طي نمودن اين مسير براي انسان كه دارای دشمناني سرسخت و قسم خورده است كاري بس دشوار و پر خطر بود؛ چراکه انسان براي پيمودن مسير بندگي و عبادت حضرت حق مي‌بايست بر ابليس و هواي نفس خويش غلبه مي‌كرد.

خداوند كريم براي آنكه مسير توفيقات را براي انسان هموار كند، به بهانه‌هاي متفاوت باب توبه را براي وي گشود و مسيرهاي متعدد براي انسان فراهم نمود، از جمله كمك به خلق و نگاه محبت‌آميز به والدين را بهانه‌اي براي بخشش گناهان قرار مي‌داد و گاه بيدار شدن بنده در دل شب را مسيري براي تقرب قرار مي داد.

روزها و ماه‌هاي باشرافت سببي شد كه انسان به سمت خدا روي كند و فرصت عبادت را در زندگي پيدا كند.

هر چند كه هدف خداوند در خلقت انسان‌ها جز عبادت خويش نبوده، اما عادات يكنواختی و غفلت‌زدگي بشر موجب شد كه روزها و ماه‌هاي خاص بستري فراهم كنند كه توجه و حضور قلب بيشتري به سمت حضرت حق پيدا شود.

در ميان روزها و ماه‌ها كه به علل مختلفي شرافت خاص پيدا كردند مي‌توان از ماه‌هاي رجب، شعبان و رمضان ياد كرد؛ در ميان اين سه ماه عزيز به گفته احدايث روزهاي 13، 14 و 15 هر ماه از عزت و كرامت بيشتري برخوردار است.

13، 14 و 15 رجب كه مشهور به ايام البيض است از آن جهت بيض ناميده‌اند كه به معناي روشنايي و سفيدي است. وجه تسميه اين سه روز در ماه رجب در احاديث از آن جهات به سفيدي و روشني (بيض) است كه آدم نبينا عليه السلام هنگامي كه از بهشت رانده شد و عصيان كرده بود چهره او سياه شده بود خداوند بعد از ديدن پشيماني و ناراحتي آدم از دوري جوارالرحمان به جبرائيل دستور داد تا به نزد آدم برود و به وي بگويد كه اين سه روز را روزه بدارد؛ آدم اطاعت امر پروردگار كرد و بعد از هر روز روزه صورتش روشن‌تر و نوراني تر مي‌شد تا آنجا كه در روز 15 صورت وي كاملا روشن و سفيد گشت.

پس از اتمام اين سه روز روزه منادي عرش خطاب به آدم گفت: اي آدم هر كس از فرزندان تو اين سه روز را در ماه روزه بدارد بدان گونه است كه سراسر عمر را به امساك گذرانده است.

در بيان شرافت و عزت ماه رجب همين بس كه امام صادق (ع) فرمودند: به اين امت سه ماه اعطا شده كه به هيچ كدام از امم قبلي داده نشد؛ه ماه‌هاي رجب، شعبان و رمضان و همچنين سه شب به آنان اعطا شده كه به هيچ يك از گذشتگان داده نشده شب 13 ، 14 و 15 .

نمازها و دعاهاي فراواني از معصومين عصمت و طهارت (ع) براي اين سه روز و سه شب به طور سلسله‌وار نقل شده است، اما از آنجايي كه روزهاي 13 و 14 سپري شده و آن چه در پيش روست شب و روز پانزدهم است ترجيحا به انجام برخي از دعا و نمازهاي مخصوص به اين شب و روز باقي مانده پرداخته شود.

از جمله عبادت‌هاي بسيار موكد در شب پانزدهم ماه رجب شب زنده‌داري و طلب مغفرت از خداوند است در احاديث نقل شده است كه خداوند در نيمه شب ماه رجب گناهان بندگان را مي‌آمورزد و به فرشتگان خود امر مي‌فرمايد كه به نامه اعمال بندگانش نظر شود و اگر سيئه‌اي در آن ديده مي‌شود از آن محو شود و به حسنات تبديل شود.

اين احاديث و اعمال سفارش شده همه نشان دهنده فضيلت و شرافت شب پانزده ماه رجب هستند كه خداوند آن را وسيله و سببي قرار داده است تا به اين وسيله بندگان فيوضات معنوي بيشتري كسب كنند.

نمازها و دعاهاي بسياري براي شب نيمه ماه رجب ذكر شده كه به علت كثرت آن علاقه‌مندان مي‌توانند به كتب اقبال اعمال و مفاتيح‌الجنان رجوع كنند، اما از اهم اين اعمال و با فضيلت‌ترين آنها در شب نيمه ماه رجب مي‌توان به زيارت امام حسين (ع) اشاره كرد.

زيارت امام حسين (ع) در نيمه ماه رجب هم محو كننده گناهان است و هم ثواب و فيوضات زيادي را براي زائر به ارمغان خواهد آورد.

پس از گذشتن شب نيمه رجب يكي از طلايي ترين روزهاي سال كه در پيش روست روز پانزدهم رجب است كه شيعيان در اين روز به انجام اعمال ام داوود مي‌پردازند.

اعمال ام داوود حكايتي جالب و بسيار آموزنده از تأثير شگفت‌انگيز دعا بر مقدرات انساني دارد؛ ايام زندگاني امام جعفر صادق (ع) مقارن با حكمراني يكی از حكام ستمگر عباسي به نام منصور بود. وي دستور به زنداني كردن فردي بي‌گناه به نام داوود داده بود و تصميم به قتل وي داشت، مادر داوود كه از همه جا مستأصل شده بود به امام جعفر صادق (ع) ارتجاع برد و از ايشان راه چاره طلب كرد.

امام به مادر داوود دستور داد تا روزهاي 13، 14 و 15 رجب را روزه بگيرد و در روز سوم مشغول به خواندن سوره‌هاي مشخصي از قرآن بشود و بعد از اتمام آن دعايي را كه امام به وي آموخته بود قرائت كند و پس از آن منتظر فرج در كار پسرش شود.

مادر داوود با انجام دادن اين دستور موفق شد كه پسر خود را از مرگ و زندان نجات ده؛د پس از آن سال شيعياني كه در زندگي خود داراي حاجت و خواسته‌اي بزرگ هستند اين سه روز را روزه مي‌گيرند و با غسل روز پانزدهم و خواندن سوره‌هاي مشخص شده از قرآن از سوي معصوم و دعاي منقول از امام ششم براي برطرف شدن مشكل خود دعا مي‌كنند.

هرچند كه انجام اعمال اعم داوود و روزه اين سه روز براي برخي به علت شرايط جسماني و محيطي نامقدور است، اما اين نكته را از ياد نبريم كه شرافت و فضيلت اين ايام فرصتي مناسب براي مغفرت از خداوند و كسب توشه اخروي است.

گاه شرايط محيطي اين فرصت را سلب مي‌كنند كه با فراغت بال به انجام امور عبادي بپردازيم، اما متوجه كردن دل‌ها به سوي معبود هستي و اظهار عجز كردن در مقابل وي بي شك براي ما توفيقات و هدايايي ارزشمندي به ارمغان خواهد آورد. در همين راستا مي‌توان با سلامي كوتاه به محضر اباعبدالله حسين (ع) از بسياري از اين فيوضات و هدايايي معنوي خود را بهره مند كنيم.