
استاد حوزه علميه قم سه عامل بسيار مهم را دليل شکست لشکريان امام علي (ع) دانست و بيان داشت: همراهي نکردن مردم با امام (ع)، سادهدلي و بيبصيرتي خواص و فريبکاري دشمن موجب شکست ياران امام علي (ع) شد.
وي افزود: ابوموسي اشعري که قبل از جنگ صفين و در جريان جنگ جمل به بهانه اينکه اين يک فتنه داخلي است و بايد از خونريزي جلوگيري شود، از جنگ نهي ميکرد از يک طرف و عمروعاص و معاويه با فريبکاري و تبليغات دروغين از سوي ديگر در صفوف لشکريان امام علي (ع) سستي و تفرقه ايجاد ميکردند.
آيتالله جوادي آملي با اشاره به اينکه هر دو گروه درگير در جنگ صفين خواهان پيروزي بودند و از شکست کراهت داشتند، اظهار داشت: امويان با انتخابي درست، عمروعاص را که فردي زيرک و دغلکار بود براي حکميت معرفي کردند اما لشکريان امام علي (ع) بر خلاف نظر ايشان که ابن عباس را پيشنهاد دادند، ابوموسي اشعري که فردي سادهلوح را انتخاب کردند و در نتيجه اين بيبصيرتي و تخلف از فرامين ولي خدا، شکست را به او تحميل کردند.
وي با اشاره به صفات لشکريان معاويه گفت: آنها اهل فقاهت، ادب، علم، درايت و استقلال نبودند و بايد کنترل ميشدند وگرنه مشکل ايجاد ميکردند و همچنين هيچکدام از آنهايي که در زير پرچم معاويه عليه امام (ع) طغيان کردند، طبق کلام ايشان از مهاجرين و انصار نبودند.
استاد حوزه علميه قم با اشاره به آياتي که امام علي (ع) بر اساس آنها حکميت را به اجبار قبول کردند، بيان داشت: نشناختن اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، حقيقت قرآن و رابطه تنگاتنگ بين اين دو و تفسير به رأي قرآن عوامل تحميل حکميت بر امام علي (ع) توسط مردم بود.
آيتالله جوادي آملي در ادامه با شرح معناي اغضام در اين خطبه به معناي اوباش گفت: اين کلمه ابتدا در آيات و روايات ما وجود داشته است و سپس در کلام وارد شده و از آنجا به مسايل سياسي ورود پيدا کرده است.
استاد حوزه علميه قم افزود: غوغا سالاران وقتي که جمع هستند مزاحمت ايجاد ميکنند اما هنگامي که متفرق ميشوند، کاري از دست آنها ساخته نيست و کسي نيز آنها را نميشناسد.
آيتالله جوادي آملي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به اهميت اخلاق گفت: رعايت ادب و اخلاق اثراتي دنيوي و اخروي دارد که نتيجه دنيايي آن متمدن شدن جوامع است و مسايلي همچون ظلم بر ديگران، تبعيضنژادي و... از آثار رعايت نکردن اخلاق در اين دنيا است و در کل بايد گفت مشکلات شرق و غرب عالم ناشي از فقدان اخلاق است.
وي افزود: در عالم آخرت، خورشيد، ماه و ستارهاي وجود ندارد و انسانها بايد نور را با خود از اين دنيا ببرند و ساختن اين زيبايي هنر اخلاق است.