌ» فِی القُرآنِ؛از حذیفه نقل شده که رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: مَثَل علی بن ابی طالب در میان مردم مَثَل «قل هو الله احد» در قرآن است.
* هدیه فرشتگان به شیعیان علی علیه‌السلام
عن أبی بکر: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: أنَّ اللهَ خَلَقَ مِنْ نُورِ عَلِیِّ بْنِ أبی طالِبٍ مَلائِکَةً یُسَبِّحُونَ وَ یُقَدِّسُونَ وَ یَکْتُبُونَ ثَوابَ ذلِکَ لِمُحِبّیهِ وَمُحِبّی وُلْدِهِ؛ از ابوبکر نقل شده که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: همانا خدا از نور علی بن ابیطالب فرشتگانی آفرید که خداوند را تسبیح گویند و تقدیس نمایند و ثواب آن را برای دوستان علی و دوستان فرزندانش ثبت و ضبط کنند.
* نخستین مسلمان
عن أنس، عن رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: صَلَّتِ المَلائِکَةُ عَلَیَّ وَ عَلی عَلِیِّ بْنِ أبی طالِبٍ سَبْعَ سِنینَ، وَ ذلِکَ أنَّهُ لَمْ تُرْتَفَعْ شَهادَةُ أنْ لا إلهَ إلاّ اللهُ إلَی السَّماءِ إلّا مِنّی وَ مِنْ عَلِیٍّ؛ انس نقل کرده که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: فرشتگان الهی مدت هفت سال بر من و علی‌بن ابیطالب درود می‌فرستادند. و این در زمانی بود که هنوز شعار توحید و کلمه لا اله الا الله جز از من و علی به آسمان بر نمی‌خاست.
* بهترین انسان
عن حذیفة: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: عَلِیٌّ خَیْرُ الْبَشَرِ فَمَنْ أبی فَقَدْ کَفَرَ؛ از حذیفه نقل است که گفت: رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: علی، برترین انسان است؛ هر که نپذیرد، کافر است.
* اطاعت علی علیه‌السلام، اطاعت پیامبر
قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: مَنْ أطاعَنی فَقَدْ أطاعَ اللهَ وَ مَنْ عَصانی فَقَدْ عَصَی اللهَ، وَمَنْ أطاعَ عَلِیّاً فَقَدْ أطاعَنی، وَ مَنْ عَصی عَلِیّاً فَقَدْ عَصانی؛ رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: هر کس از من پیروی نماید در حقیقت از خدا فرمانبری کرده است و هر کس نافرمانی من کند در واقع نافرمانی خدا کرده است و هر کس از علی اطاعت کند، در حقیقت از من پیروی کرده و هر کس از علی نافرمانی کند از من نافرمانی کرده است.
