به گزارش مشرق، سهام عدالت؛ کلیدواژه ای که حدود 15 سال از حضور در سپهر سیاست آن می گذرد. چندماهی هم هست که با رشد بورس، اجازه خرید و فروش سهام عدالت به دارندگان داده شده است. هم اکنون سهام عدالت قابل انتقال است و سهامداران می توانند 30 درصد از سهام خود را بفروشند. البته رئیس جمهور در جلسه هفته گذشته هیئت دولت اعلام کرد  30 درصدی سهام عدالت در عید غدیر و 30 درصد دیگر آن در 22 بهمن قابل فروش خواهد بود.

«آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت» در بهمن ۸۴ به تصویب نهایی هیئت دولت وقت رسید. سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد. در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.

بیشتر بخوانید:

جزئیات طرح ارائه سهام عدالت به جامانده ها

حدود 49 میلیون ایرانی برگه های 500 هزار تومانی و بعضا یک میلیون تومانی سهام عدالت را در اختیار دارند. 36 شرکت  حاضر در بورس و 13 شرکت غیر بورسی در سبد سهام عدالت دارندگان آن قرار دارد. ارزش فعلی شرکت های بورسی سهام عدالت تا 31 خرداد 1399 به 5851 هزار میلیارد ریال و ارزش شرکت های غیر بورسی بدون تغییر 35965 میلیارد ریال باقی مانده است.

دولت تا سال 1395 سود حاصل از این سهام این شرکت ها را به عنوان هزینه این سهام برداشت کرده است و از سال 97 اقدام به واریز سود سهام عدالت به حساب سهامداران کرده است.

سهام عدالت چقدر می ارزد؟

گمانه زنی های فراوانی در خصوص سهام عدالت و ارزش آن طی ماه های گذشته صورت گرفت است؛ اما سهام 500 هزار تومانی سهام عدالت حدود 17 میلیون می ارزد. در میان 49 شرکتی که در سبد سهامداری سهام عدالت هستند شرکت های پتروشیمی، بانکی، خودرویی، سیمانی، ساختمانی و ... حضور دارند که  از 0.5 درصد تا 58 درصد ارزش هریک از شرکت ها در سبد سهام عدالت قرار دارد.

18 شرکت پالایشی و پتروشیمی، 5 بیمه و بانک، 2 شرکت خودروسازی ایران خودرو و سایپا، 5 شرکت در حوزه فلزات، 2 شرکت سیمانی، 2 شرکت  شرمایه گذاری، 3 شهرک صنعتی و 11 شرکت در سایر حوزه ها از جمله شرکت های حاضر در سبد سهام عدالت هستند.

مهم‌ترین ابهامی که در این زمینه وجود دارد درباره شرکت هایی ست که هنوز وارد بورس نشده اند. سوال این است که سهامداران سهام عدالت چگونه می توانند سهم خود از این شرکت ها را بفروش برسانند. نکته قابل تامل تر آنکه از سال 84 تا کنون ارزش شرکت های بورسی 25 برابر شده است؛ اما ارزش شرکت های غیر بورسی  تغییر نکرده است.

حدود 40 درصد از افرادی که دارای سهام عدالت هستند، روش مستقیم را جهت خرید و فروش سهام عدالت بعد از آزادسازی را انتخاب کرده اند.  در مقابل حدود 30 میلیون نفر از افرادی که برگه های سهام عدالت را در اختیار دارند، خواهان حضور در شرکت های سرمایه گذاری استانی شده اند. البته باید گفت دولت هنوز روش حضور این صندوق های استانی در بورس را مشخص نکرده است.

البته مساله فروش سهام عدالت در خصوص شرکت های حاضر در بورس قابلیت اجرایی دارد و شرکت هایی که در بورس نیستند، هنوز سازوکار آنها برای فروش مشخص نشده است.

چرا سهام عدالت در پرتفو افراد نمی نشیند؟

سهام عدالت تا کنون مجوز نشستن بر روی سبد سهام افراد را پیدا نکرده است. افراد برای خرید و فروش این سهام می توانند به سامانه سجام رفته و در انجا وضعیت سبد خود را مشاهده کنند و در موعد مقرر 30  درصد از ارزش سهام خود را به فروش برسانند.

اما این ابهام هنوز برطرف نشده است که چرا سهام عدالت در پرتفو افراد نمی نشیند؟ البته در این باره دو پاسخ غیر رسمی از زبان مسئولان شنیده می‌شود. نخست اینکه ابتدا باید تکلیف 13 شرکت غیر بورسی سهام عدالت مشخص شود. و دوم اینکه تا وقتی امکان معامله تنها 30 درصد از سهام عدالت وجود دارد نمی‌توان آن را در پرتفوی سهامداران معامله کرد. اما این پاسخ‌ها به نظر دقیق نمی‌رسند و حتی بیش از آنکه ابهام‌زدا باشند، ابهامات را افزایش می‌دهند.