
يوسف رشيدي ، مديرعامل شرکت کنترل کيفيت هوا در اين ارتباط اعلام کرد: مطابق آمار و ارقام شرکت کنترل کيفيت هواي شهرداري، در سال جاري پايتخت کمتر از 20 روز هواي پاک داشته و شاخص آلايندگي هوا بيشتر روزهايش چه در فصل گرما و چه در فصل سرما، بالاتر از حد استاندارد قرار گرفته بوده است.
درست است که بيشتر مشکلات آلودگي هوا در پايتخت با ورود جبهههاي هواي سرد و وارونگي دما تشديد ميشود اما در روزهاي گرم امسال نيز هواي تهران روزهاي بسيار آلودهاي را پشت سر گذاشته و کارشناسان شهرداري و مسئولان دولتي نتوانستهاند با تمهيداتي که در قالب برنامه جامع کاهش آلودگي هوا در نظر داشتهاند، از ميزان آلايندگي هوا بکاهند. در نتيجه روز به روز وضعيت ناسالم و مضر بودن هواي تهران ابعاد و دامنه وسيعتري پيدا ميکند و هم اکنون نيز لحظه به لحظه بر حجم آلودگي و انتشار و انباشت ذرات معلقش افزوده ميشود.
آلودگي فقير و غني نميشناسد
آلودگي هوا فقير و غني، گدا و پولدار نميشناسد. يعني به همان اندازه که در بخشهاي جنوبي شهر تهران انباشت دياکسيد کربن خطرآفرين است در قسمتهاي شمالي پايتخت نيز هواي اطراف بيشتر خيابانهاي لوکس نشين، مملو از ذرات معلقي شده که استشمامشان به اندازه دياکسيد کربن خطرناک است.
رشيدي درباره نوع و محدوده آلايندههاي کلان شهر تهران تصريح مي کند که در مناطقي که ترافيکي که تردد خودروها از حجم بالايي برخوردار است، منوکسيد کربن بيشترين درصد آلودگيهاي هوا را تشکيل ميدهد و بالعکس در ديگر نقاط شهر به خصوص بخشهاي شمالينيز ذرات معلق بيشترين شاخص آلودگي هوا به خود اختصاص ميدهند.
اين نکته بسيار مهم بايد مد نظر قرار بگيرد که استشمام ذرات معلق هوا به اندازه گاز مسموم کننده دياکسيد کربن خطرناک است زيرا ذرات معلق روند جذب اکسيژن را به قدري سخت ميکند که باعث بروز بيماريهاي مختلف قلبي و تنفسي ميشود.
بسياري از کارشناسان شهري معتقند ضرورت برنامه ريزيهاي هماهنگ بيش از هر زمان ديگري در تهران احساس شده و ايجاب ميکند تا اگر دستگاههاي مختلف هنوز براي حل مشکل آلودگي هوا که کمکم به معظلي بزرگ تبديل و تهران را غيرمسکوني ميکند، هماهنگ نشدهاند، هر چه سريعتر در يک مسيرو هم سو، اقدامات لازم و مقتضي را انجام دهند تا از موازيکاريها جلوگيري شود وگرنه در آيندهاي نه چندان نه جنوب تهران قابل سکونت خواهد بود و نه شمال پايتخت. زيرا جنوبش پر از دود و دياکسيد کربن است و شمالش انباشتي از ذرات معلق سرطانزا.
اخبار آلودگي سانسور ميشود
هرساله با آغاز پديده وارونگي دماي پايتخت، مبحث رشد آلايندگي هواي تهران داغ ميشود و بر سر زبانها ميافتد اما به موازات اين بحثها، مسئولان هر کدام از دري صحبت ميکنند و اخبار ضد و نقيضي از وضعيت هواي شهر منتشر ميشود.
يکي ميگويد وضعيت زيست محيطي تهران در درجه هشدار قرار دارد و جانوران تهران در حال مرگند و ديگري ميگويد هوا آنقدرها هم که ميگويند، کثيف نيست. براي همين بسياري از کارشناسان شهري معتقدند اخبار آلودگي هوا و اعلام شاخصهاي آلايندگي رسما سانسور ميشود تا شکست برنامه جامع کاهش آلودگي هواي تهران بيش از پيش نمايان نشود.
چرا که اين روزها آلودگي هواي تهران آن چنان تشديد شده که جمعي از پزشکان معالج بيمارستاني در تهران، در راس آنها دکتر م. ح کلهر در گفتوگو با خبرنگار «فردا» يادآورشد: مراجعه بيماران تنفسي و قلبي به بيمارستانها در همين يک هفته گذشته حداقل دو برابر شده و بيشتر مراجعان، اين روزها به نوعي بيماري شبه زکام مبتلا شدهاند که با علائمي چون گرفتگي و آبريزش بيني و بيحالي و بيرمقي بدن همراه است.
در برخي مواقع نيز شهروندان تهراني دچار تک سرفه مي شوند که بسيار خطرناک است. همچنين بسياري از کودکان و سالمندان شبها با خس خس سينه به خواب ميروند و صبحها با چشماني قرمز بيدار ميشوند که تمامي اين نشانهها، نشات گرفته از ميزان آلوده بودن هواي استنشاقي شهر است.
به گفته دکتر کلهر، هر فردي به طور متوسط روزانه 20هزار ليتر هوا تنفس ميکند که روند تنفس هر تهراني به علت وجود آلايندههاي هوا به طور عکس عمل ميکند يعني روزانه همين مقدار گازهاي سمي وارد ريههاي خود ميکند. در اين روند دم و بازدم، ذرات درشت دود در قسمتهاي فوقاني دستگاه تنفسي تجمع ميکند و سبب بروز اختلالات در ترشحات بيني و سينوسها ميشود و ذرات ريز در راههاي عميقتر ريهها جمع ميشوند.
انباشت حجم بالاي اين ذرات باعث بروز اشکال در روند تنفس افراد مبتلا به آسم، برونشيت مزمن، آمفيزم و ديگر بيماريهاي ريوي شده و در بسياري از موارد به مرگ زودرس سالمندان و در برخي موارد کودکان زير 7 سال نيز ميانجامد.
اين پزشک همچنين عنوان ميکند استشمام ذرات معلق هم که بعد از منواکسيدکربن بيشترين درصد آلايندههاي هواي تهران را به خود اختصاص ميدهد، موجب بروز اختلالات و نارساييهاي تنفسي ميشود و به طور مستقيم بر هوش و يادگيري کودکان تاثيرگذار است به ويژه جنين مادراني که در هواي ناسالم تهران تنفس ميکنند.
5 سال ديگر تهران بيدرخت و بيپرنده ميشود
وضعيت هواي تهران که به سمت و سوي مراحل خطرناک و بسيار آلوده گام برميدارد، بسيار نگرانکننده است زيرا شرايط آلودگي هوا تنها مختص امروز و روزهاي سرد سال نيست و در تمام روزهاي سال جاري و سال گذشته، تهران کمتر از 50 روز، هواي پاک و سالم داشته است. در همين راستا آمارهاي منتشر شده از سوي وزارت بهداشت نيز حاکي از اين است که در سال گذشته 4هزار شهروند تنها بر اثر بيماريهاي قلبي که بخش عمده آن ناشي از آلودگي هوا بوده، فوت کردهاند اما هيچ آماري از گياهان و جانوراني که بر اثر آلودگي هوا مردهاند، در دست نيست. زيرا آلودگي هوا تنها بر سلامت زندگي شهروندان تاثيرگذار نيست بلکه حيات محيط زيست را نيز به خطر مياندازد.
اسماعيل کهرم ، کارشناس محيط زيست در اين باره به خبرنگار «فردا» ميگويد: تنها امروز نيست که مسئلهاي به نام آلودگي هوا در تهران قد علم کرده بلکه مدتهاي مديدي است که تکتک شهروندان شاهد هوايي دود گرفته و آلوده شهرشان بوده و هستند.
در بحث آلودگي هوا از يک سو مسئولان مقصرند و از سوي ديگر مردم. مردم از آنجائي مسئولند که به کنترل و انجام آزمايشهاي فني خودروهايشان بيتوجهاند و تا زمانيکه پليس با آنها برخورد سلبي نداشته باشد، ضرورتي براي پاک نگه داشتن هواي شهرشان که خود و خانوادهشان نيز در آن نفس ميکشند، نميکنند.
از سوي ديگر دولت نيز در آلودهتر شدن هوا مقصر است زيرا بر اساس استانداردهاي شهري، ساليانه در کلان شهر تهران ضرورت دارد 25 کيلومتر قطار زيرزميني ساخته شود اما دولت با پيش گرفتن سياستهاي غلط در امر بسيار ضروري توسعه حمل و نقل عمومي با پرداخت نکردن سهم خود از بودجه، توسعه سيستم حمل و نقل عمومي را معلول و ابتر ميکند.
همچنين مسئولان دولتي به تازگي در تلاشند تا به خودکفايي توليد بنزين برسند و 20 ميليون بنزين مورد نياز شهرشان را با کمک کارخانههاي داخلي توليد کنند. بر همين است، دست به توليد نامرغوبترين بنزين زدهاند در حاليکه کيفيت بنزين در دنيا يورو 2010 است اما بنزين توليدي ايران با کيفيت استاندارد يورو 2003 توليد شده و اين کيفيت بسيار پائين يعني آلودگي بيشتر، انباشت حجم بيشتري از ذرات معلق، هواي ناپاک و در نتيجه خاک و آب ناپاک پس در مدت زمان اندکي حيات از چهره شهر تهران حذف ميشود. هم اکنون نيز شاهد حذف حيات از تهران هستيم چرا که حتي کلاغ هاي سياه هم از تهران و هواي آلودهاش فرار کردهاند.
اين کارشناس محيط زيست معتقد است هم اکنون، گياهان و جانوران شهر تهران در حال مردن هستند چرا که در روزهاي گذشته آلايندههاي تنفسي به صورت معلق و آويزان در هوا باقي ماندهاند و نه بادي وزيده و نه باراني باريده. براي همين در حال حاضر کلان شهر تهران در بدتيرين شرايط زيست محيطي خود به سر ميبرد.
کهرم تصريح مي کند: انباشتگي آلايندهها و گازهاي سمي و آلوده به قدري زياد شده که ظرف مدت 5 سال آينده، تکتک شهروندان شاهد مرگ حيات گياهان و جانوران شهرشان خواهند بود و کمکم روزي ميرسد که خصوصيات حيات از چهره پايتخت حذف و مرگ به سراغ انواع گونههاي گياهي و جانوري ميآيد.