
در همين حال، سينماي ما از اين گونه سينمايي غفلت ورزيده و در ساليان اخير انيميشن به مثابه سينماي کودک و نوجوان به دست فراموشي سپرده شده است.
اين در شرايطي است که در راه ساخت انيميشن تلاش هاي شاياني در کشور صورت گرفته که حاصل برخي از اين فعاليت ها در تلويزيون نيز ديده شده است.
اما بايد بپذيريم در جايي که کودکان به لوح فشرده انيميشن هايي همچون شرک، شير شاه و... با مضامين هدفمند شده غربي دسترسي دارند، اين انيميشن ها نمي تواند در جذب مخاطب موفق باشد و بيشتر جنبه پر کردن کنداکتور برنامه هاي تلويزيوني را دارد.
البته، آثار ارزشمندي مانند 'جمشيد و خورشيد' و 'قلب سيمرغ' نيز در سال هاي اخير ساخته شده و به نظر مي رسد گام نخست در اکران انيميشن هاي داخلي در سينماهاي سراسر کشور برداشته شده اما متاسفانه مشکلات هميشگي نمايش عمومي فيلم هاي سينمايي در کشور، گريبان انيميشن را نيز گرفته است.
سينماداران و دست اندرکاران حوزه اکران نمي دانند اين نوع فيلم ها با چه واکنشي از سوي مخاطبان روبه رو مي شود و آيا اين نوع آثار همانند انيميشن هاي روز دنيا با اقبال عمومي مواجه خواهند بود يا خير.
برخي از کارگردانان فيلم هاي انيميشن روز يکشنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگي ايرنا درباره وضعيت کنوني اين گونه سينمايي نکاتي را مطرح کردند.
جمشيد و خورشيد نخستين قرباني
'بهروز يغماييان' کارگردان انيميشن 'جمشيد و خورشيد' با تاکيد بر اينکه اين انيميشن با شرايط بد کنوني شانسي براي اکران ندارد، گفت: مقرر شده بود تا اين انيميشن به صورت گسترده به اکران عمومي برسد اما با شرايط موجود، هيجاني براي نمايش عمومي اين انيميشن به چشم نمي خورد.
وي افزود: علت اکران نشدن اين انيميشن را بايد از پخشکنندگان و سينماداران پرس و جو کرد که سبب شده اند، تلاش چند ساله ما براي ساخت اين اثر ديده نشود.
اين انيميشن ساز خاطرنشان کرد: سينماي ايران اکنون در تصاحب چند فيلم خاص است و سينماداران پيش بيني ميکنند کمديهايي که از بازيگران متعارفي استفاده ميکنند، فروش بيشتري خواهند داشت.
يغماييان متذکر شد: براي آشنايي مردم با انيميشن بايد سينماداران به چنين آثاري بها دهند و ورود چند انيميشن ساز به اين عرصه بدون حمايت از آنان مشکلي را حل نميکند.
وي تصريح کرد: انيميشن يکي از صنايع پولساز دنياست. متاسفانه همه ما از بهره گيري از اين فناوري در سينماي کشور غافليم، در حالي که بايد از اين نوع فيلمها هم در ساخت و هم براي اکران حمايت کرد.
ساخت انيميشن هاي استاندارد
'محمدعلي صفورا' يکي ديگر از انيميشن سازان سينماي ايران درباره وضعيت کنوني انيميشن هاي داخلي گفت: انيميشن هاي ايراني براي جذب مخاطب در ابتداي راه بايد از کيفيت مطلوبي برخوردار باشند.
وي افزود: اکران انيميشن هاي ايراني در سينماهاي سراسر کشور به طور حتم در رشد اين هنر در کشور تاثيرگذار است.
صفورا اظهار خاطرنشان کرد: اکران انيميشن هاي ايراني در سالن هاي سينمايي مشروط به آن است که اين توليدات در حد استانداردهاي جهاني بوده و اصول سينمايي را رعايت کرده باشند.
اين انيماتور تصريح کرد: تمام ظرافت ها بايد در توليد انيميشن ها رعايت شود و در عين حال فيلمنامه اين آثار نيز بايد از بار دراماتيک و جذابيت بالايي برخوردار باشند.
صفورا متذکر شد: هم اکنون آثار ايراني 65 درصد از کيفيت استاندارد سينمايي را دارا هستند و کيفيت اين آثار روز به روز در حال افزايش است.
وي گفت: توليد انيميشن هاي با کيفيت سبب جذب مخاطب مي شود و با توجه به فيلم هاي انيميشني که در حال ساخت است، تصور مي کنم اکران اين فيلم ها با موفقيت روبه رو شود.
صفورا يادآور شد: کيفيت فيلم هاي انيميشن مي تواند مخاطبان را به سمت اين نوع آثار سينمايي جذب کند و موفقيت اين فيلم ها سبب مي شود تا شاهد توليد و اکران انيميشن در سينماي کشور باشيم.
اکران انيميشن هاي خارجي
'بهرام عظيمي' کارگردان انيميشن سينمايي تهران 1500 گفت: براي آغاز اکران اين گونه آثار در کشور بهتر است، ابتدا انيميشن هاي باکيفيت روز سينماي جهان را به نمايش عمومي بگذاريم.
اين کارگردان افزود: به نظر مي رسد، اکران انيميشن هاي خارجي در سينماهاي کشور با اقبال عمومي روبه رو شود، اما علت خودداري از اکران چنين آثاري دقيقا مشخص نيست.
وي اظهار داشت: اکران انيميشن هاي خارجي، در کنار نمايش عمومي انيميشن هاي ايراني، سبب رشد اين صنعت در کشور و اقبال عمومي به اين گونه آثار ميشود.
عظيمي تصريح کرد که صحبت هاي بسياري پيرامون ساخت فيلم هاي سينمايي انيميشني در کشور شده که بيشتر آنها به چشمگير نبودن کيفيت اين آثار باز مي گردد.
وي ادامه داد: عده اي بر اين اعتقادند، چنانچه انيميشن هاي ساخت کشور اکران خوبي داشته باشند و تعداد سالن هاي زيادي را به نمايش اين نوع آثار اختصاص بدهيم، به طور قطع با اقبال عمومي روبه رو مي شوند، در حالي که من به اين امر معتقد نيستم.
اين انيميشن ساز گفت: هنوز آثار زيادي در اين گونه سينمايي در کشور ساخته نشده و نخستين اثر انيميشن با کيفيت مطلوب در سينماي ما،
'جمشيد و خورشيد' است.
عظيمي افزود: استقبال مخاطبان از آثار انيميشن بيشتر به کيفيت و البته اکران خوب آنها بستگي دارد.
اين انيماتور، خواستار رعايت قوانين وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در ساخت و اکران انيميشن ها از سوي دست اندرکاران ساخت اين گونه آثار در کشور شد و گفت: بسياري پس از ساخت يک انيميشن به دنبال طي مراحل قانوني آن براي اکران مي روند که اين امر مشکلاتي را در پي دارد، در واقع پخش کنندگان و سينماداران در چنين شرايطي نمي توانند در نمايش عمومي انيميشن ها درست عمل کنند.
عظيمي افزود: بسياري از آثار سينمايي ما مدت هاست که در نوبت اکران عمومي قرار دارند و در اين وضعيت نمي توان توقع داشت که به يک انيميشن سينمايي در اکران 30 سالن، سينمايي تعلق گيرد.
نگراني سينماداران از اکران گسترده انيميشن ها
'حسين سلطان محمدي' منتقد سينما نيز درباره وضعيت اکران اين گونه سينمايي گفت: نمايش عمومي آثار انيميشن در کشور هنوز امتحان خود را پس نداده و سينماداران از اکران گسترده چنين آثاري نگرانند.
وي افزود: مشکل اکران تنها به انيميشن هاي سينمايي منحصر نمي شود بلکه سينماداران براي نمايش عمومي فيلم ها استدلال هاي خاص خود را دارند.
به اعتقاد وي، امروز اختيار مطلق اکران فيلم هاي سينمايي در دست سينماداران است و آنان آثاري را براي نمايش انتخاب مي کنند که با فروش خوبي همراه باشد.
اين منتقد سينما خاطر نشان کرد: انيميشن ها بيشتر جنبه جشنواره اي دارند و ما تنها در فضاي جشنواره ها اين آثار را ديده ايم و اين نوع آثار هنوز امتحان خود را اکران عمومي پس نداده اند.
سلطان محمدي تصريح کرد: اکران انيميشن در کشور بايد با وجوه اقتصادي همراه و رويکرد کارگردانان و نويسندگان در ساخت اين نوع آثار براساس جذب مخاطب باشد.
به گفته اين منتقد سينما، سينماگران به علت آنکه تجربه اکران انيميشن در سالن هاي سينمايي را ندارند از اکران گسترده چنين آثاري احساس نگراني مي کنند و در نمايش گسترده عمومي اين نوع فيلم ها سخت گير شده اند.
وي ادامه داد: بايد اکران انيميشن هاي سينمايي ايراني را امتحان کنيم تا ذائقه مخاطب را به دست آوريم و با نگاهي دقيق وارد اين عرصه شويم.
سلطان محمدي، کيفيت انيميشن ها را در جذب مخاطب بسيار مهم ارزيابي کرد و گفت: فراموش نکنيم مخاطب ما امروز به بهترين فيلم هاي سينمايي انيميشن دنيا همچون شيرشاه، شرک و داستان اسباب بازي دسترسي دارد و کيفيت آثار ايراني که در سينماها به اکران خواهند رسيد، بايد در حد اين فيلم ها باشد.
وي متذکر شد: بايد اکران فيلم هاي انيميشن در سينماهاي سراسر کشور را امتحان کنيم تا مسير توزيع اين نوع آثار براي ما مشخص شود. ضمن آنکه استفاده از جذابيت هاي بصري براي مخاطب اين آثار، اقبال عمومي را به اين فيلم ها مي افزايد.
عضو انجمن منتقدان و نويسندگان سينماي ايران تصريح کرد: در راه اکران يک گونه سينمايي جديد، چند فيلم به طور حتم قرباني مي شوند و شايد انيميشن جمشيد و خورشيد نيز يکي از اين آثار باشد.
وي افزود: بهتر است براي اکران اين انيميشن سخت گيري نکنيم و اجازه اکران آن داده شود تا بازخورد مخاطبان را ببينيم. ضمن آنکه امکان اکران مجدد اين انيميشن باز هم وجود دارد.
مجالي براي اکران انيميشن نيست
'ابراهيم ساکتي' يکي از انيماتورهاي سينما و تلويزيون درباره انيميشن سازي در کشور گفت: متاسفانه در فضاي سينماي ما رقابت سالم وجود ندارد، زيرا به تناسب فروش يک گونه سينمايي روند توليد در سينماي ايران تغيير مي کند.
وي افزود: فيلم هاي ما بر اساس نياز مخاطبان ساخته نمي شود و به گونه هاي سينمايي همچون کودک که انيميشن نيز جزيي از اين ژانر است، توجه نمي شود.
اين انيميشن ساز خاطر نشان کرد: امروز وضعيت اکران فيلم هاي سينمايي ما اسفبار است و در اين بحران ديگر جايي براي نمايش عمومي انيميشن ها نمي ماند.
ساکتي در عين حال متذکر شد: کيفيت انيميشني که قرار است براي مخاطبان به نمايش درآيد، بسيار مهم است. سينما با کسي شوخي ندارد، چنانچه انيميشن هاي ايراني در حد کارهاي جهاني نباشند، نمي توانند مخاطب را جذب کنند.
وي تصريح کرد: متاسفانه از انيميشن غافل شده ايم و به سبب بي توجهي به اين صنعت، رشد قابل توجهي در اين عرصه نداشته ايم و سينماي کشور را محدود به فيلم هاي آپارتماني کرده ايم.
به گفته اين انيميشن ساز، سينماي ايران نيازمند ارتقاي علمي در زمينه هاي فني است و تا زماني که اين دانش به فيلمسازان جوان آموزش داده نشود، نمي توان از ابزار روز دنيا براي ساخت فيلم يا انيميشن استفاده کرد.
ساکتي، بزرگترين مشکل انيميشن هايي ايراني را فيلمنامه آنها و اين عامل را يکي از دلايل بين المللي نشدن انيميشن هاي سينمايي ساخت داخل دانست.
وي گفت: مخاطب عام را نمي توان با اثري ساده فريب داد زيرا بهترين فيلم ها و انيميشن هاي خارجي امروز در دسترس مردم ما قرار دارند و آنان تفاوت را بخوبي احساس مي کنند.
اکران گسترده انيميشن هاي سينمايي
'وحيد نصيريان' کارگردان انيميشن 'قلب سيمرغ' نيز درباره وضعيت انيميشن ها در کشور گفت: تعداد آثار سينمايي انيميشن که تاکنون در ايران ساخته شده بسيار اندک است و در حال حاضر تنها فيلم 'جمشيد و خورشيد' آماده نمايش شده که متاسفانه نمايش عمومي اين اثر سينمايي با مشکلاتي مواجه است.
وي افزود: اکران آثار انيميشن نيازمند برنامه اي مدون و مديريت اکران است و تنها با اين اتفاق راه ساخت و اکران انيميشن در کشور هموار مي شود.
کارگردان انيميشن سينمايي 'قلب سيمرغ' اضافه کرد: در بسياري از کشورهاي دنيا از جمله آمريکا، انيميشن ها پرفروش ترين آثار سينمايي هستند که اين امر حاصل تدبير مديران سينمايي اين کشورها است.
به گفته نصيريان؛ اکران انيميشن هايي همچون جمشيد و خورشيد در سينماي ايران سبب رونق سينماهاي کشور مي شود و کودکان به همراه والدين خود از چنين آثاري ديدن مي کنند.
وي با تاکيد بر اينکه اقبال عمومي به ساخت فيلم هاي انيميشن پس از اکران آثاري مانند جمشيد و خورشيد و قلب سيمرغ مشخص مي شود، يادآور شد: براي آنکه مخاطبان از چنين انيميشن هايي استقبال کنند نيازمند تبليغات گسترده تلويزيوني و رسانه اي و اکران مطلوب هستيم. نصيريان افزود: در صورتي که شرايط اکران براي فيلمي همچون جمشيد و خورشيد فراهم نشود، بهتر است در شرايط کنوني اين اثر را اکران نکنيم زيرا اين انيميشن نخستين اثر جريان ساز سينمايي انيميشن در کشور محسوب مي شود.
وي، اختصاص يک گروه سينمايي به آثار سينمايي خاص همچون انيميشن را منوط به همکاري سينماداران و مديران سينمايي کشور دانست.
اختصاص باکس ويژه براي فيلم هاي کودک
'سيد عليرضا سجادپور' مدير کل شوراي ارزشيابي و نظارت بر آثار سينمايي حرفه اي نيز با اشاره به وضعيت نمايش عمومي آثار گفت: تلاش ما بر اين است تا پس از جشنواره فيلم فجر به وضعيت اکران رسيدگي و برنامه مدوني را اجرا کنيم.
وي افزود: انيميشن نيز از جمله آثار کودک و نوجوان در سينماي ايران محسوب مي شود و به طور حتم در باکس ويژه اکران فيلم هاي کودکان و نوجوان جاي مشخصي براي اکران گسترده اين آثار نيز در نظر گرفته مي شود.
در گفت وگو با دست اندرکاران انيميشن و مسئولان سينمايي چند نکته حائز اهميت است:
نخست آنکه به هر حال بايد اکران انيميشن را از جايي آغاز کنيم. البته باز آن جا که مردم ما تصور خاصي از انيميشن هاي سينمايي ندارند بايد با دقت اين آثار ساخته و کيفيت آنان در نظر گرفته شود. به هر حال مخاطبان، امروز به بهترين انيميشن هاي روز دنيا دسترسي دارند.
از اين رو، اگر انيميشن هاي ما قابليت رقابت با نمونه هاي مشابه خارجي خود را نداشته باشند نمي توانند موفق باشند و اقبال عمومي به چنين آثاري کم مي شود.
ديگر آن که استفاده از دانش روز دنيا در انيميشن سازي و آموزش جوانان و انيماتورهاي علاقه مند به علم ساخت انيميشن سبب مي شود تا کيفيت آثار ما روز به روز افزايش يابد.
نکته ديگر آنکه ساخت آثار انيميشن هزينه زيادي دارد و چنانچه خواهان رونق چنين فيلم هايي در سينماي کشور هستيم، بايد به اکران آنها بها دهيم و براي اين آثار تبليغات گسترده اي داشته باشيم تا بتوانيم اعتماد بخش خصوصي را در ساخت چنين آثاري جلب کنيم.
به نظر مي رسد، اختصاص يک گروه سينمايي خاص براي نمايش عمومي برخي از گونه هاي سينمايي مي تواند راهکار مناسبي براي حل مشکل اکران اين نوع فيلم ها باشد. در حقيقت با اختصاص يک گروه سينمايي مشخص با تعداد سالن هاي زياد مي توان بسياري از آثار سينمايي را که فرصت اکران نمي يابند، در مدت زمان بيشتري به نمايش عمومي رساند تا همه فيلم ها در شرايطي مساوي امکان ديده شدن پيدا
کنند.
به هر حال تا پايان جشنواره فيلم فجر امسال بايد در انتظار بود تا وضعيت اکران فيلم ها تغيير کند و سينما از طنزهاي سخيف رها شود.